دەركردنی یاسای «نەوت و گازی فیدڕاڵی» بۆ دەوڵەتی عێراق زۆر گرنگە، لەبەر ئەوەی ئەم یاسایە پەیوەندی بە داهاتێكەوە هەیە، كە زیاتر لە 90%ی بودجەی عێراق پێكدەهێنێت. هەر بۆیە ئەگەر ئەم یاسایە هەبێت، ئەوا كۆی هاووڵاتیانی عێراق لێی سوودمەند دەبن.

لە ساڵی 2007 ڕەشنووسێكی هاوبەشی حكومەتی هەرێم و حكومەتی فیدڕاڵی ڕێككەوتنی لەسەر كراوە، بەڵام ئەم ڕەشنووسە لە ناو ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراقە بە هۆی دەستكاریكردنی ماددە و بڕگەكانی ناو ڕەشنووسەكە پەك خرا و نەتوانرا دەنگی لەسەر بدرێت و وەك یاسا تێپەڕێنرێت. بەڵام هەر لە ساڵی 2007 پەرلەمانی كوردستان یاسای نەوت و گازی هەرێمی كوردستانی پەسەند كرد، بەڵام ئەم یاسایەش لە ساڵی 2022 و بڕیارێكی دادگای فیدڕاڵی بە نادەستووری لە قەڵەم درا. هەر بۆیە ئێستا نە لە عێراق و نە لە هەرێمی كوردستان یاسای نەوت و گازی پشتبەستوو بە ماددەكانی دەستووری عێراق بوونی نییە.

ئاستەنگی سەرەكی بۆ دەرچوونی یاسای نەوت و گازی فیدڕاڵی، هێندەی هۆكاری سیاسین، هێندە ئاستەنگی یاسایی نین، بۆیە كاتێك لە ڕووە یاساییەكەیەوە سەیری دەرچوونی ئەم یاسایە دەكەین، گرفتێكی ئەوتۆ نابینین، بەڵام كە سەیری لایەنە سیاسییەكەی دەكەین، زۆر ئاڵۆزە و لایەنە سیاسییەكانی عێراق (بە كورد و سوننە و شیعەوە) لەسەر شێوازی بەرهەمهێنان و فرۆشتنی نەوتەكە ڕێك ناكەون، ئەم جیاوازییەی نێوان لایەنە سیاسییەكان وادەكات بە دەرچوونی ئەم یاسایە گەشبین نەبین.

هەر بۆیە ئەگەر لایەنە سیاسییەكانی عێراق بە دیدێكی نیشتمانییانە سەیری ئەم سێكتەرە گرنگە بكەن، ئەوا دەبێت بەرژەوەندیی باڵای نیشتمانی لەبەر چاوبگرن و لە نزیكترین كاتدا بگەنە لێكتێگەیشتنی هاوبەش و پێكەوەسازانی سیاسی، بۆ ئەوەی بتوانن ئاستەنگەكان لابەرن و ئەم یاسا گرنگە (یاسای نەوت و گازی فیدڕاڵی) تێپەڕێت كە لە بەرژەوەندیی تەواوی هاووڵاتیانی عێراقدایە.

گرنگە بۆ نووسینەوەی ڕەشنووسی یاسای نەوت و گاز، پەنا ببرێتە بەر پسپۆڕانی یاسایی و پسپۆڕانی بواری نەوت و گاز و بواری كارگێڕی و دارایی. ئەم پسپۆڕانە گرنگە سەربەخۆ بن و تەنیا بەرژەوەندیی باڵای عێراق و هاووڵاتیان ڕەچاو بكەن و سەر بە لایەنە سیاسییەكان نەبن، لەمەش گرنگتر ئەوەیە لایەنە سیاسییەكانی عێراق كە هەموو كات كاریگەریی نەرێنیان هەبووە لەسەر دەركردنی یاساكان، ڕێز لە سەربەخۆیی ئەو لێژنە پسپۆڕە بگرن، بۆ ئەوەی بتوانێت بێ لایەنانە ئەو یاسایە بنووسێتەوە، هەرێمی كوردستانیش كە لایەنێكی گرنكی ئەم یاسایە دەبێت، بەپێی دەستووری عێراق ماف و دەسەڵاتەكانی دیاری كراوە، بۆیە دەبێت هاووڵاتیانی كوردستانیش وەك تەواوی هاووڵاتیانی عێراق ئەو داهاتەیان بەسەردا دابەش بكرێت و لێی بێبەش نەبن.

ئێستا كە لە نێوان حكومەتی هەرێم و حكومەتی فیدڕاڵ ڕێككەوتن كراوە، بەوەی كە تەواوی نەوتی عێراق بە ڕێگەی كۆمپانیای سۆمۆ بفرۆشرێت، ئەوا ئەگەر ئەم یاسایەش (یاسای نەوت و گازی فیدڕاڵی) دەربچێت، داهاتی نەوتەكە بە یەكسانی بەسەر هەموو هاووڵاتیاندا دابەش دەكرێت.