رێگاوبان و نیشتەجێكردن كە دوو بواری گرنگی پەرەپێدانی ئابوورین و راستەوخۆ پێوەندی بەژیانی هاووڵاتیانەوە هەیە، بە بەردەوام پێویستی بە پێشخستن و گۆڕانكاری هەیە؛ لەكوردستانیشدا ئەم دوو بوارە بێ كەموكوڕی نین، دیارە ئەو كۆمپانیانەی لەمبوارەدا كار دەكەن زۆربەی جار لەو ئاستەدا نین تا لەڕووی جۆر و چەندایەتیەوە كاری گەورە و باش ئەنجام بدەن. ئەمڕۆ پێویستیمان بە رێگای خێراو پێشكەوتووی وا هەیە كە لەئاست پێوەرە جیهانییەكاندا بێت و ماوەی نێوان شارەكان كەمبكاتەوەو گیانی هاووڵاتیانیش بپارێزرێت. لەبواری نیشتەجێكردنیشدا پێویستیمان بە باڵەخانەو پرۆژەی نیشتەجێكردنی زیاتر هەیە كە ببێتە هۆكاری كەمكردنەوەی قەیرانی نیشتەجێكردن بۆ خەڵكی كەم دەرامەت. وەك گۆڤاری گوڵان سەردانی كامەران ئەحمەد وەزیری ئاوەدانكردنەوە و نیشتەجێكردنمان كردو، لەنزیكەوە وەڵامی پرسیارەكانی داینەوە.

* رێگاوبان و دروستكردنی یەكەكانی نیشتەجێكردن و بینایە خزمەتگوزارییەكان؛ سێ تەوەرەی سەرەكیی كارەكانتانن، ئایا ئەو یاساو رێنماییانەی كە لە وەزارەتتان كاری لەسەر دەكەن، لەگەڵ واقیعی ئەمڕۆی پێشكەوتنی دنیادا دەگونجێت؟
- رێگاوبانی دەرەوەی سنووری شارەوانی شاروشارۆچگەكان و یەكەكانی نیشتەجێكردن بۆ هاووڵاتیانی دەرامەت سنووردار و دروستكردنی بینایەی دامەزراوە خزمەتگوزارییەكانی حكومی، ئەو سێ تەوەرە سەرەكییەیە كە وەزارەت لە رێگای پێوەرە جیهانییەكان و یاسای وەزارەت كاری لەسەر دەكات. ئەوەی پێوەندی بەپرسیارەكەتانەوە هەیە دەتوانم بە بەڵێ وەڵامی بدەمەوە؛ چونكە جگە لەبوونی یاسایەكی باش و پێشكەوتوو لە وەزارەتی ئاوەدانكردنەوەو نیشتەجێكردن، هاوكات خاوەنی تاقیگەكانی بیناسایی و نەخشەسازیی پێشكەوتووی واین كە لەئاست پێوەرە جیهانییەكاندایە. كارەكانمان بەسیستەماتیك كردووەو پێوەرەكانی نەخشەسازیی رێگاوبانەكان گۆڕانكاری هاوچەرخمان بەسەردا هێناوە، بەرادەیەك ئەو پێوەرانەی ئەمڕۆ لەهەرێمی كوردستان بەكاردەهێنرێت هەمان پێوەری نەخشەسازیی وڵاتانی پێشكەوتووە، هەربۆیە واچاوەڕوان دەكرێت ئەو پرۆژانەی كە ئێستا لەقۆناغی جێبەجێكردندان هاووڵاتی بەئاسانی هەست بە بەرزی و پێشكەوتنی كوالێتیەكەی بكەن، ئەمەش لەو روانگەیەوە هاتووە كە رێگاوبانەكان تاكە هۆكاری گواستنەوەو هاتوچۆیە لەهەرێمی كوردستان هەربۆیە دەبێت بەشێوازێكی زۆر ستانداردو هاوچەرخانە دروست بكرێن. رێگای جووت سایدی نێوان هەولێر- كۆڕێ – شەقڵاوە- قەندیل یا رێگای نێوان هەولێر – دهۆك نموونەیەكی بەرچاوی ئەو پرۆژە پێشكەوتووانەی رێگاوبانەكانە كە دەستمان پێكردووە. لەمەش دا ستراتیژییەتی وەزارەت بەمشێوەیەیە:
- رێگاوبانە سەرەكیەكان بەجووت ساید دەكەین لەسەر بنەمای ماستەرپلانی تۆڕی رێگاوبانی هەرێم و ریزبەندیش لەسەر ئەو رێگایانە كاردەكەین كە هاتوچۆو ترافیكی زۆری لەسەرە.
- جێبەجێكردنی رێگاوبانە لاوەكیەكان لەسەر بنەمای یەكە ئیدارییەكان ریزبەندی بۆ دەكرێت.
* بەڵام ئەو رەخنەیەی كە هاووڵاتیان بە بەردەوام لە پرۆژەكانی رێگاوبانەكانی دەگرن؛ بریتییە لە دواكەوتنی جێبەجێكردنی زۆر پرۆژە، لەوانە وەكو دووسایدی رێگای نێوان هەولێر- كۆیە كە بڕیاربوو لە 2010 ئەنجام بدرێت یا دوو سایدی هەولێر- حاجی ئۆمەران، ئەمە بۆچی دەگەڕێتەوە؟
- لەهیچ وڵاتێكدا نەخشەسازیی رێگاوبان كارێكی ئاسان نەبووە؛ پرۆژەی رێگا هەیە نەخشەسازییەكەی یەك ساڵ و نیو بۆ 2 ساڵی پێویستە، لەپلاندانان و جێبەجێكردنیشیدا ماوەو بودجەی باشی پێویستە، دروستكردنی رێگاوبانەكان وەكو پرۆژەی دروستكردنی قوتابخانە یا نەخۆشخانەیەك نییە، لەكاتی ئەنجامدانی رێگاوبانێكدا چەندین ئاستەنگی سروشتی و كێشەی موڵكداری و زەوی كشتوكاڵی و قەرەبووكردنەوەی تێدەكەوێت، ئەو رێگایانەی ئێستا كە پێوەرە سەردەم و هاوچەرخەكانی تێدا بەكارهاتووە هێشتا ماوە هاووڵاتی سوودیان لێوەربگرن، واتا هێشتا هاووڵاتیان ئەو رێگایانەیان بەكار نەهێناوە، سەرجەم رێگا نوێیەكانیش كە جووت سایدەو پێوەری تازەی تێدا بەكارهاتووە ئەمە بووەتە ستراتیژییەتێكی وەزارەتمان. لەلایەكی دیكەوە وەزارەت هەڵساوە بەراكێشانی رێگای هاوچەرخ و رێكوپێك بۆ گوندەكان لەمەش دا رەچاوی ئەو ریزبەندییەمان كردووە كە یەكە ئیدارییەكانی ئەو ناوچانە جەختیان لەسەر كردۆتەوە، واتا بۆ جێبەجێكردنی كارەكانمان بەپێی داواكاری خوارەوە بۆ سەرەوە كاری لەسەر دەكەین. سەبارەت بەماوەی تەواوبوونی ئەو پرۆژە ستراتیژییانە كە بە پێوەرە جیهانییەكان جێبەجێ دەكرێت دەبێت رەچاوی ئەو خاڵەش بكەین كە كوردستان هەرێمێكی شاخاوییە، لە واقیعێكی واشدا دەبێت سلۆپی رێگا لە 6% تێپەڕ نەبێت و ئێمەش رەچاوی ئەم خاڵەمان كردووە، لەمەشدا پێویستمان بە تونێل و پردی جۆراوجۆر هەیە، هەر ئەمەشە وایكردووە رێگاوبانەكانمان زۆرترین پردو تونێلی تێدا بێت. بۆ نموونە لەسنووری پارێزگای هەولێر كە رێگای هەولێر – پردێ بەجووت ساید كراوەو سەرقاڵی رێگاكانی دیكەین كە بەقۆناغ بەقۆناغ دەچێتە بواری جێبەجێكردنەوە وەكو رێگای حاجی ئۆمەران – چۆمان و حاجی ئۆمەران- مام جەلكە و هەولێر – خەبات، هەروەها رێگای هەولێر – دهۆك بەناوچەیەكی تردا دەهێنین كە لەناحیەی رۆڤیا دێتە سەر پردی گۆپاڵ و دواتر دێتەوە عەنكاوە كە بەتەواوبوونی ئەم رێگایە ماوەی نێوان هەولێر و شاری دهۆك 45 خولەك كەم دەبێتەوە.
لەسنووری پارێزگای سلێمانیش چەند رێگایەك لە جێبەجێكردندایە وەكو رێگاكانی (سلێمانی – دەربەندیخان، كەلار – دەربەندیخان، كەلار – رزگاری، هەڵەبجە – سەیدسادق، چوارقورنە- دوكان هەروەها رێگاكانی كفری و پێنجوێن)، چەندین رێگای دیكەیش هەیە كە ترافیكی زۆریان لەسەرەو چوونەتە قۆناغی جێبەجێكردنەوە وەكو رێگاكانی حاجیاوە- دەربەند- ژاراوە. لەسنووری پارێزگای دهۆكیش بەهەمانشێوە چەندین رێگا لە ژێر ئەنجامداندایە وەكو رێگاكانی(زاخۆ- ئیبراهیم خەلیل، روڤیا- چڕە، رۆڤیا- بەردەڕەش)، هەروەها رێگای رۆڤیا- ئاكرێ بەسێ قۆناغ جێبەجێ كراو ئاكرێ - قەندیل بەدوو قۆناغ لەژێر ئەنجامدایە. لەبەرنامەی كارەكانیشماندا تەئكید لەسەر رێگای دەروازە سنوورییەكانمان كردۆتەوە، تەنانەت چەند تونێلێكیش دروست دەكەین بۆ نموونە پرۆژەی كۆڕێ- شەقڵاوە- قەندیل دوو پرۆژەی تونێلی تێدایە هەروەها تونێلی گەلی زاخۆمان هەیە كە دەروازەیەكی گرنگە بۆ هەرێمی كوردستان لەمانگی رابردوو دەست بەپرۆژەكە كراوە، هەروەها تونێلی هەیبەت سوڵتانیش بە سێ قۆناغ لە ژێر جێبەجێكردندایە، لەسلێمانیش تونێلی پێنجوێن و دەربەندیخانمان هەیە، بەڵام پێویستە ئاماژە بەو راستییە بدەین كە دروستكردنی تونێل پرۆژەیەكی ئاسان نییەو شارەزایی و ماوەو بودجەیەكی باشی دەوێت، لەگەڵ ئەمەشدا چەندین تونێل دروست دەكەین.
* یەكێك لەو بوارانەی كە جێگای رەخنەیە تێكچوونی خێرای پرۆژەكانی رێگاوبانە، ئایا ئەمە هۆكاری خراپی قیڕەكەیە یا كەمتەرخەمی و فرتوفێڵی بەڵێندەرەكەیە؟
- چەندین هۆكار هەیە بۆ تێكچوونی رێگاكان بۆ نموونە ئێمە جۆری قیرمان بۆ كۆنترۆڵ نەكراوە، لەبەرئەوەی سەرچاوەی قیرەكە لە پاڵاوتگەی بێجی و دۆرەیەو ناكەوێتە ژێر دەسەڵاتی ئیدارەی هەرێمی كوردستانەوە، كاتێكیش قیرەكە وەرنەگرین تووشی گرفتی گەورەی نەبوونی قیرو راوەستانی پرۆژەكانمان دەبینەوە. بۆ چارەسەركردنی خراپی قیر لەگەڵ وەزارەتی سامانە سروشتیەكان هەماهەنگیمان كردووەو كار بۆ بەرهەمهێنانی قیر لەپاڵاوتگەكانی ناوخۆی هەرێمی كوردستان دەكەین كە بەتەواوەتی دەتوانرێت كۆنترۆڵ بكرێت. بۆ باشتر كۆنترۆڵكردنی قیرەكانیش چەند ئامێرێكی پێشكەوتووی پشكنینی قیرمان بۆ تاقیگەكانی كوردستان هێناوە. لەلایەكی ترەوە بۆ پاراستنی رێگاوبانەكان یاسای پاراستنی رێگاوبانە گشتیەكانمان بۆ پەرلەمان بەرز كردەوەو پەسەند كرا. هەروەها توانیومانە بەهاوكاری وەزارەتی ناوخۆ تا رادەیەكی باش رێكار و پێوەرەكانی رێگاوبانەكانمان جێبەجێ بكەین و قەپانمان داناوەو كۆنترۆڵی لۆرییە بارهەڵگرە قورسەكانیشمان كردووە، ئێستا زۆر بەكەمی لۆرییە بارهەڵگرەكان لەكاتی بارەكانیاندا تایەو ئەكسلەكانیان بەرز دەكەنەوە، لەم رووەوە لەمانگی پێشوو ژمارەی ئەو ئۆتۆمبێلە بارهەڵگرانەی كە سەرپێچییان كردووەو سزا دراون گەیشتۆتە 1500 ئۆتۆمبێلی بارهەڵگر.
لەگەڵ ئەم هەنگاوانەش كەچی هێشتا زێدەڕۆیی و سەرپێچی لەسەر رێگاكان هەیەو بەشەو و رۆژێك ناتوانرێت هەموو یاساكان جێبەجێ بكرێت، بەڵام بەراورد بەدوو ساڵی رابردوو ئێستا بەرێژەی لە 70%ی رێگاوبانەكانمان كۆنترۆڵ كردووەو رێگا بەسەرپێچی و زێدەڕۆییەكان كەمتر بوونەتەوە، بەشێوەیەكی گشتی دروستكردن و چاككردنی رێگاوبانەكان و رەچاوكردنی كوالێتی و رێگەگرتن لەسەرپێچییەكان بەپێی ئەو بەرنامەیەی دانراوە كاری لەسەر كراوەو لەداهاتوودا رێگاكانمان بەپێی پێوەرە جیهانییەكان و وڵاتانی پێشكەوتوو دەبێت.
سەبارەت بەتەوەری دووەمی پرسیارەكەتان كە تا چ رادەیەك لەبەڵێندەركان رازیم، ئەمە رێژەیییە، واتا بەڵێندەر هەیە پۆلێنەكانیان بەرزەو لەو ئاستەدا نین و هەندێكیشیان توانایان ئەوەندە باشە پێویستە وەكو كۆمپانیای نێودەوڵەتی مامەڵەی لەگەڵ بكرێت، بەشێوەیەكی گشتی بەشێوەی سیستەم مامەڵەمان لەگەڵ بەڵێندەری ناوخۆیی و بیانیش كردووە، بەڵێندەری بیانی هەبووە كەمتەرخەم بووە لە جێبەجێكردنی رێگاوبانێكدا كارەكەمان لێوەرگرتۆتەوە، بەشێوەیەكی گشتی تواناو شارەزایی كۆمپانیا ناوخۆییەكان پێشتر كەم بووە یا كرێی كرێكارو كەرەستەی بیناسازیی بەو شێوەیەی ئێستا بەرز نەبووە ئێستا بارودۆخەكە گۆڕدراوەو پێویستە دووبارە لایەنە پێوەندیدارەكان پۆلێنی بەڵێندەرەكان بكەنەوە، ئێمەش لەوەزارەت بۆ پرۆژە گەورەو ستراتیژییەكانمان هەڵسەنگاندنی پێشوەختەی كۆمپانیاكان دەكەین و هەر كۆمپانیاو بەڵێندەرێك گەر توانای تەكنیكی و دارایی بەهێز نەبێت و پرۆژەی هاوشێوەی لەكوردستان یا لەدەرەوە جێبەجێ نەكردبێت پرۆژەكەی پێ نادرێت لەمەشدا رێزمان بۆ ئەو كۆمپانیا ناوخۆییانە هەیە كە قازانجەكانیان بۆ پەرەپێدان و بەرزكردنەوەی توانا تەكنیكی و شارەزاییەكانیان بەكارهێناوە و ئامێر و ئۆتۆمبێل و كارگەیان پێ كڕیوە و كەسانی شارەزایان لەدەرەوەی وڵات هێناوە.
* ئەی سەبارەت بەكاری پشكنینی كەرەستەكانی بیناسازیی كە زۆرجار باڵەخانە هەیە رووخاوەو زیانی لێكەوتۆتەوە؟
- كاری تاقیگەكانی بیناسازیی پشكنینی ئەو كەرەستانەی بیناسازییە كە بۆیان دەچێت، نەك كۆنترۆڵی شێوازی جێبەجێكردنی پرۆژەكان، چونكە لایەنی جێبەجێكردنی پرۆژەكان جۆراو جۆرن، هەربۆیە بەرپرس نین لەوەی ئەو كەرەستانەی لەتاقیگەكان دەرناچن كەچی لە پرۆژەكاندا بەكارهێنراون.
* ئایا دەتوانین بڵێین لەیەك دوو ساڵی داهاتوودا وەزارەتی ئاوەدانكردنەوەو نیشتەجێكردن دەتوانن سەرجەم رێگا سەرەكیەكان بەجووت ساید بكەن؟
- ئەگەر سنوورداری بودجە نەبووایە ئەوا لەكۆتایی ساڵی 2015 هەموو رێگاوبانەكان بەجووت ساید دەكران و تونێل و پردەكانیش تەواو دەبوون، بودجەی وەزارەتمان بەپێی پێداویستیەكانمان كەمە بەو پێیەی بودجەی هەرێمی كوردستان سنووردارەو چەندین سێكتەر هەیە كاری لەسەر دەكات، لەگەڵ ئەمەش دا ئەگەر بودجەكەمان بەمشێوەیەش بێت ئەوا بەپێی ئەو خەمڵاندنە بێت لەساڵی 2017 هەموو رێگاكانی نێوان شارو شارۆچگەكان و دەروازە سنوورییەكان بەجووت ساید دەكرێن، ئەمەش بەو مانایە نایەت كە تا 2017 هیچ رێگایەك لەو رێگایانە تەواو نابێت یا بەكارناهێنرێت بەڵكو قۆناغ بەقۆناغ تا ئەو بەروارە هەموو رێگاوبانەكان بەجووت ساید دەكرێن و هەندێكی لە 2014 یا 2015 بەكاردەهێنرێن.
* حكومەتی هەرێمی كوردستان بۆ كەمكردنەوەی كێشەی نیشتەجێكردن و بەرزكردنەوەی كوالێتی پرۆژەكان بڕیاری دامەزراندنی دەستەی نیشتەجێكردنی دا، ئایا ئەم دەستەیە بەكوێ گەیشت؟
- لەساڵی 2011 یاسای ژمارە 7ی دروستكردنی یەكەی نیشتەجێكردن چووە بواری جێبەجێكردنەوەو لەساڵی 2012 ژمارەیەك یەكەی نیشتەجێكردن دروستكراو لەمساڵدا نزیكەی 5 هەزار یەكەی نیشتەجێكردن دروست دەكرێت كە ئێستا لەقۆناغی بانگەواز و تەندەردایە، بۆ دابەشكردنیشی رێنمایی و فۆرمەكان ئامادەكراون و رەوانەی سەنتەری پارێزگاكان كراون تاوەكو لەرێگای بنكەكانەوە بەسەر فەرمانبەر و هاووڵاتی ئاسایی و بەمەرجێ بەپێی رێنماییەكان خەڵكی دەرامەت سنووردارو كرێچی بێت.
لەپێناو كۆكردنەوەو رێكخستنی دەسەڵاتەكان و باش كۆنترۆڵكردنی پرۆژەكانی نیشتەجێكردن لەرووی چەندایەتی و چۆنایەتی و كەمكردنەوەی قەیرانی نیشتەجێكردن و سوود وەرگرتنی هاووڵاتیانی كەم دەرامەت بیرۆكەی دامەزراندنی دەستەی نیشتەجێكردن دروست بوو، دوای دەوڵەمەندكردنی پرۆژەكە ئێستا رەشنووسی یاسای دەستەی نیشتەجێكردن تەواو بووەو بۆ لایەنە پێوەندارەكان بەرزكراوەتەوەو دواتر دەبرێتە ئەنجومەنی وەزیران و بڕیاری لەسەر دەدرێت و بۆ پەسەندكردنی رەوانەی پەرلەمان دەكرێت، دەستەی نیشتەجێكردن سەربەخۆیەو راستەوخۆ سەر بەئەنجومەنی وەزیران دەبێت و سندوقی نیشتەجێیەكەش بۆ دەستەكە دەگەڕێتەوە، دروستكردنی ئەم دەستەیە پێشنیار و بۆچوونی ژمارەیەكی زۆری لایەنە پێوەندارەكان بوو بە وەزارەتی ئاوەدانكردنەوەو نیشتەجێكردنیشەوە.
* لەكاتێكدا وەزارەتەكەتان خاوەنی كارگەو ئالیات و ئەندازیارێكی باشە بۆچی پڕۆژەكان بە تەنفیزی راستەوخۆ ناكەن و بە كۆمپانیای دەدەن؟
- كارگەو ئامێر و كادیری باش و پێشكەوتوومان هەیە و بە بەردەوامیش كارگە دادەمەزرێنین، كاتی ئەوەهاتووە كۆمپانیایەك دابمەزرێنین لەچوارچێوەی یاسادا كە سەر بەوەزارەتی ئاوەدانكردنەوەو نیشتەجێكردن بێت و تەنفیزی راستەوخۆی پرۆژەكان بكات، بۆ ئەم مەبەستەش 2 جار پێشنیارمان بۆ ئەنجومەنی وەزیران بەرزكردۆتەوە كەچی رەزامەندی لەسەر نەدراوە.
بەراستی كاركردن بەمشێوەیەی ئێستا لەسەر پرۆژەكان قورسەو لەچوارچێوەی رێنماییە داراییەكان ناتوانین مافی كرێكار و ئەندازیاران بەهاوشێوەی ماندووبوونەكانیان بدەین، هەربۆیە دامەزراندنی كۆمپانیایەكی تایبەت بە وەزارەتمان كارێكی گرنگەو دەبێتە هۆی بەگەڕخستنی ئەندازیاران و كارمەندان و پێشخستنی كارەكانمان.
* وەزارەتی ئاوەدانكردنەوەو نیشتەجێكردن هەڵساوە بەدروستكردنی چەند كەمپ و نەخۆشخانەیەكی حكومی كە دواتر خۆئامادەكردنە بۆ دروستكردنی كەمپی زانكۆی سەڵاحەددین، ئایا ئەم كەمپە كەی تەواو دەبێت؟
- پێش وەڵامدانەوەی پرسیارەكەتان دەمەوێت ئەو روون بكەمەوە كە وەزارەتەكەمان جگە لە پرۆژەكانی رێگاوبان و یەكەكانی نیشتەجێكردن هاوكات ئەركی جێبەجێكردنی بینایەی ژمارەیەك لە پرۆژەكانی دروستكردنی بینایەی حكومی یا خزمەتگوزاریی لەئەستۆگرتووە، لەوانە نەخۆشخانەی 400 قەرەوێڵەیی (نەخۆشخانەی شار) لەسلێمانی و كەمپی زانكۆی سلێمانی كە بەشێوەیەكی سەركەوتوو بە دیزاینێكی رێكوپێك جێبەجێ كرا، لەسەر فەرمانی رێزدار نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان دروستكردنی كەمپی زانكۆی سەڵاحەددینیش بە وەزارەتی ئاوەدانكردنەوەو نیشتەجێكردن درا، كە دەستەیەكی تایبەتی بۆ دامەزراو سەرۆكی دەستەكە درا بەمن، قۆناغی یەكەمی پرۆژەكەش بریتییە لە نەخشەسازیی و سەرپەرشتیكردنی گرێبەستەكە لەگەڵ كۆمپانیایەكی زۆر شارەزاو پسپۆرو لەداهاتوویەكی نزیكدا قۆناغی جێبەجێكردن دەست پێدەكات و بەهاوشێوەی كەمپی زانكۆی سلێمانی ماوەی خەمڵاندنی تەواوبوونی پرۆژەی كەمپی زانكۆی سەڵاحەددین 5 ساڵەو بەشێوەی زۆن قۆناغ بەقۆناغ دروست دەكرێت.
* تاچەند لەڕووی ئەندازیارییەوە لە دروستكردنی ئاپارتمان و تەلارسازی لەهەرێمی كوردستان مۆركی كوردی تێدا رەچاو كراوە لەكاتێكدا لەسەرجەم شارەكانی وەكو پاریس و لەندەن و ئیتاڵیا و ئەمریكا رەچاوی مۆركی نەتەوەیی لە تەلارسازییدا كراوە؟
- ئەوە ئەركی وەزارەتی ئێمە نییە كە مۆڵەت بەو بینایەو باڵەخانانە دەدات، كە دەكرێت هەروەكو چۆن رەچاوی پێگەی باڵەخانەو دوورو نزیكی لەشەقام و بنەماكانی تری بیناسازیی دەكرێت، هەرواش رەچاوی مۆركی كوردی لەبینایەكاندا بكرێت.
* لەسەرەتای ئەم مانگەدا بەنوێنەرایەتی سەرۆكایەتی ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێم؛ لەتارانی پایتەختی كۆماری ئیسلامی ئێران بەشداریی كۆنفرانسێكی تایبەت بەگەشەپێدانی پەیوەندی بازرگانی و ئابووری نێوان هەرێمی كوردستان و ئێرانتان كرد، پرسیارەكەی ئێمە ئەوەیە جگە لەو رێكەوتنە 4 خاڵییە لەگەڵ بەرپرسانی باڵای ئەو وڵاتەدا هیچ تەوەرێكی تر باس و گفتوگۆی لەبارەوە كرا؟
- لەدوا سەردانم و بەشداریكردنم لە كۆنفرانسی تایبەت بەگەشەپێدانی پەیوەندییە بازرگانی و ئابوورییەكانی نێوان هەرێم و كۆماری ئیسلامی ئێران كۆمەڵێك تەوەر هەبوو كە پێویستیان بە گفتوگۆو چارەسەركردن بوو تەنانەت دوای گفتوگۆكردنمان بەئامادەبوونی دكتۆر سەعید لۆ یاریدەدەری سەرۆك كۆمار بۆ كاروباری نێودەوڵەتی رێكەوتنی پەرەپێدانی پێوەندی بازرگانی و ئابووری لەنێوان حەسەن كازمی قومی وەكو لایەنی كۆماری ئیسلامی ئێران و من لایەنی حكومەتی هەرێمی كوردستان مۆر كرا، ئەمەش دەرئەنجامی ئەو كۆنفرانسەی پەرەپێدانی پەیوەندییە بازرگانی و ئابوورییەكانی نێوان ئێران و حكومەتی هەرێمی كوردستانە كە لەساڵی 2012 لەهەولێر بەڕێوەچوو تێیدا بەڕێز نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان یاریدەدەری سەرۆك كۆماری ئیسلامی ئێران ئامادەیبوون، ئەم رێكەوتن و گفتوگۆیانەش لە پێناو خزمەتكردنی رەوشی بازرگانی و ئابووری نێوان هەردوو لایە.
رێكەوتنامەكەی نێوان هەرێمی كوردستان و كۆماری ئیسلامی ئێرانیش چەندین تەوەری لەخۆگرتبوو هەر لە دۆزینەوەی رێگا چارەسەرییەكانی گواستنەوەی كاڵاكانەوە تا دامەزراندنی شارۆچگەی پیشەسازی هاوبەش و دروستكردنی كۆمپانیای هاوبەش و پەرەپێدانی كەرتەكانی گواستنەوەو وەبەرهێنان و گەشتیاریی و هێڵی ئاسمانی و كەمكردنەوەی رۆتین. لەكۆشكی كۆماریش سڵاوی سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستانم بە محەمەد رەزا رەحیمی جێگری یەكەمی سەرۆك كۆماری ئیسلامی ئێران گەیاندو پرسە هاوبەشەكانی پەرەپێدانی پێوەندییەكانمان تاوتوێكرد، دوارۆژی پەیوەندییەكانی نێوان هەرێمی كوردستانی عێراق و كۆماری ئیسلامی ئێران زۆر باش دەبێت بەو پێیەی ئەوان بەچاوێكی بەرزەوە دەڕواننە ئەم هەرێمەوە پێشكەوتنەكانی، لەلایەن خۆشمانەوە توانیومانە چارەسەری هەموو كێشەكانی وەكو خراپی رێگاوبان و پێشخستنی دەروازەكان، تەنانەت لەلایەن ئەوانیشەوە بڕیاری دامەزراندنی بەڕێوەبەرایەتی دەروازە سنوورییەكان درا لەپێناو پەرەپێدانی پەیوەندییەكان.