پرسی دیارنەمانی داهاتی سلێمانی و دەستبردن بۆ پارەی بانكەكان و نەمانی دەرمان و ڕاوەستانی كاری كۆمپانیاكانی ژینگەپارێز، كۆمەڵێك پرسی هەستیارن و ڕووبەڕووی پارێزگای سلێمانی بووەتەوە، بۆ قسەكردن لەسەر ئەم پرسانە گۆڤاری گوڵان دیدارێكی لەگەڵ زیاد كاكە ڕەزا سەرۆكی فراكسیۆنی پارتی لە ئەنجومەنی پارێزگای سلێمانی ساز دا.

 

* داواكارییەكەی ژمارەیەك لە ئەندامانی ئەنجومەنی پارێزگای سلێمانی بۆ بانگهێشتكردنی ژمارەیەك لە بەرپرسی پەیوەندیدار بە كێشەی نەمانی سیولە لە بانكەكان و نەگەڕانەوەی داهاتی دەروازە سنوورییەكان بە كوێ گەیشتووە؟

- ژمارەیەك لە ئەندامانی ئەنجومەنی پارێزگای سلێمانی یاداشتێكمان ئاراستەی سەرۆكایەتیی ئەنجومەنی پارێزگا و سەرۆكی ئەنجومەنی پارێزگا كردبوو، بەوەی كۆبوونەوەیەك ڕێك بخات لە نێوان ئێمە و هەر یەك لە (هەردوو لێپرسراوی سنووری باشماخ و پەروێزخان و بەڕێوەبەری گشتیی بانكی هەرێم لە سلێمانی)، ئەمەش بۆ ئەوەی بزانین هۆكاری نەبوونی پارە و سیولە لە بانكەكاندا بۆ چی دەگەڕێتەوە، كە كێشەیەكی گەورەی بۆ پەكخستنی كۆكردنەوەی زبڵ و خاشاك و دابینكردنی دەرمان و مووچە دروست كردووە. دەمانەوێت ڕاستەوخۆ بپرسین: ئایا داهاتەكانی مەرزەكان و ناوخۆ كەمە، یان ئەو داهاتە ناگەڕێتەوە؟ لە كاتێكدا سلێمانی لە ڕووی باج و ڕسومات و غەرامە و داهاتی هاتوچۆ و شارەوانی و كارەبا و ئاو و خزمەتگوزارییەكانی دیكەوە دەوڵەمەندە، كەچی داهاتەكە بۆ بانكەكان ناگەڕێتەوە، ئەگەر وا نییە، ئەی بۆچی ئەو مووچەخۆرانەی وەكو خانەنشینی كە سەرەی مووچەكانیان دەكەوێتە دواوە، دوچاری گرفتی نەمانی سیولەی نەختینەیی لە بانكەكاندا دەبن؟ لە كاتێكدا داهاتی نەوت نێردراوە بۆ مووچە و ئەوەی دەمێنێتەوە دەبێت بە داهاتی ناوخۆ تەكمیلە بكرێت. ئەم داواكارییە هیچ پەیوەندی بە ناڕازیبوونی ئەندامان و ئەنجومەنەوە نییە، هەموو ئەندامێكی ئەنجومەن بۆی هەیە یاداشت بداتە سەرۆكی ئەنجومەنەكەی خۆی و سەرۆكایەتیی ئەنجومەن، كەچی بۆ ئەم جارە بەداخەوە تا ئێستا پێمان نەوتراوە لە فڵان ڕۆژ و كات كۆبوونەوەكە ڕێك دەخرێت. پێشتر چەندین جار لەسەر بوونی كێشەی دیكە لێپرسراوانمان بانگهێشتی ئەنجومەنەكە كردووە و ڕاستەوخۆ پرسیارمان لێ كردوون و وەڵامیان داوەتەوە.

* گرفتی خۆڵ و خاشاك و نەدان و كەڵەكەبوونی شایستە داراییەكانی كۆمپانیاكان تا چەند كێشەی بۆ هاووڵاتیان لە شاری سلێمانی و پارێزگای سلێمانی دروست كردووە؟

- پاكوخاوێنی و جوانیی ژینگەیی شاری سلێمانی یەكێك لە شانازییەكانی خەڵكی سلێمانی بوو، گەشتیاران و میوانەكان كە ڕوویان لە شاری سلێمانی دەكرد، بەردەوام سەریان سوڕ دەما لەو خاوێنی و ژینگەپارێزییەی خەڵكی سلێمانی كە پێی بەناوبانگ بوو. سلێمانی لە هەرە پاكوخاوێنترین شارەكانی كوردستان و عێراق بوو، بەداخەوە ئەم كێشەیە ئەم شانازییەمان لەدەست دەدات و بۆن و بەرامەی ناخۆش و دیمەنی ناشیرین و زبڵ خەڵكی بێزار كردووە، لەگەڵ هاتنی وەزری گەرماش ئەگەری بڵاوبوونەوەی پەتا و نەخۆشی زیاد دەبێت، ئەمەش لەبەر ئەوەی شایستە داراییەكانی ئەو كۆمپانییانە نەدراوە، خۆ ئەوانیش ناچن لە گیرفانی خۆیان پارە خەرج بكەن و لە كارەكانیان بەردەوام بن. چۆن ئەركی ئەو كۆمپانییانەیە شار و قەزا و ناحیەكان و كوردستان خاوێن ڕابگرن، ئاواش ئەركی سەر شانی حكومەتی خۆجێیی سلێمانییە پارەكانیان لە كاتی خۆیدا بدات و ئەوانیش خەرجی و كرێی كرێكار و كارمەندەكانیان بدەن.

* زۆر لەو كۆمپانییانەی دەرمان و پێداویستیی پزیشكییان بۆ نەخۆشخانەكانی سلێمانی دابین دەكرد، هەڕەشەی ڕاگرتنی كارەكانیان دەكرد، لەمەش زیاتر نەخۆشخانەی هیوا و چەندین نەخۆشخانەی دیكە دەرمانیان تێدا كەم بووەتەوە؛ پرسیار ئەوەیە ئایا هۆكاری ئەم گرفتە چییە و تا چەند بۆ خەڵكی سلێمانی جێگای مەترسییە؟

- ڕوون و ئاشكرایە كە حكومەتی هەرێمی كوردستان لە ڕووی دابینكردنی داهاتەوە ڕیزبەندی داوە بە مووچە، سێ لایەنی سەرەكیی پێكهێنەری حكومەتی هەرێمی كوردستان (پارتی و یەكێتی و گۆڕان) لەسەر ئەوە ڕێككەوتوون، كە ڕێژەیەكی پارەی مووچەی مووچەخۆران لە داهاتی ناوخۆ بدرێت. واتا داهاتی هەولێر و سلێمانی، هەر دەڤەرە بۆ خۆی خەرج دەكرێتەوە، هەرچی خزمەتگوزارییەكانیشە دوابەدوای مووچە دێت و ئەمیش ڕێژەیەكی بە پارەی داهاتی ناوخۆ دابین دەكرێت، یەكێكیش لە خزمەتگوزارییە سەرەكییەكان بواری تەندروستییە، بەداخەوە ئەم بوارەش كەموكورتیی گەورەی تێ كەوتووە. ئەوەتا دكتۆر و بەرپرسانی نەخۆشخانەی هیوا بۆ كەناڵەكانی ڕاگەیاندن قسە دەكەن و دەڵێن: «ملیارێك و 400 ملیۆن دینار قەرزاری كۆمپانیاكانین و كار وا بڕوات، نەخۆشخانەكەمان كە گرنگترین نەخۆشخانەی سنوورەكەیە ڕادەوەستێت». باشە ئایا ئەم گرفتە گەورەیەی گرنگترین نەخۆشخانە بەدواداچوونی ناوێت؟ گریمان ئەم پارەیە بەش ناكات، با بە شەفافییەت بڵێین داهاتی ناوخۆی مانگی ئادار ئەوەندە ملیار بووە و ئەوەندەی تەكمیلەی مووچەمان پێ داوە و ئەوەندەی دیكەمان بۆ بوارەكانی شارەوانی و تەندروستی خەرج كردووە. بەداخەوە تا ئێستا كەس نازانێت داهاتی ناوخۆی سلێمانی چەندە.

* سەبارەت بە داهاتی ناوخۆی سلێمانی پێت وا نییە ناشەفافییەتێك لەو بڕە داهاتەی ناوخۆ لەو سنوورە هەیە، بەتایبەتی كە زۆرترین دانیشتووان واتا ڕسومات و غەرامە و پارەی كارەبا و هاتوچۆ و شارەوانی و گومرگەكان لەو ناوچەیەدایە؟

- من تێناگەم لەم خەمڵاندنەی داهاتی ناوخۆی سلێمانی، سلێمانی دەوڵەمەندە بە سنوورێكی فراوان و بوونی دوو دەروازەی سنووری نێودەوڵەتیی گەورەی گومرگی و دەیان دەروازەی سنووری دیكەی لاوەكی تێیدایە، ئەمە وێڕای بوونی دەیان گەورە كۆمپانیای پیشەسازی و ئاسن و چیمەنتۆ و ڕسوماتێكی زۆری هاتوچۆ و شارەوانی و كارەبا و ئاو و بوارەكانی دیكە، كە تەنیا چەند فەرمانگەیەكمان هەیە، ناتوانێت پارە پەیدا بكات، ئەوی دیكە هەمووی داهاتی هەیە، تەنیا لە مەرزی پەروێزخانەوە هەرچی كەلوپەل و خۆراك و پێداویستی هەیە لە باكووری ئێرانەوە لەوێوە بۆ سەرجەم پارێزگاكانی ناوەڕاست و خوارووی عێراق دەڕوات و جموجووڵێكی بازرگانیی باشی تێدایە، كەچی بەردەوام ئەم داهاتە بە ڕوونی و ئاشكرا باس ناكرێت، بەڵام بەپێی زانیاریی هەموو شارەزایان و چاودێرانی دارایی و ئابووری داهاتی مانگانەی سلێمانی لە خراپترین حاڵەتیدا لە نێوان 100 بۆ 150 ملیار دینارە، خۆ ئەگەر لە 43%ی بۆ مووچە بڕوات، هێشتا باقییەكی دەمێنێتەوە.

* بەردەوامبوونی ئەم گرفت و كێشانە كە بەبێ چارەسەر ماونەتەوە و زیانی گەورەی بە خەڵكەكەی گەیاندووە، ئایا چ مەرام و مەبەستێك لە پشت ئەم كێشانەوەیە؟

- كێشەی بانكەكانی سلێمانی و كۆمپانیاكانی پاكوخاوێنكردنەوەی شار و نەخۆشخانەكان وادەی ئێستا نییە، دەمێكە ئێمە لە ئەنجومەنی پارێزگای سلێمانی هەستمان بەوە كردووە، ڕۆژ لە دوای ڕۆژ هەوڵ و كۆششێك هەیە بۆ ئەوەی سلێمانی بەرەو پەكخستنی خزمەتگوزاریی ببرێت، تا كار وای لێ هات، سیولەی پارە لە بانكەكاندا نەما، ئەمەش جگە لە مەبەستە گەندەڵییەكەی لە پێناوی ئەوەشدایە حكومەتی هەرێمی كوردستان لەبەر چاوی خەڵك ناشیرین بكرێت. تۆ سەیر بكە، لە یادی ئەنفالدا پەلاماری وەزیری شەهیدان درا، لەبەر خراپیی خزمەتگوزارییەكان لە كاتێكدا ئەو هیچ پەیوەندیی بەو بوارەوە نییە، ئەی باشە بۆچی داوا لە حكومەتی عێراق ناكرێت، قەرەبووی ئەنفال و كیمیاباران و وێرانكردنی گوند و شارۆچكەكانمان بكاتەوە، كە بەپێی دەستوور ئاماژەی پێ كراوە و مافێكی ڕەوای ئەو خەڵكە قوربانییەیە؟ ناشیرینكردنی یەكتر و بەكارهێنانی مافیایەك لە بەناو ڕاگەیاندكار و ماكینەی ئیعلامی و چاودێری جۆراوجۆر لە دژی حكومەت كە ژەهر بە سەر خەڵكدا دەڕێژن، بۆ ئەوەیە ڕقیان لە ڕابردووی خۆیان بێت و ئینتمایان بۆ نەتەوە و خاك و نیشتمان نەمێنێت، بەداخەوە پەنا بۆ ناشیرینكردن و لەكەداركردنی یەكتر دەبەین، لە بری ئەوەی برا و تەبا بین و لەسەر ستراتیژێك ڕێك بكەوین كە خزمەتی گەل و نەتەوە بكات.

* زۆر لە حزبە كوردستانییەكان لە حكومەتی خۆجێی سلێمانین، بەتایبەتی ئەوانەی خۆیان بە ئۆپۆزسیۆن دادەنێن، پرسیار ئەوەیە بۆچی ئەو حزبانە هیچ هەڵوێستێكیان بەرامبەر ئەو هەموو گەندەڵی و ناشەفافییەتە نییە؟

- هەموو ئەو لایەنە سیاسییانەی لە حكومەتی خۆجێی سلێمانی بەشدارن، بەرامبەر ئەو هەموو پشێوی و بێ سەروبەری و گەندەڵی و ناشەفافییەتەی كە لە سلێمانی ڕوودەدات، بێدەنگن، بەتایبەتی ئەگەر بەراورد بكرێت بە هەموو ئەو هێرشانەی كە حزبە سیاسییەكان و ڕاگەیاندكاران و چاودێرانی سیاسییان لە سلێمانییەوە دژی حكومەتی هەرێمی كوردستان ئەنجامی دەدەن، تەنانەت كاتێك باسی گرفت و كێشەكانی ئەم دەڤەرە دەكەن، دەیبەستنەوە بە هەموو كێشەكانی دیكەی كوردستانەوە، ئەمە خۆدزینەوەیە لە ڕاستی و چارەسەر و دڵی ئەملا ناشكێنن، ئەوان بە لایانەوە گرنگ نییە خەڵكی لە حكومەتەكەی خۆیان دووربخەنەوە، ئەوەندەی بە لایانەوە گرنگە لایەنی بەرامبەر بشكێنن بۆ شاردنەوەی كەموكورتییەكانی خۆیان، ئێستاكە ئەوەی لە سلێمانی ڕوودەدات لە قەزایەكی زۆنەكەی ئەولا بوایە، دونیایان لێ پڕ دەكرد و دەیان بەرنامەی تەلەفزیۆنیی ڕاستەوخۆ و ڕاپۆرتی بێ سەروبەر و پڕ لە ناوزڕاندن و درۆیان لەسەر دەكرد و ئەندامانی پەرلەمان و ئەنجومەنەكانیان و سیاسی و بەناو ڕۆژنامەنووس و چاودێرەكانیان دەهۆڵیان بۆ لێ دەدا، ئەمە دووڕووییە و جۆرێكە لە دەجالی و دەیانەوێت خەڵكی لە خشتە بەرن، نازانن خەڵكی سلێمانی بە قسەی باق و بریق و درۆ هەڵناخەڵەتێن و بە ڕوون و ئاشكرایی دەزانن كێ لە ئازار و مەینەتییەكانیان بەرپرسیارە.