le naw ew allozî û hestiyarîyeyi rojhellatî nawerrastda tewawî nawçeke le berdem gorranikarîyekî gewredaye û arasteyi cûlle siyasîyekan leser astî nêwdewlletî bewcoren ke hawkêşeyekî taze le nawçekeda bête arawe û gemekarî serekîyş lenaw hawkêşe tazekeda gorranikarîyi beserda dêt, bo hellsengandin û qsekrdin leser em prse hestiyare, em dîdareman legell d.mḧemed baziyanî wezîrî pêşuwî ḧkumetî herêmî kurdistan û serokî senterî huda bo twêjîneweyi stiratîjî sazkrd û bemcore wellamî prsiyarekanî govarî gullanî dayewe.

* tewawî nawçeyi rojhellatî nawerrast be werçerxanêkî gewreda têdeperrêt û şerr û xopîşandan tewawî nawçekeyi grtotewe, aya le rwangeyi êwewe xwêndineweyekî gşitgîr çon bo em barudoxe dekrêt?
- sereta be nawî xwa, le rastîda ew prsiyare le şwênî xoyetî, betaybet lem rojeda wa çawerrwan dekrêt ke rojhellatî nawîn be aqarêkî dîkeda birrwat, wek çon le serdemî sayks pîko zorbeyi netewekanî rojhellatî nawîn mafî xoyan wergrt û dewlletî neteweyiyan bo drust bû, bellam çend neteweyek dewlletiyan bo drust nebû, lewane: cû, krîsîtanekanî başûrî sudan, kurd le rojhellatî nawîn û emazîẍîyekan le rojawayi wllatanî 'erebî, bellam dwayi şerrî duwemî cîhanî dewlletêkî ayînîyan bo cû drust krd, be nawî îsirrayl le ser xakî felestîn, lem dwayiyaneşda krîstiyanekanî başûrî sûdan dewlletiyan bo drust bû, eweyi mawetewe kurde le rojhellatî nawîn û emazîẍîyekane le bakûrî efrîqiya.
be xwêndineweyi min wek kesêkî stiratîjwan, wa çawerrwan dekem em dû mîlleteş (kurd û emazîẍîyekan) lem sedeyeda dewlletiyan bo drust bibêt, bellam nazanm ême pêş emazîẍîyekan dewlletman bo drust debêt, yan ewan, eweyi le pêşhatekan dexwêndrêtewe, eweye ke êsta tîşkeke le nawendî nêwdewlletî leser êmeye. kurd karîgerîyi leser çwar dewlletî mîḧwerî heye, ke brîtîn le (êran, turkiya, sûriya û 'êraq) eweyi êsta debîndrêt le sûriya û 'êraq, lem dû dewlleteda xellkanî şovênîyi zor gewreyi têdaye, bellam le her dû dewlletekeşda kurd bote senter, leber eweyi ta dwênî teniya tîşkeke leser kurdistanî başûr bû, bellam emirro tîşk kewtote ser ewêş, herçende le başûr dewlletî serbexoman nîye, bellam mamelleyi şêweyek le dewlletdarî lenaw xudî xoman dekeyin, leser astî nêwdewlletîş ta radideyekî zor bayexdan be başûrî kurdistan heye, eweyi cêgeyi dllixoşîye êsta bayexdan bo rojawaş heye, tenanet ew tirse layi hendêk dewllet hebû ke rojawayi kurdistan bigate derya, herçende pêdeçêt le êsta berjewendîyi zlhêzekan legell eme yek negrêtewe, bellam sînariyoke hêşita mawyetî .
* lenaw em gêjawe gewreyeyi nawçekeda, herêmî kurdistan arame û kabîneyi nwê destibekar buwe, aya herêmî kurdistan le naw em gêjaweda çon detwanêt ballanisî xoyi rabigirêt, betaybetî ke êsta proseyi siyasî le 'êraqda kewtote ḧalletî naseqamgîrîyi tewaw û xopîşandanekan beẍda û beşêkî zorî parêzgakanî dîkeyi 'êraqî grtotewe?
- leber eweyi ême ta em sate beşêkîn le 'êraq û serkrdayetîyi kurdîş lojîkane mamelleyan legell em doxe tazeye krduwe, ewa twaniyuyane aramî û seqamgîrîyi kurdistan bparêzn, bellam sebaret be xopîşandanekanî êstayi 'êraq, xopîşanderan ziyatir ew 'erebe şî'anen ke neweyi tazen û stemî sedam ḧusêniyan nebîniywe, bellku stemî ew desellate tazeyeyan bîniywe ke le dwayi sedamewe hatote ser desellat û hîç xizimetguzarîyekiyan pêşkeş nekrduwe, her boye eweyi êsta rûdat be erênî û nerênîyewe, karîgerîyi leser kurdistan heye û debêt, betaybetî êsta bas le gorrênî ḧkumet û hemwarkrdineweyi destûr dekrêt, boye debêt bzanîn çon mamelle legell em barudoxeda bikeyin, eweyi taêsta deybinîn eweye ke ḧkumetî herêmî kurdistan zor lojîkane mamelleyi legell barudoxeke krduwe û, neçote hawkêşeyekewe ke layengrî layek bêt û dijî layekî dîke bêt, emeş bo êstayi herêmî kurdistan hellwêstêkî zor başe, ne xoyi krduwe be dijî xopîşanderan, ne xoşî krduwe be dijî ḧkumet, lelayekî dîkewe pêwîste ḧkumet waneyek lew xopîşandane fêrbêt û pele bikat le dabînikrdinî xizimetguzarîyi ziyatir bo hawullatiyanî kurdistan, çunike beşêk lew kêşaneyi xellkî 'êraq heman kêşeyi xellkî kurdistanîşn, boye serencam leber eweyi ême ta êsta xawenî dewlletî xoman nîn û beşêkîn le 'êraq, barudoxeke her çonêk bêt, be erênî û nerênî karîgerî leser kurdistanîş debêt, betaybetî ke bas le hemwarkrdinewe û gorrînî destûrî 'êraq dekrêt, min tirsî ewem heye le katîkda destûr hemwar bikrêtewe, sîstemî fîdrrallî le 'êraqda nemênêt, eme bo ême karesatêkî gewre debêt.
* wek bînîman turkiya hêrşî krde ser rojawayi kurdistan, bemeş komellkujîyekî zor le rojawa drust bû, hendêk leser em prse dellên hokarî serekîyi ew komellkujîye kşaneweyi hêzekanî emirîka bû lew nawçeye, eger hêzekanî emirîka lewê bûnaye, turkiya neydetwanî hêrş bikat, prsiyarî ême eweye bo emirîka hem le rîfrandom û hem le rojawa pşitî le kurd krd, le katîkda eger kurd nebwaye, têkşkanî tîrorîstanî da'ş asan nebû?
- êmeyi kurd betaybetî le başûrî kurdistan ezimûnêkî zorman legell ḧkumete yek ledwayi yekekanî 'êraq û pêşitirîş legell înglîz û 'usmanîyekan hebuwe, bellam kêşeyekîşman heye, ke le nawxoyi xomanda yekgrtû nebuwîn, emeş xallî serekîyi lawazbûnî kurd buwe, her boye eger le ruwî siyasîşewe le yektirî ciyawaz bîn, giringe le stiratîjda yek deng û yekrrîz bîn, teniya bemeş behêz û serketû debîn, lelayekî dîke kêşeyekî dîkeman eweye ke ême xoşbawerrîn û pşitman bewe bestuwe, ke dewllete zlhêzekan hawkar û yarmetîderman debin, bellam ewan hemû kat le ruwî berjewendîyanewe mamelleyan legell krduwîn, herweha ême hîç nûsirawêkî prrotokollîman le gell wllate zlhêzekan nebuwe, her bo nmûne: tiramp le twîtêkda dellêt: «amade nîn bo maweyi (400) sall parêzgarî le kurd bikeyin», emeş deyselmênêt ke emirîka bo berjewendîyi xoyi kurdî le rojawa le dijî da'ş bekarhêna, boye detwanm billêm ême ta em sate wexte sûdman le mêjû werinegrtuwe, bo nmûne le sallî 1975 gelekomekîyek be pşitgîrîyi emirîka le kurd û şorrşî rizgarîxwazîyi kurdistan kra, ke ew kat sedam ḧusên deygut çend gulle topêk le cbexanekanmada bû, emeş manayi eweye şorrşî rizgarîxwazîyi kurdistan leser lêwarî serkewtin buwe, bellam emirîka û şayi êran bo hendê berjewendîyi xoyan pşitiyan le kurd krd, emcareş rojawayi kurdistan sûdiyan lew ezimûne mêjuwîye werinegrt û le satewextêkî zor naxoşda emirîkîyekan pşitiyan le kurdî rojawa krd, boye eweyi le rojawa ruwîda gelekomekî bû be hawkarî emirîka, herweha boyi heye dawêkîş bêt bo turkiya, min cext leser em boçûnem dekemewe, leber eweyi eme telle û dawêke bo turkiya ke çuwe nawyewe û zor zeḧmete lêyi bête derewe, yan xoyi lê rizgar bikat, her boye êsta eweyi turkiya deyewêt cêbecî dekat û be aşkra destî bo radekêşêt û dellê min şerr dekem be ḧukmî eweyi rêkkewtinî nêwan turkiya û emirîka tewaw buwe û eweyi mawe le nêwan turkiya û rûsiyaye, le katêkda çekdarekanî yepege û hesede lew nawçane nekşênewe û ta ew satewexteyi bo gullan qse dekem, hendê le dêhat û nawçekan şerruşorr û pelamardanî turkiyayi lesere û tenanet şerruşorreke nek teniya lenêwan turkiya û çekdaranî ser be turkiya legell hesedeye, bellku şerreke legell supayi sûriyaşe, boye boçûnî min eweye turkiya radekêşrête naw hawkêşeyek wek çon sedamiyan rakêşa bo naw kwêt, be heman şêwe turkiyaş bo naw sûriya radekêşn, ke zor be asanî natwanêt lêyi derbiçêt, taweku ew stiratîjiyeteyi bo sallî 2023heye ke lekatî sayks pîko komarî taze drust bû û komellêk qiyudiyan xisteser turkiya, ewe le sallî 2023 ew qiyudane namênin, emeş bo turkiya zerere û rojawî kurdistanîş lem ḧalleteda zererî krd ke le şêwazêkî serbexoda degorrêt bo jêr desellatî emirîka, yan rûsiya, yan sûriya bêt, ke rjêmî esed be agru asin le kurdî dawe.
* turkiya bem hêrşeyi wîstî newayekî aram le rojawa dabmezirênt û nzîkeyi 3.6 milêwn awareyi 'erebî sûrî lew nawçane cêgîr bikat, bemeş dîmugrafiyayi nawçeke bigorrêt, aya gorrînî dîmugrafiyayi ew nawçeye proseyekî dîke bo be 'erebikrdinî ew nawçane nîye, wek eweyi pêşitir le le kerkûk û nawçekanî dîkeyi başûrî kurdistan encam drawe?
- turkiya be aşkra amaje bewe dekat ke dîmografiyayi nawçeke nagorrêt û erdogan xoyşî amajeyi beme krduwe, paşan lew 3.5 miliyon awareye teniya 300 hezarî kurde û le qonaxî yekem bas lewe deken 1.5 miliyoniyan bigêrrinewe boew nawçane, ewanî dî debenewe ew şwênaneyi ke turkiya prrupagendeyi bo dekat û dellêt nawçeyi 'erebîn, herweha turkiya dellêt, ême demanewêt ew nawçeye carêkî dîke bibûjênînewe û ew awaraneyi sûriya têyda bḧewênewe, herweha bemeş em nawçeye nabête kiyanêkî siyasî bo kurd ke ta ser derya biçêt û le çwarçêweyi ew stiratîjeyi bo sed sallî dahatû heye, rojawa legell başûr yek bigirêtewe, wate rêge lemeş degrêt, emaneyi amajeman pêda her hemuwî heye, bellam çend dîmografiyet degorrêt? boyi heye û be dûrî nazanm ke dîmografiyayi em nawçeye bigorrêt, leber eweyi jmareyi awarekan ke 3.5 miliyone teniya 300 hezariyan kurdin.
* her em hefteye serokî emirîka kuşitinî ebubekr beẍdadî serokî rêkxirawî tîrorîstîyi da'şî rageyand, xwêndinewet bo em sînariyoye çon bû? aya be kuşitinî ebubekr beẍdadî tîror kotayî dêt?
- be kuşitinî beẍdadî tîror kotayî nayet, ebubekr beẍdadî be hemû hawkêşe siyasîyekanewe le zuwewe tewaw bû, betaybetî lew kateyi le 'êraq derperrêndra û çuwe sûriya û detwanm billêm kuşitinî beẍdadî sinariyoyekî dîkeyi emirîkaye, herwek çon dwayi kuşitinî bin ladin, komelle xellkêkî dîkeyan be nawî îslamî le hemû cîhan kokrdewe û emirîka gemeyan pê dekat, emeş leber eweye emirîka be aşkra dellêt: le 100% le da'ş rizgarman bû, başe prsiyar lêreda eweye, eyi dwayi da'ş aya tîror namênêt? boye boyi heye, sînariyoyekî dîke drust bikrêt û komellêk xellkî dîkeyi nezan û nefam kobikatewe bo eweyi nawçeke seqamgîrî û hêminî têda nebêt, emeş leber eweye eger nawçeke seqamgîr bêt, emirîka le nawçeke bûnî nabêt, lelayekî dîkewe xellkî emirîkaş narrazîn ke emirîka hatote em nawçeye, tiremp xoyi dellêt: ême helleman krd çuwîne naw sûriya û 'êraq, eme şerrî xoyane, ba bo xoyan bîken, boye tîror her debêt û her demênêt ta dinya heye.
* êsta rûsiya rollêkî gewreyi begşitî le nawçeke heye û betaybetîş le sûriya, aya lem barudoxe hestiyareda rûsiya taçend detwanêt kurdî sûriya legell dîmeşq bigeyenête rêkkewtin?
- xoyi ewe ḧalletêke, bellam kurdî rojawa le nêwan çend hellbijarde û egerêkdaye, yekêk lew hellbijardane eweye legell ḧkumetî beşar esed rêk bikewêt. be boçûnî min em bijardeye le hemûyan asantire, leber eweyi beşêk le serkrde kurdekanî rojawa pêşitirîş peywendîyan legell esed hebuwe û rêkkewtinîşiyan hebuwe leser parastinî ew nawçane û, supayi sûriya be rêkkewtin lew nawçane kşawetewe, lelayekî dîkeş be ḧukmî eweyi kurdanî rojawa peywendîyan legell rûsiya hebuwe, pêş eweyi legell emirîka peywendîyan hebêt, lemeşda rûsiya xoyi amajeyi pê dekat, bellam emeş dekewête ser hellwêstî emirîka beweyi aya dekşêtewe betewawetî yan ne, leber eweyi êsta 500 serbazî nardotewe bo rojawa û amajeyi beweş krduwe ew care nakşêtewe, lêreda detwanîn billêyin kşaneweyi emirîka le rojawa taktîk bû, bellam eweyi demênêtewe eweye ke kurd lenêwan em sê hellbijadeye (emirîka û rûsiya û sûriya) kamiyan helldebijêrêt bo hellbijardinî yekêk lewaneş ewe teniya rojawayi kurdistan xoyan başitir dezanin û xoyan xawen birriyarin ke kameyan boyan başitire, çunike emirîkayan taqî krdewe ke emirîka stiratîjiyetî legell turkiyayi duwem dewlletî natoye û naygorrêtewe be kurd, rûsiyaş peywendî legell beşar esed heye û naygorrêtewe be kurd, herweha peywendî rûsiya û turkiyaş diyare behêztire leweyi legell kurd heyetî, wek pêşitirîş bînîman heta rûsiya le 'frîn nekşayewe, turkiya neytwanî pelamarî bidat û dagîrî bikat, eweyi demênêtewe kurd kam bijare helldebijrêt, min mezndeyi ewe dekem le kotayîda legell ḧkumetî beşar esed rêkbikewn, leber eweyi emeyan le dû bijarekeyi dîke boyan asantire.