kreyg doglas elbêrt profîsorî zanstî syasîye le zankoy ugusta. xawenî brwanamey dktoraye le bwarî peywendîye nêwdewletîyekan û syasetî emrîka. le çend bwarêkî bayexdarda twêjînewe encam dedat، wek nakokîî îtnî û tîrorîzm، kêşe tîwlocî-syasîyekan û perwerdey zanstî syasî. bo tîşkxstneser derencamekanî serdanekey donald tremp bo her dû wlatî sodye û îsraîl û eu gorankarîyaney ke le syasetî emrîkada le astî nawçekeda hatûnetearawe، herweha bo şrovekrdnî çend babetêkî dîkey henûkeyî، gulan dîmaneyekî legelda encamda û euyş bem şêweye têrwanînekanî xsterû.

* têrwanîn û xwêndnewetan çîye bo serdanekey serokî emrîka، donald tremp le rojhelatî nawerast û çûnî bo herdû wlatî sodye û îsraîl، aya grngîî em serdane le çîdaye؟
- pêmwaye ewe serdanêkî zor grng bû، donald tremp le myaney helmetekanî helbjardnda çend lêdwanêkî da lebarey cîhanî îslamîyewe، le êstaşda mebest lew serdane zyadkrdnî rayeley dostayetîye le nêwan sercem bîrubawerekanda، ke ême bînîman donald tremp serdanî sodye û îsraîl û vatîkanî krd، pêmwaye amance serekîyekeşî lew serdane brîtîye le berengarbûnewey tîrorîzm، betaybetî da'ş، wate hewlêke bo karkrdn legel em wlataneda bo euey da'ş û tundrewîî îslamî wek hereşeyek seyr bken ke pêwîste berperçî bdrêtewe.
* eî lew bawereda nîn ke yekêk le amancekanî dîkey em serdaney donald tremp bo ewe bû ke hawpeymane teqlîdîyekanî emrîka dlnya bkateweu le heman katda drustkrdnî fşarêkîş bêt bo ser rkaberkanî wek êran؟
- be dlnyaîyewe eme waye، çunke bêguman dûrxstnewey êran bo ewe buwe ke donald tremp dlnyaîî bdate dewlete erebîye sunnekanî nawçeke bewey emrîka legelyandayeu bo ewe bû bîxaterû ke êran dewletêkî le yasa derçuweu serdanekeşî hewlêk bû bo ptewkrdnî hawpeymanêtîyekan le djî êran.

* kewate detwanîn blêyn em serdane serkewtû buwe lem ruwewe؟
- belê، pêmwaye، çunke bînîman ke pêşwazîyekî zor germ û îcabî le serok tremp kra le sodye û îsraîl، eweş aşkraye ke sodye le grngî û bayexî pabendbûnî emrîka، yan îdarey tremp، têdegat le beramber ewanda، ke ême rengdanewekeyman le rêkkewtnekanî froştnî çek û eu rêkkewtne bazrganîyaney dîkeda bedî krd ke le emrîka û sodye wajo kran، kewate belê lem ruwewe serdanêkî tewau serkewtû bû.
* be dlnyaîyewe êwe bedwadaçûntan krduwe bo eu wtar û lêdwananey le myaney serdanekeda dran، euey ême mebestmane wtarekey paşay sodye bû ke basî lewekrd tîror û tundrewî le duay serheldanî şorşî êranîyewe le salî 1979da lem nawçeyeda blawbotewe، prsyareke eweye aya emrîkaş heman dîd û têrwanînî sodyeî bo êran heye؟

- be dlnyaîyewe emrîka wek dewletêkî serperştyarî tîror le êran derwanêt، le heman katda çend grûpêkî şîe û sunney xstote lîstî rêkxrawe tîrorîstîyekanewe، belam le serdanekey trempda terkîz leser tîror û tundroyî grûpe sunnekan nekrayewe û ptr bayex be berewpêşbrdnî hawpeymanîî sunne dra le djî êran، ke îdarey tremp be rêgaçareyekî başî dezanêt lem ruwewe. êwe dezann ke serok tremp zor legel rêkkewtne etomîyekeda nebû، leber ewe deyewêt fşar leser êran drust bkat bo dûbare gftugokrdnewe leser em rêkkewtne.
* êwe amajetan be rêkkewtnî froştnî çek krd legel sodîyeda، ke duay wajokrdnî wezîrî derewey emrîka amajey bewe krd ke ewe bo berperçdanewey hewle naseqamgîrkerekanî êrane le nawçekeda، prsyareke eweye aya emrîka deyewêt le rêy em rêkkewtnî froştnî çekanewe sodye bbête hêzêkî eutoy serbazî ke btwanêt êran îhtîwa bkat؟
- bêguman ewe umêdî emrîka buwe û be dlnyaîyewe eme xwastî serok trempe، herweha eme wîstî sodyeşe، ke ême dezanîn beşêk le rêkkewtneke peyweste bewey sodye xoy çek bo xoy drust bkat û desteberî bkat، ke her katêk twanra emeş bedî bhênrêt، ewa umêdeke eweye btwanêt le ruuy cyopolêtîkîyewe berperçî êran bdatewe û berengarî bbêtewe. bo nmûne، euey êsta le yemenda bedî dekrêt ke le nêw şerekeda layenêkyan êran pştîwanîyan lêdekat û layenekey dîke sodye، wate le êstada eme rûdedat le nawçey rojhelatî nawerastda.
* ême berdewam gwêman le lêdwan û gutarî tund debêt lelayen berprse balakanî emrîkawe le djî êran، prsyareke eweye aya eger êran be tewawetî pabend bêt be rêkkewtne etomîyekewe çon emrîka detwanêt êran îhtîwa û goşegîr bkat؟
- le rastîda eme prsyarêkî qursew minîş nazanm çon îdarey serok tremp çon plan dadenêt bo encamdanî em kare. çunke eger wa derkewêt ke ewe emrîkaye pşt lem rêkkewtne dekat، ewa wek layenêkî mtmanepênekraw derdekewêt le nêw wlatanî dîkeda، kewate debêt emrîka hawsengîyekî hestyar bparêzêt lem ruwewe. wate eger byewêt le rêy paşgezbûnewe – lem rêkkewtne- êran goşegîr bkat، ewa eme kêşey legel wlatanî dîke bo drust dekat، kewate debêt em rastîye leberçaw bgrêt. leber ewe renge lebrî euey cext leser dûbare gftugokrdnewe leser rêkkewtneke bkat، ewa baştr bêt kar leser ewe bkat êran pabend bêt be rêsakanewe، xo eger hatû em karey nekrd، ewa detwanêt hendê le szakanî beserda bsepênêtewe، herwek le rêkkewtnekeda hatuwe.
* pêdeçêt îdarey tremp hewl bdat le layekewe destroyştuuyî û karîgerî êran le nawçekeda snûrdar bkat û le heman katda kar bkat bo têkşkandnî da'ş û berengarbûnewey euey serok tremp pêy delêt tundrewî îslamî radîkalî، prsyareke eweye aya eme karêkî krdenîye؟
- be têrwanînî min zehmete îdarey tremp le yek katda destroyştuuyî êran kem bkatewe û da'şîş têkbşkênêt، betaybetî ke debînîn êran rolêkî berçawî heye le kemkrdnewey karîgerî da'ş le êraqda، wate katêk deyewêt destroyştuuyî êran kem bkatewe، ewa doxî êraq xraptr debêt le derencamda. dwatr ême dezanîn ke da'ş hereşeye bo ser hemû layek، betaybetî bo kurd û w renge doxeke ewe bêt ke ptr terkîz leser da'ş bkrêt، ptr lewey nîgeranî hebêt lebarey rolî êranewe، çunke dekrêt îdarey tremp gftugo legel êranda bkat û karî legelda bkat bo seqamgîrkrdnewey peywendîyekan le nêwan herdûlada، eme le katêkda ke da'ş karakterêkî xeyredewletîye û nakrêt wek dewletêk gftugoy legelda bkrêt. kewate pêwîste terkîzeke leser lenawbrdnî da'ş û gerandnewey mafekanî mrov bêt bo xelkanî eu nawçane û parastnyan le tîrorîzm، çunke emrîka detwanêt le rêy gftugowe kar legel êranda bkat.
* aya hîç berjewendîyekî hawbeş debînît le nêwan sodye û îsraîlda، betaybetî ke em dû wlate dujmin û rkaberêkî hawbeşyan heye ke êrane، aya eme debêtehoy drustbunî peywendî le nêwan sodye û îsraîlda؟
- min hawrayyekî zor bedî nakem، betaybetî ke hemû ştêk le îsraîlda be helpesêrdawî mawetewe le peywendî be çareserî nakokî îsraîl û felestîn، ke aya dû dewlet، yaxud tenya dewletêk lexodegrêt. leber ewe min umêdêkî zor bedî nakem bo berepêşçûnî peywendîyekanî nêwanî îsraîl û wlatanî erebî، yan wlatanî dîkey îslamî taweku eu doxe çareser nekrêt، wate taweku aştî le nêwan felestîn û îsraîl drust nebêt، yaxud çareserêk neyetearawe le nêwanyanda ke herdûla pêy razî bn.
* kewate astengî serekî leberdem asayîbûnewey peywendîyekanî sodye û îsraîl berewpêşneçûnî prosey aştîye le nêwan îsraîl û felestîn؟
- le rastîda renge têgeyştnî hawbeş leser çonîyetî têkşkandnî da'ş drust bêt، belam taweku kêşey felestîn çareser nebêt، ewa zehmete drustbûnî peywendî le nêwanyanda bbînîn.
* euey peywendî be prosey aştî îsraîl û felestînewe hebêt، aya îdarey emrîka be serokayetî tremp çon lem proseye derwanît û aya hewlekanî çrdekatewe bo euey eu proseye berewpêş bbat ke le êstada be bnbest geyştuwe û aya tremp umêd dexwazêt çî bedest bênêt lem ruwewe؟
- bawerm waye serok tremp pêywaye derfetî eu bo cêhêştnî destkewtêkî drêjxayen le duay xoyewe le bwarî syasetî emrîka û syasetî cîhanîda eweye rêkkewtnêk le nêwan îsraîl û felestînda drust bêt ke herdûla pêy razî bn، tremp raste xoy emey ranegeyanduwe، belam eger le krdewekanî û eger le terkîzkrdnî leser em prse wrd bbîtewe، ewa bot derdekewêt ke eu eme be derfetêkî gewre dezanêt. leber ewe çawerî dekrêt ke kar legel îsraîl û felestînda bkat bo euey bgene çareserêk ke herdûla pêy xoşhal bn. êmeş bînîman ke tremp raygeyand ke eu kêşey nîye legel eu çaresereda ke dû dewlet lexo degrêt، ke eme syasetî emrîka buwe le mawey deyeî rabrdû zyatrîşda، herweha grftî nîye legel eu rêgaçareyeî ke tenya dewletêk lexodegrêt ke têyda felestînîyekan tewau awêtebn têyda، wate eme bo ewe bû ke blêyt eu be her çareserêk razîye ke layenekan leserî rêkdekewn le pênawî geyştn be rêkkewtnî aştîda. kewate dekrêt çawerêy ewe bkeyn ke kar û koşşî cddî bkat bo euey prosey aştî bedî bêt le eayndeda.
* le peywendî be doxî sûryawe، aya rêy têdeçêt emrîka û rûsya bgene rêkkewtn، yan têgeyştnêk bo euey zemîney çareserî syasî lew wlateda xoş bêt؟ aya pêtwaye emrîka btwanêt rûsya û êran lêk dûr bxatewe؟
- le rastîda min pêmwanîye emrîka ewende destroyştuuyî hebêt leser rûsya bo euey em kare encam bdat، herweha pêmwanîye emrîka be gştî peywendîyekî eutoy legel rûsyada hebêt bo euey bgene çareserêkî guncaw bo doxî sûrya. raste tremp xwazyarî eweye peywendî başî hebêt legel serok putîn، herwek ême bînîman le myaney helmetekanî helbjardnîşda amaje beme kra، belam be dlnyaîyewe ewe leser hîsabî berjewendîyekanî emrîka nabêt، çunke ewe kêşe le nêwan herdû wlatekeda drust dekat.
* eger bêyne ser barudoxî êraq، ewa herwek aşkraye، şerî dj be da'ş berepêşçûnî berçawî bedî hênawe û da'ş le lêwarî şkst û têkşkandaye، prsyareke eweye debêt çî bkrêt bo rastkrdnewey barudoxeke le duay lenawçûnî da'ş، aya eme pêwîstî be rêkkewtnêkî drêjxayenî syasî nîye؟
- be dlnyaîyewe têkşkandnî da'ş tenya seretayeu doxî dwatr pêwîstî be bnyadnanewey jêrxanekan û damezrawe eminîyekan û drustkrdnî bunyadî hukmranîî heye bo euey hîç boşayyek drust nebêt ke grûpe tîrorîstîyekan le êraq û sûrya û herweha le turkyaşewe، renge byanewêt be bezandnî snûrekan prî bkenewe. kewate rastkrdnewey doxî eu nawçane pêwîstî be hawkarîî nêwdewletîş heye، le nêwyanda emrîka، çunke le rastîda her em doxe bû ke le bneretda berprs bû le serheldanî da'ş betaybetî duay euey emrîka zû le êraq kşayewe. kewate duay têkşkandnî da'ş le êraq û sûryada şerêkî drêjxayentr heye ke brîtye le bnyadnanewey jêrxanî hukmranî.
* le êstada bas lewe dekrêt ke emrîka û hkumetî êraq gftugo deken lebarey hêştnewe، yan cêgîrkrdnî hêzêkî serbazîî emrîkî le êraqda، aya pêtwaye eme karêkî pêwîste؟
- min pêmwaye emrîka qerzarbarî xelkî êraqe bewey debêt be corêk le corekan bûn û rolî hebêt، ke eweş lelayen hkumet û gelî êraqewe yekla dekrêtewe. hêşta êraq pêwîstî be bnyadnaney hêzî polîs û supa heye û pêmwaye rolî rawêjkarîî emrîka le êraqda le berjewendîî xelkî êraq debêt، êraqîş wlatêkî xawen serwerîye û debêt çonyetî maneweu rol bînînî emrîka lew wlateda be pêy rêkkewtn bêt.
* herwek dezann herêmî kurdstan selmandî ke şerîkêkî bayexdar û bawerpêkrawe le şerî dj be tîrorda، prsyareke eweye aya em herême detwanêt bbête fakterî seqamgîrî û aramî le nawçey rojhelatî nawerastda؟
- be dlnyaîyewe، be lay zorêk le emrîkîyekanewe kurdstan mayeî umêde le rojhelatî nawerastda. hendê kes le emrîka trs û nîgeranîyan heye lewey eger kurdstan serbexoyî bedest bhênêt، ewa eme debête hoy helkşanî grjî legel turkya û êran w.. htd، belam dîd û boçûnî şexsî min –be dlnyaîyewe min kar bo hkumetî emrîkî nakem û eme têrwanînî xome wek twêjerêk- eweye ke kurd selmandûyane îradey eweyan heye be şêweyekî kara xoyan hukmranîî xoyan bken، herweha twanay xoberêweberî syasîyan heye، abûrîî xoyan heye û le heman katda twanay xoyan pîşanda le myaney şerî dj be da'şda، wate twanayekî serbazîşyan heye، hemû emaneş wayan lêdekat btwann bbne karakterêkî kara û şerî le bwarî peywendîye nêwdewletîyekanda.
* sereray ewaney amajetan pêkrdn، aya pêtanwanîye hokarêkî dîkey karkrdnî kurdstan be arastey serbexoyî eweye nakokî û cyawazî û bêmtmaneyî qûl heye le nêwan herêmî kurdstan û hkumetî êraqda û eme herêmeş cge le serbexoyî rêgaçareyekî guncawî dîkey leberdemda nîye؟
- be dlnyaîyewe، mêjuuy peywendîyekanî kurd legel hkumetekanî êraqda bo nzîkey sedeyek brîtî buwe le dujminayetî û stemkarî le djî kurd، wate le myaney xebatkrdnî kurda le pênawî mafekanîda، em mîllete rûberuuy çendîn êş û azar buwetewe، wek helmetekanî enfal û eu syasete û krdewe dlreqaney leser destî sedam husên duçarî bûn، le êstaşda ême bînîman ke kurdstan dûçarî êş û azar bû leser destî da'ş û hkumetî êraq neytwanî parêzgarîyan lêbkat، boye kurd detwanêt bangeşeyekî şerî bkat bo bedesthênanî xoberêweberî yan serwerîî tewau leser bnemay euey ke hkumetî êraq neytwanî parêzgarîyan lêbkat û leser bnemay mafekanî mrovîş.
* başe eger bêtu kurdstan serbexoyî rabgeyenêt، aya pêtwaye pştîwanî nêwdewletî û bgre danpêdananî nêwdewletî bedest dehênêt؟
- pêmwaye hendê dewlet rastewxo î'tîraf be kurdstan deken û umêd dekem emrîka yekêk bêt lew wlatane.