کوردستان دشێت ب کۆمپانییەکا ئەمریکی گەندەلیێ نەهێلیت؟
ژیوار بامەڕنی
نێچریڤان بارزانی، دگەل دەستپێکرنا سالا نوو بەردەوامی دا بزاڤێن دەستپێکرنا دانوستاندنان د ناڤبەرا هەولێر و بەغدایێ دا، هەرچەندە حەیدەر عەبادیێ سەرۆکوەزیرێ ئیراقێ تا نها ب داتایێن شاش بزاڤان دکەت بەردەوامیێ بدەتە سیاسەتا خوە و بانگەشێ بۆ هەلبژارتنان بکەت و د هەر پرێسکۆنفرانسەکێ حەفتیانە دا، ل جهێ دانپێدانێ بکەت کو د هەیاما 4 سالان دا حکومەتا وی نەشیایە گەندەلان ئاشکرا بکەت و بدەتە دادگەهێ، ل جهێ دانپێدانێ بکەت کو پارێزگەهێن سوننەیان هەموو کاڤل و وێرانن و زێدەتری 4 ملیۆن کەسان ل ئیراقێ ئاوارەنە، ل جهێ دانپێدانێ بکەت کو ل گۆری داوی داتایێن حکومەتا وی، زێدەتری ملیۆن خێزانێن ئیراقی داخوازا مووچەیێ هەژاریێ کرینە و زێدەتری چار ملیۆن مالباتێن دی د رەوشەکا وەسا هەژار دانە مووچەیێ هەژاریێ ژ حکومەتێ وەردگرن، ل جهێ کو دیار بکەت کو حکومەتا وی بۆ دوبارە ئاڤەدانکرنا دەڤەرێن بن کونترۆلا داعشێ پێدڤی ب زێدەتری 100 ملیار دۆلارانە و بەغدا زێدەتری 100 ملیار دۆلارێن دی قەردارە، هێرش دکەتە سەر حکومەتا هەرێما کوردستانێ دبێژیت، داهاتێ پەترۆلێ پشکا مووچەیێن فەرمانبەرێن هەرێمێ دکەت، بێی کو داتا دەربارەی رێژەیا هنارتنا پەترۆلا هەرێمێ و ژمارەیا فەرمانبەرێن هەرێما کوردستانێ هەبن.
ل بەرانبەر ڤێ، حکومەتا هەرێمێ شوینا کۆمپانیێن حکومی چاڤدێرییا هەموو پرۆسەیا فرۆشتن و هنارتنا پەترۆلێ بکەن، کۆمپانییا دیلۆت کو ئێک ژ مەزنترین کۆمپانیێن چاڤدێریێ یە، نها کەرتێن پەترۆل و غازێ ل کوردستانێ وەرگرتینە. دیلۆت ئێک ژ وان کۆمپانییانە بۆ پاراستنا ناڤێ خوە، گەر بزاڤ بهێنە کرن ژی، رازی نابیت بەرتیلان وەربگریت و ناڤێ خوە کێم بکەت، ژبەر کو کۆمپانی ئەمریکی یە، بەری زیدەتری 170 سالان هاتییە دامەزراندن، نێزیکی 250 هزار کارمەندان ل سەرانسەری جیهانێ هەنە، سالانە زێدەتری 30 ملیار دۆلاران قازانج دکەت و ئێک ژ باشترین کۆمپانیێن چاڤدێریێ یێن جیهانێ یە. لی ل ئیراقێ، کەرتێن پەترۆل و غازێ دەمێ چەندین سالانە د دەست کۆمپانییا سۆمۆ دا، ل گۆری ئامارێن رێکخستنێن ناڤدەولەتی یێن شەفافیەتێ، ئیراقێ د هەیاما 15 سالێن بووری دا، زێدەتری 900 ملیار دۆلاران ژ فرۆشتنا پەترۆلێ وەرگرتینە، ئەگەر گەندەلی ل ئیراقێ نەبا، 30% یا 900 ملیاران کو دبنە 300 ملیار، بۆ دەولەتەکا وەکی ئیراقێ بۆ ئاڤاکرنا نەخوەشخانە، قوتابخانە و دروستکرنا جادە، فرۆکخانە، و هتد، هەبوو. ل ڤێرێ دا 600 ملیار دۆلار مینن، گریمان، حکومەتێ خواستبا وی پارەی ل سەر وەلاتییان دابەش کەت، هەرچەندە چو ئامارێن فەرمی دەربارەی ژمارا ئاکنجیێن ئیراقێ نینن، لێ دوبارە دێ بێژین گریمان، 35 ملیۆن مرۆڤ ل ئیراقێ هەنە، پشکا هەر وەلاتییەکی ژ ڤان ژ سالا 2003 یێ تا سالا 2018 ێ، مەهانە دا نێزیکی 100 دۆلاران بیت. ئەڤە نەبەرەڤانیکرنە ژ تیۆرییا بەلاڤکرنا پارەی ل سەر وەلاتییان دێ ژیانێ خووش کەت، بەلێ ئەگەر هەر کەسەکی 100 دۆلارێ خۆ وەرگرتبا و بکەیفا خۆ سەرەدەری پێ کربا، دا باشتر بیت ژ هەر 900 ملیار بچن، ئیراق وێران بیت، حکومەت قەردار بیت و نە قوتابخانە و نە نەخوەشخانە و نە جادە و فرۆکخانە و هتد. دروست نەبن.
حکومەتا کوردستانێ وەکی هەموو حکومەتێن دەڤەرێ تا نها نەشیایە خۆ ب تەمامی ژ گەندەلیێ رزگار بکەت، لێ ئەڤ گاڤێن نوی یێن دهێنە هاڤێتن، ئەگەر بەردەوام بن و ب سەرپەرشتییا سەرۆکاتییا جڤاتا وەزیران رژدی و لەزاتی د هاڤێتنا وان دا بهێنە کرن، دێ ب رێژەیەکا ئێکجار مەزن شەفافیەت کەڤیتە کارێ حکومەتێ و هێدی هێدی، ئەو بێ باوەرییا د ناڤبەرا خەلک و حکومەتێ دا ژناڤ چیت.
