ئەگەری سەلماندنی مافەكانی كورد لە سووریا
May 7, 2015
وتار و بیروڕا
بە شێوەیەكی راشكاوانە، ئەمە بەم مانایە دێ كە ڕژێمی سووریا دەیەوێ كورد بەلای خۆیدا راكێشێ و لە خۆڕاگری و ناوبانگەكەی (بەتایبەتی پاش كۆبانێ) سودمەند بێ. راشكاوانەتریش، بە كردەوە زەمینەیەك بۆ لێك نزیكبوونەوەی كورد و رژێمی سووریا هەیە. چونكە هەردووكیان هەڕەشەی داعشیان لەسەرە و هەردووكیشیان پەیوەندییەكی گرژیان لەگەڵ توركیادا هەیە. بەڵام جیاوازیشیان لە نێواندا هەیە. گەورەترین جیاوازی ئەوەیە كە كورد لە كاتێكدا پەیوەندیی گرژی لەگەڵ داعش و بەرەی نوسرەدا هەیە، بە شێوەیەكی گشتی پەیوەندیی گرژی لەگەڵ ئەنجومەنی نیشتمانیی سووریا و سوپای ئازادی سووریادا نییە و خۆیشی بە بەشێكی ئۆپۆزیسیۆن دەزانێ.
رێككەوتن لە نێوان كورد و رژێمی سووریا، دیمەشق بەوە پابەند دەكا كە مافی كورد بسەلمێنێ. ئەمەش خۆی لەخۆیدا خاڵێكی ئەرێنییە. بەڵام رێككەوتنەكە كوردیش بەوە پابەند دەكا كە لە یەك سەنگەردا لەگەڵ رژێمی سووریا دژایەتیی داعش و نوسرە و ئۆپۆزیسیۆنی میانڕەوی سووریا و ئەمریكا و یەكێتیی ئەوروپا بكا. ئەمەش خۆی لەخۆیدا خاڵێكی نەرێنییە.
ناساندنی مافەكانی كورد لە سووریا، كێشەیەكی زۆر گەورە بۆ توركیا دروست دەكا، دەشبێتە فاكتەرێكی كارا بۆ هاندانی كوردی توركیا بۆ پێداگرتن لە سەر بڕێكی دیاریكراوی دەستكەوت كە بە هیچ شێوەیەك لە دەستكەوتی كوردەكانی سووریا كەمتر نابێ. رەنگە ورووژاندنی ئەگەری سەلماندنی مافەكانی كورد لە سووریا، خۆی لەخۆیدا تاكتیكێكی زیرەكانەی دیمەشق بێ بۆ زیاتر تەنگهەڵچنین بە ئەنكەرە. بەڵام مەسەلەكە لە وردەكاریدا زۆر تەگەرەی دێتە بەردەم، بەتایبەتی لە كاتی دیاریكردنی سنووری «نیشتمانییە لۆكاڵەكەی» كورد لە چوارچێوەی سووریا. ئاشكرایە كە كوردستانی داواكراوی كورد جیایە لە كوردستانی سەلمێندراوی رژێمی سووریا. كورد هەموو ناوچەكانی سەر سنووری سووریا - توركیا بە كوردستان دەزانێ و لە كێشانی نەخشەی نەتەوەییدا پشت بە سنووری ئیداریی قەزا و ناحیەكان دەبەستێ، لەكاتێكدا دیمەشق سنووری ئیتنیكی دەكاتە بنەما و سنووری ئیداری پشتگوێ دەخا. ئەمەش ئەو ئاكامەی لێ دەكەوێتەوە كە ناوچە كوردنشینەكان بەسەر سێ پارچەی لێكدابڕاودا دابەش دەبن و رووبەرەكەیان بە ئەندازەی 75% تەنگەبەر دەبێتەوە.
رەنگە لەم بارودۆخەی ئێستادا لە بەرژەوەندیی دیمەشقدا بێ كە لەمپەرێكی كوردنشین لە نێوان سووریا و توركیادا هەبێ، بەڵام لە دوورنمای ستراتیژیدا بوونی لەمپەر لە بەرژەوەندیی سووریادا نابێ، چونكە دیمەشق پێویستی بەوە هەیە كە خاڵی سنووری راستەوخۆی لەگەڵ توركیادا هەبێ. ئەمەش وای لێ دەكا، سوور بێ لەسەر هێشتنەوەی ناوچەكانی زۆرینەی كوردنشین بە لێكدابڕاوی.
لە ڕووی سیاسییەوە، بۆ كوردی سووریا رێككەوتن و رێكنەكەوتن لەگەڵ رژێمی سووریا هەردووكیان كێشەیان لێدەكەوێتەوە. لە دەستدانی دەرفەتێك بۆ بە دەستهێنانی هەندێ دەسكەوتی مێژوویی، لێپرسراوەتییەكی دژوارە. لە سیاسەتیشدا ئەوە باوە كە ئەو دەرفەتەی ئەمڕۆ چنگ دەكەوێ، رەنگە دووبارە نەبێتەوە. لە هەمان كاتدا، هەر رێككەوتنێك لەگەڵ دیمەشقدا، كورد لە پشتیوانیی رۆژئاوا بێبەش دەكا و هیچ بەهایەك بۆ ناوبانگی كورد وەك تێكشكێنەری داعش ناهێڵێتەوە، سەرباری ئەوەی كە هەر رێككەوتنێك لەگەڵ دیمەشقدا هیچ گەرەنتییەكی بەردەوامبوونی نییە.
دیار نییە كورد چ هەڵوێستێكی دەبێ. ئەوەی كە دیارە ئەوەیە كە بۆ كورد هەموو بژاردەكان سەختن.