(*)

گە چی مێژووی ئەم بابەتە زۆر كۆنەو ناوەكان بە مەبەست دانراون، بەڵام هەرچی یادگاری ناخوش و مێژووی رەشی كوردییە خۆی لەم ناونیشانەدا دەبینێتەوە، چونكە هەردوو ئیمپڕاتورە داگیركارەکە تا ئەم ساتەش هۆكارن بو هەرچی ناخوشی، نەهامەتی و كۆمەڵکوژی كورد, بەڵام بابەتی من لێرە ئەو نیە بەلكو مەبەستی من ئەو ریمونتادە سیاسیە سەربازیەیە كە توركیا بەسەر ئێران, خەونی ئێرانییەكان و هیلالی شیعیدا هێنا، لە سات وكاتێكی كەمی مێژوویدا. بۆ نموونە، زۆر ناخوشە شورش، كاركردن، پلان دانان، پارە خەرج كردن، هەوڵدان و شەونخونی شەو روژەدا، بەیانی ئێران و هاو ئاوازەكانی لە خەون و خەیالێكی خوش و قوولدا هەلبستنەوە و ببینن ئەو شادەمارە بە هێزەی ئێران نازو فیزی بەسەر ناوچەكەدا دەكرد و پشتی پێ قایم بو، هەروەها وولاتانی كەنداوی عەرەبی لەم رێیەدا قولبەست كردبوو، كەچی ببینی دەسەڵاتدارێكی سوننەی توندرەوی سەلەفی جێگای بگڕێتەوە و ئێران و هاوئاوازەكانی قەتیس بكات و تەنانەت رێگەنەدات ئێران بچوكتڕین نفوسی ئایینی خۆی لەم وولاتەی پێشوی خویدا بكات. مەزهەبی شیعی عەلەوی توندرەو ببێتە عەیبەیەك و تاوانێك لەم وولاتەی ئێران هەموو هێزی تێدا بەكارهێنا و لەم وولاتەوە پەلی دەهاوێشت بو زیاتڕ لە چوار پێنچ وولاتی تڕ بە ئازادی و بە كەیف و ئارەزووی خۆی ئەوەی ویستبا دەیكردو كردی، بەكورتی و پوختی سوریا بو ئێڕان و ئیمپراتوریەتەكەی شا دەماری بو.
ێستا ئێران ئەگەر هەتا سبەی هاوار بكا و مەدحی بەهێزی وولاتەكەی، سەربازو چەكەكانی بكات، هەموومان دەزانین لە ئێستادا ئێران مڕیشك و تەیرو تەوالیش دەتوانێ بە ئازادی و بە حەزی خوی بو ئاسمانە زەبەلاح و تڕس و سامناكەكەی جارانی ئێراندا بسورێتەوە كەلە شرینی خەودا ئیسرائیل ئاسمانی ئێڕانی تەفرو توناكرد لەكوتایدا دەلێم توركیا ڕیمونتادای بەسەر ئێڕاندا كرد و سێ بە سفر لێی بردەوەو كوتای بە ڕیگای ئاوریشمی ئێڕانی و هیلالی شیعی هێنا
‎توركیا زۆر ئارامی گرت و ئازاری چەشت لەدەست ئەم باڵا دەستیەی ئێران لەناوچەكەدا، چونكە هیچ مەودایەكی بو توركیاو هیچ هێزێكی تڕ لە ناوچەكەدا نەهێشتەوە، ئێران دەستی بەسەر دارو بەردی هەندێ وولاتی ناوچەكەدا گرت، تایبەت عێراق، عێراق ووڵاتێك و رێگایەكی زوور گرنگی ستڕاتیژی و ئابوری ناوچەكە یە. نموونەی بچووک ئەوەبو كاتێك ئێڕان توانی هەموو هاوكێشەكان بەسەر توركیاو ئەمڕیكادا سەراو بن بكات و هەموو شتێك لە بەرژەوەندی خوی یەكلای بكاتەوە، دەست بەسەر نەوت و غازی كەركوكدا گرت.
‎ئەو هەلە ستراتیژیەی ئێران كردی بەرای خوم ئەوەبو كە تەماح گڕتی و هەنگاوی لەخوی گەورەتڕ هاوێشت و دەستی بو هندێ مەلەف، شوێن و بابەتی ئەتومی برد كە وابكات تەنانەت هاوپەیمانەكانیشی لێی بكەونە گومان و تڕس و دلە راوكێ، هەروەها پشتی تێ بكەن، نموونەش وولاتی روسیا لە سوریا پشتی لە ئێڕان كرد و ئەمریكای هاو بەرژەوەندی لە ناوچەكەدا خەنجەر لەپشتەوە لە ئێران بدات لەتڕسی ئەوەی ببێتە زڵهێزی ناوچەكە، ئیسڕائیل تڕسی ئەوەی لێ نیشت كەوا ئێران رێی داودی لێی تێك بدات و بەرژەوەندییەكانی ئیسڕائیل بخاتە مەتڕسیەوە، بۆیە لە ماوەیەكی كەمدا هەموو هاوكێشەكان بە پێچەوانە بەسەر ئێڕاندا بشکێنەوە، ئێران بەتەنها ماوەتەوە كوتا خال و كوتا پشت و پەنای ئێڕان كە عێڕاقە، ئابلوقە دراوە بژاردەی خراوەتە پێش كەوا خوی یەكلای بكاتەوەو خوی تەلاق بدات، لەژێر ئەژموونی ئێران بێتە دەرەوە، ئەگەر لایەنگری ئەمەریكاو ئیسرائیلیش نەبی، بەلایەنی كەمەوە بێ لایەن دەربكەوێت و خاوەن بریاری سەربەخویی خۆی بێت.

 

(*)

چالاكوان