بیرمەندانی!! قوتابخانەی فرانكفۆرتی كە لە سایەی سیستمی لیبڕاڵ دیموكراتی ئەمریكادا حەسابوونەوە و پەنادرابوون هەناسەی ئازادی هەڵبمژن، كەچی كەسێكی وەك هیربەت ماركۆزە لە كتێبی (فلسفات النفی) ئەو پرسیارە دەكات : ئایا چ جیاوازییەك لە نێوان حزبی دیموكراتی و كۆماری ئەمریكا لەگەڵ حزبی فاشیی و نازی هەیە؟، هەروەها كارل ماركس كە لە ئەڵمانیا جێگەی نەبووەوە و پەنای بۆ بەریتانیای خاوەنی شۆڕشی پیشەسازی برد، لە سایەی سیستمی لیبڕاڵیزم و دیموكراتی بەرتیانیادا بەرنامەی بۆ رووخاندنی سیستمە لیبڕاڵ دیموكراتەكە و بۆ هاتنەدی دیكتاتۆریەتی پرۆلیتاریا (دیكتاتۆریەتی یەك چین) دادەڕشت. ئیسلامییە سیاسیەكانیش (بە میانڕۆ و سەلەفی جیهادی و قیتالیشەوە)، كە سیستمی لیبڕاڵ دیموكراتی ئەوروپا و ئەمریكا و ئوستڕالیا و ژاپۆن بۆتە نەوایەك بۆ حەوانەیان، هەموو هەوڵیان بۆ ئەوەیە دیموكراتییەت لە ریشەوە هەڵبكێشن و مرۆڤ بكەنە بۆمبای خۆكوژ و لەو وڵاتانە بە خەڵكی سیڤل و مەدەنیدا بیانتەقێننەوە. هەموو ئەم جۆرە بیركردنەوانە، ماركسی بن، یان ئیسلامی، یان هیگلی، فێری یەك جۆر پیشەسازی بوون، ئەو پیشەسازییەش ئەوەیە هەموو توخم و بەها بەرزەكانی دیموكراتی، یاسا و دادپەروەری و گوشارە مەدەنییەكانی كۆمەڵگە، بێ مانا بكەن و بیكەنە كەرەستەیەكی سووك بۆ ئەوەی ئەو شتەی لێ دروست بكەن كە لەگەڵ ئایدیۆلۆژیەتی سیاسیی خۆیان دەگونجێت. ئەوجا هەر یەك لەم تاقم و گرووپانەش بە شێوازێك ئەم توخم و بەها بەرزانەی سیستمی لیبڕاڵ دیموكراتی دەكەنە كەرەستە بۆ پیشەسازی خۆیان كە جیاواز و سەرنجڕاكێشتر بێت لەوی دیكە!، ئەم پیشەسازییە سەرنجڕاكێشە كە هیچ سانسۆڕێكی لەسەر نییە بۆ چوونە ناو فەزای گشتیی كۆمەڵگەی لیبڕاڵ دیموكراتی، بەڵام جیاوازە لەو گوتارە نموونەییەی لە ناو فەزای گشتی لە سەر بنەمای ئەخلاق دروست بووە، ئەوا بە گەیشتنی ئەم گوتارە عەنتیكەیە فەزای گشتی كۆمەڵگەی دیموكراتی دەبێتە ئاژاوە و ئاراستەی گوشارە مەدەنییەكان دەبێتە ئاژاوەگێڕی و تێكدان، وەك بەڵگەیەكیش لەسەر ئەم واقیعە هەر خۆپیشاندانێكی مەدەنییانە كە دەستی ئەم گرووپ و تاقمانەی لە پشتەوە بێت، ئاراستەی خۆپیشاندانەكە لە ئامانجە راستەقینەكەی خۆی دوور دەكەوێتەوە و بەرەو ئاژاوەگێڕی و تێكدان ملی رێگە دەگرێت.
ئەگەر لە سەر ئەم پرسە گرنگە سەیری خۆپیشاندانەكانی ساڵی رابردووی كوردستان بكەین و هەروەها هەڵوەستە لەسەر ئەو قسە و لێدوانانە بكەین كە كادرە پێشكەوتووەكان و پەرلەمانتارانی پێشوو و ئێستای بزووتنەوەی گۆڕان بۆ پاكانەكردن سەبارەت بەو ئاژاوە و تێكدەرییەی بە منداڵ و هەرزەكار دەیانكرد، بەوجۆرە پاكانەیان بۆ ئاژاوەگێری دەكرد و دەیانگووت: «ئینجا بۆچی پارتی دیموكراتی كوردستان بەردبارانكردنی چەند بارەگایەكی كردووە بە كێشە، هەموو خۆپیشاندانێك تەنانەت لە ئەوروپا و رۆژئاواش بێت، هەر بەرەو توندوتیژی مل دەنێت و ئەوە لە لەندەن و پاریسیش روویداوە»!!.
لێرەوە گرنگە لەسەر ئەم قسە بێ مانایانەی ئەو پۆپۆلیستانە هەڵوەستە بكەین، كە لای ئەوان سیاسەت واتە (بێ ماناكردنی هەموو شتێك، هەموو پیرۆزییەك بە دەوڵەتی كوردستانیشەوە)، ئەوانەی لەم قسانە تێدەگەن، دەزانن ئەم دێڕانە لەسەر بنەمای ئەخلاقی و بۆ بونیادنانەوەی متمانە داڕێژراون، نەك لە سەر بێ ماناكردنی هەموو شتێك و نەهێشتنی متمانە لە نێوان هەموو توخمەكانی كۆمەڵگە، بۆیە ئەم جۆرە بیركردنەوەیە رووبەڕووی چەند پرسیارێك دەكەینەوە.
1- ئایا ئەو خۆپیشاندانانە كامانەن كە ئاراستەی سەرەكی خۆی وندەكات و بەرەو توندوتیژی و ئاژاوەگێڕی هەنگاو هەڵدەگرێت؟ بێگومان ئەو خۆپیشاندانانەی كە ئیسلامی سیاسی سەلەفی و قیتالی، پۆپۆلیستی چەپ و راست بەشداری تێدا دەكەن، هەروەها ئەو خۆپیشاندانانەی كە ئانارشیستەكان تا دوێنێ بە ناوی دژایەتی دەوڵەت و ئێستاش بە ناوی دژایەتیكردنی جیهانگەرایی بەشداری تێدا دەكەن. ئەمەش ئێستا بۆتە گەورەترین تەحدی و هەرەشە لەسەر سیستمی دیموكراتی لە رۆژئاوا.
2- ئایا ئەو خۆپیشاندانانە بەناوی چی ئەنجامدەدرێن و چۆن لەلایەن ئەو فیكرە دژ بە مرۆڤایەتییانەوە بۆ مەبەستی تایبەت دەقۆزرێنەوە؟ بێگومان هەموو ئەو خۆپیشاندانانەی لە رۆژئاوا دەكرێن و ئاراستەكەی دەگۆڕێت بۆ ئاژاوە گێڕی، هەموویان لە ژێر ناوی خواستی مەدەنی هاووڵاتیان ئەنجام دەدرێن، بەڵام ئەم خواستە مەدەنییە بەكار دەهێندرێت بۆ ئامانجی ئایدیۆلۆژیەتێكی دژ بە دیموكراتی و مرۆڤایەتی، ئەوجا لەبەر ئەوەشی مرۆڤی كامڵ و هۆشیار كەمتر دەكەوێتە ژێر كاریگەری ئەو جۆرە ئایدیۆلۆژیەتانەوە، هەموویان منداڵی زۆری خوار تەمەن هەژدە ساڵ بەكار دەهێنن، ئەمە بۆ رۆژئاوا هەر زۆر ئاشكرایە، چونكە منداڵ هەیە نەوەی سێیەمە لە ئەوروپا ئێستا لە سووریا و عێراق چەكداری تیرۆریستانی داعشە.
3- بێ ماناكردنی خۆپیشاندانی هاووڵاتیان وەك گوشارێكی مەدەنی بۆ سەر حكومەت و داواكاری رەوای چین و توێژەكانی كۆمەڵگە، ئەگەر لەسەر ئەمەش هەڵوەستە بكەین، چەمكی خۆپیشاندان واتە خۆپیشاندانی توێژێك یان چینێكی كۆمەڵگە بۆ بەردەمی حكومەت، ئەم خۆپیشاندەرانە سوود لە هۆیەكانی میدیا وەردەگرن بۆ ئەوەی گوشارەكەیان بەهێزتر بێت، هەروەها ئەوانەی كە خۆپیشاندان دەكەن و مۆڵەتی خۆپیشاندان وەردەگرن، هەموویان خەڵكانێكن لە سەرووی تەمەنی هەژدە ساڵین، واتە فەرمانبەرن، یان كرێكارن، یان ئەگەر قوتابیش بن، لانیكەم دەبێت قوتابی زانكۆ بن، ئەوجا دەتوانن مۆڵەتی خۆپیشاندان وەربگرن. ئەم مۆڵەتە لەسەر ئەو بنەمایەیە كە هاووڵاتی لە سەرووی تەمەنی 18 ساڵ كەسێكە بە رێگەی سندوقی دەنگدان بەشداری لە پرۆسەی سیاسی كردووە و گرێبەستێكی لەسەر بەرنامەیەك لەگەڵ حكومەتی خۆی هەیە، بۆیە كاتێك حكومەت لەبەر هەر هۆكارێك كەمتەرخەم دەبێت، ئەوا ئەو چین و توێژانە مافی خۆیانە ئەو گوشارانە بەكار بهێنن كە سیستمە دیموكراتییەكە وەك گەرەنتی بە هاووڵاتیانی داوە بۆ ئەوەی لەكاتی پێویست پەنای بۆ بەرن.
بەڵام با بزانین داعشییەكان و ئیسلامییە توندڕۆكانی بەشدار لە پرۆسەی سیاسی، لەگەڵ پۆپۆلیستە چەپ و راستەكان، چۆن ئەم چەمكە مەدەنییە بێ مانا دەكەن. ئەم گرووپانە خۆپیشاندان دەگۆڕن بۆ خۆشاردنەوە. دەموچاوەكانیان بە پەڕۆ دادەپۆشن و لە بری ئەوەی لەگەڵ لایەنی پێوەندیدار قسە بكەن، دەچن ئەو دامەزراوانە دەكەنە ئامانج كە هەوڵدەدەن سیستمی دیموكراتی بەهێز بكەن! دیارە ئەم فیكرە دژە مرۆڤایەتییانە ئەم كارانەیان بە خەڵكانی سەرووی 18 ساڵ پێ ناكرێت، لەبەر ئەوەی یاسا وەك خۆی مامەڵەی لەگەڵ دەكات، بۆ ئەمەش دێن یاساكان بە دوو شێواز بێ مانا دەكەن، یەكەمیان یاساكانی وڵات ناتوانن لەگەڵ ئەم منداڵانە رێوشوێنی پێویست وەربگرن، لەلایەكی دیكەشەوە یاساكان بێ مانا دەكەن بەوەی ناتوانێت سەقامگیری بپارێزێت.
4- بەرهەمهێنانی گوتار و رەفتاری ئیستفزازییانە بۆ ئەوەی بەرامبەر كاردانەوەی هەبێت و رووداوەكە تەفسیری دیكەی بۆ بكرێت.
ئەمەش لە پێناوی ئەوەیە خواست و مەرامە راستەقینەكانی خۆیان لە ژێر فێڵكردن لە یاساكانی دیموكراتی و لە ژێر پەردەی ئازادی رادەبریندا كودەتا بەسەر دیموكراتیدا دەكەن.