خوێندنەوەیەک بۆ دەستپێشەخەرییەکەی سەرۆکی حکوومەتی هەرێمی کوردستان
ساڵی 2005 بوو، کورد پاش پرۆسەی ئازادی عێراق و ڕووخانی ڕژێمی بەعس، ڕۆڵی کارای لە نووسینەوە و ئامادەکردنی دەستووری عێراقدا هەبوو، کوردستان لەو کاتەدا بە گوتاری ئەرێنی و هاوسەنگانە (عێراق)ی بردە نایە قۆناغێکی نوێ حوکمڕانی کە شیعەکان ڕۆڵی سەرەکییان تێدا بینی و هەرێمی کوردستانیش کە ئەزموونێکی فراوانتر و زیاتری لەچاو سیاسەتی نوێ بەغداد هەبوو، بەشێکی گرنگ بوو لە دووبارە ڕێکخستنەوە و بەهێزکردنەوەی ئەو عێراقەی کە ئێستا بووەتە مایەی مەینەت و دەردەسەری بۆ خەڵکەکەی.
مەسرور بارزانی، سەرۆکی حکوومەتی هەرێمی کوردستان، سەرۆکایەتی کابینەی نۆیەم دەکات، ئەو لەسەرەتای دەستبەکاربوونییەوە زۆر بە هاوسەنگییەوە پەیوەندییەکانی لەگەڵ حکوومەتی عێراق ڕێکخستەوە، تەنانەت هەموو ئەو ئەرکانەی کە هەولێر بەرانبەر بەغدا پێویست بوو بەجێی بهێنێت، بەجێی گەیاند، بەڵام خواست و ویستی دەسەڵاتدارانی عێراق بەتایبەت شیعەکان کە باڵادەستیی یەکەمن لە عێراق، بە بیانووی جۆراجۆر هەموو ئەو ڕێککەوتنانەیان پێشێل دەکرد، کە ئەنجام دەدران.
دەتوانین بڵێین، گوتار و کردەوەکانی حکوومەتی عێراق بەرانبەر هەرێم هەمیشە نەرێنی بووە، کە ئەمەش ڕەنگدانەوەیەکی حەقیقیە بۆ ڕەتکردنەوەی شەراکەت و بنەماکانی سازان و تەوافق.
خستنەڕووی ڕاستییەکان
کۆبوونەوەی مەسرور بارزانی، سەرۆکی حکوومەتی هەرێمی کوردستان لەگەڵ کابینەکەی و نوێنەرانی هەرێم لە بەغدا، ژمارەیەک ڕاستیی بۆ هەموولایەک ڕوونکردنەوە، کە دەکرێت بەم شێوەیە لێکدانەوەی بۆ بکرێت:
یەکەم/هەڵوێستی ڕوون و ئاشکرای هەرێمی کوردستان بەرانبەر پێشێلکارییەکانی حکوومەتی عێراق بەرانبەر بە گەلی کوردستان و قەوارەی دەستووریی هەرێم.
دووەم/بە ئاگاهێنانەوەی حکوومەتی عێراقی، لەوەی کە چیدیکە ناتوانێت بە بەفیڕۆدانی کات، هەرێمی کوردستان فریو بدات و لەلایەکی تریش مافە دەستوورییەکانی زەوت بکات.
سێیەم/ژمارەیەک لە پارت و لایەنە سیاسیە کوردییەکان لە بەغدا، بەردەوام دەکەوتنە ژێر کاریگەریی هەڵمەتی چەواشەکارانەی میدیا عێراقییەکان و ڕەتکردنەوەی خاڵێک کە هەرێم پابەند نەبووە بە ئەرکەکانی بەرانبەر حکوومەتی عێراق لە ڕووی داراییەوە، بەڵام ستراتیژییەت و دیگای واقعیانەی مەسرور بارزانی، ئەوەی سەلماند کە هەرێمی کوردستان توانیوویەتی پابەندی دروستی بە داواکارییەکانی بەغدا هەبێت.
چوارەم/پرسی کورد تەنها مووچە نییە،
بەپێی ڕاگەیەندراوی حکوومەتی هەرێمی کوردستان، حکومەتی عێراق ئامادەکاری دەکات و بە شێوەیەکی تاک لایانە، نەوت وگازی ناوچە کوردستانییەکانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێم ببات، لە کاتێکدا خەڵکی کوردستان، ولە چوارچێوەی مادەی 140، داواکاری ڕەوای ئەم ناوچانە دەکات.
بەپێی هەردوو مادەی 110 و 115 ی دەستوری عێراق بۆ ساڵی 2005، مافی رەها و تاک لایانە بە حکومەتی هەرێمی کوردستان دەدات کێڵگە نەوت وگازە تازە دۆزراوەکان بەڕێوەببات.
ئەمەش دەرخەری ئەوەیە، کە چیتر حکوومەتی هەرێم، مافە حەقییقەکانی خۆی لە مووچەدا بچووک ناکاتەوە، بەڵکو هەموو ئەو گرفتانەی کە لەماوەی ڕابردوودا بۆ کوردستان دروستکراون دەبێتە بێنەوە بەر باس و چارەسەرییان بۆ بدۆزرێتەوە.
پێنجەم/گرنگە، عێراق لەوە تێبگات، سیاسەتی زۆرەملێ لە هەموو جیهاندا کۆتایی پێهاتووە، ئەزموونی وڵاتانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست، دەلیلی ئەوەیە هەر وڵاتێک کار لەسەر سڕینەوەی پێکهاتە سەرەکییەکانی وڵاتەکەی بکات، بێگومان چارەنووسی هەڵتەکین و وێرانەیە.
شەشەم/ لێکۆڵینەوە و شیکارییە زانستییەکان، ئەوەمان پێ دەڵێن، کە وەستاندنی ڕێککارەکانی هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان، پرسێکی سیاسییە نەک یاسایی، کەواتە دیسانەوە عێراق بە بەرنامە کار لەسەر بچووکردنەوەی قەوارەی هەرێمی کوردستان دەکات، بەڵام بە وشکردنی سەرچاوە سرووشتییەکانی، کە ئەوەش ڕوونە لەلای کۆمەڵگەی نێودەوڵەتیش قبوڵ نەکراوە.
یەکهەڵوێستی نیشتمانی وەکو چارەسەر
بۆ هەرێمی کوردستان، یەکڕیزی هەمیشە پێویستییەکی حەتمییە، بەتایبەت لە دۆخێکی لەمشێوەیەدا، کە حکوومەتی عێراق، کار لەسەر زەوتکردنی ماف و شایستە داراییەکانی هەرێم دەکات، لە دۆخێکی لەم چەشنەدا، هەڵوێستی لایەنە سیاسییەکان گرنگە، یەکدەنگی، دەنگی کورد دلێر دەکات و هێندەی تر دەسەڵاتدارانی بەغدا ناچار دەکات، کە پێ لە هەڵەکانی خۆیان بنێن، جیالەوەش پێکهێنانی کابینەی دەیەمی حکوومەتی هەرێمی کوردستان و کارکردن بۆ نووسینەوەی دەستووری هەرێمی کوردستان، هێندەی تر پێگەی سیاسی و یاسایی هەرێم بەهێزتر دەکات، کە بەهیچ شێوەیەک نەیارەکانی نەتوانن بە ئاسانی کاریگەری نەرێنیان لە بەرژوەندییە نیشتمانییەکانی هەبێت.