تیپی شانۆی ئاشتی(3-3)

* ڕیشەی شانۆی كەركووك بۆ كەی دەگەڕێتەوە؟
- ئاشكرایە، شاری كەركووك چەندین نەتەوە لەخۆ دەگرێت، هەر یەك لەو نەتەوانە هەوڵی خۆیان لە بواری شانۆدا هەبووە، بەڵام بە پێی بەڵگەیەك كە لە ژمارە (522)ی ڕۆژنامەی (نەجمە) لە 11/تەمووز/1921دا بڵاو كراوەتەوە، تێیدا ئاماژە بە نمایشێكی شانۆیی بە ناونیشانی (عومەر كوڕی خەتتاب و بێوەژنەكە) كراوە، كە بە زمانی عەرەبی پێشكەش كراوە. ئەوە بە خاڵی سەرەتای نمایشی شانۆیی لە كەركووك دادەندرێت. ئەگەر بێینە سەر باسی سەرەتای هەوڵەكانی شانۆی كوردی لە كەركووك، ئەوە دەبینین بارودۆخی سیاسی و ڕۆڵی نەرێنیی حكومەتە یەك لە دوای یەكەكانی عیراق، هۆكار بوون بۆ درەنگ دەركەوتنی شانۆی كوردی لەم شارەدا. لەگەڵ ئەوەشدا، لە ساڵی 1921ـەوە تا ساڵی 1958 شانۆی كوردی هەبووە و هەوڵی بەردەوام بەدی دەكرێت، بەڵام لە پاش شۆڕشی 1958 شانۆی كوردی لەو شارەدا دەڕواتە قۆناغێكی دیكەوە، چ لە ڕووی دروست بوونی گرووپ و تیپی شانۆوە، چ لە ڕووی ژمارەی زۆری نمایشەوە، بەڵام قۆناغی ساڵانی 1970 تا 1975 دەبێتە سەردەمی زێڕینی شانۆی كوردی لەم شارەدا، تا ئێستاش بەردەوامە.

* شانۆی كەركووك چ پێگەیەكی لە نێو نەخشەی شانۆی كوردستاندا هەیە؟
- پاش ڕێككەوتننامەی 11ی ئاداری ساڵی 1970 تا دەگاتە ئێستا، شانۆی كوردی لە كەركووك دەبێتە بەشێكی گرنگی شانۆی كوردی و پێگەی خۆی لەسەر نەخشەی شانۆی كوردستان و عیراقیش، قایم و جێگیر دەكات. لە ساڵی 1970 تا 1975 لە ڕێی چەندین تیپ و گرووپ و هونەرمەندی دیار و چالاكەوە، شانۆی كەركووك دەبێتە پێشەنگی شانۆی كوردستان، ئەوەتا لە یەكەمین فیستیڤاڵی هونەری كوردی لە بەغدا، شانۆیی (تەقینەوە) زۆربەی خەڵاتەكانی شانۆی لە فیستیڤاڵەكەدا بردەوە. هەردوو زنجیرە درامای (مەرەزە) و (بەهاری دزراو) بەردەوامی بە چالاك بوونی هونەرمەندانی كەركووك دەدەن. ئەو قۆناغە دەبێتە هاندەر بۆ نەوەی پاش ئەوان، قۆناغ بە قۆناغ تیپ و گرووپ و هونەرمەندی چالاك بەردەوامی بە دەسكەوتەكانی شانۆی كوردی لەم شارەدا دەدەن، تا ئەمڕۆش شانۆی كوردی لە كەركووك لە بەرزترین ئاستدایە، لەسەر نەخشەی شانۆی كوردستان و تەواوی عیراقیش، خاوەن پێگەی خۆیەتی.
* تیپی شانۆی ئاشتی كەی دامەزرا، بۆ ئێستا چالاك نییە، تا ئێستا چیی پێشكەش كردووە؟
- پاش ئەوەی شانۆی كوردی لە ساڵانی 1975 تا 1991 لە كەركووك لە پای هەلومەرجی سیاسی، تووشی سست بوونێك بوو، لە ساڵی 1991دا وەك پێویستییەكی مێژوویی، تیپی شانۆی ئاشتی دامەزرا، قۆڵی خۆی لێ هەڵماڵی و ڕۆڵی بەرچاوی خۆی لە گێڕانەوەی شانۆی كوردی لە كەركووك بۆ پێگەی ڕاستەقینەی خۆی بینی، ئەویش لە ڕێی پێشكەش كردنی دەیان نمایش و سازدانی فیستیڤاڵی شانۆیی و ڕێكخستنی كۆنفرانسی شانۆیی، لە پاڵ گرێدانی دەیان كۆڕ و سیمینار بۆ شانۆكارانی ناوداری كوردستان و عیراق و بەشداری كردنی شانۆكارانی شار لە دەیان فیستیڤاڵ و بەدەست هێنانی چەندین خەڵات و بڕوانامەی ڕێزلێنان. ئێستا چەندین گرووپ و تیپ و نەوەی جیاجیای شانۆكاران لە چالاكی بەردەوامن، بەڵام قەیرانی دارایی و پشتگیری نەكردن لە كار و پرۆژەی شانۆكارانی گەنج، ڕەنگدانەوەی نەرێنیی بەسەر هونەری شانۆوە هەبووە، ئێمەش وەك شانۆكارانی خاوەن ئەزموونی شار، باوەڕمان وایە كە پێویستە هەردەم پشتگیری لە شانۆكارانی گەنج بكرێت.
* هەڵسەنگاندنت بۆ دۆخی شانۆی پارچەكانی دیكەی كوردستان چۆنە، شانۆ لە پارچەكانی دیكەی كوردستان لە چ ئاستێكدایە؟
- لە پاش ساڵی 2003، پردێكی هەماهەنگی لە نێوان پارچەكانی كوردستان دروست بوو، ئەویش لە ئاستی تاكدا بێت یان گرووپ و تیپەكانی شانۆدا، ئەمەش زەمینەی ڕەخساند بۆ ئاگادار بوون لە ڕەوتی شانۆی پارچەكانی دیكە، جگە لە بەدی هاتنی هاوكاری لە نێوان هەموواندا، لە ڕێی بەشداری كردن لە فیستیڤاڵەكانی شانۆ لە پارچەكانی دیكەی كوردستان، بە پێچەوانەشەوە، ئەمەش وای لێ كردین تا ڕادەیەكی باش ئاگاداری بزاڤی شانۆیی تێكڕای پارچەكانی كوردستان بین. لە ڕاستیدا ئاستی شانۆ لەوێ زۆر باشە، بە تایبەت لە باكوور و لە ڕۆژهەڵاتدا، لەو دوو پارچەیەی كوردستان چەندین هونەرمەندی بە ئەزموون، چەندین تیپ و گرووپی ئاست بەرز هەن، ئەمەش هیوا دەبەخشت بەوەی ئەوان باشترین نوێنەر بن بۆ شانۆی كوردی لە كوردستانی مەزن و لە ئاستی نێونەتەوەییشدا.