سەرەڕای ئەو كەلێنە گەورەیەی كە جیهانبینی ئاك پارتی و پەكەكە لێكجیا دەكاتەوە، پێدەچێت بەم دواییە ئەم دوولایەنە لەسەر پلانی ئاشتی رێككەوتبێتن. بە دڵنیاییەوە زۆرێك لە بڕگەكانی پلانەكە، بە تایبەتی ئیلتیزامی حكومەتی توركیا لە ئاست كوردەكاندا، وەك ئیلتیزامێكی تەم و مژاوی ماونەتەوە. لەگەڵ ئەوەشدا، یەكەم قۆناغی «رێگای ئاشتی» تەواو روونە: میلیشاكانی پەكەكە لە توركیاوە بۆ عێراق بكشێنەوە و خەباتی چەكداریان دژی ئەنقەرە رابگرن. كاتێك من ئەم وتارە دەنووسم، ئەوا بەرنامەكە ئەوەیە، ئەم پرۆسەیە لە دوایین هەفتەی مانگی نیساندا دەست پێبكات.
سەرۆك وەزیرانی توركیا، رەجەب تەییب ئەردۆغان و حكومەتەكەی كە ئاك پارتی (پارتی داد و گەشەپێدان) سەرۆكایەتی دەكات، وەك جەمسەرێكی دژ دەردەكەوێت لەبەرامبەر عەبدوڵا ئۆجەلان و پارتەكەی، پەكەكە(پارتی كرێكارانی كوردستان). مەبەستم لەوە نییە ئاماژە بە ناسیونالیزمی تورك لەبەرامبەر ناسیۆنالیزمی كوردیدا بكەم، یاخود نیەتی ئەوەم نییە تەركیز لەسەر كەسایەتی ئەو سەركردانە بكەم- هەم ئەردۆغان و هەم ئۆجەلان كە كەسایەتیەكی بەهێزی دیاری كراوی خۆیان هەیە بەلای لایەنگرانیانەوە. هەروەها پۆلێنە سیاسیەكانیش بخەینە ئەو لاوە، وەك «تیرۆریست، و «تیرۆری دەوڵەت».
لەبری ئەوە، پێویستە فەلسەفەی بنەڕەتی هەردوو لایەنەكە لەبەرچاو بگرین. ئاك پارتی سیاسەتێكی ئیسلامی نییە، بەڵكو پتر سیاسەتێكی ئایینی و كۆمەڵایەتی موحافیزكاری هەیە. لە روانگەی تێڕوانینە ئابووریەكانیانەوە، تەنیا دەكرێت بەوە وەسف بكرێن كە راستی ناوەند(راستی میانڕەوە)- كە پشتیوانی بە تایبەتكردن، و بەرژەوەندی كار و سەرمایەداری بازاڕی ئازاد دەكەن. كەواتە نابێت جێی سەروسوڕمان بێت كە بەڕێز ئەردۆغان و پارتەكەی، ئاك پارتی، بە تەواوەتی دەگونجێن لەگەڵ رۆژئاوادا، كە بە گشتی ئەو تێڕوانینەیان هەیە كە دەڵێت «ئەوەندەی پێتدەكرێت لە رووی ئایینی و كۆمەڵایەتیەوە موحافیزكاربە، -هیچ گرفتێكمان لەگەڵ ئەمەدا نییە-، تا ئەوكاتەی ئامادەیت كارمان لەگەڵدا بكەیت.»
بە پێچەوانەوە، پەكەكە لە توركیادا باڵێكی رادیكاڵە. بزووتنەوەكە، بزووتنەوەیەكی پێشكەوتنخواز و عەلمانیە، تا ئەو ئاستەی كە چەك بداتە دەستی ئافرەتە جەنگاوەرەكان و رزگاركردنی جێندەری وەك بەشێكی پێویست لە رزگاربوونی نەتەوەیی دادەنێت. ئەوەی پەیوەندی بە ئابووریەوە هەبێت، پەكەكە دەستی لە تیۆرە ماركسیە بنەڕەتیەكەی هەڵگرتووە، بەڵام لە رووی عەمەلیەوە ئەم كارەی نەكردووە. «ئۆتۆنۆمی دیموكراتی»، كە ئێستا ئەم رێكخراوە پشتیوانی لێدەكات، دروستكردنی جڤاتی مەحەلی لەخۆدەگرێت كە سەربەخۆبن لە بونیادی بازاڕی سەرمایەداری. ئەم جڤاتانە خاوەندارێتی گشتی هۆكارەكانی بەرهەمهێنانیان هەبێت و خۆیان لە ئیستبدادیەتی بازاڕ و ئاڵوگۆڕی سەرمایەداری لابدەن كە سروشتێكی ئیستیغلالكردنی هەیە. كەواتە جارێكی دیكە نابێت جێی سەرسوڕمانێكی گەورە بێت كە رۆژئاوا، و بە تایبەتی ئەمریكا شتێكیان ناوێت كە پەیوەندی بە پەكەكە و كۆمۆنیزمە دووبارە پۆلێنكراوەكەیەوە هەبێت.
سەرەڕای ئەو كەلێنە گەورەیەی كە جیهانبینی ئاك پارتی و پەكەكە لێكجیا دەكاتەوە، پێدەچێت بەم دواییە ئەم دوولایەنە لەسەر پلانی ئاشتی رێككەوتبێتن. بە دڵنیاییەوە زۆرێك لە بڕگەكانی پلانەكە، بە تایبەتی ئیلتیزامی حكومەتی توركیا لە ئاست كوردەكاندا، وەك ئیلتیزامێكی تەم و مژاوی ماونەتەوە. لەگەڵ ئەوەشدا، یەكەم قۆناغی «رێگای ئاشتی» تەواو روونە: میلیشاكانی پەكەكە لە توركیاوە بۆ عێراق بكشێنەوە و خەباتی چەكداریان دژی ئەنقەرە رابگرن. كاتێك من ئەم وتارە دەنووسم، ئەوا بەرنامەكە ئەوەیە، ئەم پرۆسەیە لە دوایین هەفتەی مانگی نیساندا دەست پێبكات. ئەو پشتیوانانانەی پەكەكە، كە لە توركیادا ماونەتەوە، لە نێو مەسەلەكانی دیكەدا، چاوەڕوانی ئەوە دەكەن ئەنقەرە پابەند بێت بە ئیلیتزاماتەكانی خۆیەوە، بە شۆڕكردنەوەی دەسەڵاتی حكومەت بۆ ئیدارە مەحەلیەكان-كە رێگا بە شارەوانیەكان دەدات، لە شوێنەكانی وەك دیاربەكر، هەكاری، و شێرناخ، كە هەنگاو بەرەو «ئۆتۆنۆمی دیموكراسی» بنێن. بە لەبەرچاوگرتنی ئەوەی ئەمە تا چ راددەیەك، چەند بەشێكی توركیا دەخاتە حاڵەتێكەوە، كە نەگونجێت لەگەڵ تێڕوانین و ناسنامەی ئاك پارتیدا، ئەوا من گومانم هەیە لەبارەی ئەوەی چەند ئەگەری ئەوە هەیە بەڕێز ئەردۆغان رێگا بەمە بدات.
لەگەڵ ئەوەشدا، پرسیارێكی گەورەتر ئەوەیە، كە پەیوەستە بەوەی میلیشیاكانی پەكەكە چارەنووسیان چی دەبێت كاتێك توركیا جێدەهڵێن. ئەوان بۆ هەر شوێنێكی عێراق ناچن، بە دڵنیاییەوە ئەوان دەچنە هەرێمە خاوەن ئۆتۆنۆمیەكەی كوردستانی عێراقەوە. بە رەچاوكردنی ئەوەی تاكەی دەمێننەوە و خۆیان وێنای چ ئایندەیەك بۆ خۆیان دەكەن (نابێت وەك ئەوەی هەندێ كەس پێیانوایە رێگایان پێبدرێت زوو بگەڕێنەوە بۆ توركیا)، ئەوا كێشەی مەترسیدار سەرهەڵدەدات.
بە دڵنیاییەوە پارتی سیاسی باڵادەست لە كوردستانی عێراقدا بریتییە لە پارتەكەی مسعود بارزانی، پارتی دیموكراتی كوردستان. ئەوەی سەیرە، ئەوەیە پارتی خاڵی هاوبەشی لەگەڵ ئاك پارتیدا زیاترە وەك لەوەی لەگەڵ پەكەكەدا هەیبێت. بە چەشنی ئاك پارتی، پارتی لەگەڵ سەرمایەداری و موڵكداری تایبەت و بزنسدایە(تەنانەت بە راددەیەكی زۆریش، هەروەك هەندێ لە رەخنەگرەكانی باسی دەكەن.) پارتی ریشەیەكی بەهێزی هەیە لە نێو كۆمەڵگەی كوردستانی عێراقدا، كە كۆمەڵگەیەكی تەقلیدی و موحافیزكارە. ئەمە لە كاتێكدا بە دڵنیاییەوە پارتی دیموكراتی كوردستان، پارتێكی سیاسی عەلمانیە، هەستیارە ئایینیەكانی موسڵمانان بەشێكی زۆریی ئەو یاسایانە پێكدەهێنێت كە لە یاسادانەرەكانی سەرچاوە دەگرن-بە تایبەتی ئەوەی پەیوەندی بە یاسایی پاراستنی پیرۆزیەكان، و كۆت و بەندەكانی پەیوەست بە سووكایەتیكردن بەو نۆرمە ئیسلامیانەوە هەیە كە بە شێوەیەكی بەربڵاو لە ناو خەڵكدا بوونیان هەیە.
بە رەچاوكردنی هەموو ئەوانە، ناتوانم وێنای ئەوە بكەم بەڕێز بارزانی و پارتی دیموكراتی كوردستان حەماسێكی زۆریان هەبێت بۆ ئەوەی ژمارەیەكی زۆری ئەندامانی پەكەكە بۆ ماوەیەكی دوور و درێژ بمێننەوە، یاخود بە راددەیەكی گەورە ئاوێتەی كۆمەڵگەی كوردی عیراق بن. بە دڵنیاییەوە، میوان و بە تایبەت ئەوانەی لە رووی ئیتنیەوە هاوشێوەن، شایستەی میوانداری و پێشوازی لێكردنن، بەڵام لە كۆتاییدا رەنگە خاوببنەوە لە پێشوازیكردنیان.

• ئوستادی سیاسەتەكانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست لە زانكۆی میزوری