ڕەوەندی كوردستانی لە دەرەوەی وڵات، بە سەرمایەیەكی مرۆیی گەورە لە قەڵەم دەدرێت، بۆ كۆكردنەوەی كۆی ڕەوەندی هەر چوار پارچەی كوردستان لەژێر چەترێكی نەتەوەییدا، لە كۆتایی ساڵی 2021 بە سەرپەرشتی و ڕێنمایی سەرۆك بارزانی، كۆنگرەی یەكەمی ڕەوەندی كوردستانی بە بەشداریی نوێنەرانی هەر چوار پارچەی كوردستان لە هەولێری پایتەخت گرێ درا و كۆنفیدراسیۆنی ڕەوەندی كوردستانی دامەزرا، دوای ئەم كۆنگرەیەش، شیفا بارزانی وەك سەرپەرشتیاری گشتیی ڕەوەندی كوردستانی لە بارەگای بارزانی دەستنیشان كرا. بۆ قسەكردن لەسەر كارەكانی كۆنفیدراسیۆنی ڕەوەندی كوردستانی و ڕێكخستنەوەی لە چوارچێوەی ئەم چەترە نەتەوەییەدا، گوڵان دیمانەیەكی تایبەتی لەگەڵ شیفا بارزانی سەرپەرشتیاریی گشتی ڕەوەندی كوردستانی لە بارەگای بارزانی ئەنجام دا.

 

 

* ئێوە وەك سەرپەرشتیاری گشتیی ڕەوەندی كوردستانی لە دەرەوەی وڵات، كارێكی گرنگ دەكەن و هەوڵ و چالاكییەكانتان بۆ ئەوەیە كە كۆی ڕەوەندی كوردستانی لە هەر چوار پارچەی كوردستان لەژێر یەك چەتری نەتەوەیی كۆبكەنە‌وە، ئایا بیرۆكەی ئەم كۆنفیدراسیۆنە چۆن سەری هەڵدا؟

- لە ڕاستیدا بیرۆكەی دامەزراندنی كۆنفیدراسیۆنی ڕەوەندی كوردستان لە دەرەوەی وڵات، بیرۆكەیەكی كۆنە، بەڵام لەم چەند ساڵەی دوایی لە كوردستانەوە هەستمان بەوە كرد كە بە شێوەیەك لە شێوەكان ڕەوەندی كوردستانی پەراوێز خراون و، حكومەتی هەرێمی كوردستانیش سیاسەتێكی دیاریكراوی بۆ ڕەوەندی كوردستانی لە دەرەوەی وڵات نەبوو، لەمەش زیاتر سەرەڕای ئەوەی كە سیاسەتمەدارەكانیشمان بەشێكی زۆریان لە قۆناغێك لە خەباتی خۆیان بە خێزانەكانیانەوە لە دیاسپۆرا ژیاون، بەڵام گرنگیی دیاسپۆرایان فەرامۆش كردبوو، یان هەستیان پێ نەدەكرد، ئەو كات و ئێستاش كوردستانیانی باشوور دەستبەرداری ئومێدی گەڕانەوەی وڵات نەبوون، بێگومان ئەمە بۆ كوردانی پارچەكانی دیكەش بە تایبەت ئەوانەی كە لەم قۆناغەی داواییدا هاتوونەتە دیاسپۆرا ڕاستە. خۆشبەختانە جەنابی سەرۆك بارزانی كە خاوەن ڕۆئیا و دونیابینییەكی بەرزی نەتەوەییە، هەستی بە گرنگیی دامەزراوەیەكی بەهێز بۆ یەكخستنی دیاسپۆرای كوردستانی كرد و ئەوەبوو لە كۆتایی ساڵی 2021 لە هەولێری پایتەختی هەرێمی كوردستان كۆنفیدراسیۆنی ڕەوەندی كوردستانی یەكەم كۆنگرەی خۆی بەست و دامەزرا. هەر بۆیە لەم چوارچێوەیەدا بوونی كۆنفیدراسیۆنی ڕەوەندی كوردستانی زۆر گرنگە بۆ ئەوەی وەك چەترێك هەموو كوردانی دیاسپۆرا پێكەوە كۆبكاتەوە و ئەم سەرمایە مرۆییە گەورەیە لە هەموو بوارەكانی زانست و ژیان و كاركردن ئامادە بكاتەوە، بۆ ئەوەی لە داهاتوودا ئەم سەرمایە گەورەیە بۆ ئاوەدانكردنەوەی كوردستان بخرێتەگەڕ.

* بە هۆی ئەو بارودۆخە نالەبارەی لە ماوەی 100 ساڵی ڕابردوو، بزووتنەوەی ڕزگاریخوازی كوردستان پێیدا تێپەڕیوە، دەبینین لە چەندین قۆناغی جیاوازدا، كوردانی هەر چوار پارچەی كوردستان ڕوویان كردووەتە هەندەران، ئایا دیراسەتی پۆلێنبەندیی قۆناغە جیاوازەكانتان كردووە؟

- بێگومان ئەو پۆلێنبەندییەمان كردووە، لە ماوەی 100 ساڵی ڕابردوودا لە چەندین قۆناغی جیاوازدا كوردی هەر چوار پارچە بە لێشاو ڕوویان كردووەتە هەندەران، بۆ نموونە:

1. لەدوای تەواوبوونی جەنگ دووەمی جیهانی، كاتێك ئەڵمانیای دوای جەنگ پێویستی بە هێزی كار بوو و دەرگای كردەوە بۆ ئەوەی هێزی كار وەربگرێت، خەڵێكی هێجگار زۆر لە توركیاوە «كورد و تورك» ڕوویان كردە ئەڵمانیا كە دەكرێت ئەمە بە گەورەترین لێشاو لە قەڵەم بدەین.

2. لە ساڵانی پەنجا و شەستەكان، بە مەبەستی خوێندن و بە دەستهێنانی ژیانێكی باشتر، كورد لە هەر چوار پارچەی كوردستانەوە ڕوویان كردووەتە هەندەران، بەڵام ڕێژەكەی زۆر نەبووە.

3. لە دوای نسكۆی شۆڕشی ئەیلوول لە ساڵی 1975، خەڵكێكی زۆری ئێمە لە باشووری كوردستان ڕوویان كردە هەندەران، بەتایبەتی بۆ دەوڵەتانی ئەوروپا و ئەمریكا.

4. لە هەشتاكانی سەدەی ڕابردوو بە هۆی شەڕی «عێراق – ئێران»، پاشانیش پرۆسە بەدناوەكانی ئەنفال و كیمیاباران لەلایەن ڕژێمی بەعسەوە دژی خەڵكی كوردستان، لەم ماوەیەشدا خەڵێكی زۆر لە باشووری كوردستانەوە ڕوویان كردووەتە هەندەران.

5. لە ساڵانی نەوەدەكانی دوای ڕاپەرین، ئاشكرایە ئەو گەمارۆ نێودەوڵەتییانەی لەسەر دەوڵەتی عێراق دوای شەڕی كوەیت سەپێنرابوو، هەرێمی كوردستانیشی گرتبووەوە و لەمەش زیاتر بە هۆی ئەو گەمارۆیەشی حكومەتی بەعس بەسەر هەرێمی كوردستانی سەپاندبوو، هەتا ساڵی 2003، لەم ماوەیەشدا خەڵكێكی زۆری ئێمە لە باشووری كوردستانەوە ڕوویان كردووەتە هەندەران.

6. دوایین لێشاوی گەورەی پەنابەران بۆ هەندەران، لەدوای ساڵی 2014 و هێرشی تیرۆریستانی داعش بوو، كە بەشی زۆری ئەوانەی ڕوویان كردە هەندەران كوردانی ڕۆژئاوا بوون.

* ئایا كۆنفیدراسیۆنی ڕەوەندی كوردستانی چۆن مامەڵە لەگەڵ ئەم قۆناغە جیاوازانەی كوردی هەر چوار پارچە لە دیاسپۆرا دەكات؟ ئایا بەرنامەیەك و بەرچاوڕوونییەك هەیە هەتا ئومێد دروست بكات؟

- بەپێی ئەو ئامارە مەزندەكراوەی لە بەردەستی ئێمەیە و زۆر ورد نییە، ئێستا زیاتر لە 5.5 ملیۆن كوردی هەر چوار پارچە لە هەندەران دەژین و بەشی هەرە زۆر یشیان لە ئەورپا و ئەمریكا نیشتەجێن و، زیاتر لە دوو ملێون كورد تەنیا لە ئەڵمانیا دەژین.

لەناو ئەو ژمارەیەدا ئەوانەی پێیان دەگوترێت نەوەی كۆن، یان ڕاشكاوانەتر ئەوانەی چەندین دەیەیە لە هەندەران ژیان بەسەر دەبەن، خۆیان تێكەڵاوی «زمان، كەلتوور، فەرهەنگ»ی ئەو وڵاتانە كردووە كە بریتین لە وڵاتانی ئەوروپی و ئەمریكا.

سەبارەت بە كوردی باكووری كوردستان ئەوان بارودۆخێكی جیاوازیان هەیە، بەشێكیان لەژێر كاریگەریی (پەكەكە)دان و دەترسن و ناتوانن هیچ جموجووڵێك بكەن، بەشێكیان لە حكومەتی توركیا دەترسن، یان ناوێرن بگەڕێنەوە.

سەبارەت بە كوردانی ڕۆژئاواش كە بەم دواییە و دوای شەڕی دژی تیرۆریستانی داعش هاتوونەتە دەرەوە، ئەوان لە دوای گۆڕانكارییەكانی ئەم دواییەی سووریا، ئومێدێكیان بۆ دروست بووە و چاوەڕێی ئەوەن دەرفەتێك بێتە پێشەوە و بتوانن بگەڕێنەوە بۆ ڕۆژئاوا.

بە شێوەیەكی گشتی بارودۆخی ڕەوەندی كوردستانی لە دەرەوە ئاڵۆزە، هەتا ئێستا بەرنامەیەك دروست نەبووە كە بەرچاوڕوونییەكیان پێ بدات، تا بتوانن هەنگاوی نیشتمانییانەی لەسەر هەڵبگرن.

* كۆنفیدراسیۆنی ڕەوەندی كوردستانی كە ئێستا خۆت سەرپەرشتی دەكەیت، ڕاستەوخۆ لەلایەن سەرۆك بارزانییەوە چاودێری دەكرێت، ئایا ئامانجی سەرۆك بارزانی لەم بایەخدانە گرنگەی بە كۆنفیدراسیۆنی ڕەوەندی كوردستانی چییە؟

- لە كۆتایی ساڵی 2021 كۆنگرەی یەكەمی «كۆنفیدراسیۆنی ڕەوەندی كوردستانی» لەژێر چاودێری و ڕێنمایی سەرۆك بارزانی لە هەولێر گرێ درا كە نوێنەرانی هەر چوار پارچەی كوردستان تیایدا بەشدار بوون، دەستەیەك بۆ سەرپەرشتیی كۆنفیدارسیۆن هەڵبژێردرا و جەنابی سەرۆك بارزانی سەرپەرشتیی ئەم كارە گرنگەی بە من سپارد، هەر بۆیە لە دوای ئەم كۆنگرەیە میكانیزمێك دروست بوو، بۆ ئەوەی ڕەوەندی كوردستانی بزانێت چۆن كارەكانی خۆی ڕێك بخات و كاری جددی بۆ پرسە نیشتمانییەكان بكات، بەرنامەیەكی درێژخایەنمان بۆ «10-15» داڕشت، هەروەها بەرنامەیەكی كورت مەوداشمان دانا كە بریتی بوو لەوەی سەردانی هەموو ئەو وڵاتانە بكەین كە ڕەوەندی كوردستانی تێدا دەژین، بۆ ئەوەی بزانین بارودۆخی گوزەرانیان چۆنە، چۆن مامەڵە لەگەڵ كەلتوور و فەرهەنگی ئەو وڵاتە دەكەن، كە لێی دەژین. دوای ئەم بەرنامە كورت مەودایە ئامادەباشیمان كرد بۆ ئەوەی كۆنگرەی دووەمی كوردستانی گرێ بدەین، توانیمان ئەم كۆنگرەیە لە بەرلین بە ئامادەبوونی 300 ئەندامی كۆنگرە بە سەركەوتوویی بەڕێوە بەرین، ئەندامانی كۆنگرە 29% نوێنەرایەتیی كوردی باشووریان دەكرد، 20% نوێنەرایەتیی كوردی باكووریان دەكرد، لە سەرووی 40% نوێنەرایەتیی كوردی ڕۆژئاوایان دەكرد، زۆر جێگەی دڵخوشی بوو كە كوردانی «كوردستانی سوور – سۆڤیەتی پێشوو، ئازەربایجان، جۆرجیا، ئەرمینیا، كازاخستان، قەفقازیا»، ئەوانیش نوێنەریان لە كۆنگرەكە ئامادە بوو، لەم كۆنگرەیەش دیسان دەستەیەكی تازە بۆ سەرپەرشتیی كۆنفیدراسیۆن هەڵبژێردرایەوە، هەتا ئێستاش ڕەوەندی كوردستانی لە هەموو وڵاتەكانەوە پەیوەندی بە كۆنفیدراسیۆنەوە دەكەن، بەڵام بە پلەی یەكەم كاری كۆنفیدراسیۆن ئەوەیە چۆن بەرنامەیەك دابنێت، ئەو خەڵكە نیشتمانپەروەرانەی ناو ڕەوەندی كوردستان بدۆزینەوە و تیكەڵاوی پرۆسەكەیان بكەین، بە ڕاستی بەشێكی زۆریان لە گۆڕەپانەكەدا بزرن و دەمانەوێت هەموو ئەو توانایانەش بخەینە گەڕ.

* لە یەك دوو هەفتەی داهاتوو خۆمان بۆ ئاهەنگی نەورۆز و سەری ساڵی كوردی ئامادە دەكەین، ئایا كۆنفیدراسیۆنی ڕەوەندی كوردستانی بەرنامەی بۆ نەورۆزی ئەمساڵ چییە؟

- بۆ نەورۆزی ئەمساڵ بەرنامەمان هەیە بە هاوبەشی لەگەڵ جڤاتی كوردی، ئاهەنگێكی گەورە لە شاری كۆڵنی ئەڵمانیا و لەسەر ڕووباری ڕاین بەڕێوە بەرین، لەم ئاهەنگەدا نوێنەرانی هەموو هێزە سیاسییەكانی هەر چوار پارچەی كوردستان ئامادە دەبن، هەروەها ئەو كۆمەڵە و ڕێكخراوانەی لە ئەڵمانیا كاری نیشتمانی دەكەن، چەندین گۆرانیبێژی گەورەی هەر چوار پارچە و تیمی میوزك بەشدار دەبن، جێگری سەرۆكی پەرلەمانی ویلایەتی «نورت ڕاین فیستفالن» وتاری دەبێت، كۆلنیش شارێكی ئەو ویلایەتەیە.لەم ئاهەنگە خەڵكێكی زۆری ڕۆژئاوای كوردستان ئامادە دەبن و سلۆگۆنی ئاهەنگەكەش «یەكگرتن بۆ پشتگیریی ڕۆژئاوا» دەبێت، ئاهەنگەكە لە ڕۆژی 22ی ئاداری 2025 لە كاتژمێر 12ی نیوەڕۆ بە كاتی ئەڵمانیا تاكو ئێوارە بەردەوام دەبێت، ئومێد دەخوازین ئاهەنگێكی گەورە و سەركەوتوو بێت و ڕوویەكی جوانی نەورۆز پیشانی هەموو ئەورپا و جیهان بدەین.

* گلەییەك هەیە كە تا ئێستاش ڕووبەڕووی منداڵەكانی ڕەوەندی كوردستانی دەكرێنەوە، ئەویش ئەوەیە كە فێری زمانی كوردی ناكرێن، ئایا بەرنامەتان هەیە بۆ ئەوەی ئەم كەلێنە گرنگە پڕ بكەنەوە؟

- لە ماوەی دوو ساڵی ڕابردوو واتە «2023-2024» بە هەماهەنگی لەگەڵ وەزارەتی پەروەردەی حكومەتی هەرێمی كوردستان بەرنامەی فێركردنی زمانی كوردیمان بە شێوەی ئۆنلاین لە هەرێمی كوردستانەوە، نەك هەر بۆ منداڵان، بەڵكو بۆ هەموو تەمەنە جیاوازەكانی ڕەوەندی كوردستانی كردووەتەوە و ئەمساڵ دەبێتە ساڵی سێیەم، كاتی وانەكان دیاری كراون، كە مامۆستای زۆر باش لە هەرێمی كوردستانەوە وانەكان دەڵێنەوە و ئەوجا ڕەوەندی كوردی لە هەر وڵاتێك بێت، دەتوانێت لە بەردەم كۆمپیوتەرەكەی خۆی دابنیشێت و وانەكانی خۆی وەربگرێت، لەمەش گرنگتر بەر لەوەی ئەم دیمانەیە لە گوڵان بڵاو ببێتەوە، بەنیازین یاداشتنامەیەكی لێكتێگەیشتن لەنێوان وەزارەتی پەروەردەی حكومەتی هەرێمی كوردستان و كۆنفیدراسیۆنی ڕەوەندی كوردستان بۆ ماوەی 10 ساڵی داهاتوو ئیمزا بكەین، بەپێی ئەم لێكتێگەیشتنە 20 مامۆستای شارەزا لە هەر چوار پارچەی كوردستان ڕۆژانە بۆ ماوەی 24 كاتژمێر واتە لە «ئوسترالیا تا ئەمریكا» بە شێوەی ئۆلاین وانە بە ڕەوەندی كوردستانی دەڵێنەوە، بۆ ئەم پرۆسەیە بەڕێز سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان زۆر هاوكار بووە و وەزارەتی پەروەردەش زۆر هەماهەنگ بووە.

* هەندێك جار كە ئەوروپییەكان لەسەر دۆزی كورد قسە دەكەین، هەست دەكەین زانیارییەكانیان لەگەڵ واقیعی كوردستان بەگشتی و واقیعی باشووری كوردستان بەتایبەتی زۆر لێك دوورە، ئایا ئەمە هۆكاری ئەوەیە خۆمان كەمتەرخەم بووین، یان هەوڵی نەیارەكانمان باڵادەستترە؟

- بۆ ئەوەی ئەو كەلێنە پڕ بكەینەوە، بەڕاستی دەبێت هەوڵ بدەین، یەكڕیزی لە نێوان ڕەوەندی كوردستانی لە دەرەوە دروست بكەین، ئەم پرسە هەوڵێكی زۆری دەوێت، بەڵام لەو ماوەیەی دوایی پەیوەندیمان بە كۆمەڵێك خەڵكی نیشتمانپەروەرانی خۆمان كردووە، گەیشتووینەتە ئەو ڕاستییەی لە هەر شوێنێك ئێمە هەبین، ئەوا نەیارەكانمان كاریگەرییان نییە، بەڕاستی منیش هەستم بەو دیاردەیە كردووە، جاری وا هەیە، دەبینیت كەسێكی بیانی، یان بەرپرسێكی ئەوروپی بە شێوەیەك باسی ئەو هەموو جوامێری و قوربانیدانەی هێزی پێشمەرگە دەكات، كە دوژمنەكانمان بۆیان باس كردوون، بۆیە زۆر گرنگە ئێمە واقیعی ڕاستەقینەی خەبات و تیكۆشانی خۆمان بە دروستی بۆ بەرپرسانی ئەوروپی باس بكەین، هەر بۆ نموونە لە مانگی ئابی 2023 لە شاری بۆخومی ئەڵمانیا بە هەماهەنگی لەگەڵ فەرماندەیی زێرەڤانی یادی جینۆسایدمان كردەوە، بڕوا بكەن قسەكانیان بەو جۆرە بوون، وەك ئەوە بوو كە دوژمنەكانمان زانیارییان پێ دابن، لەم بۆنەیە كە چەند فەرماندەی پێشمەرگە كە لە ڕێوڕەسمەكە بەشدار بوون، زۆر نیگەران بوون، دوای ئەوە، من وتارم هەبوو، لە وتارەكەمدا واقیعەكە چۆن بوو، وەك خۆی خستمە ڕوو، دواتر پەرلەمانتارەكەی ئەڵمانیا هاتە لام و داوای لێبوردنی كرد كە سەرچاوەی زانیارییەكانی هەڵە بوون.

* ڕاسپاردنت لەلایەن سەرۆك بارزانییەوە بۆ ئەم ئەركە گرنگە، دیارییەكی گەورەیە، ئایا ڕێنمایی سەرۆك بارزانی بۆ ئێوە چی بووە؟

- من بۆ ماوەی 16ساڵ قوتابیی بەردەستی جەنابی سەرۆك بازرانی بووم و لەبەر دەستی كارم كردووە و، لەسەر دەستی ئەو فێری كوردایەتی بووم، ئەمەش بە خەزێنەیەكی زۆر گەورە دەزانم و شانازیشی پێوە دەكەم، هەر بۆیە كاتێك ئەو شەرەفەی بە من دا، كە لەناو ڕەوەندی كوردستانیی هەر چوار پارچەدا نوێنەرایەتیی بەڕێزیان بكەم، ئەوا وەك جەنابی باوكی ڕۆحیمان نەمر مستەفا بارزانی بەردەوام وێردی سەر زاری بووە و جەنابی سەرۆك بارزانی بەردەوام جەختی لەسەر دەكاتەوە، «شانازییە بۆ مرۆڤ خزمەتكاری میللەتی خۆی بێت»، بۆیە ئێمە بەڕاستی دەبێت خزمەتكاری میللەتی خۆمان بین، لەبەر ڕۆشنایی ئەم پەیڤە بەرزەی جەنابی مستەفا بارزانی و ڕێنماییەكانی جەنابی سەرۆك بارزانی فەرمانی پێكردین، ئێمە لە كۆنفیدراسیۆن هەموو هەوڵمان بۆ ئەوە بێت، كوردایەتی بكەین، لەهەر شوێنێك كوردی لێ بێت، زمانی كوردی ببەینە نێو ماڵەكانیان، هەوڵ بدەین یەكڕیزی لە میللەتی خۆمان دروست بكەین، گەنج و لاوەكانمان لە توندوتیژی و هزری تیرۆر و ماددەی هۆشبەر دوور بخەینەوە، ڕەوەندی كوردستانی بەو شێوەیە ئاراستە بكەین كە ڕێز لە یاسا و كەلتوور و فەرهەنگی ئەو وڵاتانە بگرن كە تیایدا دەژین و بتوانن خۆیان بگونجێنن و ڕەفتاری خۆیان بگۆڕن.

ئەم فەرمان و ڕێنماییانەی جەنابی سەرۆك بارزانی بۆ ئێمە بەرنامەی كار و نەخشەی ڕێگەیە و هەوڵمان داوە لەو چوارچێوەیەدا كارەكانمان بەردەوام بن، لە هەر شوێنێك كوردێك پێویستی بە ئێمە بووبێت، یان پێویستییەكی هەبووبێت، ئێمە ئامادە بووین و هاوكاریمان كردووە.

* هەموو پڕۆژەیەك لە كاتی كاركردنی ئاستەنگی دێتە بەردەم، ئایا ئاستەنگی سەرەكی لەبەردەم كارەكانی ئێوە چی بووە؟

- ئاستەنگی هەرە گەورە كە دێتە بەردەممان، حزبە سیاسییەكانی كوردستانن، ئەمەش نەك بڵێین بە ئەنقەست خۆیان دەكەنە بەربەست، بەڵكو ئاستی بیركردنەوە و تێڕوانینیان لە چوارچێوەی حزبەكانیان تێناپەڕێنێت، هەتا بتوانێت لە سەر ئاستی نیشتمان بیر بكاتەوە و خەمەكانی نیشتمان لە كۆڵ بگرێت، یان جیاوازییەكان قبووڵ بكات و ئەوی دی ڕەت نەكاتەوە، یان لە خەمی ئەوەدا بێت، كە گوتارێكی یەكگرتووی نیشتمانی بۆ ڕەوەندی كوردستانی پێویستییەكی گرنگە‌، بەپێچەوانەوە ئەزموونی ئێمە لە ناو فیكر و ڕێبازی بارزانی بەو جۆرەیە كە جیاوازییەكان (ئایینی، یان نەتەوەیی، یان سیاسی)بن یەكتری تەواو دەكەن، نەك یەكتری بسڕنەوە، بەڵام بڕوا بكەن لە هەندێك حاڵەتدا حزبە سیاسییەكان بۆ بەرژەوەندیی تەسكی حزبایەتیی خۆیان هەندێك ڕەفتار ئەنجام دەدەن، كە شكۆی كورد لەبەر چاوی ئەوروپا و جیهان دێنێتە خوارەوە.

* لە ئێستادا سەرۆك بارزانی ڕۆڵی مەرجەع بۆ هەر چوار پارچەی كوردستان دەگێڕێت، بەتایبەتی دوای گۆڕانكارییەكانی ئەم دواییەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و گۆڕانكارییەكانی سووریا و، باسكردنی چارەسەركردنی ئاشتییانەی كێشەی كورد لە توركیا، وەك بینیمان مەزڵووم عەبدی سەردانی سەرۆك بارزانی كرد، دەم پارتی پەیامی ئۆجەلانی بۆ ئاشتی بۆ سەرۆك بارزانی هێنا، ئایا چۆن دەتوانن لەسەر ئاستی كۆنفیدراسیۆن سوود لەو زەمینە لەبارە وەربگرن كە لۆژیكی سەرۆك بارزانی لەسەر ئاستی هەر چوار پارچە هێناویەتە ئاراوە؟

- ئێمە كاتێك دەتوانین زۆر باش سوود لەو زەمینەیە وەربگرین، كە بتوانین لەبەر ڕۆشنایی لۆژیك و فەرمان و ڕێنماییەكانی سەرۆك بارزانی درێژە بە كارەكانمان بدەین. ئەو هەوڵەی ئێستای جەنابی سەرۆك بارزانی بۆ ئاشتی لە هەر چوار پارچەی كوردستان پیادەی دەكات، گۆڕینی گوتاری نیشتمانیی كوردستانییە، بەوەی دەبێت هەموومان هاوكاریی یەكتری بكەین، ئێمەش لە كۆنفیدراسیۆن لەبەر ڕۆشنایی ئەو ڕێنماییانە كارمان كردووە. ئەوەی ئاماژەت پێكرد، لە ئێستا بەڕێزیان وەك مەرجەع لەسەر ئاستی هەر چوار پارچە سەیر دەكرێت، ئەوا واقیعی حاڵە و ڕاستییە و لەناو كوردی هەر چوار پارچە خۆشەویستە، من وەك خۆم كە بەشداریی هەندێك بۆنە دەكەم لە ئەوروپا و نازناوی بەڕێزیانم هەڵگرتووە، زۆر كەس دێن بۆ ئەو بۆنەیە بۆ ئەوەی بزانن برازاكەی سەرۆك بارزانی چۆنە، واتە بەشێكیان بۆ بینیی من دێن، نەك بۆ كۆڕەكە، یان بۆنەكە، لەسەر ئاستی كۆی ڕەوەندی كوردستانی خۆشەویستییەكی زۆریان بۆ سەرۆك بارزانی هەیە و هەموویان وەك كلیلی چارەسەركردنی كێشەكانی هەر چوارپارچە سەیری دەكەن، بێگومان ئەم متمانەیەش هەر لە خۆڕا دروست نەبووە، بەڵكو جەنابیان هەموو تەمەنی خەباتی بۆ دۆزی كورد كردووە و هەرگیز سازش، یان كۆمپرۆمایزی لەسەر پرسە نەتەوەییەكان نەكردووە.

* بەشێك لە ڕەوەندی كوردستانی هەر چوار پارچە، لەو ماوەیەی لە دیاسپۆرا ژیاون، فێری پیشەی زۆر باش بوون، خوێندنیان تەواو كردووە، زمان فێربوون، بەشێكیان تێكەڵاوی سیاسەت بوون و ئێستا ئەندامی پەرلەمان و ئەندامی شارەوانییەكانی دەوڵەتانی ئەوروپان، ئایا ئێوە تا چەند پشتگیریی ئەو خەڵكانە دەكەن؟

- یەكێك لە كارە سەرەكییەكانی كۆنفیدراسیۆنی ڕەوەندی كوردستانی ئەمە بووە كە چۆن بتوانین هاوكاری و پشتگیریی خەڵكە لێهاتووەكانی خۆمان بكەین، بۆ نموونە ئێستا ڕەوەندی كوردی لە ئەڵمانیا لە دوو ملیۆن كەس زیاترە، ئەمە هێزێكی هێجگار گەورەیە هەم بۆ هەرێمی كوردستان كە پارچەیەكی ئازادە، هەمیش بۆ دۆزی كورد لە پارچەكانی دیكەی كوردستان، بۆیە ئەگەر ئێمە ئەو هێزە بكەینە ئەو كارتەی كە پارتە سیاسییەكانی ئەڵمانیا لەكاتی هەڵبژاردنەكاندا حیسابی لەسەر بكەن، ئەمە دەبێتە دەستكەوتێكی گەورە بۆ تەواوی میللەتی كورد. لە هەڵبژاردنی شوباتی ڕابردووی ئەڵمانیادا، حەوت پەرلەمانتاری كورد دەرچوون كە یەكێكیان خەڵكی زاخۆیە و ئەوانەی دیكە كوردی باكوورن، یەكێك لە پەرلەمانتارە كوردەكان لەناو پارتی چەپی ئەڵمانیایە بە هۆی ئەو پەرلەمانتارە كوردە توانی ئاستەنگی 5%ی هەڵبژاردنەكان تێپەڕێنێت و ببێتە فراكسیۆنێكی ناو پەرلەمانی ئەڵمانیا. بەڵام ئەم كارە پرۆسەیەكە پێویستی بە كات و كاری زۆر ورد هەیە و نابێت بەم ئاستەی ئێستا ڕازی بین، بەپێچەوانەوە بۆچی كار بۆ ئەوە نەكەین كە سەرۆك وەزیران، یان یەكێك لە وەزیرە گرنگەكانی حكومەتی ئەڵمانیا كورد بێت؟ بۆچی دەبێت ڕەوەندی كوردستانی لە ڕەوەندی نەتەوەكانی دیكە كەمتر بێت؟ سەرنج بدەن، سەرۆكی حزبی سەوزی ئەڵمانیا تا ماوەیەك پێش ئێستا كەسێكی بە ڕەچەڵەك تورك بوو، سەرۆك وەزیرانی بەریتانیا هیندستانی بوو، وەزیری بەرگریی كەندا سیكێكی هیندستانی بوو. هەروەها چەندین لایەنی دیكەش هەیە، دەبێت پشتگیریی كەسانی لێهاتووی خۆمان بكەین. هەر بۆ نموونە ئێستا یەكێك لە یاریزانەكانی هەڵبژاردەی ئەڵمانیا كوردێكی ئێزدییە، پاڵەوانێكی بۆكسێن كە پاڵەوانێكی جیهانییە خۆی ڕایگەیاند و گوتی «من كوردم»، بۆیە دەبێت پشتگیریی ئەو خەڵكانەی خۆمان بكەین، نەك هەر لەسەر ئاستی گشتیی دەوڵەت، بەڵكو لەسەر ئاستی پەرلەمانی ویلایەتەكان و هەروەها لەسەر ئاستی شارەوانیی شارەكانیش.

* هاوكات لەگەڵ بڵاوكردنەوەی ئەم دیمانەیە یادی 122 ساڵەی لەدایكبوونی مستەفا بارزانی دەكەینەوە، ئەوجا لینكی ئەم پرسیارە لەگەڵ ئەم دیمانەیە ئەوەیە كە جەنابی مستەفا بارزانی لە هەندەرانەوە كوردی بە جیهان ناساند، دەرگای نیكتا خرۆشۆفی سكرتێری گشتیی حزبی شیوعیی سۆڤیەتی كردەوە، توانی پەیوەندییەكی پتەو لەگەڵ سەرۆكە دامەزرێنەرەكانی جیهانی سێیەم دروست بكات، ئایا ئێستا كورد دەتوانێت هەمان ئەو ڕۆڵە مەزنە لە هەندەران بگێڕێت؟

- نەخێر، لەبەر ئەوەی ئەو ڕۆڵەی جەنابی مستەفا بارزانی لە هەندەران دەیگێڕا و كوردی بە جیهان ناساند بە كەسی دیكە دووبارە ناكرێتەوە. ئێمە زۆر لە خوشك و برایانی كوردی خۆمان دەبینین كە چەندین دەیەیە لە هەندەران دەژین، هەموو پێمان دەڵێن كە چاومان كردووەتەوە تەنیا ناوی «بارزانی»مان بیستووە و، وێنەی بارزانی لە ماڵی ئێمە دانراوە، هەروەها ئەو كوردانەی لە سۆڤیەت ژیاون، یان لە وڵاتانی دیكەی عەرەبی، هەموو دەڵێن ئێمە تەنیا ناوی بارزانیمان بیستووە، لەمەش زیاتر چەندین نووسەری زۆر گەورەی بەناوبانگی ئەڵمانی، فەرەنسی، ئەمریكی، كە ناوی بارزانییان هێناوە زۆر بە ڕێزەوە باسیان كردووە. ئەزموونی جەنابی مستەفا بارزانی زۆر گەورەیە و زۆر بە لۆژیكانە هەوڵی داوە، بایەخی زۆر گرنگ بە هەندەران بدات و كورد وەك خۆی بە جیهان بناسێنێت.

* ئێستا لە مۆسكۆ ئەو ماڵەی مستەفا بارزانی كاتی خۆی تێیدا ژیاوە، كڕاوەتەوە و دووبارە نۆژەن كراوەتەوە و كراوە بە مۆزەخانە، ئایا چۆن ئەم كارە كراوە؟

- لەسەر ئەم پرسە زۆر لە وردەكارییەكانی ئاگادار نیم، بەڵام ئەمە ئاپارتمانێكە كە كاتی خۆی جەنابی بارزانی لە ناویدا ژیاوە، دەوڵەمەندێكی كوردی ئێزدی بە ئاگاداریی بارەگای بارزانی ئەو ئاپارتمانەی كڕیوەتەوە و نۆژەنی كردووەتەوە و كردوویەتی بە دیارییەك بۆ مۆزەخانەی بارزانی لە مۆسكۆ.

* باس لەوە دەكرێت، دوای دیدارەكەی مستەفا بارزانی لەگەڵ نیكتا خرۆشۆف، جەنابیان بواری ئەوەی بۆ ڕەخساوە سەردانی یەریڤان بكات، ئایا كە ئێوە سەردانی یەریڤانتان كرد، هیچ یادەوەرەییەكی جەنابی مستەفا بارزانیتان بینی؟

- وەك ئاماژەت پێكرد، دوای دیداری جەنابی بارزانی لەگەڵ خرۆشۆف، بارودۆخەكە نەك هەر بۆ جەنابیان بەڵكو بۆ ئەو پێشمەرگانەش باشتر بوو كە لەگەڵیدا چووبوون بۆ ڕووسیا و توانرا جارێكی دیكە یەك بگرنەوە. هەر لە دوای ئەم دیدارە سەردانی كوردانی ئێزدی لە یەریڤان كردووە و ڕادیۆی یەریڤانی بەسەر كردووەتەوە، ئێمە كە سەردانی یەریڤانمان كرد، لەوێ بۆیان باس كردین، كاتێك جەنابی بارزانی دەویەوێت سەردانی ئەوێ بكات و ڕادیۆی كوردی یەریڤان بەسەر بكاتەوە، سەردانی چەند گوندێكی كردووە ئەو شەقامەی بۆ گوندەكان چووە، باش نەبووە، بۆیە پێش ئەوەی بارزانی بگاتە ئەوێ، ئەو شەقامە چاك كراوەتەوە، بۆ ئەوەی ئۆتۆمبێلەكانی بارزانی بتوانێت بگاتە بەردەمی گوندەكان، هەتا ئێستاش لە یەریڤان بەو شەقامە دەگوترێت «شەقامی بارزانی»، ئێمە كە سەردانمان كرد، ئێستاش ئەو ڕادیۆ كوردییە هەر ماوە و لەوێ دیمانەیەكیان لەگەڵ كردین، سەردانی زانكۆی یەریڤانمان كرد، بەشێكی كوردی هەیە كە زۆر بچووكە و سەرچاوە و زانیاریی زۆر باشیان نەبوو، هەوڵمان داوە جۆرێك هەماهەنگی و هاوكاری لەنێوان زانكۆی یەریڤان و زانكۆی دهۆك دروست بكەین و بەنیازین «سەنتەری مستەفا بارزانی» لە زانكۆی یەریڤان بكەینەوە. هەروەها لە هەوڵی ئەوەداین بە هەماهەنگی لەگەڵ زانكۆی دهۆك پڕۆگرامی خوێندنی كوردی بۆ قوتابخانەكانی یەریڤان ئامادە بكەین.

* لایەنێكی دیكەی فەرهەنگی كەلتووریی زۆر گرنگ هەیە كە هەقە زۆر بە جددی و بایەخەوە كاری لەسەر بكرێت، یەكەمیان ئێمە لەسەر ئاستی ڕەوەندی كوردستان نووسەری زۆر باشمان هەیە، ئایا هەوڵتان داوە بەرهەمەكانیان بۆ چاپ بكەن؟ دووەمیان ئێمە لەسەر ئاستی هەر چوار پارچەی كوردستان نووسەری زۆر گەورەمان هەیە، ئایا بەرنامەتان هەیە كە ئەو بەرهەمانە وەربگێڕنە سەر زمانەكانی ئەوروپا، بەتایبەتی كە ئێستا لە ناو ڕەوەندی كوردستانی زمانزانی زۆر باشمان هەیە؟

- سەبارەت بە چاپكردنی بەرهەمەكانیان، بەڕاستی حكومەتی هەرێمی كوردستان لەم بوارە درێغی نەكردووە و زۆر هاوكارمان بووە، وەك فیدراسیۆنی ڕەوەندی كوردستانی هەوڵمان داوە بە شێوەی مەعنەوی زۆر هاریكارییان بكەین، خۆمان وێبسایتێكمان هەیە و بەرهەمی هەموو ڕەوەندی كوردستانی بێ جیاوازی بڵاو دەكەینەوە. سەبارەت بە خاڵی دووەمیش كە وەرگێڕانی بەرهەمی گەورە نووسەرانی كوردە بۆ زمانە جیاوازەكانی ئەوروپا، ئەوە وەك بیرۆكەیەكی جددی وەردەگرین و هەوڵ دەدەین كاری لەسەر بكەین.

* بۆچی دەبێت كۆنفیدراسیۆنی ڕەوەندی كوردستانی ئیمكانیەتی ئەوەندە كەم بێت كە نەتوانێت هەموو كارێكی پێویست ئەنجام بدات؟ هۆكارەكەی چییە؟

- دەتوانم بڵێم لە بێ بەرنامەیی بووە، هەر بۆیە نەمانتوانیوە وەك ڕەوەندی نەتەوەكانی دیكە بۆ نموونە «ئەرمەن، ئیتاڵی، تورك، جوو و .. هتد» سەرمایە بگوازنەوە بۆ خۆیان، ئەوەشی ئاستەنگی سەرەكی بووە، ئەوەیە كە كورد خاوەنی دەوڵەتی سەربەخۆی خۆی نییە. وڵاتێكی پارچە پارچە كراوین، هیچ ناوەندێكی داراییمان نییە كە بتوانێت هاوكاری لە ڕەوەندی كوردستانی كۆبكاتەوە و بیكاتە بوودجەیەكی باش بۆ كۆنفیدراسیۆنەكە، ئێمە لە ناو ڕەوەندی كوردستانی لە هەندەران، بزنێسمانی زۆر و كۆمپانیای گەورەمان زۆرە، بەڵام كێشەكە ئەوەیە ئەوانیش هەر یەكەیان كار بۆ خۆی و حزبی خۆی دەكات، نەك پرسە گەورەكە كە نیشتمانی كوردستانە.

* لەم ماوەیەی لە هەرێمی كوردستان دەبن، ئایا بەرنامەتان هەیە سەردانی زانكۆكانی كوردستان بكەن و كۆڕ و كۆبوونەوە لەسەر دیاسپۆرای كوردی بكەن، بۆ ئەوەی زیاتر بە كێشەكانی دیاسپۆرا ئاشنا بن؟

- بێگومان ئەمە یەكێكە لە بەرنامەی ئەم سەردانەمان، ئەمەش لەبەر ئەوەیە هەستمان كردووە، لەناو زانكۆ و ئەكادیمست و سیاسەتمەداران و پارتە سیاسییەكانیش، لەگەڵ ئەوەی ئێمە ئەزموونێكی گەورەمان لەگەڵ دیاسپۆرا هەیە و كەم ماڵی كوردستان هەیە، یەك یان دووكەسی لە دیاسپۆرا نەژین، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا هۆشیاری سەبارەت بە گرنگیی دیاسپۆرا لە ئاستێكی زۆر لاوازدایە، نازانن چەند دەتوانرێت سوود لەم سەرمایە مرۆییە و ئەم سامانە نیشتمانییە بۆ پێشكەوتنی وڵات وەربگیرێت، توركیا كە توانی بگاتە ئاستی ئەو ئابوورییە بەهێزەی هەیەتی، بە ڕێگەی ئەو دیاسپۆرایەی تورك بوو كە لە ئەڵمانیا و شوێنەكانی دیكە دەژیان، بەوەی خوێندنی بەرزیان تەواو كرد، فێری كارەكە بوون، ئەوجا لەگەڵ خۆیان خەڵكی شارەزا و پسپۆڕیان هێنایەوە و هەمان ئەزموونی وڵاتانی پێشكەوتووی ئەوروپایان لە توركیا بونیاد نایەوە. بۆیە ئێمەش دەبێت زۆر باش لە بایەخ و گرنگیی دیاسپۆرای خۆمان تێبگەین. ئێستا بیرۆكەیەكمان هەیە كە بە هاوكاری لەگەڵ حكومەتی هەرێمی كوردستان و زانكۆكانی كوردستان كۆنفرانسێكی نێودەوڵەتی لەسەر دیاسپۆرا بكەین، خەڵكی پسپۆڕ و شارەزا لەسەر دیاسپۆرا بۆ ئەو كۆنفڕانسە بانگهێشت بكەین و بایەخی زیاتری پێ بدەین، هەروەها بەرنامەشمان هەیە سەردانی زانكۆكانی كوردستان بكەین و باسی گرنگی و بایەخی دیاسپۆرایان بۆ بكەین.