بەهۆی زۆربوونی كۆچی نایاسایی و پەرەسەندنی تیرۆر و بازرگانیی قاچاغ و گواستنەوەی ماددەی هۆشبەر و بازرگانیكردن بە مرۆڤ و زۆر هۆی دیكە، ساڵ لە دوای ساڵ ژمارەی دیوارە دروستكراوەكانی نێوان وڵاتان زیاتر دەبن.

بەپێی ڕاپۆرتێكی پەیمانگەی نیشتمانیی سنوور، لە ساڵی (2019) گرووپێك لە كۆمپانیاكانی دروستكردنی چەك سوودمەندی یەكەم بوون لە بودجەی تەرخانكراوی یەكێتیی ئەوروپا بۆ پاراستنی سنوورەكان، ئەم كۆمپانیانەش تەنیا وەك هەڕەشەیەك لەسەر ئاسایش دەڕواننە باسی دیوار و تەلبەندكردنی سنوورەكان، نەك وەك بابەتێكی كاریگەر لەسەر ژینگە و مرۆڤ و گیانلەبەران.

بۆیە چەندەها زاراوە و چەمكی پەیوەست بەم بوارەیان پەرە پێ داوە بۆ بەرژەوەندیی تایبەتیی خۆیان، وەك: كۆنتڕۆڵكردنی سنوور، گێڕانەوەی كۆنتڕۆڵ، پاراستنی ئاسایشی نیشتمانی، ڕێكخستنی كۆچ، دەركردنی پەنابەران، كۆتاییهێنان بە سەردەمی خۆشی كۆچبەران، گێڕانەوەی زۆرەملێ، دەركردن، خێوەتگەكانی ڕاگرتن، قەدەغەكردنی گەشت و.. هتد.

بەپێی توێژینەوەیەك كە لە خولنامەی (بایۆساینس) بە ناونیشانی: «زانستی ژینگەی پەرژین، تێگەیشتن لە كاریگەرییە ژینگەییەكانی پەرژینەكان»، لە ساڵی (2020) بڵاو كراوەتەوە، لەم باسەدا مەبەست لە پەرژین ئەو پەرژینە نزم و لە دار و بەرد ڕێكخراوانە نییە كە وەك هێڵێك سنووری نێوان دوو پارچە زەوی، یان دوو لەوەڕگە، یان كەناری ڕێگەیەك دیار دەكەن، بەڵكو مەبەست لێی ئەو پەرژینە درێژ و لە ئاسن دروستكراو و تەلە دڕكاوییانەیە كە هەندێك جار تەزووی كارەباشیان دەخرێتە سەر و، لەسەر سنووری نێوان وڵاتان، بۆ ڕێگرتن لە كۆچی نایاسایی پەنابەران دروست دەكرێن.

بۆ نموونە: وڵاتی هەنگاریا پەرژینی دووەمی لەسەر سنووری خۆی لەگەڵ (سڕبیا) داناوە بۆ چاودێریكردن و دوورخستنەوەی پەنابەران، وڵاتی (مەسەدۆنیا)ش پەرژینێكی ئاسنینی لەسەر سنووری خۆی لەگەڵ (یۆنان) داناوە، كە بەپێی سەرچاوە ناوخۆییەكانی هەواڵ درێژاییەكەی (30) كیلۆمەتر دەبێت، وڵاتی (یۆنان)یش بەنیازە پەرژینێكی (15) كیلۆمەتری لەسەر سنووری خۆی لەگەڵ توركیادا دابنێت، وڵاتی (ئیسپانیا)ش پەرژینەكانی بەهێزتر دەكات لەگەڵ وڵاتی (مەغریب) بۆ ڕێگرتن لە كۆچبەرانی وڵاتانی باكووری ئەفریقیا. وڵاتانی دیكەش لەبەر زۆر هۆی سیاسی و ئەمنی هەمان كار دەكەن، وەك هەوڵەكانی ئێران بۆ دیواربەندكردنی بەشێك لە سنوورەكانی لەگەڵ عێراق و توركیا و، توركیاش لە هەوڵی دیواربەندكردنی سنوورەكانیەتی لەگەڵ هەریەك لە ئێران و سووریا و عێراق، هەروەها هەوڵەكانی عێراقیش بۆ گرتنی سنوورەكانی لەگەڵ سووریا.

پۆڵەندا لەسەر سنووری خۆی لەگەڵ بیلاڕووسیا بە درێژایی (180) كیلۆمەتر و بە بەرزیی (5) مەتر كە لای سەرەوەیشی بە تەلی دڕكاوی گرتووە، پەرژینێكی ئاسنینی، بۆ ڕێگرتن لە كۆچی نایاسایی پەنابەران دروست كردووە.

بۆیە لە ئێستادا ژمارەی تەلبەندە پەرژینەكانی ئەمریكا لەگەڵ دراوسێكانی، هەروەها ژمارەی تەلبەندە پەرژینەكانی نێوان وڵاتەكانی ئەوروپاش زۆر زیاترە لەوەی لە سەردەمی جەنگی سارددا هەبوون.

گرفتە ژینگەییەكان بەهۆی ئەم پەرژینە دەستكردانەی نێوان وڵاتان و لە نێوان شوێنەكانی دیكەی نێوخۆی هەمان وڵاتدا زۆرن، ئەمانەی لای خوارەوە بریتین لە هەندێكیان وەك:

یەكەم: ڕێگری لە كۆچكردنی ئاسایی و سرووشتیی گیانلەبەرانی وەك ورچ و ئاسك و گایەكان.

دووەم: بەهۆی جێ پێی كرێكار و ئامێرەكانەوە سەدان تۆوی نامۆ دەكەونە ئەو ناوچانە كە لە دواییدا ڕووەكی نامۆ ناوچەكە داگیر دەكات.

سێیەم: دروستبوونی دوو ژینگەی جیاواز و لە یەكدی دابڕاو لە هەردوو دیوی پەرژینەكەدا.

چوارەم: بڵاوبوونەوەی نەخۆشی لە نێو گیانلەبەراندا بە هۆی كۆبوونەوەی ژمارەیەكی زۆریان لە ڕووبەرێكی كەمی دوای پەرژینكردنەكەدا.

پێنجەم: گۆڕان لە هەڵسوكەوتی گیانلەبەرە ڕاوكەرەكان لە بەئاسانگرتنی نێچیرەكانیاندا بە هۆی نەبوونی ڕێگەی دەربازبوون.

شەشەم: بە زەحمەت گەیشتن بە سەرچاوە سەرەكییەكانی وەك ئاو و لەوەڕگە.

حەوتەم: زۆربوونی تۆڕی جاڵجاڵۆكە لەسەر پەرژینەكان و كەمبوونەوەی مێرووەكان.

هەشتەم: گیانلەدەستدانی ئاژەڵەكان بە هۆی گیربوون، یان خۆكیشان بە پەرژینەكاندا.

نۆیەم: دابەشبوونی نشینگەكان و لێكدابڕانی گرووپی ئاژەڵان.

جا بە مەبەستی دۆزینەوەی ڕێگەچارەیەك بۆ كەمكردنەوە، یان نەهێشتنی زیانە ژینگەییەكانی پەرژینكردنی سنووری وڵاتان، ئەم هەنگاوانەی لای خوارەوە و هاوشێوەكانی پێویستن:

یەكەم: لادانی ئەو پەرژینانەی توانای بەدیهێنانی ئەو ئامانجەیان نەماوە كە لە پێناویدا دروست كراون.

دووەم: پەنابردنە بەر مانگە دەستكردەكان و درۆن و كامێرای چاودێری، لەبری دروستكردنی پەرژینی دژە ژینگە.

سێیەم: ئەنجامدانی چاكسازیی سیاسی و ئابووری لەو وڵاتانەی خەڵكەكەی لەبەر نەبوونی ئازادی و هەلی كار بیر لە كۆچكردن دەكەنەوە.