ئەو ڕەوتە سەرسوڕهێنەرەی بەرەوپێشچوونی ئابووری وای كردووە هەندێ لە چاودێران باس لەوە بكەن ئایا هەرێمی كوردستان دەتوانێت پێداویستیەكانی چوونە پاڵ ڕێكخراوی بازرگانی جیهانی بەدی بهێنێت. ئەندامێتی لە ڕێكخراوی بازرگانی جیهانیدا نەك هەر تەنیا دەبێتە ڕەمزێكی گرنگ بۆ پێگەی هەرێمی كوردستان و كورد، بەڵكو كارئاسانی بۆ گەشەی ئابووری زیاتر دەكات لە هەرێمە خۆبەڕێوەبەرەكەدا.
ئەگەر ئیعتیباراتە ئابووریەكان تەنیا پێوەر بن، ئەوا هەرێمی كوردستان پاڵێوراوێكی جیددی دەبێت بۆ ئەندامێتی. نەك تەنیا ئاستی گەشەو خۆشگوزەرانی سەرسوڕهێنەرە، بەڵكو ئەم هەرێمە هەنگاوی مەزنی هەڵگرتووە بەرەو سەقامگیری سیاسی و لە هەمووشی گرنگتر، بەرەو سەروەری یاسا. بەهەموو پێوەرێك بەرەوپێشچوونی ئابووری لە هەرێمی كوردستانی عێراقدا لە ماوەی دوو دەیەی ڕابردوودا جێی سەرسامی و سەرسوڕمانە. نیشانەكانی گەشەكردن و مۆدێرنێتی لە هەموو شوێنێك بەدی دەكرێن- هەر لە دروستكردنی بەردەوامی تەلارە بازرگانیە گرانبەهاكان لە هەولێر و شارەكانی دیكەوە بۆ هەواڵە یەك لە دوا یەك و خێراكانی پەیوەست بە ئیمزاكردنی گرێبەستە چەندەها ملیۆن دۆلاریەكانەوە لەگەڵ كۆمپانیا نێودەوڵەتیە گەورەكاندا.
ئەو ڕەوتە سەرسوڕهێنەرەی بەرەوپێشچوونی ئابووری وای كردووە هەندێ لە چاودێران باس لەوە بكەن ئایا هەرێمی كوردستان دەتوانێت پێداویستیەكانی چوونە پاڵ ڕێكخراوی بازرگانی جیهانی بەدی بهێنێت. ئەندامێتی لە ڕێكخراوی بازرگانی جیهانیدا نەك هەر تەنیا دەبێتە ڕەمزێكی گرنگ بۆ پێگەی هەرێمی كوردستان و كورد، بەڵكو كارئاسانی بۆ گەشەی ئابووری زیاتر دەكات لە هەرێمە خۆبەڕێوەبەرەكەدا.
ئەگەر ئیعتیباراتە ئابووریەكان تەنیا پێوەر بن، ئەوا هەرێمی كوردستان پاڵێوراوێكی جیددی دەبێت بۆ ئەندامێتی. نەك تەنیا ئاستی گەشەو خۆشگوزەرانی سەرسوڕهێنەرە، بەڵكو ئەم هەرێمە هەنگاوی مەزنی هەڵگرتووە بەرەو سەقامگیری سیاسی و لە هەمووشی گرنگتر، بەرەو سەروەری یاسا. ئەمەی دوایەمینیان گرنگیەكی تایبەتی هەیە. دەبێت ئەندامانی دیكەی ڕێكخراوی بازرگانی جیهانی متمانەیان هەبێت كە ڕێككەوتنە بازرگانیەكانیان و ئەو گرێبەستانەی بۆ ئەنجامدانی كارەكانیان ئیمزای دەكەن، لەسەر بنەمای یەكسان و ڕەوا جێبەجێ دەكرێن. لە ڕابردودا ئەوە دەركەوت كە نیگەرانیەكانی پەیوەست بەو بوارە بوونە ئاستەنگ لەبەردەم ئەو لایەنانەی داواكاری بە ئەندام بوونیان لە ڕێكخراوی بازرگانی جیهانی پێشكەش دەكرد. لە ڕاستیدا، نیگەران بوون لەبارەی سیستمێكی قەزائی لایەنگیرو گەندەڵەوە یەكێك بوو لە هۆكارەكانی دواخستنی ئەندامبوونی ڕوسیا بۆ چەندین ساڵ لەم ڕێكخراوەدا.
لەگەڵ ئەوەشدا، ئەگەر ئەو پێوەرەش وەربگرین، ئەوا بەلای كەمەوە كوردستان بە چەشنی زۆرێك لە ئەندامانی ئێستای ڕێكخراوی بازرگانی جیهانی شایستەی ئەوەیە بچێتە ئەو ڕێكخراوەوە-هەروەها لە هەندێ ئەندامی دیكە شایستەترە بۆ ئەوەی بچێتەپاڵ ئەو ڕێكخراوە. بەڵام جۆری سیستمە ئابووری و یاساییەكان تەنیا فاكتەر نین بۆ دیاری كردنی ئەوەی قەوارەیەك بچێتە ناو ڕێكخراوی بازرگانی جیهانیەوە. ئیعتیباراتە دیبلۆماسی و جیوپۆلەتیكیەكان ڕۆڵێكی گەورە دەبینن، هەندێ جار تەنانەت ڕۆڵێكی یەكلاكەرەوە دەبینن، لەو بوارەدا ئەگەرەكانی بوونی هەرێمی كوردستان بە ئەندامی ڕێكخراوی بازرگانی جیهانی لە دەرفەتێكی نزیكدا ئەگەرێكی مژەدەبەخش نین.
لە ماوەی دوو دەیەی ڕابردودا سێ نموونەی زەق هەن لەبارەی سازشكردنی هەستیارەوە بۆ چارەسەركردنی ناكۆكیە سیاسی و جیۆستراتیجیەكانەوە پێش ئەوەی ئەو لایەنە داواكاری چوونە پاڵ ڕێكخراوی بازرگانی جیهانی پێشكەش بكات. یەكەمیان وەرگرتنی قوبرس بوو لە ساڵی 1995دا. ئەو هەنگاوە مایەی مشتو مڕ بوو لەبەر ئەوەی سوپای توركیا لە سەدا 37ی خاكی قوبرسی داگیركردبوو و ئەنقەرە هەستا بە دامەزراندنی كۆماری توركی قوبرسی باكوور لەو خاكە داگیركراوەدا-«دەوڵەت»ێك، كە جگە لە توركیا كەس ئیعتیرافی پێنەكرد.
مشتومڕێكی دوورودرێژتری پەیوەست بە ڕێكخراوی بازرگانی جیهانیەوە بریتی بوو لە حاڵەتی تایوان. حكومەتی پەكین پێداگیری كرد لەسەر ئەوەی تایوان بەشێكە لە چین و بەرپرسانی چینیش بەرهەڵستی ئامانجی ئەم دوورگەیەیان كرد بۆ ئەوەی ببێتە ئەندامی ڕێكخراوی بازرگانی جیهانی. لە كۆتاییدا سازشێك كرا كە تایوان ڕەزامەندی بەدەستهێنا لەسەر بوونە ئەندام لە ساڵی 2001دا-بەڵام نەك وەك دەوڵەتێكی سەربەخۆ، بەڵكو تەنیا وەك « خاكێك كە ڕێ و شوێنێ ئابووری جیاوازی هەیە»
هەروەها ڕوسیاش ناچاربوو بەسەر كێشە دیبلۆماسی و جیوپۆلەتیكیەكاندا زاڵبێت بۆ بەدەستهێنانی ئەندامێتی. كۆسپی سەرەكی بریتی بوو لە توڕەیی جۆرجیا لە پشتیوانیكردنی ڕوسیا بۆ ناوچە جوداخوازەكانی جۆرجی، مەبەست لە ئەبخازیا و ئوسیتای باشوورە. لە ڕاستیدا گفتوگۆیەكی درێژخایەن- و فشارێكی نێودەوڵەتی گەورە پیادە كرا- پێش ئەوەشی حكومەتی جۆرجیا لاری نەبوونی خۆی پیشان بدات بۆ ئەندامێتی ڕوسیا لە سەرەتای ئەمساڵدا.
ئەم نموونانە پەیوەندیان هەیە بە خەونەكانی هەرێمی كوردستانەوە. حكومەتی ناوەندی بەغدا چالاكانە لە هەوڵی بەدەستهێنانی ئەندامێتی ڕێكخراوی بازرگانی جیهانیە بۆ عێراق، بەرپرسانی عێراقیش هیچ پەرۆشیەكیان نییە بۆ ئەوەی هەرێمی كوردستان وەك قەوارەیەكی جیا لەو ڕێكخراوە وەربگیرێت. لە ڕاستیدا، رژێمەكەی مالیكی زوو زوو و بە دەنگی بەرز ناڕەزایی خۆی دەردەبڕێت بەرامبەر ڕەفتاری هەولێر بۆ ئیمزاكردنی گرێبەست لەگەڵ كۆمپانیا دەرەكیەكان پێش ئەوەی ڕەزامەندی پێشوەختی بەغدا وەربگرێت.
هەروەها ئەگەری ئەوە هەیە توركیاش گومانی هەبێت لە ئاست چوونەپاڵ ڕێكخراوی بازرگانی جیهانی لەلایەن هەرێمی كوردستانەوە. ئەوە ڕاستە كە ئەم ئەندامێتیە گەشەی كارەكانی كۆمپانیا توركیەكان ئاسانتر دەكات لە باكووری عێراقدا، هەروەها ڕەنگە لەلایەن كۆمپانیاكانی دیكەشەوە پێشوازی لێبكرێت. بەڵام سەركردەكانی توركیا نیگەران دەبن لە بارەی هەر هەنگاوێكەوە كە ئەو تێڕوانینە دروست بكات كە كوردستانی عێراق ئەتوانێت وەك دەوڵەتێكی سەربەخۆ ڕەفتار بكات. لە لە ڕابردودا، ئەنقەرە هەرێمی خۆبەڕێوبەری كوردستانی بە خاڵی كێشكردن دادەنا بۆ دانیشتووانی كوردی وڵاتەكەی، بەو پێیە، پێی وابوو ئەگەری ئەوەی لێدەكرێت ببێتە هەڕەشە بۆ سەر یەكگرتوویی دەوڵەتی توركیا.
پێش ئەوەی هەرێمی كوردستان ئەندامێتی ڕێكخراوی بازرگانی جیهانی بەدەست بهێنێت، ئەوا دەبێت دڵنیابێت لەوەی پێویستە زاڵبێت بەسەر بەرهەڵستی ئەنقەرە و بەغدادا. ڕێكخراوی بازرگانی جیهانی تەفزیڵی كاركردن بە كۆدەنگی دەكات كاتێك مەسەلەكە پەیوەست بێت بە داواكاری بە ئەندامبوونەوە، ئەمەش بەو مانایە دێت هەر یەك لەو حكومەتانە ئەتوانن كارایانە ڤیتۆی خەونەكانی هەرێمی كوردستان بكەن. ئەگەرچی لە ڕووی تیۆرییەوە، ڕەنگە ڕێكخراوی بازرگانی جیهانی بە زۆرینەی دەنگ ئەندامی نوێ قبوڵ بكات، بەڵام ئەمە ئەگەرێكی دوورە لە حاڵەتی كوردستاندا. ئەمەریكا و هاوپەیمانە ئەوروپیەكانی نایانەوێت ئەنقەرە توڕە بكەن، كە ئەندامی ڕێكخراوی ناتۆیە، هەروەها ئەمەریكا دوودڵ دەبێت لەلاوازكردنی بەغدا.
تەنیا ستراتیژیەتێكی كردارەكی كە هەرێمی كوردستان بتوانێت بۆ وەرگرتنی بە ئەندام لە ڕێكخراوی بازرگانی جیهانیی بیگرێتەبەر ئەوەیە پشوودرێژانە كۆشش بكات بۆ ئەوەی حكومەتی ئەنقەرە و بەغدا ڕازی بكات. گەرچی ئەوەش ستراتیژیەتێكی درێژخایەنەو ئەگەری سەركەوتن تێیدا مسۆگەر نییە.