هونەرمەند برادەر لە ساڵی 1958 لە ناوچەی مێردین لە خانەوادەیەكی هونەر دۆست هاتۆتە دنیا، لە ساڵی 1976 لە شاری وان بە تۆمەتی گوتنی گۆرانی كوردی زیندانی كراوە، دوای12 ساڵ ناچار بوو كوردستان جێبهێڵێ و رووی لە وڵاتی هۆڵەندا كرد، جگە لە گۆرانی گوتن شیعر دەنووسێت و لە چەندین فیلمدا وەك ئەكتەر بەشداری كردووە لە هۆڵەندا و ئێستاش هەر لەو وڵاتە ژیان بەسەر دەبات، بۆیە ئێمە وەك گۆڤاری گوڵان بە پێویستمان زانی ئەم دیمانەیەی لەگەڵ ساز بكەین.
* ماوەیەك بەر لە ئێستا لە شاری دهۆك بووی هۆكاری ئەو سەردانەت چی بوو؟
- هاتنی من بۆ دهۆك بۆ سەردان و گەشت و بەشێكیشی بۆ كاری هونەری بوو، گۆرانییەكم بە ناوی ( لێ میرۆ) كە گۆرانییەكی فۆلكلۆرە لەگەڵ تیپی دهۆك و مامۆستا جەمال تۆمار كردووە و پەنا بە خوا لە كاتێكی نزیكدا كلیپی دەكەین.
* ئاستی هونەری لە باشووری كوردستان چۆن هەڵدەسەنگێنی؟
- بەداخەوە هەموو شتێك بووەتە ریكلام و پارە، هونەریش تەنیا بە پارە و ریكلام پێش ناكەوێ، ئەم هونەرە كاتییە و دوای ماوەیەك لەبیر دەكرێ.
* لە دەنگە گەنجەكان كامیان سەرنجیان راكێشاوی؟
- زۆرن، بەتایبەتی بڵند ئیبراهیم، كۆڤان، نازدار، چۆپی فەتاح.
* بەڕای تۆ جیاوازییەكانی نێوان هونەری كوردی و عەرەبی و فارسی و تورك چین؟
- ئێستا دنیا زۆر بچووك بۆتەوە و میللەتانی دراوسێ بە زۆر شێوە تێكەڵی یەكتر بوون، بەڵام دیسان هونەری هەر میللەتێك تامی رەسەنایەتی خۆی هەیە و پێویستە ئەم تاموچێژە بپارێزرێ، جیاوازی نێوان هونەر و وەك جیاوازی نێوان زمانەكان وایە، واتە زمانی كوردی چۆن جیاوازە لە زمانی عەرەبی و توركی و فارسی هونەری كوردیش بەو شێوەیە جیاوازە.
* بەڕای تۆ كاتی ئەوە نەهاتووە كار بكەین هونەری كوردی لەو ئاستەنگانەی ئێستا هەن دەربازی بكەین؟
- لە كوردستانی ئازاد دەرفەتی باش هەیە، پێویستە ئێمە هەوڵ بدەین ئەوەی لە دەستمان هەیە بەكار بهێنین.
* هونەری كوردی بە گشتی ( سینەما، گۆرانی و مۆسیقا، شێوەكاری، شانۆ ) چۆن دەبینی؟
- خۆم لەگەڵ مۆسیقا كاری شانۆ و سینەماش دەكەم، لە زۆر فیلم لەگەڵ هۆڵەندی و ئەڵمانییەكان رۆڵم بینیوە، بەڵام تا ئێستا لە هیچ پڕۆژەیەكی سینەمایی كوردیدا بەشداریم نەكردووە، بەداخەوە تا ئێستا ئێمە لە بواری هونەری سینەما و دراما لاواز و كەم هەڵوێستین.
* چۆن ئەو گۆرانییە كوردیانەی تورك و عەرەب و فارس بردوویانە و بە هی خۆیانی دەزانن بگەڕێنینەوە؟
- خوالێخۆشبوو تەحسین تەها پێی گوتم كاتێك ئیبراهیم تاتلیساس گۆرانی (ئایاگیندا كۆندورا)ی گوت باوكم پێی گوتم ئەم گۆرانییە كوردییە، بۆیە پێویستە ئێمە تۆمار و بڵاوی بكەینەوە، منیش بە یارمەتی باوكم ئەو گۆرانییەم گوت و دووبارە هەوڵمدا بناسرێتەوە، ئەمە ئەركێكە لەسەر هەموومان كە گۆرانییە بردراوەكانمان دووبارە نوێ بكەینەوە بە زمانی كوردی، بەڵام بە مەرجێك نابێ تەقلیدی دزەكان بكەینەوە و بەشێوەی ئەوان گۆرانییەكە بڵێینەوە، بەڵكو روحێكی كوردی رەسەنی پێبدەینەوە.
* بەڵام ئایا ئامێرە موسیقییەكانی ئێمە و نەتەوەكانی دراوسێمان جیاوازییەكی بەرچاویان هەیە؟
- لە ئامێرە كوردییەكان بلوێر و دەهۆڵ سەرنجڕاكێشن، تەنبوری كۆنیش 14 پەردەیە و دەنگەكانی كوردین، بەڵام راستییەك هەیە ئەویش ئەوەیە دەتوانین هەموو ئامێرێك بەكاربهێنین، چونكە دنیا بچووك بووە و پەیداكردنی ئامێرەكان ئاسان بووە.
* زۆر هونەرمەند هەن شیعری كلاسیك دەكەن بە گۆرانی، ئەمە چۆن لێك دەدەیتەوە؟
- شیعری كلاسیكی بناغەی زاراوە كوردییەكانە بۆیە پێویستە بیپارێزین و هەوڵی زۆرتریش بدەین لەم بوارە، بەڵام تەنیا قسەی گەورە و بێمانا خزمەت بە زمان و شێوەزارە كوردییەكان ناكەن و پێویستە هەر شتێك لە شوێنی خۆیدا بەكار بهێنرێت و بە جددی بیر لە پاراستنی ئەم شیعرە كلاسیكیانە بكرێتەوە.
* ئێستا زۆر هونەرمەندی عەرەب و تورك وفارس سەردانی كوردستانی ئازاد دەكەن بۆ سازدانی كۆنسێرت، چی دەڵێی بۆ ئەم دیاردەیە؟
- ئێمەی كورد میللەتێكی میوان پەروەرین، ئەم كارانە لەپێناو دیالۆگی نێوان نەتەوەكان كاری باشن، ئەگەر ئەوانیش رێز لە هونەر و هونەرمەندانی ئێمە بگرن، بەڵام ئەگەر تەنیا بۆ پارە بێن و بگەڕێنەوە، ئەوا پێویستە ئێمە جارێكی دیكە بیر لەم مەسەلەیە بكەینەوە بۆ ئەوەی بزانین مەبەستی سەرەكیی هاتنیان بۆ كوردستان چییە.
* چی دەڵێی بەو هونەرمەندانەی گۆرانییە فۆلكلۆرییەكان بەشێوازی نوێ دەڵێنەوە؟
- راستە گۆرانییە فۆلكلۆرییەكان ئەوانەی ئێستا نوێ دەكرێنەوە ناوەڕۆك و ئاوازكانیان دەگۆڕێت، دەكرێ بەشێوازێكی نوێ پێشكەش و تۆمار بكرێن، بەڵام گۆڕینی بناغەكەیان زیان بە گۆرانییە دەگەیەنێت.
* بوونی ئافرەتی كورد لە گۆڕەپانی هونەری كوردی لەچ ئاستێكدایە؟
- ئافرەتی كوردیش هەوڵ دەدات لە گۆرانی كوردیدا باس لە مەینەتییەكانی خۆی بكات، بۆیە پێویستە ئێمە وەك كۆمەڵگە بەشێوەیەكی پۆزەتیڤ پشتگیری لە ئافرەتی هونەرمەند بكەین و هاریكار بین و رێزی زۆری لێبگرین.
* كەسانێك هەن گۆرانی كوردی بە ستایلی پۆپ، جاز، رۆك دەڵێن ئایا ئەمە سوودی بۆ هونەری كوردی هەیە یان زیان؟
- بۆ پێشكەوتنی مۆسیقای كوردی نەتەوەیی هەموو جۆرە مۆسیقایەك پێویستە هەبێت، ئەگەر گەنجێك هەستا بە شێوازێكی جوان گۆرانییەك پێشكەش بكات، ئەوا پێویستە پیرۆزبایی لێبكەین، بە پێچەوانەوەشەوە ئەگەر بینیمان زیان بە هونەری كوردی دەگەیەنێت، پێویستە كارێكی وا نەكەین سارد بێتەوە، بەڵكو هەڵەكانی دەستنیشان بكەین و وای لێبكەین كارێكی جوانتر و رەسەنتر پێشكەش بكات.
* بوونی كۆلێژی هونەرە جوانەكان چ سوودێكی دەبێت بۆ پێشخستنی هونەری كوردی؟
-خۆزگە لە هەر شارێكی كوردستان كۆلێژ و ئەكادیمیای هونەری دەبوو، چونكە هونەر بۆ خۆی جیهانێكی گەورەیە و بە خوێندن و ئەكادیمی بوون زیاتر پێشدەكەوێت.
* پێتوایە میدیای كوردی توانیویەتی رۆڵی خۆی بە تەواوی ببینێ بۆ پێشخستنی هونەری كوردی؟
- بەداخەوە میدیای كوردی كەوتۆتە ژێر كاریگەری سیاسەت یان ئابوورییەوە، ئێستا زۆر لە كچ و كوڕانی ئێمە لەبەر ئەوەی توانای داراییان لاوازە ئەم بارودۆخە كاریگەریی بەسەریانەوە هەیە و ناتوانن هونەری خۆیان پێش بخەن و پەرە بە توانا هونەرییەكانی خۆیان بدەن، پێویستە میدیای كوردی سیاسەتێكی نەتەوەیی پەیڕەو بكات لە بواری نزیكبوونەوەی هونەر و پێشخستنی.
لە كۆتاییدا هونەرمەند برادەر وتی: ئەمڕۆ پارچەیەكی كوردستان، بۆ پاراستنی كوردستان پێش هەموو شتێك پێویستمان بە زمان و هونەری رەسەنی كوردی هەیە، ئەگەر هاتوو نەوەكانمان زمان و هونەری رەسەنی خۆیان لە بیر كرد، ئازادی كوردستان گرنگییەكی ئەوتۆی نامینێ. بۆیە دەڵێم پێویستە هەر كوردێك خۆی بە خاوەنی زمان و كلتووری رەسەنی خۆی بزانێت، چونكە برینی بریندارەكانمان بە گۆرانی و مۆسیقای كوردی ساڕێژ دەبێت و روحی شەهیدەكانمان ئارام دەبێت.