چاكسازییەكانی وەزارەتی پێشمەرگە و پڕچەككردن و ڕێكخستنەوەی هێزەكان و پەیوەندییەكانی وەزارەتی پێشمەرگە لەگەڵ وەزارەتی بەرگریی عێراق و گێچەڵ و دژایەتییەكانی پەكەكە و گرووپەكانی دیكە و شەڕی داعش تەوەری سەرەكیی دیدارێكی تایبەتی گۆڤاری گوڵان بوو لەگەڵ سەربەست لەزگین بریكاری وەزارەتی پێشمەرگە. لێرەدا پوختەی قسەكانی بڵاودەكەینەوە.

 

 

* سەرەتا حەز دەكەین لە هەنگاوەكانی چاكسازی لە وەزارەتی پێشمەرگەوە دەست پێ بكەین، هەنگاوەكان بە كوێ گەیشتوون و ئایا دەتوانین بڵێین هەموو هێزەكانی پێشمەرگە خراونەتە سەر وەزارەتی پێشمەرگە؟

- چاكسازییەكان لە وەزارەتی پێشمەرگە بابەتێكی هەستیار و گرنگە، هەرچەندە لە چەند ساڵی ڕابردوو كاری زۆر باش كراوە و هەنگاوی گرنگ نراوە، بەڵام چاكسازی لە ناو وەزارەتی پێشمەرگە كات و ماوەیەكی زۆرتری دەوێت و پرۆسەیەكی بەردەوامە، دوای ئەوەی لە پەرلەمان و حكومەتی هەرێمی كوردستان یاسای چاكسازی چووە بواری جێبەجێكردنەوە، لە وەزارەتی پێشمەرگە هەنگاوەكانی چاكسازی خێراتر بوون، لە بەر هەستیاریی بابەتەكە لێرەدا بوار نییە هەموو وردەكاری و لایەنەكانی باس بكەم، هەرچۆنێك بێت، چاكسازی بابەتێكی گرنگە و هەمووان بڕیارمان لە سەر داوە، بەوەی پێویستە هەموو هێزەكانی پێشمەرگە بخرێنە سەر وەزارەتی پێشمەرگە و چەندین هەنگاویش لەم ڕووەوە نراوە، وەك ڕێكخستنی چەند لیوایەكی یەكەی حەفتا و هەشتا و گواستنەوەیان بۆ سەر وەزارەتی پێشمەرگە، بە هەمان شێوە هێزەكانی پشتیوانیی یەك و پشتیوانیی دوو كە گوازرانەوە سەر وەزارەتی پێشمەرگە. لە داهاتوودا پێویستە وەزارەتی پێشمەرگە سیستەمێكی سەركردایەتی و كۆنتڕۆڵكردنی هەموو هێزەكانی هەبێت، تاوەكو بە شێوازێكی مۆدێرن و ڕێكوپێك سەركردایەتی و بەڕێوەبردنێكی باش و سەركەوتووی هێزەكانی بكات، هەرچەندە بیرۆكەی ئەوە هەیە لە بری هەموو ئەم میحوەرانەی كە ئێستا لە ناوچەكەدا هەیە، هەندێك لێژنەی تایبەت بە سەركردایەتی و كۆنتڕۆڵ بۆ وەزارەتی پێشمەرگە دروست بكرێن، بۆ ئەوەی بە شێوازێكی مۆدێرن و پێشكەوتوو سەرپەرشتیی هەموو ئەم هێزانە بكرێن.

ئینشائەڵا لە ئەمساڵدا لە بواری ڕێكخستن و یەكخستنی میلاكات و دۆسێی خانەنشینان و كەمئەندامانی پێشمەرگە و باشتركردنی پڕچەككردنی پێشمەرگە و هەموو ئەو كەیس و دۆسێیانەی باسمان كرد، باشتر دەچێتە پێشەوە، لە ئێستادا دۆسێكانی خانەنشینانی پێشمەرگە دەگوزارێتەوە بۆ وەزارەتی دارایی و بەرنامە هەیە بۆ ئەوەی هێزەكانی حەفتاو هەشتا بەشێوەیەكی ڕێكخراو بخرێنە سەر وەزارەتی پێشمەرگە و لە ڕووی دارایی و بودجەشە و ئومێدمان زۆرە ئەم كەیسانە لەگەڵ حكومەتی نوێی عێراقدا چارەسەر بكرێن و كورد هاوبەشێكی ڕاستەقینە بێت لەو حكومەتەدا، لە ڕووی میلاكاتیشەوە بە تەئكید گۆڕانكاریی دەكرێت، بەپێی پێداویستییەكان میكانیزمی گونجاوی بۆ دادەنێین.

* لە پرۆسەی چاكسازیدا بابەتی خانەنشین و كەمئەندام و شەهید و ڕێكخستنەوەی هەموو ئەم بوارانە تا چەند هەنگاوی بۆ نراوە؟

- هەرچی چاكسازیی هەیە لە بابەتی خانەنشینانی پێشمەرگە و یەكخستن و ڕێكخستنی ئەم دۆسێیە و بوارەكانی دیكەی شەهیدان و كەمئەندامیی پێشمەرگە و مەسەلەی دارایی هەیە، لەم كابینەیەی حكومەتی هەرێمی كوردستان هەنگاوی باش و خێرای بۆ نراوە، بە شێوەیەكی گشتی ئەگەرچی لێرەو لەوێ پێیان وایە پرۆسەی چاكسازی لە وەزارەتی پێشمەرگە خێرا ناڕوات بەڕێوە، بەڵام ئێمە بەپێچەوانەی دەبینین، پرۆسەكە لە ڕووی خۆڕێكخستنەوە لە ناوخۆی وەزارەتی پێشمەرگە بە باشی بەڕێوەدەچێت.

* لەگەڵ هاوپەیمانەكان پەیوەندییەكانتان و كارەكانتان چۆن بەڕێوەدەچێت؟ ئایا وەكوو جاران هاوپەیمانەكان بەردەوامن لە مەشق و ڕاهێنان و دابینكردنی چەكی پێشكەوتوو، بەتایبەتی لەم دواییانەدا باس لە دابینكردنی فڕۆكەی درۆنی چاودێری كرا بۆ هێزەكانی پێشمەرگە؟

- پەیوەندییەكانمان لەگەڵ هێزەكانی هاوپەیمانان لە ڕووی مەشق و ڕاهێنان و دابینكردنی كەلوپەلی سەربازی بەردەوامە، هاوكاریی هێزەكانی هاوپەیمانان بۆ وەزارەتی پێشمەرگە لە ڕووی دارایی و لۆجستیەوە باشە، هەرچەندە لەم ڕووەوە كۆسپ و لەمبەڕ هەیە بەتایبەتی لەبواری پڕچەككردنی هێزەكانی پێشمەرگە بە ئامێرو چەكی پێشكەوتوو بۆ ڕووبەرووبوونەوەی داعش و تیرۆریستان و پاراستنی سنوورەكانی هەرێمی كوردستان، ئەوەتا ئەمڕۆ درۆنی چاودێریی و دووربینی حەراری و چەكی پێشكەوتوومان پێویستە بۆ ئەوەی پارێزگاری لە سنوورێكی زۆر فراوان و گەورەی هەرێمی كوردستان بكەین، بەتایبەتی لە ناوچەیەكی ئاڵۆز و تۆپۆگرافیایەكی سەخت كە لە نێوان ئێمە و سوپای عێراق هەیە و بە بۆشایی ئەمنی ناو دەبرێت، كە تیرۆریستانی داعشی لێیە، چەكی پێشكەوتوو تەنیا بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی داعش نییە، بەڵكو بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی هەموو ئەو گرووپ و چەكدارانەشە كە بە ڕۆكێت و كاتیۆشا و فڕۆكەی بێ فڕۆكەوانی بە مین چێنراو هێرش دەكەنە سەر هەرێمی كوردستان، ئەمڕۆ شێوازی شەڕی داعش و ئەو شێوازە چەكدارانەی داعش و گرووپە چەكدارەكانی دیكە بەكاری دەهێنن، پێویست بەوە دەكات ئێمەش لە ڕووی چەك و شێوازی ڕووبەڕووبوونەوە گۆڕانكاری بكەین، بەداخەوە تا ئێستا هەندێك لایەن و كەس لە حكومەتی بەغدا و لەناو هێز و گرووپە چەكدارەكاندا ئاستەنگ دەخەنە بەردەم پڕچەككردنی هێزی پێشمەرگە ئەوەیان قۆزتووەتەوە كە بۆ پێشكەشكردنی هاوكاریی سەربازی و چەكی پێشكەوتوو لەلایەن هاوپەیمانەكانەوە بۆ هێزەكانی پێشمەرگە پێویستە بەغدا ڕەزامەندی لەسەر هەر كەیسێك بدات، ڕاستە لە ئاستی باڵا بەڵێن دەدەن و زۆربەی جار هاوكاریشن، بەڵام لە ڕووی پراكتیكییەوە ئاستەنگ هەیە و ڕەزامەندی نادەن، ئەمریكییەكان زۆر دەمێكە بودجەیان تەرخان كردووە بۆ دابینكردنی فڕۆكەی بێ فڕۆكەوانی چاودێری (درۆنی چاودێری) بۆ هێزەكانی پێشمەرگە و لەگەڵ بەغدا ئەوان و ئێمەش زۆر هەوڵماندا و تا ڕاددەیەكی باش تیمەكانی وەزارەتی پێشمەرگەشمان ئامادە كردووە، بەڵام لە بەغدا ڕەزامەندی لەسەر نەدراوە و كەیسەكە هەروا بێ ڕەزامەندی ماوەتەوە، زۆر لایەن و كەس لە بەغدا وا بە ئاسانی ڕێگە نادەن درۆنی چاودێری و پێداویستییە پێشكەوتووەكانی سەربازی بگاتە دەستی پێشمەرگە، ئێمەش لەمەودوا پشت بە خۆمان دەبەستین و، هەوڵ دەدەین پێشمەرگەش لە ڕووی پڕچەككردن و پێداویستیی پێشكەوتووی سەربازییەوە بێبەش نەبێت، هەرچەندە تا ڕاددەیەكی باش پێشمەرگە چەكی باشی لەبەردەستدایە و من لە ڕووی زانیاریی نهێنی سەربازییەوە ناكرێت هەمووی باس بكەم، پێشمەرگە هێزێكی گرنگە لە ڕووی پڕچەككردن و مەشقی سەربازییەوە، دەتوانین ڕووبەڕووی مەترسییەكانی داعش و تیرۆریستان و هەڕەشەی دیكەی سەربازی ببینەوە.

* وەكو بریكاری وەزارەتی پێشمەرگە تا چەند داعش بە هەڕەشەیەكی جددی بۆ سەر هێزەكانی پێشمەرگە دەزانن؟ ئایا هەموو ئەو هێرشانەی دەكرێت لەلایەن داعشەوەیە، یان گرووپ و لایەنی دیكەش لە پشت ئەو هێرشانەن؟

- هەرێمی كوردستان دوژمنی زۆرە، بەڵام هێزی پێشمەرگە پارێزەری خەڵك و كەرامەت و خاكی كوردستانە، بە دڵنیاییەوە تیرۆریستانی داعش خۆیان ڕێكخستووەتەوە و شێوازی چەكداری و پەلاماردانیان گۆڕیوە، تەنانەت چەك و تەكنەلۆژیای سەربازیی باشیان دەست كەوتووە و لە شێوازی گرووپی بچووك شەڕ و پەلاماردانی كتوپڕی سەربازی و دروستكردنی مەترسی و دڵەڕاوكێ كارە قێزەوەنەكانیان ئەنجام دەدەن، بەڵام خۆ جگە لە داعش گرفت و كێشەی دیكەشمان هەیە، ئەوەتا ئەو هەموو درۆن و ڕوكێت و كاتیوشایانەی ئاراستەی هێزی پێشمەرگە و فڕۆكەخانە و ناوچە مەدەنیەكانمان دەكرێت، هەر هەمووی كاری داعش نییە و لایەن و گرووپی دیكەشن. بۆیە ئێمە زۆر بە وریاییەوە پشت بە خۆمان دەبەستین و هێز و جبەخانەی باشمان هەیە و توانای ڕووبەڕووبوونەوەی مەترسییەكانمان هەیە.

* باسی ئەو ئاستەنگ و بەربەستانەت كرد كە هەندێك كەس و لایەن لە بەغدا لەبەردەم پڕچەككردنی پێشمەرگە و پێداویستییەكانیان دروستی دەكەن، ئایا جێبەجێنەكردنی ڕێكەوتنەكانی شنگال و دواكەوتنی دروستكردنی هێزی هاوبەش و ئەنجامدانی ئۆپەراسیۆنی هاوبەش بۆ هەمان هۆكار دەگەڕێتەوە؟ ئەگەر لەگەڵ وەزارەتی بەرگریی عێراقدا هەماهەنگیتان دەست پێ كردووە، هەنگاوەكان بەكوێ گەیشتوون؟

- ڕێككەوتنی شنگال زۆر گرنگ بوو، بەڵام بەداخەوە لەسەر ئەرزی واقیع جێبەجێ نەكراوە، ئەمەش لەبەر ئەوەی كاریگەریی خراپی لایەنی سیاسی و كەسان و تەنانەت وڵاتانی ئیقلیمیش هەیە لەسەر حكومەتی عێراق و دۆخەكە لەوێ زۆر ئاڵۆزە، ئەوانەی بە ناوی «یەپەژە» خۆیان دەناسێنن و بەشێكن لە پەكەكە و لە ژێر فەرمانی قەندیلدا كاردەكەن، لە هەمان كاتیشدا بەشێكن لە گرووپەكانی حەشدی شەعبی و مووچە و بودجەیان دەدەنێ، بوونی پەكەكە لە شنگال گرفتێكی گەورەیە لەبەردەم گەڕانەوەی ئاوارەكان و ئاسایبوونەوەی دۆخەكە، حكومەتی عێراقیش بە هۆی نەبوونی هێزەوە بڕیارەكانی خۆی جێبەجێ ناكات، بەمەش شنگال بەدەست هێزە بیانییەكانەوە داگیركراوە و هێزەكانی سوپای عێراق كاریگەرییان زۆر لەوێ نییە، خەڵكی شنگال بوونەتە قوربانیی پەكەكە و حەشدی شەعبی، برا ئێزدییەكانمان لە بارودۆخێكی زۆر ناخۆشدان و لە هەموو كاتێكدا لە بەردەم ئەگەری هێرشی فڕۆكە سەربازییەكانی سوپای توركیادان، ئەمە وێڕای مامەڵەكردنی خراپی ئەو هێزانە لەگەڵ خەڵكی سڤیل، بۆیە تا ئێستاشی لەگەڵدا بێت، لە 70%ی خەڵكی شنگال لە كەمپەكانی پارێزگای دهۆك و هەولێردا لەژێر خێوەتگا و لە ژیانێكی ناخۆشدا دەژین و دواڕۆژی شنگال و خەڵكەكەی ڕوون و دیار نییە، تا بارودۆخی سیاسی و سەربازی و ئەمنی لە شنگال چارەسەر نەكرێت، بارودۆخەكە هەروەكو خۆی دەمێنێتەوە. سەبارەت بە تەوەری دووەمی پرسیارەكەشتان كە تایبەتە بە پەیوەندییەكانی ئێمە و سوپای عێراق، وەكو هەموو ئاستەنگەكانی دیكە لە نێوان وەزارەتی پێشمەرگە و حكومەتی عێراقیشدا ڕێگریی لە بەهێزبوونی پەیوەندییەكان هەیە، وەزارەتی پێشمەرگەی حكومەتی هەرێمی كوردستان زۆر هەوڵی بۆ ئاساییكردنەوە و بەهێزكردنی ئەم پەیوەندییانە داوە، تاوەكو باشترین هەماهەنگیمان لەگەڵ وەزارەتی بەرگریی عێراق هەبێت، لەناو خودی وەزارەتی بەرگری كەسانێك هەن، هەمان بۆچوون و حەزی ئێمەیان هەیە، بەڵام بوونی كەسانی دیكە لەژێر كاریگەریی وڵاتانی ئیقلیمی بۆ بەهێزكردنی پەیوەندییەكانمان ئاستەنگ دروست دەكەن، لەگەڵ ئەمەشدا هەنگاو نراوە، بەڵام زۆر بە سستی ئاساییبوونەوەی پەیوەندییەكانی نێوان وەزارەتی بەرگریی عێراق و وەزارەتی پێشمەرگە بەڕێوەدەچێت، هەر چەندە ناوەندی فەرمیی هەماهەنگیمان لە بەغدا و هەولێر و نێوان وەزارەتی بەرگریی عێراق و وەزارەتی پێشمەرگەی كوردستان كردووەتەوە، لە مەیدانیشدا چەند شوێنێك هەیە ئەفسەرانی هەردوو وەزارەت پێكەوە كاردەكەن بۆ ئیشوكارەكانی هەماهەنگی و ئاڵوگۆڕی زانیاری و ڕێكخستنی ئۆپەراسیۆنە هاوبەشەكان، سەبارەت بە دامەزراندنی لیوا هاوبەشەكان چاوەڕێی حكومەتی عێراق دەكەین، بودجە تەرخان بكرێت و ئاستەنگەكان هەڵبگیرێت. وا بڕیارە دامەزراندنی هێزی هاوبەش لە نێوان وەزارەتی پێشمەرگە و وەزارەتی بەرگریی عێراق جێبەجێ بكرێت، ئومێدمان وایە لە كۆتایی ئەم مانگەدا ئەو هێزانە دەستبەكار بن و لە ناوچانەی بۆشایی ئەمنی هەیە، لە نێوان ئێمە و هێزەكانی عێراق، هێزی هاوبەشمان دابمەزرێن و دەست بە ئۆپەراسیۆنەكان بكەن، ئەوەش بە تەئكید ڕۆڵێكی بەرچاوی دەبێت لە كەمكردنەوەی كاروكردەوە تیرۆریستییەكانی داعش.

*  حكومەتە یەك لە دوای یەكەكانی عێراق كەمتەرخەم بوون لە دابینكردنی شایستە داراییەكانی پێشمەرگە، لە ئێستاشدا لایەنەكان سەرقاڵی خۆئامادەكردنن بۆ پێكهێنانی حكومەتی نوێی عێراق، ئێوە وەكو وەزارەتی پێشمەرگە چ بەرنامە و ئەجیندەیەكتان لەبەردەستدایە بۆ بەدەستهێنانی مافەكانتان لە حكومەتی بەغدا؟

- جێبەجێنەكردنی ماددەكانی دەستوور و ڕێككەوتنەكانی نێوان هەر دوو حكومەتی هەرێمی كوردستان و حكومەتی عێراق بە یەكێك لەو گرفت و كێشانە دادەنرێت، كە لایەنی عێراقی كەمتەرخەم بووە لەجێبەجێكردنی، دۆسێی پێشمەرگەش وەكو ئاساییكردنەوەی ناوچە جێناكۆكەكان و جێبەجێكردنی ماددەی 140ی دەستوور و كێشەی نەوت و غاز بێ چارەسەر ماوەتەوە، بە تەئكید ماف و شایستە داراییەكانی پێشمەرگە وەكو بەشێك لە مەنزومەی بەرگری و ئەمنی عێراق بە یەكێك لە كێشە هەستیار و گرنگەكان دادەنرێت و، ئومێد دەكەین حكومەتی نوێی عێراق كە پێكهێنرا، دانوستاندن و گفتوگۆ لەسەر ئەم دۆسێیە بكرێت و، چۆن لە ڕووی بودجە و مووچە و چەكەوە حیساب بۆ هێزەكانی دیكەی عێراق دەكرێت، بە هەمان شێوە بۆ هێزەكانی پێشمەرگەش بكرێت كە لە ئێستادا بەرپرسیارێتییەكی گەورەو نەتەوەیی و نیشتمانییان لەسەرشانە و كوردستان و خەڵكەكەی لە هەر هێرش و دوژمنكارییەك دەپارێزن.

* پەكەكە تاكەی ئەو ناوچە فراوانەی كوردستان دەكاتە گۆڕەپانی ململانێ و جێبەجێكردنی ئەجیندەی دەرەكی و زیان بە خەڵكی دەگەیەنێت؛ ئایا ئێوە وەكو وەزارەتی پێشمەرگە تاچەند ئامادەكاریتان كردووە بۆ پاراستنی سنوورەكانمان بۆ ئەوەی چیتر پەكەكە خاكی زیاتر بە سوپای توركیا نەدات؟

- پەكەكە لە ئێستادا ئامرازێكە بە دەست وڵاتانی ئیقلیمی و دوژمنەكانی خەڵكی كوردستانەوە؛ توركیا لە هەموو لایەنێك زیاتر دەستی لەم بابەتە هەیە و سوودمەند بووە لە هەڵە و سیاسەتە پیلانگێڕییەكانی پەكەكە، من قەناعەتم وایە پەكەكە تەنیا ماوەتەوە بۆ ئەوەی ئاستەنگ بۆ چارەسەركردنی كێشەی كورد دروست بكەن، نەك تەنیا لە هەرێمی كوردستان، بەڵكو لە توركیا و هەر چوار پارچەی كوردستان، پەكەكە لە ڕووی سەربازییەوە لە كوردستانی توركیا هیچ كاریگەریی نەماوە و ئێرەشی كردووەتە گۆڕەپانی شەڕ و زیانگەیاندن بە گوندنشینەكان و كوشتن و ڕفاندنی خەڵكی سڤیل و چاندنی بۆمب و تەقەكردن لە سەر ڕێگای خاوەن ماڵ، شەڕی پەكەكە لەسەر خاكی هەرێمی كوردستان بیانووی بە سوپای توركیا داوە و تەنانەت پەكەكە چیا و خاكەكەی بۆ چۆڵ دەكات، تاوەكو سوپای توركیا خاكی هەرێمی كوردستان داگیر بكەن. پەكەكە ئەزموونی هەرێمی كوردستان و دەزگا شەرعییەكانی و ئازادی و دیموكراسی و باروبژێوی ژیانی خەڵكی بە ئاستەنگ داناوە بۆ بەرنامە و مەرامە نهێنییەكانی، بگرە لە هەموو ئاژاوە و پشێوییەكدا دەستیان هەیە و دۆخەكە خراپتر دەكەن و، پارتی دیموكراتی كوردستان بە تاكە ئاستەنگ دەزانن لە بەردەم ئەجیندەی خۆیاندا، كە بریتییە لە تێكشكاندنی هەموو هەوڵێك لە بەردەم دروستبوونی كیانێكی كوردی و پێشكەوتنی ئەزموونی هەرێمی كوردستان، بۆیە پەكەكە لە ڕووی دژایەتیكردنیەوە بە پلەی یەكەم ڕووی لە پارتی دیموكراتی كوردستان و میحوەر و پێشمەرگەكانی ئەم دەڤەرە كردووە. لەم ساڵانەی دواییدا لەسەر ڕێگای گوندنشینەكان و خەڵكی سڤیل و پێشمەرگەكانمان  پەكەكە مین و تەقەمەنییان چاندبوو، چەندین پێشمەرگە و خەڵكی مەدەنی شەهید و بریندار بوون. ئێمە لە وەزارەتی پێشمەرگە خەڵكی كوردستان دڵنیا دەكەینەوە لە سەرجەم ناوچەكانی كوردستان هێزی پێشمەرگەی كوردستان لەئامادەباشیدایە و سەنگەرەكانی پێشمەرگە توندە بەرامبەر هەر دەستدرێژی و هێرشێكدا، تا ڕاددەیەكی باش توانیومانە پەكەكە لەو ناوچانە دوور بخەینەوە كە ئاوەدانییە، بەڵام لە ناوچەی (مەتین و گارا و قەندیل) كاری چەكداریی دەكەن و ڕێكخستنەكانیان لە ناوچەی سلێمانی و كەركووك زیاد بوون و كاری پشێوی و ئاژاوە دەنێنەوە. بەپێی زانیارییەكانمان لەگەڵ ئەو گرووپانەی حەشدی شەعبی كە ناسراون بە دژایەتیكردنی هەرێمی كوردستان پەیوەندییان هەیە و هاوكارییان دەكەن. بە كورتی و پوختی پەكەكە بە هاوشێوەی هەموو ئەو لایەنانەی دیكەی دوژمنی كورد ئەوانیش لە دژی هەرێمی كوردستان و خەڵكەكەی بەكاردەهێندرێن.