ژیانی مرۆڤایەتی پێویستی بە بەردەوامی و درێژە پێدان هەیە، ئەم بەردەوامییە لەئەنجامی پێكهێنانی پرۆسەی هاوسەرگیریەوە دروست دەبێت، لەم پرۆسەیەدا هەردوو رەگەز بەشدار دەبن، بەڵام مەرج نییە هەموو تاكێك بەشدار بێت لەم پرۆسەیە، زۆر بارودۆخ هەیە كە رێ لە گەنجانی كچ و كوڕ دەگرێت و دەبێتە كۆسپ لەبەردەم هاوسەرگیری و بنیاتنانی خێزاندا.. مرۆڤ كە لە تەمەنی گەنجێتیدا نەیتوانی خێزان پێكبهێنێت، بێگومان بەختی ژنهێنان و شووكردنی كەم دەبێتەوە، ئەم حاڵەتە پێی دەوتریت «قەیرەیی» كە بەپێی كات و شوێن لە كۆمەڵگەیەكەوە بۆ كۆمەڵگەیەكی دی ماناكەی و رێژەكەشی دەگۆڕێت. ئەم حاڵتەش دیارە كە هەردوو رەگەز دەگرێتەوە، بەڵام رەگەزی مێ زیاتر قوربانیدەر دەبن، هەربۆیە لەكۆمەڵگەی ئێمە كچانی قەیرە زیاتر دەبینین.

هۆكارەكانی قەیرەیی
كچانی قەیرە قوربانیدەری دەستی بیركردنەوەی عەقڵی كۆمەڵگە و خێزانن «رێزان عبداللە» پێیوایە كە چەند هۆكارێك هەیە كەوا دەكات قەیرەیی زۆر بێت، یەكێك لەو هۆكارانە خێزانە كەوا لەكچەكانیان دەكەن ببنە قەیرە و نەهێڵن شوو بكەن، چونكە لەكاتی گەیشتنان بە تەمەنی پێگەشتنیاندا چەندان گرفت و كێشەیان بۆ دروست دەكەن. هۆكارێكی دیكەش خودی كچەكان خۆیانن ئەم قەیرەیە دروست دەكەن، بۆ نموونە لەكاتی داخوازیاندا لەلایەن كەسێكەوە چەندان داواكاری قورس و سەخت پێشنیار دەكەن، لەبەرامبەردا كوڕەكەش توانای دابینكردنی ئەو داواكاریانەی نییە.
لەلایەكی ترەوە «ناز ئەنوەر» كە قوتابی زانكۆیە و وەك كچێك رایوایە: لەكۆمەڵگەی كوردیدا قەیرەیی وەك حاڵەتێك پێدەچێت زۆربەی كچەكانی ئێمە ترسێكیان لەبەرامبەریدا هەبێت، بەتایبەت لەوخێزانانەی كە بڕیاری چارەنووس و یەكلاكەرەوە بەدەست رەگەزی نێرەوەیە، دەسەڵاتی پیاوسالاری لەم خێزانانەدا وایكردووە قەیرەیی دروست ببێت و مافە سەرەتاییەكانی دیكەی ژیان لەناوبچێت. لەم خێزانانەدا بەهیچ جۆرێك خواست و ئارەزووی كچ بۆ هاوسەرگیری وەرناگیرێت، بۆیە كچیش بەرپەرچدانەوە و پێداگیرییەكی زۆر دەكات و لەئاكامدا وەك قەیرەیەك دەمێنێتەوە.
بەڕای توێژەرە كۆمەڵایەتییەكان هۆكارەكانی قەیرەیی چەند لایەنێك دەگرێتەوە، هەروەك «دیدار نادر» دەڵێت: لەكاتێكدا كچێك هەموو خواستی ئەوە بێت لەگەڵ كەسێكدا كە خۆی هەڵیدەبژێریت ژیانی هاوبەشی لەگەڵدا دروست بكات، لەبەرامبەردا خێزان وەك دێوەزمەیەك راست دەبێتەوە و ناهێڵن كچەكەیان شوو بەو كوڕە بكات كە خۆشی دەوێت یان بڵێین بەدڵیەتی، كچەكەش وەك جۆرێك مانگرتن و شكاندنی قسەی خێزان بڕیاری شوونەكردنی هەتایی دەدات.
بەڵام بەپێچەوانەی قسەكانی توێژەری كۆمەڵایەتی «سامان محەمەد» بۆچوونی وایە تەنیا هۆكار كچ خۆیەتی كە خۆی تووشی قەیرە بوون دەكات، هاوكات تەنیا كچ نییە تووشی قەیرەبوون ببێت، بەڵكو كوڕیش بەهەمان شێوەیە، بەڵام لەدواجاردا ئەو پێدەچێت هەر زەواج بكات، بەڵام ئەوە هەر كچەكەیە كە ناتوانێت یاخود نایەوێت هاوسەرگیری بكات.
لەكاتێكدا «ناز ئەنوەر» دەڵێت: ئێمەی كچان دەبێت نموونە و ئەزموونی كەسانی پێش خۆمان وەربگرین تا نەكەوینە ئەو دەرەنجامە تاڵەوە، بەتایبەت كچێك پێداگیری بكات لەسەر ئەوەی دەبێت كوڕەكە ماڵ یاخود ئاڵتونێكی زۆری بۆ بكات یان خۆی بەراورد بكات بەكچە هاوڕێكانی، بۆئەوەی نەكەونە تەمەنێكی زۆرەوە دواتر بڕیاری هاوسەرگیری بدەن، بێگومان لەو تەمەنەشدا دەبێت لەگەڵ پیاوێكدا هاوسەرگیری بكات كە ژنی دووەم بهێنێت، جا كابرا بەهەر هۆكارێكەوە بێت مەبەستی هێنانی ژنی دووەم بێنێت.
لەنموونە زیندووەكانی قەیرەییدا «جوانە كەریم» بەدەر لە نالەباری باری دەروونی و ئەو وتە ناخۆشانەی رۆژانە گوێبیستی دەبێت دەڵێت: ئەگەر كچ یاخود كوڕ بزانێ بیستنی ئەو وشە چەندە ئازاراویە هەرگیز ناهێڵێت تووشی ئەو حاڵەتە بێت، كەسێكم خۆش دەویست بۆماوەی (7) ساڵ، هەموو ژیانم كردە قوربانی، بەڵام ئەو تەنیا بۆماوەی (6)شەش مانگ چاوەڕێی كردم، لەدوایدا ژنی هێنا و منیش تا ئێستا بەتەنیا دەژیم.
وەك دەرەنجامەكانی قەیرەبوون و ئەو فاكتەرانەی دەبنە هۆی دروستبوونی، توێژەری كۆمەڵایەتی دەڵێت: مەرج نییە هۆكاری قەیرەبوون تەنیا بنەماڵە بێت، بەڵكو زۆرێك لەكچان بەهۆی پرۆسەی خوێندن، یان پێدەچێت بەختی نەبووبێت، یان خۆی نیازی بەكەسێك هەبووە و ئەو كەسەش ئاگادارنەبووە، لەهەموو حاڵەتەكاندا بیركردنەوەی خودی كچەكەیە دەبێتە فاكتەر، ئەگەر خێزان رێگربوون لەهاوسەرگیری ئیدی نابێت كچیش پێداگیری بكات، چونكە لەهەموو حاڵەتەكاندا تەنیا كچ زەرەرمەند دەبێت.
لەهەموو ئەو فاكتەرانەی ئاماژەیان پێكرا، دەبینین قەیرەیی هێشتا نەبۆتە دیاردەیەك تەنیا وەك حاڵەت هەیە، بۆیە دەبێت رەگەزی مێ كاتێك تەمەنی دەگاتە ئەو ئاستەی كە ئیدی دەتوانێت خێزانێك بۆخۆی پێكبهێنێت، بڕیاری كۆتایی بدات، چونكە بیركردنەوەی تاكەكان ئەگەرچی لەخێزانێكیشدا وەك یەك نابێت، بڕیاردان لەسەر چارەنووس، بڕیارێكی زەحمەتە، زۆرجار پێویست بەهاوكاری خێزان دەكات، ئەگەر باوك یان كەسێكی دیكەی خێزان كەسێك وەك هاوسەر هەڵبژێرن ئەمە مانای ئەوە نییە كە باوك دژی كچەكەیەكی، بەڵكو بەپێچەوانەوە لەو حاڵەتە پێویست بەدژایەتی و مانگرتن ناكات، لەدواجاردا خودی كچەكە پەشیمان دەبێتەوە.