• Tuesday, 07 May 2024
logo

eskender ḧeyder amedî endamî pêşuwî pekeke bo gullan: herêmî kurdistan bote çetirêk bo her çwar parçeyi kurdistan û debêt be hemuman em herême bparêzîn

Gulan Media September 4, 2019 Dîmane
 eskender ḧeyder amedî endamî pêşuwî pekeke bo gullan: herêmî kurdistan bote çetirêk bo her çwar parçeyi kurdistan û debêt be hemuman em herême bparêzîn
serok ms'ud barizanî le miyaneyi serdanekeyda bo deverî ballekayetî raşkawane carêkî dîke ew hellwêste nîşitmanîyeyi xoyi dûpat krdewe ke nabêt carêkî dîke xwênî kurd be destî kurd birrjêt. em peyame manayi eweye ke çîtir nabêt layenêk ke leser bzûtineweyi rizgarîxwazîyi kurdistan ḧîsabe, hewllbidat ziyan le berjewendîyekanî xellkî kurdistan bidat û le pênawî berjewendîyi ḧzbîyi xoyda supayi bêgane pelkêşî naw xakî kurdistan bikat û rêgr bêt le awedanikrdineweyi gundekanî kurdistan û xoşguzeranîyi hawullatiyaniyan. bêguman ew nawçe sinûriyaneyi herêm ke be hoyi pekeke duçarî bombaran û kawlkarî bûnetewe, beşêkî zorî xellkekeyi naçarbûn mall û ḧallî xoyan becêbihêllin. bo qsekrdin leser berjewendîyi ballayi nîşitmanîyi gelî kurdistan û hewllekan bo kotayîhatin bem core têrrwaniyane ke le berjewendîyi gşitîda nîn, em dîdareman legell eskender ḧeyder amedî endamî pêşûwî pekeke encamda û bemcore wellamî prsiyarekanî gullanî dayewe.


* pekeke le seretayi damezirandinyewe dawayi dewlletî serbexoyi kurdistanî bo her çwar parçeyi kurdistan dekrd, bellam êsta xoyi dijayetîyi bîrî neteweyî û damezirandinî dewlletî neteweyî dekat, aya her leseretawe şitêk layi pekeke hebuwe benawî bîrî neteweyî û dewlletî kurdistanewe?
- bîru stiratîjiyetî pekeke le seretayi drustibûnî bo rizgarî her çwar parçeyi kurdistan bû, bellam dwatir lenaw ḧzbekeda gorranikarî drust bû, be corêk ke çepî tundrrew xoyi sepand, dwayi eweşî 'ebidulla ocelan destgîr kra, îdî pekeke be tewawetî le hzirî neteweyî dûr kewtewew druşmekeyi le serbexoyî kurdistanewe gorrdra bo dîmukratî bo turkiya, emeş manayi eweye druşme binerretîyeke kotayî hat, diyare ême lenaw pekeke xoman be hellgrî bîrî neteweyî dezanî û herle seretayi destpêkrdinîşman be xebat bîrî neteweyîman hebuwe, hezaran gencî kurdîş lepênawî serbexoyî kurdistan xebatiyan krduwe û şehîd bûn, boye ême eweman pê qbûll nekra ke pekeke le hêllî neteweyî dûr bikewêtewe, boye lêyi ciyabuwînewe. lelayekî dîkewe pekeke grûpêkî dîkeyi têdaye be nawî grûpî enqere ke ewane weku qerewîs û fwad û çendî dîke ke karîgerî û fşarî zoriyan leser siyasetî pekeke heye û be çendîn hokarî tir û karîgerîyi ew grûpe pekeke le bîrî neteweyî dûrkewtewe.
* pekeke her le seretayi drustibûniyewe ta êsta, ta çend dijayetîyi bzûtineweyi rizgarîxwazîyi kurdistanî krduwe?
- aydiyolojiyetî çep le peyrrew û programî pekekeda le hemû şitêkî dîke û hzirî neteweyî giringtire, boye pekeke hîç hengawêk hellinagrêt eger xizimetî aydiyolojiyetî çep nekat. her boye dwayi eweyi ocelan destgîr kra, îdî be aşkra bangeşeyan bo dîmukratî bo hemû turkiya dest pêkrd û rayangeyand ke ewan nayenewêt xakî turkiya parçe parçe bêt, emeşiyan wek biyanûyek bo dûrkewtinewe le bîrî neteweyî bekarhêna. ewca eger lêrewe bigerrêyinewe ser hawdijîyi pekeke legell arasteyi bzûtineweyi rizgarîxwazîyi kurdistan, ewa derdekewêt ke pekeke be şêweyekî serbexo hengaw helldegrêt û legell hîç layenêkî siyasîyi naw bzûtineweyi rizgarîxwazîyi kurdistan yek nagrêtewe, her boyeşe her bîruboçunêk ledereweyi aydiyolojiyetekeyi ew bêt, lelayi pekeke ret dekrêtewe û qbûll nakrêt. her bo nmûne hendê ḧzb weku allayi azadî û kok û çendîn ḧzbî dîke le kurdistanî bakûr hebûn, bellam pekeke hîçiyanî qbûll nebuwe û her kes û layenêk dijiyan buwe, kuşitûyane û şerriyan legell krduwe.
* lekatêkda zemîneyek hatibuwe pêşewe bo aşitî û kurdanî turkiya le hellbijardinda ziyatir le 80 kursîyi perlemaniyan bedesthêna, bellam pekeke şerrî brde naw turkiya û le dewruberî amed şerrî xendeqî dest pêkrd, bemeş gurizêkî kuşndeyi le mafekanî kurdî turkiya weşand, aya eger pekeke mebestî eweye mafî kurdî turkiya bedest bihênêt, boçî wllateke wêran dekat?
- be têrrwanînî min şerrî xendeq helleyekî zor xirap bû lelayen pekekewe encamdra, bellam le beramberîşda ḧkumetî turkiya be siyasete hellekanî zemîneyi bo ew şerre drust krd, herwek ew bardoxeyi êstayi bakûrî kurdistan ke ḧkumetî turkiya be daxistinî sê şarewanî drustî krduwe, le binerretîşda şerrî xendeqîş be heman şêwe bû, ke serencam buwe hokarî eweyi ke xellk mallî kawl bêt û leser zêd û mallî xoyi derbeder bêt, bellam layenî xirapî şerrî xendeq ewe bû ke xellkî bakûrî nîgeran û nawmêdkrd, le encamî em şerre, jmareyekî yekcar zor le xellk kujran û nzîkeyi yek milêon û niyu kurdî ew nawçane awarew derbederbûn le nûsîbinew czîre û edene û çendîn şwênî dîke bo mirsîn û başûrî kurdistan û çendîn şwênî dî koçiyan krd û êstakeş ew awarine neyantwaniywe bigerrênewe nawçe û gund û şwênekaniyan leber xapurbûn û sûtanî xanuwekaniyan û ledestdanî sedan kesukariyan. her boye eger êstakeş seyr bikeyin, debînîn ḧkumetî turkiya birriyarî dawe serokî şarewanî sê şar le kurd werbigirêtewe, lem kareşda debînîn dengêkî kem le kurdan ledijî ew birriyare derdekewêt.
* şêwazêkî dîkeyi siyasetî pekeke reçawnekrdinî dabunerîtî kurdaneye, wate hendêk reftar deken ke legell dabunerîtî kurdan yek nagrêtewe, aya emeyan boçî degerrêtewe?
- wek pêşitirîş amajem pêkrd, pekeke le siyasetkrdin arasteyekî taybetî xoyi heye û her şitêk legell arasteyi ewda yek negrêtewe, ew retî dekatewe, boye lem çwar çêweyeda le dabunerêtî kurdaneş dûr kewtotewe, diyare emeş dîsan nîgeranîyi zorî drust krduwe, çunike êmeş dijî ewe buwîn ke pekeke le dabunertîtî kurdewarî dûr bikewêtewe, bêguman dabunerîtî kurdewarî le hemûkurdistan hawbeşe, boye eger temaşa bikeyin, debînîn kultûrî hewlêr û diyarbekr heman kultûre ke herdûla ḧez deken le jiyan û xoşguzeranî, egerçî pekeke bepêçewanewe bo ew kultûru jiyaneyi mîllet karî nekrduwe.
* diyare pekeke beaşkra dijayetîyi desellatî herêmî kurdistan dekat, emeşî bewe pîşan dedat ke dijayetîyi partî dîmukratî kurdistan dekat, aya pekeke boçî dijayetîyi partî dîmukratî kurdistan dekat?
- lebareyi dijayetîyi pekeke beramber be partî dîmukratî kurdistan ême lemêje gutûmane û rexineman le pekeke grtuwe, betaybetî ke pekeke le rageyandinekanîda zimanêkî zor xirap derheq be partî bekar dehênêt, em karu reftareşî zor narrewaw neşiyaw naheqî û narraste, çunike hîç kes û layenêk natunêt axavtinêkî xirap û neşiyaw derheq be cenabî ms'ud barizanî bikat, yan derheq be karu qsekanî berrêzan nêçîrvan barizanî û msirur barizanî bikat, leber eweyi qseyi xirap û neşiyaw û naheqî beramber ew serkrdane karêkî dujminikaraneye, çunike hemû dinya gwêyi lê bû ke cenabî ms'ud barizanî fermuwî nabêt qet şerrî kurd û kurd drust bêt, emeş guteyekî zor benrx û heq û raste, bellam pekeke çunike lenawxoyi beş beşe û her beşêk qsew têrrwanînî xoyan heye, boye beşêkiyan dijayetî xoyan radegeyenin, bellam eweyi giringe lêreda eweye ke waqî'î siyasîyi herêmî kurdistan wek xoyi bixwêndrêtewew mamelleyi legellda bikrêt, êsta başûrî kurdistan xawen desellat û ḧkumete û siyaset û peywendî û dîplomasiyetî xoyi heye û nakrêt peywendî û dîplomasîyi xoyi nekat û bîpiçirrênêt legell wllatanî drawsê û derewe û nakrêt ḧkumetî kurdistan le çwarçêweyek dabinêşêt û billêt legell ew drawsêye peywendî nakem û namewêt legell ew wllate peywendî û dostayetîm hebêt û şerr dekem, boye eweyi le herêmî kurdistan heye, dewlletdarîye, bellam pekeke lenaw çadrêk danîşituwe û leser binemayi dostî dujminekem dujminme, siyaset dekat, eme karêkî helleye û boşî naçêteser, leber eweyi ḧkumetî herêmî kurdistan be 'eqllîyetêkî dewlletdarî hellsukewt û peywendî legell wllatanî drawsê dekat û nakrêt dijayetîyi hemû emane bikrêt.
* pekeke ta êsta gundêkî bakûrî kurdistanî azad nekrduwe, hawkat başûrî kurdistan xawenî desellat û ḧkumetî xoyetî û bote cêgayi umêdî her çwar parçeyi kurdistan, keçî pekeke kêşeyi bo drust dekat, aya pekeke boçî dijî başûrî kurdistane?
- cêgeyi şanazîye bo hemû kurdan ke êsta herêmî başûrî kurdistan qewareyekî parêziraw û hêmine û xawenî desellatî xoyetî û emeş waykrduwe ke kurdî her çwar parçe bitwanêt lem beşe azade wek wllatî xoyi têda bijî, herêmî kurdistan xawenî allaw desellat û ḧkumetî xoyetî ke detwanît bepêyi ew yasa û rênmayiyaneyi bo hawullatî, yan bo penaberu awarekan heye, be başî jiyan le başûrî kurdistan berrêwebibeyt, bellam eweyi pekeke deykat, rageyandinî dijayetî beramber azadî û dîmukratîyetî başûrî kurdistan û ḧkumetî herêmî kurdistan, eme dujminayetîyekî prr mezne beramber mîllet û tewawî xellkî kurdistan.
* aya eweyi pekeke deykat betaybetî ledijî ḧkumetî kurdistan bewekalete û kê lepşitiyaneweye?
- bêguman pekeke bewekalet bo wllatan û betaybetî bo ḧkumetî 'êraqî kar dekat, her weku ew pend û guteye waye ke dellêt (dujminî dujminm dostî mine), ewe pekekeş lelayen dujminanî kurd bew core decûllêtewe çi lelayen êran derheq be rojhellatî kurdistan û le rojawa be heman şêwe û bo 'êraq le dijî herêmî kurdistan decûllêtewe, hemû ewaneyi ke pekeke deykat ledijî herêmî kurdistan, ziyatir ḧesadet û çawhellinehatine beramber ew ezimûne serkewtuweyi ke heye ke xawenî ḧkumet û perleman û desellat û hêz û serwerîyi xoyetî û hemû kesêk le başûrî kurdistan maf û heqî xoyi heye le beramber serwerîyi yasa û azadîda.
* aya bûnî pekeke le qendîl rewaye û şwênî karu çalakîyi ewane, yan mebestî dijayetî û kawlkarî û wêranbûnî ew deveraneyi başûrî kurdistane?
- bellê, gorrepanî xebatî rasteqîneyi pekeke be hîç şêweyek qendîl nîye, le seretayi drustibûnî pekeke le sallî 1982, le bakûr xebatî dekrd, bellam be hoyi siyasete hellekanî neytwanî le bakûr bmênêtewe û hate başûr, ke hate başûrîş giring bû ke hewllbidat ziyan bem herême û hawullatiyanî ew gund û şwênane negeyenêt ke lêyetî, bellam emeyi nekrd, boye êsta le sayeyi bûnî pekeke ew nawçane bûnete gorrepanî şerr û bordumanî frruke û çekî corawcor û sertapayi devereke wêran buwe û hemû gundekan çoll bûn û jiyanî têda nemawe, sererrayi kuşitin û brîndarbûnî çendîn xellkî svîlî ew devere û hokarêkîşe bo hatinî leşkrî turkiya bo ew sinûraneyi başûrî kurdistan. pekeke hemû kat destpêşxerî le şerr dekat, bepêçewanewe eger billêt were lem şwên û cêgaye bo xot dabinîşe dûr leşerr, ewe gwê lekes nagrêt û teniya be qseyi xoyi dekat û danustandin û gftugo lelayi pekeke behîç corêk nîye. başûrî kurdistan be şorrş û mandûbûn û zeḧmetî zor hatotedî, aşkraye mela mstefa barizanî bo rizgarîyi her çwar parçeyi kurdistan şorrşî krduwe û partî dîmukratî le hemû parçekanî kurdistan bebê ciyawazî dameziranduwe û le şorrşekanî hemû parçekanda beşdar buwe, herweku çon le sallî 1946 ke derfetî damezirandinî komarî kurdistan le rojhellat drust bû, mela mstefa barizanî û pêşmergekanî çûn bergrîyan lew komare krd, em hellwêsteyi mela mstefa barizanî waneyekî besûde bo hemûman û pêwîste desellatî êstayi başûrî kurdistan be hemûmanewe bîparêzîn. raşkawanetir debêt be hêz û twanayi her çwar parçeke desellat û azadîyi herêmî kurdistan bparêzîn, berrêz ms'ud barizanî bo hemû dinyayi selmanduwe ke karu peywendî û dîplomasîyetiyan teniya bo berjewendîyi gelî kurd û kurdistane.
* bas lewe dekrêt, êsta xerîke peyede xoyi le pekeke ciyadekatewe, aya serkrdayetîyi peyede detwanin em birriyare biden?
- peyede herçende serkrdayetîyi xoyi heye, bellam ser be pekeke û drustkrawî pekekeye le binerretda û êstaş le rojawî kurdistanin û allayi pekeke le ser baregakanî peyede heye û her arrmî pekeke leser yexeyi çekdaraniyan heye, emaneş her hemuwî bellgeyi ewen ke peyede her pekekeye, bellam îsta emirîka le hewlî ewedaye ke peyede le pekeke dûrbixatewe, bellam nazanm ewe drust debêt, yan nakrêt.
* aya çî bikrêt bo eweyi xellk û mîlletî kurd le bakûrî kurdistan bitwanin jiyanêkî başitir biguzerênin, çunike çendîn salle be şerr hîç nehatûtedî?
- le bakûrî kurdistan xellk le şerr bêzar buwe û dexwazn aşitîyekî baş û sertaserî bêtedî lenêwan kurd û ḧkumetî turkiyada, emeş manayi eweye kurd deyewêt dûr bêt le şerr û be hêminî û aşitî bijîn, bellam ḧkumetî turkiya be hengawî baş nayete pêş û hendêk car çend hengawêk helldegrêt ke turkiya berew başî biçêt û şerr nemêtt, bellam dwayi çend rojêk çend hengawêkî tir helldegrêt û dûbare kêşe û allozî le bakûr drust dekatewe, boye giringe ḧkumetî turkiyaş hengawî baş bête pêşewe bo eweyi aşitiyekî wa bêtearawe ke xellk pêyi razî bêt.
Top