xelîl atac endamî pêşuwî serkrdayetîyi pekeke bo gullan: ême ke zanîman pekeke xoyi le kurdbûn û kurdistanîbûn damalliywe, lêyi ciyabuwînewe
zorin ewaneyi le rîzekanî pekeke xebatiyan bo kurdistanêkî serbexo krd û le pênawî em amance be kuşitin dran, bellam êsta serkrdayetîyi pekeke zor be raşkawî dellên: dewlletî kurdistan amancî ême nîye û eweşî hewll bo damezirandinî dewlletî kurdistan bidat, dujminî êmeye, emeş manayi eweye pêş eweyi hîç layenêk wesfî pekeke bikat, xoyan be raşkawî dellên ême xoman le bîrî neteweyî û nîşitmanî damalliywe û naşmanewêt hîç kesêkî dîke brewî pê bidat, her leser em binemayeş siyasetêkî radîkallî dijî ew genc û mêrmindallane piyade deken, ke le nawçe ciyawazekanî kurdistan friyuyan deden û bew temene mindallîye çekdariyan deken, leser em prseş ewaneyi le rîşewe siyasetî pekeke denasin, cext leser ewe dekenewe, ke pekeke le ser binemayi xebatî bzûtineweyi rizgarîxwazîyi kurdistan narrwat û herçî dabunerêtî kurdane heye, feramoşî krduwe û bote dardestî ew dewlletaneyi mebestiyane seqamgîrî û aramîyi kurdistan bşêwênin. bo qsekrdin leser siyasetî radîkallî û nanîşitmanîyi pekeke, em dîdareman legell xelîl atac siyasetmedarî bakûrî kurdistan encamda ke maweyi ziyatir le 30 sall xizimetî pekekeyi krduwe û maweyi ziyatir le 16 sallîş le serkrdayetîyi pekeke buwe, bemcoreş wellamî prsiyarekanî gullanî dayewe.
* maweyeke pekeke rageyandêkî dujminikaraneyi dijî qewareyi siyasîyi herêmî kurdistan rageyanduwe û bangeşe bo ewe dekat seqamgîrîyi em nawçeye bşêwênêt, aya pekeke çi siyaset û stiratîjîyekî heye ke wa herreşe lem qeware siyasîyeyi kurdistan dekat?
- pekeke stiratîjîyetî têkçuwe û siyasetî rojane piyade dekat, hellew kemukurrîyekanî xoyşî dexate ser part û layene siyasîyekanî dîkeyi dewruberî, le başûrîş helle û kemukurrîyekanî xoyi dexate serşanî partî dîmukratî kurdistan û yekêtî nîşitmanî kurdistan û deyewêt hellekanî xoyi bemcore siyasete bşarêtewe. leser arasteyi em siyaseteyi pekeke piyadeyi dekat, pekeke wayi debînêt, eger partî dîmukratî kurdistan behêz bêt, ew lawaz debêt, boye hewlldedat partî lawaz bikat, bo eweyi xoyi behêz bêt, emirroş behoyi eweyi pekeke le bakûr lawaz buwe û natwanêt lew beşeyi kurdistan xebatî xoyi bikat, paşekşeyi krduwe û hatote başûr, dewlletî turkiyaş be biyanuwî eweyi ke bûnî pekeke le başûr, hemû kat hokarêke bo naseqamgîrîyi turkiya, boye fşarî gewre bekardehênêt, bo eweyi pekeke le başûr wederinêt, pekekeş leber eweyi lejêr guşarêkî gewredaye û geyşitote xallî kotayî, ewa bo şardineweyi ew lawazî û kemukurtîyaneyi deyewêt oballekeyi bixate estoyi herêmî kurdistan, boye herreşe le başûrî kurdistan dekat, le katêkda herêmî kurdistan bo êsta le pêş hemû parçekanî dîkeweye û qewareyeke le çwarçêweyi fîdrasiyonêkda û berew ew arasteye derrwat ke bibête dewlletêkî serbexo.
* le êstayi rojhellatî nawerrastda legell eweyi barudoxeke corêk le hestiyarî û allozî lexoyi grtuwe, bellam be diywêkî dîkeşda komellêk helî giringî bo kurd hênawete pêşewe, aya lem barudoxeda le brî eweyi hêze siyasîyekanî kurdistan le çwarçêweyi yek stiratîjda yekbigirinewe û sûd lem derfete werbigirin, boçî pekeke xoyi dujminayetî hêzekanî dîkeyi kurdistan dekat? aya em reftaraneyi pekeke çend ziyan lew hel û derfetane dedat ke bo kurd dînepêşewe?
- êsta le hemû parçekanî kurdistan berewpêşeweçûn heye, le bakûr legell eweyi dewlletî turkiya her le seretayi drustibûniyewe heta êsta, kurdî wek dujminî serekîyi xoyi seyr krduwe û herçî le destî hatuwe le kuşitin û girtin û kawlkarî drêẍî nekrduwe, bellam wêrrayi ewaneş siyasetî turkiya serkewtû nebuwe, raste êsta kurdî turkiya teniya le mallekanî xoyanda be kurdî qse deken û le dereweyi mallekanî xoyan natwanin be kurdî qse biken, bellam mîlletî kurd kollî nedawe û her be zînduwîyi mawetewe, le rojhellat mezndeyek heye ke kurdî ewêyş raperrin, le rojawa corêk le berewpêşeweçûn heye, êsta emirîkaw ferenisa lê nagerrên ke rojawa berew paşewe bigerrêtewe, le başûrîş wek debînîn serok ms'ud barizanî rollêkî gewre degêrrêt bo eweyi yekhellwêstî û yekrrîzî lenêwan hêze siyasîyekanî kurdistan drust bêt, herweha êsta le herêmî kurdistan serokayetîyi herêmî kurdistan lelayen nêçîrvan barizanî serokayetî dekrêt û serokî encumenî wezîranîş msirur barizanî-ye, boye ewanîş wek serokayetîyi herêm û encumenî wezîranî kurdistan detwanin roll û karîgerîyi xoyan le parçekanî dîkeş bigêrrin, bellam bedaxewe le hemû em barudoxeda pekeke siyasetêkî helle piyade dekat û le brî eweyi hawşanî hêze siyasîyekanî dîke hewllbidat ew yekrrîzîyeyi pêwîste bo kurd lem qonaxe ferahemî bikat, astengî bo drust dekat û deyewêt kurd em derfete ledest bidat.
* pekeke le seretayi drustibûniyewe bangeşeyi bo dewlletî serbexo û kurdistanî gewre dekrd, bellam êsta derkewtuwe ke xetî stiratîjîyi pekeke siyasetêkî neteweyî nîye, aya her le seretayi drustibûniyewe pekeke xoyi le siyasetî neteweyî dûr xistotewe?
- pêş eweyi pekeke dabmezirêt, ême le sallî 1975 grûpêkî 10 kesî buwîn, leser binemayekî neteweyî bîrman dekrdewe, ke pekeke damezira û dawayi serbexoyî kurdistanî krd, êmeş peywendîman be pekekewe krd, ewca legell eweyi ême be amancî serbexoyî kurdistan dwayi pekeke kewtîn, bellam boman derkewt ke pekeke her le seretayi drustibûniyewe leser binemayi fîkrêkî neteweyî drust nebuwe, bellku ziyatir pabendî aydiyolojiyetêkî çepî soşiyalîzimî buwe û be pleyi yekem bayexî be xebatî çînayetî dawe û be pleyi duwem û sêyem basî kurdistanî krduwe, leser em prse 'ebidulla ocelan xoyi dellêt: «min le brî prsî kurd, fêrî sosiyalîzim bûm..», emeş buwe arasteyi siyasetî pekeke, boye katêk hellsengandin bo pekeke dekeyin debînîn le ruwî bîrî neteweyiyewe zor lawaze, leser em binemaye min wek pêşitirîş amajem bewe krd ke her leseretawe stiratîjîyetî pekeke şaş buwe, debû bîrî neteweyî bixirayete pêş her şitêkî dîke, bellam em siyasete şaşeyi pekeke waykrduwe ke hemû neteweyi kurd be nawî hoz û fiyudalîzim bikate dujminî xoy, bellam eger leser binemayi bîrî neteweyî siyasetî bikrdaye, ewa asoyekî gewreyi leberdem dekrayewe û hemû xellkî kurdistanî be dujminî xoyi nedezanî, herweha leser astî parçekanî dîkeyi kurdistanîş pekeke beheman şêwe tewawî hêz û layene kurdistanîyekanî be dujminî xoyi zaniywe, eger leser binemayekî neteweyî bîrî bikrdayetewe, hemuwanî wek dostî xoyi seyr dekrd. pekeke her leseretayi damezirandiyewe hewllîdawe xoyi le mêjuwî bzûtineweyi rizgarîxwazîyi kurdistan dabibirrêt û ziyatir bayexî be ruwe gşitîyekeyi mêjû dawe, her boye hergîz le naw edebiyatî siyasîyi pekekeda basî mêjuwî bzavî rizgarîxwazîyi kurdistan nekrawe, yan basî hêz û layene siyasîyekanî kurdistan nekrawe, emeş manayi eweye pekeke xoyi le mêjuwî bzavî rizgarîxwazîyi kurdistan damalliywe û hewllîdawe bew şêweye siyaset bikat, ke mêjuwî bzûtineweyi rizgarîxwazîyi kurdistan legell ewda destî pê krduwe. tenanet le sallî 1985îş katêk pekeke leser sinûr çalakî dekrd, ew çalakîyaneyi pekeke amancî ewe bû ke lew nawçane çendîn hozî kurdî hen, xoyan be layengîrî partî dezanî, ew lemiyaneyi ew çalakiyaneyi amancî ewe bû ewan têwebiglênêt, boye le miyaneyi em çalakîyane şerrêk lenêwan pekeke û ḧzbî şiyu'î 'êraq drust bû, partî dawayi le pekeke krd ke lew nawçane bikşêtewe, bellam pekeke ew dawayeyi retkrdewe, bemeş corêk nîgeranî lenêwan partî û pekeke drust bû, bellam şerr drust nebû. pekeke amancî ewe bû, be her corêk bêt, xoyi le hêze siyasîyekanî dîke behêztir bikat, bellam le sallî 1991 dwayi serhelldanî başûr ke hêzekanî başûr zor behêz bûn, betaybetî partî û yekêtî, paşanîş hellbijardin kra û ḧkumet û perlemanî kurdistan damezira, pekeke em behêzîyeyi başûrî be metirsî bo serxoyi leqellem da, boye dijayetîyi xoyi bo perleman û ḧkumetî herêmî kurdistan rageyand, herweha partî azadîyi kurdistanî le başûr damezirand, emeş rengdaneweyekî dîkeyi ew grjî û nakokîye bû ke lenêwan pekeke û partîda hebû, paşan em grjîyane hellkşan û şerr hellgîrsa, pekeke le sallanî 1992, 1995, 1997 çend carêk le başûr şerrî hellgîrsanduwe, bellam partî hemû kat hewllîdawe ke legell pekeke be diyalog û rêkkewtin kêşekan çareser bikat, boye serencam pekeke katêk zanî lawaz buwe, naçar bû legell partî rêkkewtin bikat, bepêyi em rêkkewtine pekeke debû gorrepanî xebatî xoyi bibatewe bo bakûr, bellam neytwanî le bakûr hîç bikat.
* layenêkî dîkeyi siyasetî pekeke, çekdarkrdinî newcewan û gencî xwar temenî 18 sallî kurdistane, lemeş xiraptir, katêk em mêrmindallane debine çekdarî pekeke, rêgrîyan lê dekat ke peywendî be kesukariyanewe biken, yan rêge nadat bawk û daykîşiyan serdaniyan biken, aya lenaw bzûtineweyi rizgarîxwazîyi kurdistanda, hîç layenêkî dîke bêcge le pekeke bemcore siyasetî krduwe?
- pekeke lenaw bzûtineweyi rizgarîxwazîyi kurdistanda ḧalletêkî ciyawaze, her kesêk ke peywendî be pekekewe krd, îdî nabêt xêzan û kesukar û binemalleyi hebêt, pekeke dellêt ewe mullkî mine û debêt lejêr fermanî minda bêt, min maweyi 30 sall xizimetî pekekem krd, leser ew binemayeş pekeke bûm, leber eweyi deygut min dewlletî serbexoyî kurdistan dademezirênm, bellam katêk pekeke destî le kurdistanîbûn û dewlletî neteweyî berda, ême wtman lenaw pekeke çî bikeyin? boçî be fermanî ême gencî kurd be kuşitin bideyin û amancekeşî kurd û kurdistan nebêt? boye ême wek hêzêkî gewre le pekeke ciyabuwînewe, bellam dwayi eweyi ême 30 sall xizimetî pekekeman krd, êsta be ême dellên êwe xayinin, prsiyar lêreda eweye, aya ême xiyanetman leçî krduwe û çi xiyanetêkman krduwe? boye eme raşkawane manayi eweye kes lenaw pekeke xawenî îradeyi kesîyi xoyi nîye, pekeke dellêt: (to hî minît, ke legell min nemayt, îdî nabêt bûnt hebêt). lemeş ziyatir sebaret bew gencaneyi ke temeniyan lenêwan 12-17 salle û pekeke çekdariyan dekat, pekeke bo emanîş yasayi xoyi heye, rêge nadat ne ew gencane peywendî be kesukariyanewe biken, ne kesukarîşiyan biyanbînin, her bo nmûne eger bawkêk serdanî rollekeyi xoyi bikat û dawa bikat ke bîbînêt, rêge naden bawk rollekeyi xoyi bibînêt û pêyi dellên kurrî to layi ême nîye, boye zor car dellên eme dijî dabunerîtî kurdaneye, bellam pekeke birrwayi be dabunerîtî kurdane nîye.
* hendêk lewaneyi le nzîkewe şarezayi siyasetî pekeken, cext leser ewe dekenewe ke pekeke şerrî bewekalet bo hendêk dewlletî îqlîmî dekat, lew barewe rat çîye?
- min prsiyarêk dekem, pekeke îşî çî bû le şngal? aya şngal çi giringîyekî bo pekeke heye? bêguman pekeke be destî ḧeşdî şe'bî le şngal bû, herweha êran ewkat deywîst lew nawçeye kêşe hebêt, bedestî êran û be rêgeyi ḧeşdî şe'bî pekeke ew rolleyi degêrra, leser em binemaye eger seyrî siyasetî turkiya û êran leser astî rojhellatî nawerrast bikeyin, debînîn turkiya dewyeêt be rêgeyi şerr û hêzî serbazî nfûzî xoyi ziyad bikat, bellam lem kare serkewtû nebuwe, bellam êran bêdenge û be şêweyekî siyasî karekanî xoyi dekat boye le turkiya serkewtûtir buwe, lem çwarçêweyeşda êran twaniyuyetî beşêkî berinamekanî xoyi lem nawçeye le rêgeyi pekekewe cêbecê bikat.
* şerrî da'ş ziyanêkî gewreyi le kurdanî rojawa da, le hemanikatda peyedeş ke lejêr karîgerîyi pekeke bû, buwe hokarî eweyi xellkêkî zorî rojawa mall û ḧallî xoyan becêbihêllin, aya rollî pekeke le rojawa çon helldesengênin?
- gumanî têda nîye ke şerrî da'ş le rojawa destî pêkrd, rojawa zereru ziyanêkî hêcgar gewreyi berkewt, tenanet şarî kobanî geyşite eweyi be tewawetî dagîr bikrêt û ledest biçêt, aşkraye emirîka neydewîst kobanê bikewêt, çunike eger kobanê bikewtaye, lewane bû hemû kurdistan dagîrbikrêt, leser em binemaye û leser birriyarî serok ms'ud barizanî pêşmerge be turkiyada çuwe kobanê û leser lêwarî dagîrkrdin ew şare qutar kra, sebaret be peywendîyi pekeke û peyede, ewe hîç gumanî têda nîye ke peywendîyekî behêz lenêwan peyede û pekeke heye, bellam wek yek nîn û ciyawazî heye, her boye peyede le şerrî dijî da'ş şerrêkî başiyan krdu herweha karêkî başîşiyan krd, emeş buwe hokarî eweyi ke peyede behêz bêt û barudoxêkî dîke le rojawa hatearawe, boye detwanm billêm şerrî dijî da'ş le seretada zerer û ziyanêkî hêcgar gewreyi le rojawa da, bellam serencam be qazanc bo dozî kurd û rojawa şkayewe, ke be corêke mirov natwanêt be xeyallîş ew waqî'eyi êstayi rojawa bibînêt, boye şerrî da'ş buwe hokarêk bo ew barudoxeyi êsta le rojawa hatote arawe.
* kewate lemiyaneyi em qsanet dekrêt billên, be ayindeyi rojawa geşbînît?
- mezllûm kobanî ke êsta rollî karîgerî lenaw peyede le rojawa heye, le nzîkewe deyinasm û çendîn sall le şax pêkewe buwîn, meseleke teniya peywest nîye be peyede, bellku peyweste bew hêze serekîyaneyi rolliyan heye le rojawa, êwe xotan dezanin turkiya le rojawa amancî xoyi heye, katîk le başûr hewlldedat pekeke le xwakurk û qendîl têkbşkênêt, ewa le rojawaş le hewllî ewedaye be çend hêllêk rojawa le yektirî ciya bikatewe, hêllî yekemî le crabilusewe dest pêkrd, paşan eweyi pêdellên rojhellatî furat, êstaş deyewêt hêllêk le kobanêwe lêbidat ke (grê spî heta şngal ) bibat û hêllêkîş heta ('în 'îsa) bibat, turkiya eger boyi biçêteser, eme amanciyetî, bo emeş pêwîstî beweye, yekem rûsiya razî bikat, duwem emirîka razî bikat, bo eweyi tefwîz bidat be turkiya, bellam heta êsta em rêkkewtine diyar nîye, boye ayindeyi rojawaş carê nazanrêt çon debêt.
* eger dîsanewe bas le herreşekanî pekeke bikeyinewe bo herêmî kurdistan, aya pekeke lew astedaye ke şerrî herêmî kurdistan bikat?
- meseleke rastewxo peywest nîye be pekeke, hendêk dewlletî drawsêyi herêmî kurdistan eger berjewendîyan leweda bêt, kêşe û allozî lem nawçeye drust biken, ewa be rêgeyi pekeke drustî deken, bellam eger berjewendîyan le seqamgîrîyi em nawçeyeda bêt, pekeke natwanêt hîç bikat, êsta pekeke xoyi le tengjeyekî gewredaye û le jêr guşarêkî hêzî asmanî turkiyadaye û natwanin serî xoyan hellbirrin, boye be naçarî xoyan xizandote naw gunde sinûrîyekanî başûrewe û behoyi ewanîşewe rojane bombibaran dekrên, boye eger pekeke hewllbidat kêşe û tengje bo başûr drust bikat, be pleyi yekem xoyi zerer dekat, leber eweyi êreş dekate dujminî xoy, sebaret bew hêzeşî ke raygeyanduwe le başûr drustî krduwe, ewane zor kemin lenêwan 20-30 çekdar debin, pekeke êsta hêzekanî billawe pêkrduwe û hêzêkî ewtoyi nîye bitwanêt hêrş bikat, teniya eger bitwanin karî tîrorîstî encam biden, hêzî pekeke sê core, yekemiyan hêzî şehîdekaniyetî, duwem hêzî ewaneyi le pekeke ciyabûnetewe, sêyem, ewaneyi êsta le çiyan, raşkawane deyllêm, ew hêzeyi êstayi pekeke le dû hêzekeyi dîke zor kemtire, boye pekeke êsta le barudoxêkî zor xirapdaye, xoyi be hendêk dewlletî îqlîmî wek êran hellwasiywe, bellam êranîş teniya lew katane karî be pekekeye ke mebestî bêt erkekanî xoyi pê cêbecê bikat.