wezaretî tendrustî herêmî kurdistan ta êsta twaniyuyetî bepallpşitî ḧkumetî herêmî kurdistan wdabînikrdinî budceyekî taybet bo berîngarbûneweyi vayrosî kovîd19 û cêbecêkrdinî rênmaye tendrustiyekan lelayen hawllatiyanewe serkewtinî baş beser vayroseke bedî bikrêt, bellam bepêyi rageyandinekanî wezaretî tendrustî û rênmayekan ta ew sateş metirsî vayroseke her heye û pêwîste xellk rênmayî tendrustî û takparêzî cêbiceê biken bo ew prs û çend prsiyarêkî dîke bepêwîstmanzanî wek gullan wezaretî tendrustî herêmî kurdistan lenzîkewe biduwênîn bo ew mebesteş berêz dktor mḧemed qadr wtebêjî wezaretî tendrustî herêmî kurdistan bmcore qseyi bo krdîn. raport: sallḧ 'umer

lem qonaẍî êstaşda metirsî vayroseke berdewame, çunike ta êsta leser astî dinyada mawe
ta êsta hîç pêkutew dermanêk betewawî nedozirawetewe bo ew vayrose


• aya êsta le billawbûnewe û rêkarekanî petayî vayros kovîd19 le çi qonaẍêk dayin û rêkaru rênmaye pêwîstekan çîye?
- detwanîn be xoşḧaliyewe ta ew satewe wek wezaretî tendrustî herêmî kurdistan kontirollî vayrosî kovîd19 krdwew behîç şêweyek lejêr kontiroll derineçuwe û jmareyi ew şwênaneyi dabînikrawe û ew kerstew pêdawîstiye tendrustiyaneyi ke heye û ew pzîşk û karmende tendrustiyaneyi rahênaniyan pêkrawe her hemuwî begwêreyi pêwîst berdestew detwanîn bilîn le kurdistane ta êsta metirsî gewre drust nebuwe, bellam ew metirsiyeyi lew vayrose heye her berdewame û petayî vayrosî korona kotayî pê nehatuwe, çunike billawbûneweyi vayroseke leser astî cîhanda berdewame, her boye hemû rêkaru rênmaye xoparêzî û tendrustiyekan wek xoyan demênewe ke brîtiye le giringîdan bepakuxawênî û dûrkewtinewe leberkewtinî komellayetî û dûrkewtinewe lew rêkaru hokaraneyi ke debête hoyi billawbûnewew gwastineweyi vayroseke wek doqekrdin û maçumuç û berkewtinî rastewxo û nzîkbûnewe leşwênî qereballix û şwênî daxiraw.
• aya kemkrdineweyi û asanikarî qedeẍeyi hatuço lem qonaẍeda çend karîgerî leser petake heye û ew ḧaletaneyi êsta tomardekrên boçî degerrêniyewe?
- bêguman ew rêkaraneyi bo kemkrdineweyi qedeẍeyi hatuço heye karîgerî xirapî leser billawbûneweyi petake debêt, emeş nêgeranî bo ême drust dekat, çunike lekatêkda êsta ḧaletêk , dû ḧallet lew petaye tomar bikrêt ewe metirsî ziyatir debêt le pêşitir leber eweyi ême pêşitir behoyi hebûnî qedeẍeyi hatuçowe demanzanî keseke lekwêye û berkewtekeyi serçawekeyi kwêndere boye êsta metirsî vayroseke ziyatirew ew ḧaletaneyi êsta tomar dekrêt her bo ewe degerrêtewe ke billawbûneweyi vayroseke lelayi xoman û leser astî dinyaş kotayî nehatuwew lekatêkda jmarekan bew şêweyi êsta bêt ewe asayiye, bellam lekatêda jmareyi tûşbuwekan ziyad bikat û jmarekan çendcare bibêtewe ewe ew kat cêgayi metirsî debêt.
• aya jmareyi tûşbuwanî korrona le herêmî kurdistan geyşitûte çend kes û ḧaletî giyan ledestdan hebuwew çend tûşbû le nexoşxane mawnetewe û ta êsta wek êwe agadarin begşitî çend kes krentîn krawn û jmareyi ew kesaneyi le kerentîn mawn çende û rêkarî krentîn çend beriz denrxênît le rêkarekanda?
- ta ew sate ke 8/5/2020e jmareyi tûşbuwan be vayrosî korrona le herêmî kurdistan geyşitote 391 kes û lew jmareyeda 5 kesiyan giyanî ledestdawe û tûşbuwan teniya 25 kes le nexoşxane mawen û 361 kes çakbûnetewe bo naw xêzanekaniyan gerrawnetewe û leseretayi billawbûneweyi ew vayrosew dengokeyi ta êsta le dehezar kes ziyatir kerentîne krawn û êsta le nêwan 1100ta 1200 kes le kerentîne mawn û ew kesaneş paş maweyi diyarîkrawî kerentînekaniyan pşkinîniyan bo dekrêt lekatêkda ḧaletî tûşbû nebêt rewaneyi naw mallekaniyan dekrên wşayanî base kerentînew qedeẍeyi hatuço rollî baş û zoriyan hebû lekontirolkrdinî petake ke waykrd jmareyi zoru metirsîdar le herêmî kurdistan bedî nekrêt.
• rêkaru kare tendrustiyekantan betaybetî pşkinînî taqîgeyi vayrosî kovîd19 le frrokexanekan û xale sinûriyekan mawe û ew karu proseye çon berrêwedeçêt rojane nzîkeyi çend pşkinîn lew şwênaneyi amajeman pêdawe encam dedrêt?
- bêguman rêkaru pşkinînekan lew şwênane wek frokexanekanî hewlêr û slêmanî û hemû xale sinûriyekan wek xoyi demênêt û encam dedrêt û rojane bepêyi pêwîstî û hatuçoyekan lew şwênane pşkinînî tendrustî bo vayrosî kovîd19 encam dedrêt û hendê roj û car pşkinînekan degate 2hezar pşkinîn û lekatî ḧaletî tûşbû be vayroseke ewe bedwadaçûnman bo ew kes û berkewtekan debêt lew rojaneda jmareyi pşkinînekan yekcar beriz debêtewe.
• aya ew qonaẍeyi êstayi vayroseke çon helldesengênin aya metirsîdar nîye û boçî, çî bikrêt başe, plantan heye bo pşkinînî heremekî lenaw gerrek û kollanekanî şaru şaroçkew gundekan?
- planî pşkinînî heremekîman lenaw gerrek û kollanekanî hîç şaru şaroçkew gundekanî kurdistan encam nedawe, çunike vayroseke ta êsta neçote naw komellgakeman û jmareyi tûşbû wek amajem pêda teniya 391 kes buwe ke emeş jmareyekî zor nîye bepêyi standardî rêkxirawî tendrustî cîhanî metirsî nîye û zor nîye, bellam lew şwênaneyi ke tûşbû hebû wek le komellgayi sîbîran le hewlêr û derbendîxan le slîmanî û şaroçkeyi xelîfan û gerrekî karêzan le şarî hewlêr pşkinînî heremekî lew şwênane encamdra û le her şwênêk gumanî tûşbûn hebuwe pşkinîn û rêkarî tendrustî betewawî gîraweteber bem hoyeşewe encamî başman destkewtuwe boye le herêmî kurdistan lew qonaẍeda pêwîst bewe nakat hemû xellk yan beşêk le komellga lenaw gerrek û kollanekan pşkinîniyan bo bikrêt, gerçî dûbareyi dekemewe bêguman qonaẍekeyi êsta metirsîdarew billawbuneweyi vayroseke mawew berdewame leser astî hemu dinyadaw lekatêkda delîn billawbuneweyi vayroseke le herêmî kurdistan zor metirsîdar nîye mebest eweye ke le kontirolî wezaretî tendrustî herêm derineçuwe ke netwanêt şwên bo tûşbuwekan dabîn bikat.
• aya lelayen 'îraq wek wezaretî tendrustî 'îraq û rêkxirawî tendrustî cîhanî û wllatan çi hawkarî û hemahengiyek hebuwe û aya pêdawîstî xoparêzî û tendrustî bo karmend û pzîşke berêzekan ke ewaneyi her wek pêşmerge asa lebereyi cengekene ferahemkrawe?
- leseretayi billawbûneweyi ew vayrosew destpêkrdinî karu çallakiyekanman wek wezaretî tendrustî herêmî kurdistan berdewam legell wezaretî tendrustî 'îraq û rêkxirawî tendrustî cîhanî leser hêll û peywendî buwîn û leser rênmaye tendrustî û rêkarekanewe berdewam gftugoman legelliyan encamdawew wezaretî tendrustî 'îraqî hawkarî krduwîn û rêkxirawî tendrustî cîhanî ledabînikrdinî kelupell û pêdawîstî tendrustî bo berîngarbûneweyi vayroseke hawkarî başî krduwîn û wllatanî wek çîn lerrêgayi nardinî psporru mask hawkariyan krduwîn û hellsengandinyan bo herêmî kurdistan lebareyi billawbuneweyi vayroseke boman encamdawew wllatî elmaniya lerêgayi rêkxirawêkewe hawkarî krduwîn û çendîn rêkxirawu senterî tendrustî pzîşkî leser astî cîhan hawkarman bûne bo berîngarbûnewew xoparêzî ledijî vayrosî kovîd19, herweha wek lesertayi billawbûneweyi ew vayrose amajeman bewedabû ke pzîşk û karmendekanî tendrustî herêmî kurdistan dermallew îmtiyazatî taybetî xoyan debêt ke lem zuwaneda dest bedabeşkrdinî dekrêt.
• aya bo derman û dozîneweyi vaksîn hêç hengawî mjdebexş le kurdistan û hemû cîhan heye?
- ta êsta leser astî hemû cîhan û le hîç wllatêk hîç pêkutew dermanêk nedozirawetewe bo ew vayrosew hewllekan zor zore û karî baş krawe, bellam hîç vaksînêk be kota negeyşituwew çendîn kompaniya û senterî twêjîneweyi tendrustî û zanistî bo dozîneweyi vaksîn û dermanî çareserî vayrosî kovîd19 le kêbirrkêdan ke çendîn pêkute le taqîgedan û çendîn hengawyan birriyuwe, bellam hîç hengawêkî kotayman nîyew hengawekan leser astî cîhan zor başn, bellam leser astî herêmî kurdistan ta êsta hîç şitêkman nîye wek eweyi bilîn dermanman doziywetewe ewe nîye, gerçî eweyi waykrd ke beşêweyekî baş û serkewtû bitwanîn berîngarî petake bibînewe ewe rêkaru rênmaye xoparêziyekan bû. her bew rêkaru rênmaye cwanekanman twanîman nmuneyekî baş pêşkeş be hawllatiyanman û hemû dinya bikeyin ke ême leruwî madidî û me'newîyi û tendrustî sûdî zor gewreman le rêkaru rênmayekanman wergrt û leçaw wllatan pzîşkan û karmendekanman kemtir mandûbûn û detwanîn lêreda bilîn ta ew kat û sate herêmî kurdistan beser vayrosî kovîd19 serkewtûbuwe û pêwîste leser rênmayî û rêkarekan berdewambîn ta ew serkewtine ziyatir wgewretir bêt û ẍruru bêbak nebîn betaybetî le feramoşkrdinî rênmayî û rêkare tendrustiyekan dijî ew vayrose. boye teikîd dekemewe debêt ta dwa qonaẍî ew vayrose ême leser cêbecêkrdinî rênmaye tendrustî û takparêziyekan berdewam bîn taweku serkewtinî gewre tomar bikeyin û komellgayekî tendrust le herêmî kurdistan bibînînewe.