ژیلەمۆی گەڕانەوە بۆ ڕیشە
دوای ساڵانێكی زۆر لە دابڕانی كولتووری لە ڕیشە و نەژادی خۆی، ئەندازیاری پترۆ كیمیاوی ئیرەج قادری ئازەر بە خوێندنەوەی دیوانی (ناڵەی جودایی)ی هێمن، لە بیابانی دابڕانەوە بەرەو كانگای گەوهەرینی كولتووری نەتەوەكەی دەگەڕێتەوە. ئەو ڕۆڵەی مەهابادە، خێزانەكەی لە گەشتی گەڕان بە دوای توێشووی ژیاندا، لە ناوچەگەلی دوور لە كوردستان دەگیرسێتەوە. دوای تەواو كردنی خوێندن، ئەویش وەك ئەندازیارێكی پترۆ كیمیاوی لە پاڵاوگەی شاری ئەسفەهاندا دەست بەكار دەبێت. ڕاستییەكەی دابڕان زمانی دایكی لە بیر نەبردووەتەوە، بەڵام لە خوێندنەوەی كوردی بێ بەهرەی دەكات. بە زەحمەتییەكی زۆرەوە هەوڵی خۆ ئاشنا كردن بە پیت و پەیڤی كوردی دەدات. هێمن لە (ناڵەی جودایی)دا گەلێك ناو و زاراوە كە هێمان بۆ زۆر كەسایەتیی نێو میرات و مێژووی كوردی بۆ باس دەكات، بەڵام ئەو هیچ كامیان ناناسێت، ئەوێك كە نقومی نێو كولتووری فارسە، بە بیستنی ناوی جوانمەرد و پاڵەوانانی كورد و داستانەكانی مێژووی نەتەوەكەی، نیگەران دەبێت، ئاخر چۆن دەبێت مرۆڤ لە خۆی نەبان و بێ ئاگا بێت، بە ناسنامەكەشی نائاشنا بێت؟
ئا/ تاریق كارێزی
دوای گەڕان و خوێندنەوە، بە میراتی شارستانی و كەلەپووری دەوڵەمەندی وڵاتەكەی ئاشنا دەبێت. ئیدی بڕیار دەدات بە هونەری نیگار گوزارشت لە ناسنامەی وڵات و نەتەوەكەی بكات. ئەو، بەهرە و خولیایەكی گەورە لە هونەری نیگار لە خوێدا بەدی دەكات، بڕست و بەهرەكەی دەخاتە خزمەت بەرجەستە كردنی داستان و مێرخاسییەكانی نەتەوەكەی. لێرەوە زێڕین بژاردەی خۆی لە بواری كار كردن لە بەیاری هونەر بەدی دەكات، وەردی بەیار تۆو و شۆو دەكات، ماشەڵڵا لە هات و بەراتی ئەو تۆو و شۆوە! چ سەروەرییەك هەیە بگاتە بەژنی داستانە مەزنەكەی قەڵای دمدم؟ شا تابلۆی پیشانگاكەی تابلۆی دمدمە، پیشانگاكەشی هەر بە ناوی قەڵای دمدم لە هۆڵی میدیا لە ناوەڕاستی شاری هەولێردا كردەوە.
ئیرەج قادری ئازەر بە ناسناوی (ژیلەمۆ) تابلۆ واژۆ دەكات، ئەم ناسناوەی شرۆڤە كرد و گوتی «من دەمەوێ فوو لە ژیلەمۆی مێژووی كورد بكەم و پشكۆیەكانی بگەشێنمەوە و بە نەوەكانی ئێستای ئاشنا بكەم.» دەی دروست خۆ ئەو هەر وای كردووە. ئەڤین داستانی لاس و خەزاڵ باس دەكات، ئەو بە ڕەنگ و سكێچ، بە زمانێكی بەرزی ستاتیكا، ئەو داستانەمان بۆ دەگێڕێتەوە، پتر لە هەر جۆرە گوتارێكی دی، گوتاری دیدەیی (تەلیسمی هێڵ و ڕەنگ) زۆرترین كاریگەری جێ دەهێڵێت. لە نووسینی دیكەدا من جەختم كردووەتە سەر ئەوەی، ئێمە وەك كورد پێویستمان بەوەیە لە ڕچەی كلاسیزمەوە دەست پێ بكەین، بە گوێرەی هەلومەرجی ئەو ڕچەیە كاروانی هونەری شێوەكاری بەڕێ بخەین، چونكە هێشتا بە زمانی ستاتیكا و گوتاری دیدەیی ئاوڕمان لە مێژوو و سەروەرییەكانی وڵات و نەتەوەكەمان نەداوەتەوە. ئاخر چ زمانێك هێندەی زمانی نیگار بۆ گێڕانەوەی داستان و چیرۆك و ڕووداوی مەزنی مێژوو، كاریگەر و پڕ چێژ و چەشەیە؟ ئەوروپا وای كرد و بە هونەری نەمر مۆزەخانەی ڕازاندەوە. ئێمە هێشتا چیرۆك و حەكایەت و بەیت و داستانی خۆمان نەگێڕاوەتەوە، شانامەی خۆمان دانەداوە، بۆیە ئەو شێوە كار كردنەی ژیلەمۆ لە ئاست خواستی دەروون و چێژ و چەشەی خەڵكدایە، بەڵگەشمان ئەوەیە پیشانگاكەی بینەری لێ نەدەبڕا، هەر كەس دەهاتە نێو هۆڵی پیشانگاكەوە، بۆ ماوەیەكی درێژ تێیدا دەمایەوە، ئێمە خۆمان، كۆخۆمان و كۆنەتەوە و كۆی وڵات و سەربردەی دوێنێ و پێرێی خۆمان، لە نێو تابلۆ و گرافیك سكێچەكانی ژیلەمۆدا دەبینییەوە.
