هێز و دپلۆماسیەت، هەر ئێک د دەمێ خۆ دا پێدڤی یە
February 14, 2018
وتار و بیروڕا
ل دەمێ حکومەتا ئیراقێ ب سوپایێ دەولەتێ دەستوورێ دەولەتێ هەتکاندی و سوپا و میلیشیایێن ناڤخۆ و بیانی دژی پێکهاتەیەکا دەولەتا ئەو ژێ دبێژن، بکار ئیناین و وەلاتێن هەڤپەیمانێن کوردان بەرانبەر وان هێرشان بێدەنگ ماین، کوردان هەر داخوازا راوەستاندنا شەڕی و دەستپێکرنا دانوستاندنان دکر. ل وی دەمی عەبادی هەموو باوەری هەبوو کو دەمێ دانوستاندنان بداوی هاتییە و سوپایێ وی دشێت ژ خانەقین هەتا زاخۆ بگریت، حکومەت و پەڕلەمانێ کوردستانێ ژناڤ ببەت و وەکو دیالا و ئەنبار و مووسلێ، سەرەدەریێ دگەل دهۆک و هەولێر و سلێمانیێ بکەت، لێ دەمێ هەرێمێ چو رێیێن ئاشتیانە بۆ چارەکرنا بابەتی نەماین، ل پردێ و عەین عوێز خەونێن عەبادی بداوی ئینان. ل وی دەمی، گەر ئارمانجا حکومەتا هەرێمێ بەردەوامییا شەڕی با، دوور نینە کا چاوا سوپا و میلیشیایێن ئیراقی ل سالا دوهزار و چاردێ پرۆژێ چەک بەرانبەر دشداشە خستە د وارێ بجهئینانێ دا، هەمان سیناریۆ دوبارە ببا و گەر پێشمەرگەی خواستبا هێرشی وی سوپایێ سەقەت بکەت، پێشمەرگە ل پشتا بەغدا ژی نەدراوەستا، لێ ل وی دەمی ژی حکومەتا هەرێمێ ب هەموو رەنگان دژی رشتنا خوینێ بوو و دانوستاندن ب تاکە چارە دزانین.
پشتی بۆیەرێن پردێ و راوەستانا شەڕی، حکومەتا هەرێمێ بەردەوامی دا بزاڤێن دپلۆماسی یێن خڕڤەکرنا پشتەڤانێن ناڤدەولەتی بۆ دەستپێکرنا دانوستاندنان و ژبەر رژدییا نێچیرڤان بارزانیێ سەرۆکێ جڤاتا وەزیران، وەلاتێن رۆژئاڤا دوبارە خۆ ل کەیسا هەلاویستی یا د ناڤبەرا هەولێر و بەغدایێ دا کرنە خودان. سەرەدانێن سەرۆکێ جڤاتا وەزیران بۆ وەلاتێن ئەورۆپی ژی، بەردەوامییا بزاڤێن دپلۆماسی بوو تا گەهشتییە وی ئاستی کو بارزانی سەرەدانا بەغدا کر و دگەل وی سەرۆکوەزیری کۆمبوو یێ هەردەم دگۆت: "گەر ئەنجامێن رێفڕاندۆمێ ب تەمامی نەهێنە هەلوەشاندن و دەستهەلاتا حکومەتا ئیتیحادی ل سەر هەموو ئاخا ئیراقێ نەهێتە سەپاندن، ب چو رەنگان دانوستاندنان دەستپێ ناکەین." لێ ئاخفتنێن وی دەرکەفتن نەوەیی و دگەل هەبوونا پیچەک فشارێن ناڤدەولەتی، عەبادی پێ ل ئاخفتنێن خۆ نا و ژبلی کو دگەل نێچیرڤان بارزانی کۆمبوو، چەندین سۆزێن گرێدایی دانا مووچەیێ فەرمانبەرێن هەرێمێ ژی ل سەر خۆ کرنە مال و ب هەمان دپلۆماسیەت، نێچیرڤان بارزانی گەهشتە تەهران و داڤۆسێ ژی.
راستە د سیاسەتێ دا هێز ژی گرنگە، لێ گەلەک جاران دەستکەفتێن ب رێیێن دپلۆماسی بدەستڤە دهێن، زێدەترن و ب دانا کێمتر باجێ بدەستڤە دهێن. لەورا پشتی سەرەدانێن دەرڤە یێن نێچیرڤان بارزانی، ئەنجامێن بزاڤێن دپلۆماسی دیار بوون و سەرەدانێن هەر ئێک ژ جێگرێ وەزیرێ دەرڤە یێ ئەمریکا، وەزیرا بەرگرییا ئەلمانیا و وەزیرێ دەرڤە یێ فڕەنسا د دووڤ دا هاتن و هەرسێ ئالییان دەمێ سەرەدانا بەغدا کرین، داخواز ژ سەرکردەیێن ئیراقێ کرن؛ مافێن دەستووری یێن هەرێما کوردستانێ بدەن، سەرەدەریێ دگەل سەرۆکێ جڤاتا وەزیرێن هەرێما کوردستانێ و حکومەتا هەرێمێ بکەن، دەستێ خۆ ژ سەر بودجەیا کوردستانێ راکەن و هەروەسا رێ بدەن گەشتێن ئەسمانی ل فرۆکخانەیێن هەرێمێ دەستپێ بکەنە ڤە.
هەرچەندە حکومەتا مەرکەزی تا نها سۆزێن خۆ بجهـ نەئیناینە، لێ دەستپێکرنا هەر شەڕەکێ نوو د رۆژهەلاتا ناڤینا پڕی کێشە و ئالۆزی و جەنگ و هەڤڕکییا هەرێمی و زلهێزان، دا زیانێن وێ ل سەر کوردستانێ مەزنتر بن و هەرچەند پێشمەرگەی سەرکەفتن ژی بدەستڤە ئینابان، دا ب هزاران کەس بنە قوربانیێن هەڤڕکیێ، لەورا ب سیاسەت و دپلۆماسیەتێ، هەرێما کوردستانێ تا نها ب کێمترین دۆرانان خۆ راگرتییە و قەوارەیێ خۆ یێ سیاسی پاراستییە.