شێوازێك كە داعش لە شەڕدا بەكاری دێنێ، لە پۆلینە سۆسیۆلۆژییەكاندا، بە جۆرێك لە جۆرەكانی بەربەریزم دادەندرێ. بەربەریزم قۆناغی دڕندایەتیی مێژووی مرۆڤایەتی پێكدێنێ كە تێیدا مرۆڤ هێشتا بە تەواوی لە جیهانی ئاژەڵ جیا نەبۆتەوەو هێشتا سۆز و ئاكار و بەهاكان رۆڵێكی گەورە لە ژیانی پێكناهێنن. لەو قۆناغەدا مرۆڤ بەخۆویستترین قۆناغی ژیانیدا تێپەڕیوەو تێیدا كوشتن پانتاییەكی فراوانی رەفتار و جیهانبینیی مرۆڤی پێكهێناوە.
بەهەڵەدا ناچین ئەگەر مرۆڤی بەربەری بە ئامێری كوشتن، لەجیهانێكی داماڵدراو لەبەهاكان دابندرێ. تیۆریی كوشتن لە چاخی بەربەریزمدا زۆر سادەیە، ئەویش ئەوەیە كەمرۆڤ دەستئاوەڵایە لە كوشتنی دوژمنەكەی بەو جۆرەی كە دەیەوێ، بەبێ ئەوەی هیچ بەربەستێك لەبەردەمیدا هەبێ. ئەمەش بەم مانایە نییە كە مرۆڤی بەربەری تەنها بە كوشتن داكەوتووە، بەڵكو مەسەلەكە گەیشتۆتە ئاستی شێواندنی لاشە و تەنانەت خواردنی. كۆمەڵگەی بەربەری لەسەر بنەمای جینۆساید دامەزراوە. هەر گروپێك لەكاتی شەڕكردندا لەگەڵ گروپێكی دیكەدا، تەنها بە كوشتنی شەڕڤانەكان داناكەوێ، بەڵكو هەموو گروپەكە بە تێكڕایی لەناو دەبا و دەست بەسەر موڵكەكانیدا دەگرێ. جینۆساید لەو قۆناغەدا روخساری لەناوبردنی كۆمەڵگەكان وەردەگرێ. پاش شەڕ، دیلەكان بەرامبەر بەوەی كە ناكوژرێن، دەكرێن بە كۆیلە و دەبێ خزمەتی تاك و كۆمەڵگەكە بكەن.
گروپە بەربەرییەكان مافی ژیان قۆرخ دەكەن و جیهانبینییەكەیان پشت بە دابەشبوونێكی زۆر سادە دەبەستێ، ئەویش دابەشكردنی جیهانە بەسەر «ناوەوە» واتە كۆمەڵگەی لۆكال و «دەرەوە» كە كۆمەڵگەی دوژمنەكانە. بەربەریزم پارچەكانی جیهانی دەرەوە لێك جیا ناكاتەوەو هەر هەمووی بە دوژمن دادەنێ.
لەگەڵ پەیدابوونی شارستانێتیدا ژیان پێویستی بەوە كرد كە بەربەست بۆ كوشتن دابندرێ و مەسەلەكە بە رەهایی نەهێڵدرێتەوە. لەگەڵ پەرەسەندنی شارستانیدا، چەردەیەك بەهای جوامێرانە و مرۆڤدۆستانە پەیدا بوون و هەر لەم چوارچێوەیەشدا ئاكار و یاسا و ئایین بۆ كۆنتڕۆڵكردنی مەیلی كوشتن هاتنەئاراوە.
داعش لە رەفتاردا زۆرتر پشت ئەستورە بە بەها زاڵەكانی چاخی بەربەری. ئەگەرچی بەشێوەیەكی لێبڕاوانەو بە پشتبەستن بە دەقە پیرۆزەكان، هەوڵی دابینكردنی شەرعیەتێكی ئایینی دەدا، بەڵام لە رەفتاردا، بەتایبەتی لەو رووەوە كە بایەخێكی زۆر بە كوشتنی فیزیكی دەداو بە نیشانەی گەورەییشی دادەنێ، ئەوەندەی كە پاساوەكەی لەبەها بەربەرییەكان سەرچاوە دەگرێ، ئەوەندە لە بەها ئایینییەكان سەرچاوە ناگرێ.
داعش لە دوایین ژمارەی ئەو گۆڤارەی كە بە ناوی «دابق» لە ئەوروپا بە زمانی ئینگلیزی دەری دەكات، هەموو كەرەستەیەكی پێویست بۆ ناسینی رەچەڵەكە فیكرییە بەربەرییەكانی پێشكەش دەكا. داعش وای دەبینێ كە ئەو هاوپەیمانییە نێودەوڵەتییەی ئەمڕۆ بە سەرۆكایەتیی ئەمریكا بۆ لەناوبردنی تیرۆر پێكهاتووە، لەشكركێشییەكی خاچپەرستانەیە. لەم سۆنگەیەوە لە وتارێكدا كە محەمەد عەدنانی نووسیویەتی، داوا لە لایەنگرانی دەكا، هێرش بكەنە سەر رۆژئاواییەكان «لەهەموو شوێنێك». وتارەكە لەو چوارچێوەیە دەرناچێ كە جیهان لە داعش و خاچپەرستەكان پێكدێ و ئەركی هەموو موسڵمانێكە «لەماڵ بچێتە دەرێ، بەدوای خاچپەرستێكدا بگەڕێ و بیكوژێ». وتارەكە سەرباز و هاووڵاتی لێك جیا ناكاتەوەو بەشێوەیەكی رەها چەمكی كوشتن بەسەریدا زاڵە.

داعش كوشتن و بە كۆیلەكردن بە یەك چاو تەماشا ناكا. بە دڵنیاییەوە كوشتن لە پێشترە، بەڵام ئەگەر پێویستی كرد، دەكرێ بەرامبەر بە هێشتنەوەی دیل بە زیندوویی، بكرێ بە كۆیلە. لە وتارێكی دیكەی گۆڤارەكەدا هاتووە: «دەوڵەتی ئیسلامی لە رێی بەكۆیلەكردنی خەڵكەوە، بە پێچەوانەی هەندێ بیر و باوەڕی لادەرەوە، كونجێكی شەریعەتی بردۆتەوە سەر مانا رەسەنەكەی» و لەم چوارچێوەدا كڕین و فرۆشتنی ئێزدییەكان بەڕەوا دەزانێ. كڕۆكی قوڵی تیۆرییەكە وایە كە داعش بەمافی خۆی دەزانێ لەگەڵ «دوژمن»دا رەچاوی هیچ چەشنە بەربەستێك نەكات. لەم هەڵسوكەوتەدا هیچ فاكتەرێكی كۆنتڕۆڵی وەك یاسا و ئایین و ئاكار و بەزەیی نییە.
گەڕانەوە بۆ رەفتاری چاخی بەربەری، پاش هەزاران ساڵ لە شارستانێتی، خۆی لەخۆیدا دیاردەیەكی مایەی تێڕامانە. بەشێوەیەك لە شێوەكان، ئەمە بەم مانایەش دێ كە شارستانێتی سەرەڕای هەژمون و پێشكەوتنی، نەیتوانیوە ئاسەواری ژیانی سەرەتایی لەمێشكی مرۆڤ داماڵێ. ئەم بابەتەش، خۆی لەخۆیدا بابەتێكە و كاتی ئەوە هاتووە كە توێژینەوە ئەكادیمییەكان بایەخی پێ بدەن.