٨)ى مارس

٨)ى مارس

هەلکەفتەکا جیهانییا ئافرەتانە ، بمەبەستا پیروزکرنا ڕول و ماف و ئەرکێت ئافرەتان و نەهێلانا بن پێکرن و بن دەستییا جڤاکى ، ئابورى وریکخراوەیی هەتا دگەهیتە بەشدارییا سیاسی .
ژئەنجامێ بزاڤ و بەرەڤانییا ئافرەتێت هۆشیارو چالاک ژهەبون و شیانێن خۆ وبێبەهرکرنا وان ژماف و ژیانەکا سەرفراز ، بەردەوامى دانە خەبات و تێکوشانا رێکخستى ، هەتا کو گەهشتنە ئارمانجا داخازکری ، ئەو ژى باوەرئانینا کۆمەڵگەها مروڤایەتیێ ، داکو جدى جوداهییا ڕەگەزى و ڤاڤرتنێ دناڤبەرا ئافرەتان و ڕەگەزێ نێردا نەمینیت، چونکە شیانێت ئافرەتان ئەگەر بێتن دکاودانێت تەندروستدا دەرفەت هەبیت بهێنە قادا کارى و بەرهەمئینانێ ، دێ دیاربیتن ، ئافرەت دهەمى دەلیڤادا کێمتر نینە دپێچێبونادا لگەل ڕەگەزێ بەرامبەر .
دقوناغا سەرهلدانا پیشەسازییێدا ، دەما ئافرەت مل بملێ ڕەگەزێ بەرامبەر دکارى دابوو ، جوداهی دهاتە کرن دەرحەق کریا کارکرنا وان ، هەر چەندە د دەمژمێرێت کاریدا وەک هەڤى هەبوو ، لێ ئەو (حەق دەستێ) ئافرەتان دهاتە پێشکەشکرن کێمتربوو ژێ مێران . لەوما ئاستێ بەرخودانێ بلندتر لێهات و پێداگیربون لسەر نەهێلانا وێ جوداهییا ستەمکارانە ، وەک نمونەیەکى وێ خەباتێ : ئافرەتێت کارکەر لکارگەها (چنین و رستنێ ل ویلایەتا نیویورکا ئەمریکا ، ساڵا (١٨٥٦) د خۆنیشاندانەکا بەرفرهدا ،چەند داخازەک وەک دروشم دانە بەرچاڤێت خودان فابریقەو سازیێت حکومەتێ وەک : زێدەکرنا (حەق دەستى و کێمکرنا دەمژمیرێت کارى) ، بەلێ مخابن دئەنجامێ ڤێ بزاڤا جەماوەریدا ، ئافرەتێت خۆپێشاندەر کەتنە بەر هێرشا پولیساو چەند ئافرەتەک (شەهیدو بریندار )بون و چەندێن ئافرەتێن دن هاتنە دەستە سەرکرن .
دگەشەکرنا بزاڤا ئافرەتاندا ژبلى مافێن جڤاکى و یاسایی ، داخازا مافەکى سیاسی و یاسایی زێدەکرن لسەر خواستەکێت خۆ ئەوژى (مافێ دەنگدانێ) بوو دهەلبژارتنێت گشتیدا .
ژبو بەرز راگرتنا خەباتا ئافرەتان و قوربانیێن وان ، گەلەک پێڤەکول هاتنە کرن ، داکو هەلکەفتەک بهێتە ناڤدارکرن ، ئەو بوو لسالا (١٩٠٩) بهاریکاریا (پارتا سوسیالیستییا ئەمریکى) ئەڤ بیروکەیە هاتە پەسندکرن ، پاشی لچەندین ولاتیت ئەوروپیدا ئەڤ هزرە پەیدابوو وەک (دانیمارک ، سویسرا و ئەڵمانیا)
هەر وڵاتەکێ ڕوژەک دیارکر وەک هەلکەفت ، بەلێ وەک رێزگرتنەک بۆ خەباتا ئافرەتان وەسا باشتر بوو ، بەروارەک بهێتە دەستنیشاکرن و لهەمى وڵاتاندا ببیتە نەریت و بریار ، ئەو بوو ساڵا (١٩٧٧) سازیا نەتەوێن ئێکگرتى پشتى چەندین دان و ستاندا ، گەهەشتە وێ بریارێ ، روژا (٨) ى مارسا هەمى ساڵان ، وەکو ڕوژا جیهانییا ئافرەتان بهێتە ناسین .



ڕاوێشکار لە سکرتاریەتی یەکێتی ئافرەتانی کوردستان/ ئیلهام سەبری

Top