pşkî herêmî kurdistan le budceyi 'êraqda le dwakobûneweyi nêwan şandî herêm legell wezaretî darayî û ḧkumetî 'êraq berewpêşçûn û peresendinî başî bexowe bîniywe, êstake çawerrwan dekrêt reşnûsî proje yasayi budce bo perleman binêrdrêt, taweku dwayi gftugokrdin leser madidew birrgekan pesend bikrêt, em prse û çend prsêkî dîkeyi peywendîdar bûne tewerî dîdarêkî gullan legell dktor eḧmed sefar şarezayi abûrî û endamî encumenî nwêneranî 'êraq û lêreda deqî dîmaneke billaw dekeyinewe.

* dwayi eweyi şandî ḧkumetî herêmî kurdistan legell wezaretî darayî 'êraq û ḧkumetî 'êraq rêkkewtin, le kongreyekî rojnameyîda şandî herêm rêkkewtinekeyi be îcabî û baş dana, wek endamêkî encumenî nwêneranî 'êraq çon lew rêkkewtine derrwanît?
- eweyi rageyendra ewe bû ke le dwakobûneweyi nêwan şandî ḧkumetî herêmî kurdistan û wezaretî darayî û ḧkumetî fîdrrallî herdûla leser prsî budce rêkkewtin, bepêyi em rêkkewtineş le 1/1/2020 ـewe ḧkumetî herêmî kurdistan 250 hezar bermîl newtî xoyi le rêgeyi kompaniyayi somowe radestî ḧkumetî fîdrrallî dekat û le beramberîşda ḧkumetî fîdrrallî tewawî budceyi herêmî kurdistan rewane dekat, wata be herdû budceyi (bekarxistin û weberhênan)ـewe be mûçeyi fermanberanî herêm û hêzekanî pêşmerge û budceyi perepêdanî herêmekan û xercî ḧakîmeşewe, xallêkî dîkeyi giring ke gwêbîstî buwîn eweye ke em rêkkewtine meseleyi labrdinî hendêk birrgeyi xercî siyadî bû ke sallanêke leser pşkî herêmî kurdistan hejmar dekrêt, bê eweyi hîç peywendîyekî be herêmewe hebêt, herçende netwanra hemû ew birrge û xallane labibrêt le xercîyekanî siyadî ke peywendî be herêmî kurdistanewe nîye, bellam emeş xallêkî îcabî bû, çunike belabrdinî ew xercîyane pşkî herêmî kurdistan ziyatir debêt. be şêweyekî gşitî rêkkewtinekeyi nêwan herdû ḧkumetî 'êraq û kurdistan bo herdû ḧkumet giring bû. eweyi demênêtewe –ke xalle qursekeye- çoniyetî têperrandinî reşnûsî proje yasayi budcekeye lenaw lêjneyi darayî perleman û le kobûneweyi dengdan leser pesendkrdinî budceke.
* cge le meseleyi budce pêwîste meseleyi şayste darayiyekanî herêmîş yekla bikrêtewe ke le destûr cêgîr krawe, aya giringtirînî ew şayste darayiyane çîn ke pêwîste ḧkumetî nawendî yeklayi bikatewe?
- le 2004ـewe ta êsta le nêwan ḧkumetî herêmî kurdistan û ḧkumetî 'êraq komellêk kêşeyi hellpesêrdraw heye, lewane şayste darayiyekanî herêmî kurdistan layi ḧkumetî nawendî ke pêş em rûdawaneyi dwayî û destpêkrdinî xopîşandanekan ḧkumetî herêm le rêgeyi şandêkî taybetmendewe legell beẍda destî bem danustan û gftugoyane krdbû û karî krd bo diyarîkrdinî giringtirîn şayste darayiyekanî herêm lelayi ḧkumetî nawendî ke brîtîye lew budcaneyi ke be hoyi milmilanê siyasîyekan û birrînî budcewe bo herêm nenêrdrawe, eme wêrrayi mûçeyi hêzekanî pêşmerge û qerize derekîyekan û xercî ḧakîme û çendîn bwarî dîke. yeklakrdineweyi hemû em kêşane behoyi kewtineweyi naseqamgîrîyi siyasî û eminîyewe wayi le ḧkumetî 'êraq krd, gerraneweyi seqamgîrî û aramî û asayş le rîzbendî pêşeweyi karekanî dabinêt û bew pêye em gftugoyane ragîran. leber ewe prsî em şaysteyiyane dwa xira bo dwayi pêkhênanî ḧkumetî nwê û seqamgîrbûneweyi barudoxe eminîyeke. ke dekrêt dwatir em kêşane le nêwan herdû ḧkumetda çareser bikrên, tenanet eger tewawî şayste darayiyekanîş nedrên, wate ew şayste darayiyaneyi herêmî kurdistan ke kewtûnete layi beẍda û herweha ew pabendbûne darayiyaneyi herêmîş ke neytwanî cêbecêyan bikat behoyi xirapîyi doxî abûrî û darayîyewe. bellam eweyi peywest bêt be şaysteyiyekan le budceyi 2020da, ewa eweyi gwêbîstî buwîn, eweye ke rêkkewtinêkî mebideyi krawe û hewllekan berew ewe deçn le seretayi em hefteyewe proje yasayi budce rewaneyi lêjneyi darayî perleman bikrêt û endamanî lêjneke dest be gftugo û danîşitinekaniyan deken bo eweyi budceke le ruwî yasayî û darayiyewe rêkbixen le rêgeyi gwastineweyi hendêk xercî û pêwîstî lenêwan xall û birrgekanî budceke, lekotayîşda ew birriyareyi le lêjneyi darayî dedrêt, ewe rewaneyi perleman dekrêt bo gftugokrdin û pesendkrdinî. lêreda min cext leser ewe dekemewe ke nabêt hewllekanî desellatî siyasîyi herêmî kurdistan lem hengawe serkewtuweda- rêkkewtinekeyi legell ḧkumetî nawendî- kotayî pê bihênêt, bellku debêt hewllî tewawkarî bidat le hemahengîkrdin legell kutle siyasîyekan le beẍda le pênawî hemahengî legell endamanî lêjneyi darayî û serok kutlekan le nêw perlemanda.
* lekatî dwakewtinî pesendkrdinî budce leperleman aya ḧkumetî merkezî beẍda pabendî nardinî mûçeyi fermanberanî herêm debêt?
- bepêyi yasayi îdareyi darayî her dwakewtinêk le pesendkrdinî proje yasayi budce ewa pena debrdrêteber xerckrdinî yek leser 12î budceyi sallî rabrdû, wate ew pabendbûne cêbecê dekrêt ke le budceyi sallî 2019da rêkkewtinî leser kra ta ew kateyi yasayi budceyi sallî 2020 pesend dekrêt, wate bo mangekanî kanûnî duwem û şubat û mangekanî dîke wezaretî darayî 'êraq heman ew birre pareye denêrêt ke le sallanî 2019da deyinard. bellam katêk budce pesend dekrêt, ew kate dest be tesuye dekrêt le nêwan ew birreyi nêrdrawe û ew birreyi debû binêrdrêt.
* aya herdû budceyi perepêdanî parêzgakanî kurdistan le proje yasayi budcekeda cêgîr krawe?
- min amajem bewe krd ke katêk rêkkewtinekeyi nêwan herdû ḧkumetî 'êraq û ḧkumetî herêmî kurdistan le proje yasayi budceke cêgîr dekrêt û ḧkumetî herêm pabend dekrêt be nardinî 250 hezar bermîl newt le rêgeyi kompaniyayi somowe bo beẍda û le beramberîşda ḧkumetî 'êraq tewawî budceke be her dû budceyi bekarxistin û weberhênanewe denêrête herêmî kurdistan, ew kate ḧkumetî herêm le dahatî gşitî xoyi pare terxan dekat bo planî weberhênan. eweyi peywendî hebêt be perepêdanî herêmekanewe ewa birre pareyek pêşniyar krawe le proje yasayi budceda, herweha le budceyi perepêdanî herêmekanda pşkêk heye bo parêzgakanî herêmî kurdistan, herweha le xercî ḧakîme û mûçeyi pêşmerge û le ptirodolar û mesele gşitîyekan ke peywendîdarin be sercem parêzgakanî 'êraqewe.
* leseretayi qsekantda basî giringîyi qonaẍî dahatû krd bo têperrandinî proje yasayi budceke, aya rêkkewtin û kodengî û hemahengî lenêwan perlemantare kurdekan lenaw perleman heye bo behêzkrdinî hellwêstî kurd le qonaẍî dahatûda?
- bedaxewe ta êsta lenêwan layene kurdistanîyekanî naw perlemanî 'êraq yekhellwêstî nîye, eme le katêkda pêş mangêk le miywandarêtî serok komar sercem kutle siyasîyekan û wezîr û berrêwebere cêbecêkarekanî kurd kobûnewe û qsew gftugo leser yekxistinî hellwêstekan û drustkrdinî hawpeymanêtîyekî kurdistanî kra, bellam bedaxewe le êstada eme bedî nakrêt, hendê le perlemantarekan be arasteyekî dîkeda kar deken û tenanet hendêkiyan kutleyan drust krduwe be der le ḧzbekaniyan ke ewanîş ecênda û şêwazî karkrdinî xoyan heye. her çonêk bêt, ême kar dekeyin bo eweyi yekhellwêstî hebêt leser şayste darayiyekanî herêm ke pêwîste sercem perlemantarekanman kar biken bo bedesthênanî şaysteyiyekanî xellkî kurdistan, her kesêkîş em kare nekat, ewa be şêweyekî narrastewxo ziyan be kurdistan degeyenêt. ême hewlldedeyin eme bênînedî, bellam be daxewe ta êsta eme nehatotedî be pêçewaneyi sallî rabrdû ke be yekdest û yek arasteyî karman krd û serkewtû buwîn le têperrandinî budce û dabînikrdinî mûçeyi fermanberan be dûr le kêşe siyasî û darayiyekan. hiywadarîn em yekdengîye bihênînedî leber eweyi pêwîstman bem yekhellwêstîye heye, betaybetî ke proje yasayi budce dête perleman.
* herçende ta êsta proje yasayi budce negeyşitote lêjneyi darayî perleman, bellam çi zaniyarîyektan dest kewtuwe beweyi budcekeyi 2020î 'êraq çende û kurthênanekeyi be wrdî çend debêt?
- bepêyi zaniyarîyekan ke le rêgeyi braderanî amadekrdinî budce le wezaretî darayî 'êraq bedestman geyşituwe, têkrrayi xercî gşitî le budceyi 2020î 'êraq 162 tirîliyon dînarî 'êraqî debêt û dahatekanîş be 114 tirîliyon dînar mezende krawe- be dahatî newt û ẍeyre newtîyewe-, wata kurthênaneke 48 tirîlon dînare, le katêkda sallî rabrdû teniya 27 tirîliyon dînar bû. katêkîş em budceye denêrdrêt, ewa lîjneyi darayîş boçûnî xoyi debêt û gorranikarî beser em budceyeda dêt, îdî be kemkrdinewe bêt, yan cêgorrkê, lem budceyeş wa çawerrwan dekrêt pşkî herêmî kurdistan le budcekeda nzîkeyi 10.5 tirîliyon dînarî 'êraqî bêt ke beşî mûçeyi fermanberanî herêm û cêbecêkrdinî projeyi weberhênanîş dekat.