شارستانیەتی ڕۆم كەوتە بن كاریگەریی میراتی شارستانیەتی گریكەوە، هونەری شانۆیان زیندوو ڕاگرت، ئەگەرچی لەم هونەرەدا نەگەیشتنە ئاستی گریك، بەڵام سینیكا و بلاوتۆس، وەك دوو دەقنووسی ڕۆم، لە پاش سەدەی شازدەم، كاریگەرییەكی گەورەیان بەسەر زیندوو بوونەوەی هونەری دراماوە هەبوو. لە سەردەمی ئیمپراتۆریەتی پیرۆزی ڕۆم و باڵادەستیی كڵیسەدا، شانۆ زۆر پاشەكشەی كرد، پاشان چووە بن باڵی كڵیسە و بابەتی ئایینەوە، لە سەردەمی ڕێنیسانس (ڕاپەڕین و بووژانەوەی ئەوروپا)دا، هێدی هێدی شانۆ لە بن چەتری كڵیسە دوور كەوتەوە، كەوتە بن كاریگەریی هزر و فەلسەفە و زانستەوە.

تاریق كارێزی

هونەر یەكێكە لە نیشانەكانی هەر نەتەوەیەكی زیندوو، هەرچەندی هونەر لە ژیانی نەتەوەدا ئامادە و چالاك بێت، ئەوە نیشانەی گەشە و پێشكەوتنی نەتەوەیە. گەشە كردن و بووژانەوەی شانۆ وەك هونەرێكی سەرەكیی بەرەی مرۆڤایەتی، نیشانەی زیندوویی و پێشكەوتنی نەتەوەیە. ئەم هونەرە لە چەندین ئاستدا نەخشی كاریگەری لە ژیانی خەڵكدا هەیە. چێژ و چەشە، هزر و بیركردنەوە، ڕەخنە و بەهای بەرز، جوانی و هەستی بەرز، هەموو ئەمانە بەشێكن لەو بەهاگەلەی چاوەڕوان دەكرێت لە نێو گەلدا ببن بە پەیامی هونەری شانۆ. ڕشتەیەك هونەر لە ئامێزی شانۆدا كۆ دەبنەوە، لە نموونەی دیكۆر، مووزیك، جل و بەرگ، دەقی وێژە، بیناسازی. هۆڵی شانۆ هەوارگەیەكە لە هەوارگەكانی هونەر، ڕووبەرێكی دەگمەنە بۆ پیشاندانی هونەر.
بە شێوەیەكی نەریتی، توخمەكانی شانۆ دابەش دەبنە سەر:
-هۆڵی شانۆ، بریتییە لە تەختەی شانۆ، كورسی و شوێن دانیشتنی بینەران، شوێنی هاتنە ژوور و چوونە دەر و پشوودان.
-تەختەی شانۆ، وەك بەشێك لە هۆڵی شانۆ، جێ و ڕووبەری نمایش كردنی شانۆنامەیە، سەرزەمینی دەركەوتنی ئەكتەرە لە كاتی پێشكەش كردنی نمایشدا.
-كاراكتەر، دابەش دەبێتە سەر دەرهێنەر، ئەكتەر، بەرهەمهێنەر، بینەر.
-دیكۆر، ئەو وێنە و دیمەنانەن، كە كەش و ژینگەی دەقی درامایەكەی بە نواندن تێیدا بەرجەستە دەكرێت.