لە تەمموزی 2010 و لە میانەی چاوپێكەوتنێكی سەرۆك بارزانی لەگەڵ گۆڤاری گوڵان، ئەو پرسیارەمان ڕووبەرووی سەرۆك كردەوە: ماوەی زیاتر لە سێ مانگە پرۆسەی هەڵبژاردن لە عێراقدا ئەنجام دراوە و هەتا ئێستاش كێشمەكێشەكان بۆ دانانی بەرنامەیەك بۆ پێكهینانی حكومەتی داهاتوو دیار نییە، ئایا لەلای بەڕێزتەوە دەستپێشخەرییەك هەیە كە هەموویان پێكەوە كۆ بكەیتەوە؟ سەرۆك بەم جۆرە وەڵامی دایەوە: «دەتوانم بڵێم پرۆسەكە ئێستا زۆر زۆر ئاڵۆز بووە، بڕیار بوو ئەمڕۆ (13/7/2010) پەرلەمان كۆببێتەوە، بەڵام دواخرا بۆ دوو هەفتەی دیكە، وەك من دەیبینم، دوو هەفتەی دیكەش هیچ ناكرێت، ڕۆژ بە رۆژیش بارودۆخەكە ئاڵۆزتر دەبێت، گرفتەكە ئەوەیە ئەو برایانەی بەغدا بڕیاری ئەوەیان نەداوە كێشەكە چارەسەر بكەن. ئەگەر بزانم سەرۆكی كوتلەكان و لایەنە سەرەكییەكان بڕیاری ئەوەیان داوە چارەسەرێك بدۆزنەوە، من ئامادەم، لێرە داوەتیان بكەین و لە خزمەتیاندا بین، یان من بچمە بەغدا، بەڵام بۆ ئەو وتووێژەی تا ئێستا هەبووە، من بەشدار نابم.. من پێموایە ئەگەر دەستوور بە ئەمانەتەوە جێبەجێ بكرێت، هیچ گرفتێك نابێت، ئەگەر هەر گرفتێكیش بێتە پێشەوە زۆر بە ئاسانی چارەسەر دەكرێت. ئەو دەستوورە زەحمەتێكی زۆری بۆ كێشراوە، هەروا بە ئاسانی دروست نەبووە، من ماوەی 53 ڕۆژ لە بەغدا مامەوە و لەگەڵ برایانی تر خەریك بووین تا داڕێژراوە، بەڵام هێشتاش ئەم دەستوورە بێ كەموكوڕی نییە، بەڵام لەگەڵ ئەوەش دەستوورێكی زۆر پێشكەتووە، دەستوورێكە دەتوانین بڵێین بەشی زۆری مافەكانی ئێمەی تێدایە و ڕێگەچارەی بۆ هەموو گیروگرفتەكان دەستنیشان كردووە، بۆیە من پێموایە هیچ بەدیلێك لە دەستوور باشتر نییە..»

دوای چەند مانگیك لەم دیدارەی گوڵان سەرەنجام هەموو سەرۆك فراكسیۆنەكانی عەرەبی شیعە و سوننە هاتنە كوردستان و جارێكی دیكە سەرۆك ئەم بۆچوونانەی خۆی كرد بە كرۆكیی ئەو ڕێككەوتنەی كە ناوی لێ نرا: «ڕێككەوتنی هەولێر بۆ پێكهێنانی كابینەی دووەمی نوری مالیكی».

گرنگیی ڕێككەوتنی هەولێر كە تەواوی سەرۆك فراكسیۆنەكانی (كورد و شیعە و سوننە) ئیمزایان لەسەر كردووە و لە 19 خاڵی سەرەكی پیكهاتووە، تەنیا پێداگری نییە لەسەر چەسپاندنی مافە دەستوورییەكانی كوردستان، بەڵكو نەخشەیەكی ڕێگەیە بۆ جێبەجێكردنی دەستووری عێراقی 2005 وەك یەك سەفقە، نەك بە شێوەیەكی ئینقائیانە ماددەیەكی جێبەجێ بكریت و، دەیان ماددەی دیكە پێشیل بكرێت، ئەمەش بەو مانایەی ئەگەر ڕێككەوتنی هەولێر وەك خۆی جێبەجێ بكرایە، ئەوا لە بری ئەوەی ئەو هەموو كارەسات و كاولكارییە بەسەر عێراقدا بێت، عێراق دەبووە دەوڵەتیكی فیدڕاڵی ڕاستەقینە و هەر سێ پێكهاتەی سەرەكییش حوكمڕانیی خۆیان لەسەر ئاستی لۆكال دەكرد و لە چوارچێوەی دەوڵەتی فیدڕاڵیشدا پێكەوە هاوكار و هەماهەنگ دەبوون، ئەو داهاتەی بۆ دژایەتیی مافەكانی گەلانی عێراق بەفیڕۆ درا، دەكرا عێراقی وەك دەوڵەتێكی فیدڕاڵی پێ بكرێتە سویسرای ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست، بەڵام خاڵی سەرەكی لە تێكدانی زەمینەی جێبەجێكردنی ئەم ڕێككەوتنە گرنگە، دوو هۆكار بوو، یەكەمیان نەبوونی مەرجەعییەتێك كە بتوانێت عەرەبی سوننە لە چواردەوری بەرنامەیەك كۆبكاتەوە، دووەمیان خەوبینینی عەرەبی شیعە بوو بە حوكمڕانیی زۆرینە و كەمینە و هەنگاوهەڵگرتن بەرەو دەوڵەتێكی ئیسلامی، كە سەرەنجام ئەو غروورییەی لایەنە سیاسییەكانی شیعە زەمینەی بۆ دەوڵەتی بەناو خەلافەتی تیرۆریستانی داعشی لێ بەرهەم هات.

لە ماوەی ساڵانی 2014 – 2018 كە كوردستان و عێراق لە شەڕی دژی تیرۆریستانی داعش بوون بە هاوكاریی هاوپەیمانان، پرسی ڕێكخستنەوەی پەیوەندییەكانی هەرێمی كوردستان و بەغدا هەڵپەسێرا بۆ دوای كۆتاییهاتنی شەڕی دژی داعش، لەو ماوەیەدا جارێكی دیكە بەرنامەیەك لە چوارچێوەی پڕۆژەی ڕیفراندۆمی كوردستان دانرا، بۆ ئەوەی ببێتە نەخشەی ڕیگە بۆ دووبارە ڕێكخستنەوەی پەیوەندییەكانی نیوان هەرێم و بەغدا، بەڵام دیسان غرووری شیعە و دەستی خیانەتی ناوخۆ ئەم پرسەیان بە لایەكی دیكەدا برد و، گەیشتە ئەوەی بە هێزی سەربازی قەوارەی هەرێمی كوردستان بڕووخێنن، بەڵام خۆڕاگریی هێزی پێشمەرگەی كوردستان و ڕێبەرایەتی سەرۆك مسعود بارزانی ئەو خەونەی لە گۆڕ نا و، لەگەڵ ئەوەی گەمارۆیەكی توند لەلایەن حكومەتی عێراقەوە خرایە سەر كوردستان، بەڵام لە هەڵبژاردنەكانی نیسانی 2018 گەلی كوردستان متمانەیەكی بەرزی بە پارتی دیموكراتی كوردستان بەخشییەوە و جارێكی دیكە بە هەموو لایەكیان ڕاگەیاند، چارەنووسی گەلی كوردستان و قەوارەی سیاسیی هەرێمی كوردستان لە دەستی ئەو ڕابەرە ئەمینەدایە كە ناوی مسعود بارزانی-یە.

بۆ ئەمەش هەردوو هاوپەیمانیی سەدر و فەتح، بۆ پێكهێنانی كابینەی حكومەت هاتنەوە لای سەرۆك بارزانی و دووبارە ئەوەیان پیشان دایەوە كە ئامادەن لەسەر ئەو پڕۆژەیە هەوڵەكانیان یەك بخەن و دووبارە عێراق بونیاد بنێننەوە و كاولكارییەكانی كۆمەڵگەی سوننە دووبارە چاك بكرێنەوە، بەڵام ماوەی كەمتر لە ساڵێكی نەخایاند، خۆپیشاندانەكانی تشرین لە بەغدا و شارەكانی دیكەی عێراق دەستی پێ كرد و، حكومەتی عادل عەبدولمەهدی-یان ناچار كرد دەست لەكار بكێشێتەوە و سەرەنجامیش لە بەر سەختیی بارودۆخی پرۆسە سیاسییەكەی عێراق، بڕیار لە هەڵبژاردنی پیشوەختە درا، كە لە 10ی ئۆكتۆبەری ڕابردوو ئەنجام درا و ئەمجارەشیان بە ڕیژەی زیاتر لە نیوەی دەنگدارانی كورد متمانەیان بە پارتی و سەرۆك بارزانی بەخشییەوە.

لە ئێستادا و لە دوای ڕاگەیاندنی ئاكامە بەراییەكانی هەڵبژاردن، وەك چاودێرانی سیاسی دیوە شاراوەكەی گوتارە سیاسییە جیاوازەكان دەخوێننەوە، لەسەر ئاستی هێز و لایەنەكانی عەرەبی سوننە و شیعە قەناعەتێكی زۆرینە هاتووەتە ئاراوە كە بێجگە لەو بەرنامە و پڕۆژەیەی كە سەرۆك مسعود بارزانی لە كۆنگرەكانی لەندەن و پاریس و هاوینەهەواری پیرمام و پاشانیش دوایین جار لە ڕێككەوتنی هەولێری 2010، ڕێگەیەكی دیكە نییە بۆ ئەوەی ئەم پاشاگەردانییەی ناو پرۆسەی سیاسیی عێراق كۆتایی بێت و، دەست بكریت بە ئاوەدانكردنەوەی وڵات و دابینكردنی خزمەتگوزاریی پێویست و سەرەكی بۆ هاووڵاتیانی عێراق.

قووڵایی ستراتیژیەتی بیركردنەوەی سەرۆك مسعود بارزانی بە پلەی یەكەم پێداگرییە لەسەر مافە دەستوورییەكانی تەواوی گەلی كوردستان بە جیاوازی ئایین و نەتەوەوە، بەڵام لە هەمان كاتدا ئامانجی یەكەمی بارزانی ئەوەیە كە برایەتی و پێكەوەژیان لە نێوان هەموو پێكهاتە جیاوازەكانی عێراق بێتە ئاراوە و قۆناخی شەڕ و كاولكاریی 100ساڵەی مێژووی هاوچەرخی عێراق كۆتایی پێ بهێنرێت.

ئەوانەی لە نزیكەوە چاودێریی پرۆسەی سیاسیی تەواوی عێراق دەكەن و، تووڕەیی خەڵكی عێراق لە لایەنە سیاسییەكانی شیعە و سوننە بە وردی دەخوێننەوە، ڕایەكی ئەرێنییان سەبارەت بە پرۆسەی دانوستانەكانی ئەم جارەی پێكهێنانی حكومەتی داهاتووی عێراق لا دروست بووە و دەڵێن: سەرۆك مسعود بارزانی ئەو دەوڵەتمەدارەیە توانیویەتی لەناو پاشاگەردانی و ناسەقامگیریی سیاسیی دەوڵەتی عێراقدا، هەرێمی كوردستان بكاتە ناوچەیەكی جیاواز و پێشكەتوو لە عێراقدا و، عەرەبی عێراقیش (بە شیعە و سوننە) لەسەر ئاستی ڕای گشتی ئەم توانا و لۆژیك و ئیرادەیەی سەرۆك بارزانی-یان بۆ بونیادنانەوەی دەوڵەت بینیوە، بۆیە پێ ناچێت بتوانن ئەمجارە بە تاكتیك لەگەڵ سەرۆك بارزانی ڕێكبكەون و كە گەڕانەوە بۆ بەغدا ڕێككەوتنەكە پێشێل بكەن، ئەمجارە یەك ڕێگە لە پێشیانە، ئەوەتا یان دەبێت ڕێككەوتنەكە لەلایەن هەرسێ پێكهاتەی (كورد و شیعە و سوننە) بە هاوكاری و هەماهەنگی جێبەجێ بكرێت، ئان ئەوەیە وەك باڵیۆز پیتەر گالبریس ناوی لێ ناوە . عێراق كۆتایی دێت.