د. ئامانج غازی

هەموو هونەرێكی مەزن بە پاڵپشتی كەلەپوورێكی زیندوو دەچێتە نێو مێژوویەكی پڕشنگدار، بۆیە دەبێ بە ئاگایی و بە خورتییەوە مامەڵە لەگەڵ بەشێكی هەرە زیندووی كولتووری كوردی بكەین، كە ئەمڕۆ لە‌ میدیاكاندا بە بەربڵاوی شۆڕش بەرپا دەكات.
ئەگەر هەڵێنجانی هونەری دەنێو كەلەپووری (فۆلكلۆری و میللی)دا بكەین، دەبینین گۆرانیی كوردی كارێكی پیرۆزەو هەتا بڵێی قورسیشە، چونكە سەنگی مەحەكی هەڵبژاردن دەكەوێتە ئەستۆ و سەرشانی هونەرمەندی بە سەلیقە، داخۆ تا چ ڕادەیەك دەتوانێت بابەتێك هەڵبژێرێت كە بۆن و بەرام و مۆركی ڕەسەنی خۆی بخاتە باوەشی هاوچەرخایەتییەك، كە هەمیشە پشتئەستور بێت بە ڕەسەنایەتی كەلەپوور.
هەر لەگەڵ یەكەمین گۆرانیی سەر قەوانی ساڵی (1920)ی حەمدییە فەندی، دەنگ و ئەدای گۆرانیبێژ كە وەكو میلۆدییەكی كوردی سەرنجڕاكێش تەماشا دەكرێت، دەبێ بۆ شیتەڵ و شیكردنەوەی كارەكانی هەمیشە لەو خاڵەوە دەست پێ بكەین كە تا چ سنوورێك دەنگی گۆرانیبێژ توانیویەتی بابەتە زیندووەكانی نێو كەلەپووری فۆلكلۆری و میللیی كوردی بكاتە هەوێنی گۆرانییەك، كە هەنووكە لەدایك دەبێت، بەڵام هەمیشە خۆی بە نەوەی ئەو گەنجینەیە دادەنێت كە بووەتە پێكهاتەی سەرەكیی (ئاواز و دەنگ و مۆرك).
كەواتە گەڕانەوە بۆ ڕابردوویەكی نزیك، دەبێ بەو چەشنە سەیر بكرێت كە ڕەخنەی بونیاتنەر شاكاری جوانتری لێ دەكەوێتەوە، بۆیە لە پۆلێنكردن و هەڵسەنگاندنی كارە هونەرییەكانماندا، هەمیشە پەنا بۆ (دەنگی گۆرانیبێژە ڕەسەنەكان) دەبەین، لەوەی هەنگاو بەرەو ئامێرە موزیكییەكان بهاوێین و، لە دەنگەكانەوە دەتوانین میلۆدی و كاری درامی و شانۆیی و بابەتی چەپك ئامێز دابهێنین، ئاوازە خواستراوەكانی نێو گۆرانیی فۆلكلۆری و میللیی مامۆستا (حەسەن زیرەك) كۆمەڵێ ژەنیاری ئامێرەكانی غەیرە كوردی خستە نێو ڕەسەنایەتیی میلۆدیی كوردییەوە، دەنگی بەسۆز و چریكەی (ماملێ) (ئامێرەكانی تار و كەمانچەی ئازەری و ئەرمەنی)ی ناچار كرد كە ڕەدوی ئەو میلۆدییە كوردییانە بكەون كە لە ئەدای (ماملێ) وە دادەبارینە سەر ئامێرەكانی موزیك.
بۆیە بۆ ئەنجام و ئاكامی هەر لێكۆڵینەوەیەك، چ تیۆری بێت، یان بە پراكتیكی لە گۆڕەپانی ئاواز و میلۆدیی كوردی بێت و مەبەست بێت بگاتە ئامانج، دەبێ بەو پێودانگە بژمێردرێت كە تا چ ڕادایەك دەتوانێت بە زیندوویی و نوێكارییەوە لەو مەیدانەدا بمێنێتەوە.