حەمە رەشید هەرەس، ناوێكی ئاشنایە و كەسایەتییەكی دیاری كوردستانە و لە ساڵی 1968 هاتووەتە سەر تەختەی شانۆ و یەكێك بووە، لە دامەزرێنەرانی شانۆی كوردیی سەردەم، تا ئێستاش لە بواری هونەر و نووسیندا بەردەوامە. وەك خۆی باسی دەكات، لەوەتی دەستی قەڵەمی گرتووە، شانبەشانی خەبات لە پێناوی رزگاری و ئازادیی كوردستان، چالاك و هەڵسووڕێكی سەرسەختی بواری مافی ئافرەتانیش بووە و باوكی سێ كچە. لەم گفتوگۆیەشیدا لەگەڵ گۆڤاری گوڵان بە راشكاوی وەڵامی پرسیارەكان دەداتەوە.

 

دیمانە: گوڵان – كۆمەڵایەتی

* حەمەرەشید هەرەس ناوێكی دیارە و جەمارێكی زۆر دەیناسن، بەڵام چۆن كەسایەتیی خۆت پێناسە دەكەیت، لەكاتێكدا روخسار و تەمەنت دوو شتی جیاوازمان پێ دەڵێن؟

_ ئەوندە سادە ئەڕوانمە ژیان، ئەتوانم بڵێم زیادەڕۆییم تێدا كردووە، هەر چەندە روخسارم ئەوە بەرجەستە ناكات، كە تەنیا ئەبم، یان بە تەنیا بە رێگادا ئەڕۆم، لەپڕ هەست ئەكەم زۆر مڕومۆچم، خێرا گرژییەكانی دەموچاوم وتوو ئەدەم و روویەكی خۆش ئەخەمە سەر شێوەم، ئەو مڕومۆچییەش، ئەوەیە كە بێ پەروا ئەڵێم: هەلومەرجی رۆژگارێكی بێ بەزەیی، لەسەر روخسارم رەنگ ئەداتەوە، ئاخر زۆر جار ناوێرم بیر لە رابووردوو بكەمەوە، یەك ئۆردوو برادەری گیانی بە گیانیم لە ژیاندا نەماون، ژیانم زۆربەی مەلە كردن بووە، لە فرمێسك و خوێنی خۆم و دەوروپشتەكەشم، هێشتا باشیشە ئاوا ماوم، ئیتر هەرچۆنێك بم.

* چ ئەشقێك قەڵەمەكەتی هانداوە؟

_ یەكەم جار بە شیعر دەستم بە نووسین كرد، بۆ كوردستانم ئەنووسی، بە ئێستاشەوە هەر كوردستان بووەتە خولیای شەو و رۆژم، دوای ئەوەش بۆ كچێكم ئەنووسی یەك لایەنە خۆشم ئەویست، كۆترێك بوو، لە من وابوو لەسەر گومەزی ژیانم هەڵنیشتووە، ئیتر پۆلە قاژوویەك دەوریان دا، بەگەڵ قاژوویەك كەوت، بێگومان من لە هزرە سۆزاوییەكەی خۆمەوە دەڕوانمە دیمەنەكە، لەوانەیە، لای ئەو قاژووەكە كەناری بێت. دوای ئەوە كە لە دەنگی كوردستان بێژەر بووم، ئەو هەلومەرجە كاریگەری لەسەر دەوڵەمەنكردنی قەڵەمەكەم، بە بەخشندەییەوە هاژەی دەكرد. تا نەتەوەكەم پێویستی پێم بێت، خۆم و قەڵەمەكەشم دەروێشی تەكیەی كوردایەتین.

* بە پێی ئەوەی پیاوێكی دڵتەڕی، ئایا لە ژیانتدا ئەشق چ مانایەكی هەیە؟

- بە دیار دیمەنێكی جوانەوە ئەتوێمەوە، لە سەیری گوڵ و گوڵزار تێر ناخۆم، شێت و شەیدای هەموو جوانییەكم، ئەوینداری مۆزیك و دەنگی خۆشم (دەنگی خانم زیاتر)، ئەوین بەلای منەوە، دوو باڵە لە سەر زەوی بەرزت ئەكاتەوە، پەیوەندیت بە ئەرزەوە نامێنێت، ئێستا نا، بەڵام پێشتر ئەوینی خانمێك، نەك هەر بەرزبوونەوە، بەڵكو ئەیبردم بۆ مانگ و ئەستێرەكانیش، بۆ ئەوین قەڵەمەكەم زۆر تانگۆی جوانی كردووە و، بۆی لەنجاوەتەوە، بە پێچەوانەشەوە، گەرمەشینیشی لەسەر شێوەی زۆربا كردووە. ئیتر بەلای منەوە عەشق بە هەموو جۆرەكانیەوە باڵدارە و باڵی دەخاتە كار.

* وەك پیاوێكی كراوە و مەدەنی سەیر دەكرێت، ئایا ئەم كراوەیی و مەدەنیەتە هەر بۆ دەرەوەیە، یان لەناو ماڵی خۆشتدا رەنگدانەوەی هەیە؟ ئەگەر رەنگدانەوەی هەیە، حەزدەكەین چەند لایەنێكی ئەو كرانەوەیەمان بۆ باس بكەیت؟

_ لە بارەی كچەكانمەوە، بۆ سێیەم كچیان داكیان وتی ئەچم بزانم ئەم سكەم كوڕە یان كچ، وتم نابێت بچیت، حەز ئەكەم ئەمیش هەر كچ بێت، ئێستا ئەو كچەم بەهەموو كوڕی دنیا نادەم، من جیاوازی ناكەم بۆیە بە شانازییەوە، ئەوەی دەربارەی كچ ئەیڵێم بەسەر خۆما سەلماندوومە. ئەگەر كردەی كرانەوە نەبوایە، دەمێك بوو بە پەلاماری مێشك، یان دڵ ئەمری خوام كردبوو، تا پەست و مەلوول بم، زیاتر بۆ بەزم ئەگەڕێم، زیاتر تامەزرۆی نوكتە و پێكەنین ئەبم، جاری وا هەیە كەسانێكی نەبرژاو ئەم رۆحسووكیەم بە هەڵە لێك ئەدەنەوە، لەم بەینەدا یەكێك لەوانەم هەر بە سەیركردنێك تێگەیاند، چ ئەژمارێك بۆ كەسایەتیی سادە بكات، بە داخەوە كۆمەڵگەكەمان زۆر جار پێویستی بەوەیە لە بەرزاییەوە تێیان بڕوانیت، من لەوە نازانم، بشزانم، نایكەم. لە ماڵەوە ئەوە ئەركی سەر شانمە نەهێڵم رووناكیی بەختیاری بكوژێتەوە، هەمیشە بە قسەی خۆش و نوكتە و پێكەنین دەیبەمە سەر، لەم بەینەدا هاوسەرەكەم بۆ كەسانێك باسی خۆمانی ئەكرد، ئەیوت یەكێك لە دوورەوە سەیرمان بكات، وا دەزانێ ئەم ماڵە دوو كەس تیایدا ناژی و زۆر قەڵەباڵغە، ئاخر كە كەسێك ژیانی لەگەڵ بەش كردیت، بۆ بە خۆشی بەڕێی نەكات، ئەرێ وەڵا وا دەزانم هاوژینەكەم برادەرێكی خۆشەویستە، وەك ئەو برادەرانەی هەمیشە قسەی خۆشمان ئەكرد، زۆریشیان لە ژیاندا نەماون یادیان بە خێر.

* تاچەند رێزت لە ماف و ئازادییەكانی ئافرەت بە گشتی گرتووە؟

_ لەوەتی دەستم قەڵەمی گرتووە، شانبەشانی كوردستان، چالاكێكی سەرسەختی ژنانیش بووم، خۆ لە سایتەكان و تەنانەت لە تۆڕە كۆمەڵایەتییەكانیشدا، جێ پەنجەم بەو چەمكەوە دیارە، ئەگەر خانم لە ژیانم بێتەدەرەوە، ئەوا رۆحەكەشم بۆ دەرەوە شوێنی ئەكەوێت، وتم بۆ هەموو دیمەنێكی جوان ئەتوێمەوە، بەڵام بۆ خانمێكی جوان ئەبم بە هەڵم، وتم جوان ئەو جوانییەش هەر روخسار نییە، ئاخر خانمی ئاسایی هەیە كە قسەی لە گەڵ ئەكەیت، ناچارت ئەكا بۆی سەركەویت، ژن بەلای منەوە كەرەسەی رابواردنی پیاو نییە، ژن تەواوكەری ژیانی پیاوە، ژنی من ئەگەر هەست بكات، مێردێكی كلاسیكی لە گەڵدایە، ئەگەر لەبەر چاوی نەبووم بیرم نەكات، وا بیر دەكەمەوە هەڵەیەك لە مندا هەیە، ئەبێت وا هەست بكات، هاوڕێیەكی هەیە و هەردەم پێویستیەتی، بە پێچەوانەشەوە، هەر راستە، زۆر جار نووسیومە ژیانی ژن و مێردی پیرۆزە، ئەتوانیت بیكەی بە بەهەشت، یان دۆزەخ. لەوە زیاتر ناوێرم لەسەری بڕۆم، ئاخر ئەترسم ژیانم ببێتە دۆزەخ، ئەوەندەی خۆش ئەوێم بە قەدەر خۆشەویستی من بۆ هەر خانمێكی لەوانەی لێی دوام.

پڕۆفایل:

حەمە رەشید هەرەس، ساڵی 1948 لە شاری هەڵەبجە لە دایك بووە. قوناغەكانی سەرەتایی و ناوەندی و دواناوەندی و پەیمانگای مامۆستایانی لە سلێمانی تەواو كردوە. ساڵی 1970 وەك مامۆستا لە هەولێر دامەزراوە. لە ساڵی 1968ـەوە هاتووەتە سەر تەختەی شانۆ و یەكێك بووە، لە دامەزرێنەرانی شانۆی كوردیی سەردەم. لە ساڵی 1986 رژێمی بەعس لێی هەڵپێچاوە، بۆیە رێگەی تاراوگەی گرتووەبەر. لە ساڵی 1973 دەبێتە پێشمەرگەی شۆڕشی ئەیلول و لە ساڵانی 1974/1975 بێژەری رادیۆی شۆڕشی ئەیلوول بووە. سێ كچی هەیە، بە ناوەكانی: شایی و شێنێ و شانۆ، تا ئێستاش لە بواری هونەر و نووسیندا بەردەوامە و نیشتەجێی شاری سلێمانییە.