هەروەك ئاژانسی وزەی جیهانی بڵاوی كردۆتەوە لە 2010دا، ئەوا ڕێژەیەكی بەرچاو لە سەرچاوەكانی وزەی جیهان كەوتونەتە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و باكووری ئەفریقیاوە، ئەمە سەرەڕای بوونی سامانی كانزا گرنگەكان، هەروەها شوێنە مێژووییەكانی جیهان و چەندین سەرچاوەی گرنگی دیكە كە دەكرێت ئاستێكی بەرزی گوزەران بۆ دانیشتووانەكەی زامن بكەن.
دەكرێت بڵێین ئەگەر پلاندانانی باش هەبێت بۆ سوودوەرگرتن لە هەمەچەشنی جوگرافی وڵاتانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و باكووری ئەفریقیا، ئەوا دەكرێت لە زۆر بواردا سەرمەشقی جیهان بكەن بۆ پێشكەوتن و ببێتە خۆشترین شوێنەكانی ژیان.
ئەوەی جێی داخە بۆ دەیان ساڵ ئەگەر نەڵێین چەند سەدەیەك، ئەم ناوچەیە بۆتە قوربانی دەستی كۆمەڵێك بنەمای دەستلێنەدراو كە ئیمكانی ئەوە نەبوو موناقەشەیان لەبارەوە بكرێت و سازشیان لەبارەوە بكرێت یاخود بگۆڕدرێن، كە بەهۆیەوە نەهامەتی، لەدەستدانی توانا و كارامەیی و نەبوونی پێشكەوتن بوونەتە شتێكی باو و تەواوی ناوچەكە و چۆتە لیستی ڕەشی جیهانی مۆدێرنەوە.
دیارترین بنەمای دەستلێنەدراو بریتیە لە دەستەواژەی»یەكێتی نەتەوەیی» كە لە گۆڕەپانەكانی شەڕی بەهاری عەرەبیدا دەیبیستین. لە هەر یەك لەم سیناریۆیانەدا، خاڵی سەرەكی ئەوەیە خەڵكەكە خوازیاری دووپاتكردنەوەی ئەمەن لە ژێر دروشمی یەكێتی نەتەوەییدا كە نادڵنیاییەكی ڕوون هەیە لەبارەی ئەوەی مانای ئەم دەستەواژەیە چییە.
گووتاری كۆنی یەكێتی نەتەوەیی لە ڕابردوودا و تا ڕاددەیەكی گەورە لە ئێستادا بەهۆی دروشمەكانی وەك « ئێمە هەمو عەرەبین، ئێمە هەموو فارسین، ئێمە هەموو توركین» گوزارشتی لێدەكرێت، كە هەموومان ئەوەمان بەدی كرد نەتەوەكانی دیكەی چوارچێوەی سنوورەكانیان فەرامۆش دەكەن. هەموو ئەمانە بوونە هۆی بە هەدەردانی هەموو ئەو سەرچاوە سروشتی و مرۆییانەی خوا بەم بەشەی جیهانی بەخشیوە، لەبری ئەوە گرفتاربوون بەدەست ناسەقامگیری، دواكەووتویی، هەژاری و گەندەڵییەكی زۆرەوە. یەكێتی عەرەب بە یەكێتی سووریا و میسر لە سەرەتای 1958دا دەستی پێكرد كە پەیوەست بوو بە یەكێتی نەتەوەیی عەرەبەوە، بەڵام درێژەی نەكێشا. ئەم پاشەكشەیە بووەهۆی ئەوەی سەرلەنوێ دەستەواژەكە پێناسەبكرێتەوە كە دواتر بۆ دەیەها ساڵ كار بۆ یەكێتی- ئازادی- سۆسیالیزم كرا لەلایەن ئایدلۆجیای بەعسەوە لە سوریا و عێراق كە هەر یەكەیان بە شێوەیەكی جیاواز بوونەهۆی دواكەوتویی زیاتر، سەركوتكاری زیاتر و كاولكاری زیاتر بە لەبەرچاوگرتنی ئەوەی نە یەكێتی و نە ئازادی و نە سۆشیالیزم یەك بست بەرەو پێشەوە نەچوون. لە هەموو ئەو ماوانەدا، ململانێی دەسەڵات و باڵادەستی سەركردە لە ژێر ناوی جیاوازدا بەردەوام بوون و ئەمەش بووەهۆی دروستبوونی دوو جەمسەر بۆ پێناسەی ئەوەی نەتەوە چییە لەسەر ئەساسی سنووری ئەو وڵاتانەی لە چوارچێوەیدا دەژین.
لەو سیناریۆیانەی ئێستا لە ئارادان، پێشبینی دەكرێت یەكێتی نەتەوەیی بە مانای ئەو خەڵكانە بێت كە لە چوارچێوەی دەوڵەتانی ئێستادا دەژین، هەروەك ئەوەی لە میسر، یەمەن، لیبیا و سوریادا بینیومانە كە لە چوارچێوەی هەمان سنووردا بمێنێتەوەو لە سایەی تاقە سیستمێكی یەكگرتوودا حكومڕانی بكرێت. پێشبڕكێی ئەوەی كێ ئەتوانێت بۆ ماوەیەكی درێژتر ئاڵاكە بەرزبكاتەوە لە شاشەی تەلەفزیۆنەكانەوە بینران. پەیامی سەرەكی خەڵك ئەوەیە كار بۆ ئەوە دەكەن بە هەڵە لێیان تێنەگەن بەوەی ئەوان كۆشش بۆ دابەشكردنی وڵاتە خۆشەویستەكەیان دەكەن، لەبەر ئەوەی سنوورەكانی ئەم وڵاتانە دەستلێنەدراون. ئەوان ئەوەیان لە یادچووە یەكێك لە هۆكارە سەرەكیەكانی نائارامی و گرفتە گشتیەكانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست ئەو سنوورانەیە كەلەلایەن هێزە ئیمپریالیەكانەوە كێشراون، هەروەك خۆیان ناویان ناوە، كە زۆر ڕقیان لێیانەو دەیانەوێن خۆیانیان لێ بە دووربگرن. ئەوان ئەوەیان لەبیرچووە كە ئەوەی ئەوان پێی دەڵێن هێزە ئیمپریالیەكان، لە ڕابردوودا و بە پێی بەرژەوەندییەكانی خۆیان و بە چاوبڕین لە بەرمیلە نەوتەكان و بە فەرامۆشكردنی ئاڵۆزی ئەو كۆمەڵگەیانەی تێیدا دەژین ئەم سنوورانەیان كێشاوە. تێكەڵ و پێكەڵی دانیشتووانی ئەم سنوورانە یەكێكە لە هۆكارە سەرەكییەكانی نائارامی و نەبوونی دیموكراسی، كە پێناسەی گونجاوی دیموكراسی زۆر ئاڵۆزترە ئەگەر بمانەوێت لە پێوەندیدا بە كۆمەڵگەیەكی هەمەچەشنەوە ئەو پێناسەیە بكەین كە جیاوازیەكانیان زیاتر گەورە دەبێت وەك دەرئەنجامی سیاسەتە سەركوتكاریەكانەوە كەلەلایەن حكومڕانەكانی ئەم كۆمەڵگەیانەوە كە بە زۆرداری كەمینە حكومڕانی ئەو خەڵكانەی كردووە كە لە چوارچێوەی ئەم وڵاتانەدا ژیاون.
مەبەستی سەرەكی ئەم ڕاپۆرتە گەیاندنی پەیامێكە بۆ زانایان و ڕۆشنبیران و ئەو كەسانەی بایەخ بە ئایندەی ئەم وڵاتانە ئەدەن و بۆ بەرزكردنەوەی ئاستی هۆشیارییە لەبارەی هەر یەكێك لەم حاڵەتانەوە، ئەگەر دوای دەیان ساڵ لە جێبەجێكردنی سیستمەكە، دەركەوت سیستمێكە لە زۆر ڕووەوە ناكارایە، نەك هەر تەنها بۆ خودی خۆی بەڵكو بۆتە سەرچاوەی گرفت بۆ باقی جیهان، ئەوا شتێكی سروشتیی و زەوروییە كە بگەڕیێنەوە بۆ بناغە و گومان لە هەموو شتێك بكەین و هیچ شتێك بە پیرۆز نەزانین. هەروەك سروشتییە بۆ زانایەك كە پێداچوونەوە بە هەموو پێناسەو بەدیهیاتەكانی خۆیی بكات، ئەگەر سیستەمەكە گومان لێكراوەكە وەك ئەوەی پێشبینی دەكرا سەركەوتوو نەبوو،كاتی ئەوە هاتووە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست خۆی لەگەڵ هەمەچەشنیەكاندا بگونجێنێتەوە بۆ ئەوەی بیانكاتە سەرچاوەی ژیانێكی باشترو گەشەی ئابووری نەك ببنە سەرچاوەی گرفت و نائارامی كە بە دڵنیاییەوە لە دەیان ساڵی ڕابردوودا یارمەتی نەدان. دەبێت ئەمە سنووری ئەم وڵاتانە لە خۆبگرێت و ڕێگە بدرێت بنەمای مافەكانی مرۆڤ تەبەنی بكرێن و پێشوازی لە دووبارە داڕشتنەوەی نەخشەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست بكەن بە خوڵقاندنی دانیشتووانێكی یەكڕەنگتر كە هەستێكی باشتری ئینتیمایان هەبێت. ئەگەر هەرگیز ئەوە ڕووینەدا، ئەوا باشترە ئەم كۆمەڵگەیانە ئارەزوومەندانە ئامادەیی هاوكاری بن و سوود لە هەمەچەشنی جوگرافی وەربگرن كە خوا پێی بەخشیون و باشتر جێدەستیان لەسەر جیهانی ئایندە هەبێت.