رەخنەو گلەییەكانی لیژنەی تەندروستی پەرلەمانی كوردستان



كەرتی تەندروستی لەهەرێمی كوردستان لەئاست خواست و پێداویستی خەڵك نییەو لەبری ئەوەی لەخزمەتی مرۆڤدا بێت بۆتە فاكتەرێك بۆ هەژاری هاووڵاتییان، بەڕادەیەك گرانی نرخ و بوونی دەرمانی ئێكسپایەرو كوالێتی نزم و كەمی و لاوازی نەخۆشخانەكان لەگرنگترین خاڵە لاوازەكانی ئەم كەرتەیەو متمانەی نێوان نەخۆش و پزیشكی كەمكردۆتەوە. پێشكەوتنی ئەم كەرتە بەیەكێك لەهەرە پێوەرە گرنگەكانە كە بۆ هەڵسەنگاندنی پەرەپێدانی مرۆیی سەركەوتوو لەئاژانس و رێكخراوە جیهانییەكان دانراوە، تەنانەت بەپێی ستانداردو پێوەرە جیهانییەكان بێت پێویستە بودجەی تەرخانكراو بۆ ئەم كەرتە لەنێوان 7-10 % بێت ئەمە لەكاتێكدا لەهەرێمی كوردستان ئەم بودجەیە تەنیا لە 5%ە، سیاسەتی حكومەتەكان لەوەدا دەچێت سەركەوتوو دەبێت كە بەسیستەمێكی نوێی هاوچەرخ خەڵكی چاودێری تەندروستی یا بیمەی تەندروستی هەبێت، هەربۆیە چاودێری تەندروستی و بوونی سیستەمێكی پێشكەوتوو گوزارشتە لە سیساسەتی حكومەت بەرامبەر بەتاكی هاووڵاتی.
سەبارەت بەم كێشەیە كە ڕووبەڕووی كەرتی تەندروستی لەهەرێمی كوردستان بووەتەوە پرسیارمان لە هاوڕاز خۆشناو جێگری سەرۆكی لیژنەی تەندروستی و ژینگەی پەرلەمانی كوردستان كرد، ئەویش لە لێدوانێكی تایبەتدا بۆ گوڵان بەمجۆرە هاتە ئاخاوتن: (تەندروستی لەهەرێمی كوردستان بەسیستەمێكی كۆن بەڕێوە دەچێت، حكومەتی هەرێمی كوردستان نەیتوانیوە وەكو پێویست هەنگاو بۆ چارەسەركردنی ئەم كێشەیە بنێت، بڕگەو ماددە كۆنەكان كە ئێستا ئەم كەرتە بەڕێوە دەبات وایانكردووە كەرتی تەندروستیمان تووشی ئیفلیجبوون بووە، بەڕادەیەك كەرتی تەندروستی لەم هەرێمە لەئاست ئەو گۆڕانكاری و واقیعەی زۆربوونی نەخۆشی و كەوتنەوەی گرفتە تەندروستییەكان نییە، بۆ چارەسەركردنی ئەم واقیعە لەڕووی یاساوە لە كوردستان لە یاسایی ژمارە 15ی ساڵی 2007 بە 23خاڵ هێناومانە كە چی بكەین لەبواری تەندروستی، چونكە سیستەمەكە پڕە لە كەموكوڕی و كەلێنە و نەتوانراوە چارەسەركردن و چاكسازی لەكۆی سیستەمەكەدا بكرێت.
سەبارەت بەفەرامۆشكردنی لایەنی چاودێری تەندروستی هاووڵاتییان جێگری سەرۆكی لیژنەی تەندروستی و ژینگەی پەرلەمانی كوردستان لەدرێژەی قسەكانیدا پێی گووتین: (بەسیستمێكی كۆن ناتوانرێت چاودێری تەندروستی بۆ هاووڵاتییان باش بكەین، هەرچی دەرمانی خراپ و ئێكسپایەرو ساختەیە بەسەرمان ساخ دەكرێتەوە و پزیشكان زۆربەیان بە ئارەزووی خۆیان دەرمان بۆ نەخۆش دەنووسن و هیچ بنەماو بۆردو پڕۆتۆكۆلێك نییە كە بزانرێت نەخۆش پێشتر چ داودەرمانێكی بەكارهێناوەو ئێستا چی بەكاربێنێت).
سەبارەت بەهەنگاونان بەرەو چارەسەركردنی كێشەكەو دانانی سیستمێكی رێكوپێكی پێشكەوتوو جێگری سەرۆكی لیژنەی تەندروستی و ژینگەی پەرلەمانی كوردستان پێی وابوو پێویستە كار لەسەر چاكسازی و گۆڕانكاری سیستەمەكە بكرێت، لەمبارەیەوە ئاماژەی بەوەكرد كە كۆنگرەیەكی نێودەوڵەتی لە هەولێر لەسەر ئەو سیستەمە كۆنەی تەندروستی سازكراو زۆر بوارەكانی چاكسازی سیستەمی تەندروستی لەخۆگرتبوو، بەداخەوە حكومەت ئەو تواناو ئیرادەیەی نەبوو كە بتوانێ لەسەر ڕاسپاردەكانی كۆنگرەكە بڕوات و كار بكات، ڕاستە باس لە كردنەوەی نەخۆشخانەیەك و كڕینی هەندێ داودەرمان و ئامێر دەكرێت، بەڵام ئەوانە نابنە هۆكارو پێشكەوتنی سیستەمی تەندروستی، كە دەڵێین كەرتی گشتی بەرانبەر كەرتی تایبەت متمانەی لەدەستداوە ئەمە كێشەی بچووكن لەچاو كێشە گەورەكانی سیستەمی تەندروستی، بۆ نموونە كە دەبینین هاووڵاتییەك حاڵەتێكی تەندروستی نادیارو خراپی هەیە و پێویستی بە سیتیسكان یا تیشك یا پشكنینێكی تر هەیە ئەوە دەبێت نۆرە بگرێت ئەمە سەرەڕای منەت و خۆفەرزكردن لەسەر نەخۆشەكە، دەبێت بڕە پارەیەكیش بدات تەنانەت نەخۆش بۆ نەشتەرگەریش دەبێت بە هەمان شێوە نۆرە بگرێت، هەر لەو كاتەدا بۆی هەیە نەخۆشەكە ڕوو لە نەخۆشخانەی كەرتی تایبەت بكات.
سەبارەت بەبوونی ئاستەنگ لەبەردەم جێبەجێكردنی بڕیارو راسپاردەكان هاوراز خۆشناو وتی : لە ڕووی یاساوە كەموكوڕییەكی كەم هەیە، بەڵام لە جێبەجێكردن كەموكوڕی و كەمتەرخەمی هەیە، ئێمە لە ساڵی 2007ەوە بڕیاری چاككردنی سیستەمەكەمان داوە، بەڵام كە چارەسەری ناكەن و سیستەمەكە ناگۆڕن واتە بڕیارەكە جێبەجێ ناكەن، هەر بۆ نموونە پێشتر وەزیر نەیتوانیوە نۆرینگەیەك دابخات واتە ئەمە كارەساتە . لەلایەكی ترەوە لە یاسای ژمارە 15دا لە خاڵی 22دا باسی ئەوە دەكات كە پێویستە بیمەیەكی تەندروستی بۆ هاووڵاتیانی هەرێمی كوردستان هەبێت، بەڵام كە جێبەجێ ناكرێت لەبەر ئەوەی ئیرادەیەكی سیاسی لەبەردەمیدا ڕێگرە، ئێمە وەكو لیژنەی تەندروستی پەرلەمان پڕۆژە یاسامان بۆ سەرۆكایەتی پەرلەمان بەرزكردۆتەوەو خوێندنەوەی یەكەمی بۆ كراوە و بۆ حكومەتیشمان ناردووە بۆ ئەوەی تێبینیەكانی خۆی لەسەر دیار بكات و بە ئێمەی بداتەوە تاوەكو ڕاپۆرتی لەسەر ئامادە بكەین و لەپاشان لە پەرلەمانە گفتوگۆی لەسەر ئەنجام بدرێت، بەڵام ئەو پڕۆژە یاسایە نزیكەی ساڵێك دەبێت لەلایەن حكومەتەو نەگەڕاوەتەوە و ڕاگیراوە. سەبارەت بەخراپی نۆرینگە تایبەتیەكانی هەندێ پزیشك كە بووەتە جێی گلەیی و رەخنەی هاووڵاتییان جێگری لیژنەی تەندروستی و ژینگە لەپەرلەمانی كوردستان وتی: بردنی چەند نەخۆشێك بەیەكەوە بۆ ژووری پشكنینی نۆرینگەكان و بوونی ئەو ژمارە زۆرەی نەخۆش كە لەهەندێك نۆرینگە نۆرەیان گرتووەو خراپی پشكنین و كەمتەرخەمییەكان جگە لەوەی كەموكوڕییەكی گەورەیە هاوكات هەڵەیەكی تەندروستی قبووڵ نەكراوە.
بەپێی ستانداردو پێوەری نێودەوڵەتی پێویستە بودجەی تەندروستی لەوڵاتانی تازەپێگەیشتوو لەریزبەندی پێشەوەی بودجەكاندا بێت، لەمبارەیەوە جێگری سەرۆكی لیژنەی تەندروستی و ژینگە لەپەرلەمان وتی: لەساڵی ڕابردوو ئەو بودجەی بۆ وەزارەتی تەندروستی داماننابوو كە5،3%بوو،كەچی وەزارەتی تەندروستی ئێمە ئەو بڕە كەمەشی نەتوانییوە خەرج بكات، ئەمە لەكاتێكدا سەردانی چەندین بنكەی تەندروستیمان كردووە كێشەی كەمی داودەرمان و پێداویستی تەندروستیان هەبووە، هەروەها بەپێی پێوەری نێودەوڵەتی وەزارەتی تەندروستی دەبێت بودجەكەی لەنێوان7 - 10% كەمتر نەبێت بۆ ئەوەی بتوانێ چاودێری تەندروستی هاووڵاتیان تا ئاستێك ڕابگرێت. ساڵی ڕابردوو داوامانكرد داهاتی وەزارەتی تەندروستی بۆ كارو ئیشی خۆیان بێت كە بە 10 ملیار دیناریان خەمڵاندووە، بۆیە ئیمە پێمانوایە قبوڵ نییە چاودێری تەندروستی لەو ئاستەدابێت و تەنیا بیر لە بازرگانیكردن بكرێتەوە. هەروەها لەبارەی نرخی نەشتەرگەری و پشكنین و چارەسەرەكاندا جیاوازی لەنێوان هاووڵاتیانی خۆمان و دەرەوەی هەرێم نەكراوە...جێی داخە بەشێك لەو پزیشكانەی لەكەرتی تایبەت كاردەكەن كەرتی گشتیان ئیستغلال كردووە، ئەمەش بێ متمانەییەكی گەورەو پەكخستنێكی خستۆتە كەرتی گشتییەوە، راستە لەیاسای عێراقی بواری بەپزیشك داوە نەخۆشخانەی تایبەت دابنێت بەڵام بەمەرج و رێنمایی هەروا نییە گیرفانی خەڵكی بەتاڵ بكاتەوە و بەكەیفی خۆی نرخ دابنێت، ئەمڕۆ هاووڵاتییان ناتوانن سوود لەو نەخۆشخانانە وەربگرن دەبێت حكومەت بەرێنمایی و سیستەم هەردوو كەرتەكە رێك بخاتەوە، پێویستە حكومەت بۆ رێكخستنەوەی نرخەكانی نەشتەرگەری و پشكنینەكان رێنمایی نوێ دەربكات و وا بكات پابەندبن پێی. هەروەها رێنمایی بۆ پزیشكانی كەرتی تایبەت دابنێت كە كەرتی گشتی تەندروستی بۆ بەرژەوەندی خۆیان بەكار نەهێنن )). لەدرێژەی قسەكانیدا بۆ گوڵان جێگری سەرۆكی لیژنەی تەندروستی و ژینگەی پەرلەمانی كوردستان سەبارەت بە ئاست و كوالیتی دەرمان گووتی: (ئەو 70 كۆمپانیایەی كە مۆڵەتیان پێدراوە بەهێنانی دەرمان پێویستە بخرێنە ژێر چاودێری توندو لێپرسینەوە، چونكە ماوەیەك لەمەوبەر كۆگا هەبوو مۆڵەتی هەبوو دەرمانی خراپی تێدا گیرا كەچی دواتر بەناوێكی تر دووبارە كاردەكاتەوە، هاوكات داودەرمان بە ڕێگای قاچاخ و بازرگانی ئاسایی دەهێنرێتە هەرێمی كوردستان، لەمەش زیاتر بنكەو نەخۆشخانە هەیە لەكەرتی گشتی داودەرمانی كوالێتی خراپ و نزم بەكار دەهێنێت.


وەزیری تەندروستی لە وەڵامی رەخنەكانی لیژنەی تەندروستی پەرلەمانی كوردستاندا



سەرەتا سەبارەت بە سیستەمی تەندروستی لەهەرێمی كوردستان دكتۆر رێكەوت حەمە رەشید وەزیری تەندروستی حكومەتی هەرێمی كوردستان بە گوڵانی راگەیاند: ( بەو پێیەی سیستەمی تەندروستی هەرێمی كوردستان كۆنە و ژمارەی خەڵك تادێت زۆرتر دەبێت و خزمەتگوزاری تەندروستی خەڵكیش زیاتر دەبێت، هەربۆیە بواری تەندروستی هەتا كارو گرنگی پێ بدرێت هەر كەمە، چونكە تادێت پێویستمان بەنەخۆشخانەو بنكەی تەندروستی زیاتر هەیە و بەردەوامیش تەكنەلۆژیای تەندروستی پێشكەوتووتر دەبێت، من ناڵێم كار بۆ بواری تەندروستی نەكراوە، بەڵكو كاری زۆر كراوەو پارەیەكی زۆر لەم كەرتە خەرجكراوەو نەخۆشخانەی گەورە دروستكراوەو ئامێرو پێداویستی باش دابینكراوە، لەم پێناوەشدا بەسەدان پزیشك و كارمەندی تەندروستی دامەزراون، بەڵام هێشتا پێویستیمان بە زیاترو باشتر هەیە و ئاوات و داخوازییەكانمان زۆر لەمە زیاترە. بۆ گۆڕینی ئەو سیستەمە كۆنەش دەبێت بڕیار بدەین ئەو سیستەمە تەندروستییە كۆنەو دەبێت بگۆڕدرێت بە سیستەمێكی تازەو هاوچەرخ كە لەگەڵ دنیای پێشكەوتنی تەندروستی بگونجێت، گۆڕینی سیستەمیش پێویستی بە كۆنگرە نییە ئێمە كۆنگرەمان زۆر ئەنجامداوەو پارەی زۆرمان لە كۆنگرەكان خەرجكردووە، بەڵكو ئێستا ئێمە لەگەڵ وەزارەتی پلاندانان و گروپی ڕەند بڕیارماندا و كار دەكەین كە سیستەمی ئابووری تەندروستی بەرەو پێشەوە ببەین تاوەكو سیستەمێكی دڵنیایی لە هەرێمی كوردستان پەیڕەو بكەین كە هەموو تاكێكی كورد تێیدا بەشدار بێت و دڵنیایی تەندروستی هەبێت، لەم سیستەمانەی لەبەر دەستماندایە چەند سیستەمێكن لەوانە سیستەمی بەریتانیا كەپێی دەگوترێت (NHS) و سیستەمی ئەلمانیا و فەرەنسا كە پێی دەگوترێت(NHI) و دەمانەوێت ئەو سیستەمێك بۆ هاووڵاتیان هەڵبژێرین و بیخەینە بواری پڕاكتیكییەوە، بە تەئكید سیستەمی تەندروستی هەرێمی كوردستان كۆنە و پێویستی بەگۆڕانكاری هەیە و پێویستە خەڵكیش بەشداری بكات لە تەندروستی خۆی و دڵنیایی بدات، لەلایەكی تر خەڵك داوای خزمەتگوزاری تەندروستی زۆرتر و باشتر دەكات و خەڵكیش مافی خۆیەتی كە داوا دەكات و ئەو بودجەیەی كە لە هەرێمی كوردستانیش هەیە بەشی هەموو ئەو داواكاری و خواستانە ناكات. لەلایەكی ترەوە ئێستا زۆربەی ئەو خزمەتانەی كە لە بنكە تەندروستییەكان پێشكەشی دەكەین خزمەتی خۆپاراستنە و قەت درێخیمان نەكردووە لە دانانی بودجە بۆ ڕاگەیاندنی وەزارەتی تەندروستی بەتایبەتی لە بوارەكانی خۆپاراستن و چاودێری تەندروستی و هۆشیاركردنەوەی خەڵكدا و پارەیەكی باش بۆ خول و ۆڕك شۆپ خەرج دەكەین كە هەموو ئەوانەش خۆی لە خۆپاراستن و چاودێری تەندروستی هاووڵاتیانەوە دەبینێتەوە.
سیستەمی دڵنیایی تەندروستی
بەنەبوونی چاودێری تەندروستی كە بوارێكی گرنگە بۆ ژیانی هاوڵاتیان پرسێكی دیكەی گوڵان بوو رووبەرووی وەزیری تەندورستی حكومەتی هەرێمی كوردستانی كردەوە، لەوەڵامی ئەم پرسەشدا وەزیری تەندروستی پێی گووتین: ( لەمەسەلەی چاودێری تەندروستی، بەتایبەتی لە بوارەكانی دایكی دووگیان و كوتان و مردنی منداڵی خوار 5ساڵ، لە هەموو بەشەكانی تری عێراق و زۆربەی شوێنەكانی ناوچەكە باشترین و ئێمە هەنگاوی باشمان ناوە، بەڵام گرنگ ئەوەیە لەسەر ڕێگایەكی ڕاست بڕۆین و ئەو سیستەمە تەندروستیە بكەینە سیستەمی دڵنیایی تەندروستی و خەڵك دڵنیایی بدات و بودجەیەكی زۆر دەستەبەر بكرێت، چونكە بەو بودجەی 8،4%ی كە لە بودجە بۆمان دانراوە ناتوانین زۆربەی زۆری كارو ئیشەكان جێبەجێ بكەین. لە بودجەدا بودجەیەك هەیە پێی دەڵێن بەگەڕخستن و بودجەیەكیش هەیە پێی دەڵێن بودجەی وەبەرهێنان، ئێمە وەكو وەزارەتی تەندروستی لە بودجەی وەبەرهێنان یەك ترلیۆن دینارمان هەیە، بەڵام هێشتا كێشەمان هەیە هەر بۆیە زۆربەی پڕۆژەكانمان ڕاوەستاوەو چەندین پڕۆژە هەیە لە قۆناغی دیزاینەوە پەكیكەوتووە و پڕۆژە هەیە لە پارێزگای دهۆك لە ساڵی 2010ەوە كاری لەسەر نەكراوەو پڕۆژە لە سلێمانی هەیە لە ساڵی 2009ەوە ئیشی بۆ نەكراوە یا لە دیزاینایەو كاری لەسەر تەواو نەبووە، هەروەها چەند كێشەیەكی ترمان هەیە لەوانە كارو ئیشی تەندروستی ئەوە نییە كە نەخۆشخانە دروست بكات، بەڵكو كاری تەندروستی بەڕێوەبردنی نەخۆشخانەیەو لە كاتی ڕژێمی پێشوو وەزارەتی ئاوەدانكردنەوە نەخۆشخانەی دروست دەكرد لەپاشان كلیلەكەی دەدایە دەست تەندروستی، پلانێكمان هەیە بۆ ئەو مەبەستەش داوای كۆبوونەوەیەكی چوار قۆڵیمان كردووە لەگەڵ بەڕێزان سەرۆكی حكومەت و جێگیری سەرۆكی حكومەت و وەزیری پلاندانان كە هەندێ پڕۆژەی گەورەو ستراتیژیمان هەیە بكرێتە پڕۆژەی كلیلی وەرگرتن كە چەند نەخۆشخانەیەكمان لە ناو پایتەخت پێویستە، بارودۆخی نەخۆشخانەكانی شاری هەولێر بەوجۆرە نییە و بینایەكان كۆن و بەرتەسك و كەموكوڕی و گرفتی زۆریان هەیە بە هەمان شێوە بۆ شاری دهۆك و سلێمانیش، بۆیە داوای ئەو كۆبوونەوەیەمان كردووە كە لەوێدا بڕیار لەسەر ئەو پلانەمان بدرێت.
جیاكردنەوەی پزیشكانی كەرتی گشتی و تایبەتی
سەبارەت بەرێكخستنی كەرتی گشتی تەندروستی و كەرتی تایبەت لەبواری تەندروستیش، كە ئەویش بوارێكی دیكەی گرنگە و پەیوەندی بە ژیانی هەر هاوڵاتیكەوە هەیە، پرسیارمان سەبارەت بەوەكرد ئایا بەرنامەی وەزارەت بۆ رێكخستن و هاوسەنگی لەنێوان ئەم دوو كەرتە چۆنە؟ لەوەڵامی ئەم پرسیارەشدا وەزیری تەندروستی وتی: ( یەكێك لەو كارو سیستەمی ئیشۆڕانسەی كە دەمانەوێت پیادەی بكەین ئەوەیە كە ئەو پزیشكانەی لە كەرتی گشتی و لە كەرتی تایبەت كار دەكەن لێكیان جیابكەینەوەو بڕیاردراوە ماوەی كاركردن لە نەخۆشخانەكان زیاتر بێت و لە دوای نیوەڕۆیان لە نەخۆشخانە حكومییەكان نەشتەرگەری بۆ هاووڵاتیان ئەنجام بدرێت كە لە80%ی تێچووی نەشتەرگەرییەكان حكومەت لە ئەستۆی خۆی هەڵی دەگرێت و هاووڵاتیش لە20%ی دەدات، هەروەها یەكێك لەكێشەكانی ترمان ئەوەیە لە نەخۆشخانە فریاكەوتنەكان و ئافرەتان و لەدایكبوون پزیشكی پسپۆڕ دوای دەوام نامێننەوە، بۆیە بڕیارێكمان دەركردووە كە پزیشكی پسپۆڕ لەمەوداو لە نەخۆشخانەكان بمێنێتەوە و بۆ هەر شەوێك مانەوەش ئەو پزیشكە 120هەزار دیناری پێ دەدرێت، ئەو پزیشكەش بەپێی ڕێنمایی و بڕیارەكە لە مانگێكدا نابێت لە 10 شەو زیاتر بمێنێتەوە، ئەو ڕۆژەش نابێت بچێتە نۆرینگەكەی و دەبێت لە نەخۆشخانەكە ئێشكگر بێت، هەر بۆ باشتركردنی ڕەوشی كەرتی تەندروستی هاوشێوەی پارێزگای سلێمانی بۆ هەر یەك لە پارێزگای هەولێر و دهۆك 6 كلینكی ڕاوێژكاری دەكرێتەوە بەپارەیەكی زۆر كەم كە تەنیا سێ هەزار دینارەو پشكنین بۆ نەخۆش لە لایەن پزیشكی پسپۆڕ و شارەزا ئەنجام دەدرێت هەر لەم كلینكانەش داودەرمانی باش بە نرخی لە50%كەمتر دەردەچێت بە نەخۆش و پارەكەی تری دەرمانەكە حكومەت دەیدات و لەلایەن ئەنجومەنی وەزیران بڕیاری داوە كە لە 24كلینكی 24كاتژمێری لە هەولێرو 12كلینكیش لە دهۆك بكرێتەوە)).
یەكخستنی نرخەكان
سەبارەت بەرێكخستن و چاودێریكردنی هێنانی پزیشكی بیانی و یەكخستنی نرخەكان وەزیری تەندروستی وتی:( تەنیا لە هەولێر كێشەی هێنانی پزیشكی بیانی بەو لێشاوە هەیە بەبێ ئەوەی كەس لێیان بپرسێتەوە بۆ ئەوەی بزانن شارەزایی و پسپۆڕییان لە چ ئاستێكەو لەبارەی نرخەكانی پشكنین و نەشتەرگەرییەكانیش كەس لێپرسینەوەی لەگەڵ نەكردوون و ئەمەش بە تەئكید تەنیا لە هەولێر وایە، لەهەقیقەتدا ئێستا خەریكین و كار لەسەر ئەو بوارە دەكەین و چەند رێنماییەك لەمبارەوە دەردەكەین و نرخی پشكنین و نەشتەرگەری لە نەخۆشخانەكانی كەرتی تایبەت لە هەموو شار و شارۆچكەكانی هەرێم وەكو یەك دەبێت و، هیچ كەس و لایەنێك لە نەخۆشخانە تایبەت و ئەهلییەكان ناتوانن لەم نرخ و رێنماییانە بچنە دەرەوە).
سەندیكای پزیشكان و رێكخستنەوەی نۆرینگە تایبەتییەكان
سەبارەت بە هەڵكشانی نرخی نۆرینگەو نەشتەرگەرییەكان وەزیری تەندروستی وتی: (یەكێك لەكێشەكانمان لەمبارەوە بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە كە تا ئێستا سەندیكایەكی پزیشكانی كارا لە هەرێمی كوردستان نییە، بۆ ماوەی 10تا 12ساڵە سەندیكای پزیشكانی گشتی و پزیشكانی ددان هەڵبژاردنی خۆی نەكردووە، بۆیە ئێمە بۆ جێبەجێكردنی رێنمایی و بەرنامەكانمان دەبێت سەندیكایەكی پزیشكانی كارا شان بەشانی ئێمە ئیش بكات، بۆ ئەو كارەش داوا دەكەین تا زووە سەندیكای پزیشكان هەڵبژاردنی خۆیان ئەنجام بدەن بۆ ئەوەی ئێمەش لەگەڵ دەستە تازەكەی سەندیكاكە دەست بەكارەكانمان بكەین و كارەكانیشمان بریتیە لە ڕێكخستنەوەی كلینكەكان و نۆرینگە تایبەتەكان و نرخی نۆرینگەو نەشتەرگەرییەكانە و ئێستاش بۆ ڕێكخستنەوەی ئەو لایەنە گرنگانە هەنگاومان ناوە)).
هاوەڵی تەندروستی
سەبارەت بەدانانی سیستەمی پزیشكی خێزانی و هاوەڵی تەندروستی كە ئەمەش جۆریكە لە دڵنیایی تەندروستی، وەزیری تەندروستی وتی: (پزیشك لە وڵاتی ئێمە ناچێتە بەشی خێزان، بەڵكو حكومەت بۆ ئەو كارە دەبێت هاندانی بۆ بكات و موچەی بۆ دابین بكات، بەڵام ئێمە هاوشێوەی پزیشكی خێزان بەرنامەیەكمان هەیە كەپێی دەوترێت هاوەڵی تەندروستی كە لەناوخۆیدا یەكێك لەشتەكانی پزیشكی خێزانییە و من ناڵێم لە 6مانگ و 7مانگ ئەو بەرنامەیە جێبەجێ دەكەین، بەڵام لە هەوڵی جێبەجێكردنی داین).
هەوڵەكان بۆ رێگرتن لە دەرمانی كوالێتی نزم
سەبارەت بەمەسەلەی بنبڕكردنی دەرمانی ساختەو ماوە بەسەرچوو و كوالێتی نزم وەزیری تەندروستی وتی: ( من تا ئێستا هیچ یەكێك لە كۆگاو كۆمپانیایانەی داودەرمانم دانەخستووەو ڕامنەگرتوون، بەڵام بۆ ئەو مەبەستە بە دوو قۆناغ ئیشم كردووە، قۆناغی یەكەمم تەواو كردووە، قۆناغی یەكەم ئەوەیە كە هیچ داودەرمانێك بەبێ كوالێتی نەهێنرێتە هەرێمی كوردستان و لەگەڵ هەموو بازگەكانی هەولێرو دهۆك و سلێمانی كۆبوونەوەمان كردووە بۆ ئەوەی نەهێڵین هیچ داودەرمانێك بەبێ پشكنین و كوالێتی بپەڕێتەوە ناو سنووری هەرێمی كوردستان و ناو شارەكان، تەنیا وەزارەتی تەندروستی هەقی ئەوەی هەیە كە ڕێگا بەپێدانی داودەرمان بدات كە بێتە ناو هەرێم، قۆناغی دووەم كە كاری لەسەر دەكەین ئەویش ئەوەیە كە كۆمپانیایەكی گەورەو خاوەن ئەزموون و شارەزا لە پشكنینی داودەرمان گرێبەستی لەگەڵ دەكەین و ئێستا تەندەر بۆ ئەو مەبەستە كراوە و لە 12/7/2012دا تەندەرەكان دەكرێنەوە كە دێن پشكنینی داودەرمان دەكەن هەم دێن كوالێتی كۆنترۆڵی خۆمان پەرەپێدەدەن و ئامێرمان بۆ دەهێنن و ۆڕەك شۆپ و خول بۆ كارمەندەكانمان دەكەنەوە)) .
نەخۆشخانەی 400 قەرەوێڵەیی سلێمانی
سەبارەت بەنەخۆشخانەی 400 قەرەوێڵەیی سلێمانی و دروستكردنی نەخۆشخانە زیاتر لە هەرێمی كوردستاندا وەزیری تەندروستی وتی: ( نەخۆشخانە 400قەرەوێڵەییەكەی سلێمانیش لە مانگی یەكی ساڵی تازە بەپێی وتەی بۆردی سەرپەرشتیاری پڕۆژەكە تەواو دەبێت، هۆكاری ئەو دواكەوتنانە بۆ وەزارەتی تەندروستی ناگەڕێتەوە، چونكە دەبێت كاری ئێمە ئەوە بێت كە سەرقاڵی هێنانی داودەرمانی باش و كوالێتی بەرزو خزمەتگوزاری تەندروستی باش بین نەك دروستكردنی بینایەی نەخۆشخانەو بنكەی تەندروستی) .
شێرپەنجەو ئایدز
سەبارەت بەزیادبوونی نەخۆشیەكانی شێرپەنجەو ئایدزو نەبوونی پزیشكی تایبەت بۆ نەخۆشی ئۆتیزم وەزیری تەندروستی وتی: ( گرنگی بە نەخۆشخانەو خزمەتگوزارییەكان و چارەسەركردنی نەخۆشی شێرپەنجە دراوە و ئێستاكە لە سلێمانی نەخۆشخانەیەكی 120قەرەوێڵەیی لە دیزاینایە و لەهەولێر بەڕێز ئەحمەد ئیسماعیل كە شایانی سوپاس و پێزانینە لە تەنیشت نەخۆشخانەكەی خوێن خەریكی دروستكردنی نەخۆشخانەیەكی بەرفرەوان و پێشكەوتووی نەخۆشی شێرپەنجەیەو بەڵێنی ئەوەشیداوە كە ئامێری چارەسەری شێرپەنجە بەتیشك بۆ هەولێر بێنێت و ئامێری دووەمی چارەسەركردنی ئەو نەخۆشییە بە تیشك ئەوە گەیشتە شاری سلێمانی و لەئایندەیەكی نزیكدا ئەو ئامێرەش دادەنرێت و دەست بەكاركردن دەكات. هەولێر سەرقاڵی تەندەرە بۆ كڕینی ئامێرێكی تری تیشك بۆ چارەسەری نەخۆشی شێرپەنجە. من لەگەڵ ئەو هەڵكشان و ژمارەیە ی نەخۆشەكانی شێرپەنجە نیم كە باس دەكرێت، بەڵكو ڕاگەیاندنەكان تاڕادەیەك ئەو كێشەیەیان گەورە كردووە، لەلایەكی ترەوە سەبارەت بەنەخۆشی ئایدز ئەوەی لە تووشبووانی ئەو نەخۆشیە ماوە لە هەرێمی كوردستان تەنیا 19حاڵەتی تووشبوون بەم نەخۆشیە هەیە و لەژێر كۆنترۆڵی خۆماندایە. هەروەها لەبواری نەبوونی پزیشكی تایبەت بەنەخۆشی ئۆتیزم كەتووشی منداڵان دەبێت بەگشتی كێشەكە لەوەدایە كە پزیشكی پسپۆڕی بواری ئۆتیزم لە كوردستان زۆر كەمە، بۆیە بەپێی توانا لە هەوڵی ئەوداین ئەو كێشە و كەموكوڕیانەی لەمبوارەدا هەیە چارەسەری بكەین).
پەیوەندی و هەماهەنگی لەگەڵ
وەزارەتی خوێندنی باڵاو توێژینەوەی زانستی
سەبارەت بەنەبوونی پەیوەندی و هەماهەنگی لەنێوان وەزارەتی تەندروستی و وەزارەتی خوێندنی باڵاو توێژینەوەی زانستی وەزیری تەندروستی وتی: ( پەیوەندی و هەماهەنگیمان لەگەڵ یەكتر زۆر نییە و لەم كابینەیدا هەوڵدەدەین كە پەیوەندی و هەماهەنگیەكانمان زیاترو بەهێز بێت بۆ پتر گەشەكردنی بواری تەندروستی و برەودان بە پڕۆگرامی زانستی و پزیشكی بۆ بەرژەوەندی خەڵكی هەرێمی كوردستان)).
كێشەی تەندروستی لە قەزاو ناحیەكان
لەكۆتایی دا سەبارەت بەبوونی كەموكوڕی بواری تەندروستی زۆربەی قەزاو ناحیەو گوندەكان دكتۆر رێكەوت حەمە رەشید وەزیری تەندروستی وتی: ( ئەو كێشانە یا ئەو خزمەتگوزاریانە تەنیا بەبودجە چارەسەرو دابین دەكرێت، بۆ ئەو مەبەستە ئەگەر وەزارەتی تەندروستی و لایەنی پەیوەنداری تر بودجەمان لەبەردەست دابێت ئەوە دەبێت بۆ ئەو گوندانە بەتایبەتی دوورە دەستەكان و سنوورییەكان ئۆتۆمبێلی فریاكەوتن یا فڕۆكەیان بۆ دابین بكەین، ئەو گوندەی كارمەندی تەندروستیان لە یەكەكانیان نەبێت ئەوە دەتوانن سەردانمان بكەن بەمەبەستی چارەسەركردنی كێشەو داواكارییەكانیان)).