ئەوەی كە دوژمنانی سەربەخۆیی و هەندەك میدیای ناوخۆییش بە بەردەوامی باسی لێوەدەكەن هەڵوەشاندنەوەی ئەنجامەكانی ریفراندۆمی سەربەخۆیی كوردستانە،گوشاری لایەنە دژەكانی سەر بە خۆیی لە هەموو بوارەكان بە سەر كوردستاندا چڕ بۆتەوە لە هەمان كاتدا لە هەوڵی بە دەست هێنانی زۆرترین قازانج لە بواری ئابوری و سیاسی لە ناوچەكەدا ئەوەش یەكەم هەنگاوە بۆ ئەوەی وا لە كورد بكەن كە ئەنجامی ریفراندۆم هەڵ بوەشێننەوە،ئەوەی كە شارەزا لە بواری دەستور و پرسەكانی تایبەت بە راپرسی بیت دەزانیت كاتەك كە گەڵەك بریار لە سەر پرسەكی چارەنووس ساز دەدات لە رووی هێزی یاساییەوە چ هێزەكی هەیە هەر بۆیەش ئەگەر سەیری ئەو پرۆسانە لە ووڵاتانی تر بكەین دەبینین كە پرسە گرینگە كان بە گشتپرسی یەك لا دەبنەوە و ئەو پرسانە و نەتیجەكانیان لە سەرەوەی هەموو یاساو عورفەكی ئەو ووڵاتەن كە راپرسی تێدا دەكرێت.
هەر بۆیەش بڵاو بونەوەی مقۆمقۆی هەڵوەشاندنەوەی ئەنجامەكانی راپرسی بە تایبەتی كە لە لایەن حكومەتی ناوەندەوە وەكو پێشمەرجی گفتگۆكان دانراوەئاوا ئاسان و ممكین نییە.
هەر بۆیەش هەڵوەشاندنەوەی ئەنجامی ریفراندۆم لە دەستەلاتی حكومەتی هەرێم تەنانەت پارڵمانیش دانییە ئەوەش دەتوانیین بەو شێوەیە شی بكەینەوە،كاتەك كە دەستورەكانی ووڵات لە لایەن دەستەلاتی یاسادانانەوە دەردەچن حكومەت و هەموو دام و دەزگاكان ملزم بە جێبەجێ‌ كردنی ئەو یاسایانەن و تەنیا دەتوانن رێنمایی بۆ دەر بكەن بۆ ئەوەی ئاسانتر جێبەجێ‌ بكەن هەر وەك چۆن دەبیت ئەو رێنماییانە پاڵپشت بەو یاساییە دەربچن كە لە دەستەڵاتی یاسادانانەوە دەرچوونە و ئەو یاسایەش نابیت بە پێچەوانەی دەستوور بیت.
و تەنانەت هەموار كردنەوەی دەستوریش بە تایبەتی دەستوری عێراق كە دەستورەكی جامدە ،هەموار كردنەوەی پێویستی بە كۆمەڵەك رێو شوێنی دژوار هەیە كە لە دەستور دا هاتووە بەڵام ئەوەی كە لە دەستوریش گرینگترە رای گەلە كە دەتوانیت بە شێوەیەكی دیموكراتیانە یەكلایی بكاتەوە.
بریاری هەڵوەشاندنەوەی دەبیت وەكوو پرۆژە یەك لە پارڵمان باس بكرێت و تەنانەت پارڵمان ناتوانیت بریاری لە سەر بدات تەنیا پارڵمان دەتوانیت كۆمیسیۆنی باڵای هەڵبژاردنەكان و راپرسی رابسپێریت بۆ ئەوەی كە گشت پرسی بكرێت لەو گشت پرسییەدا دەبیت ئەو پرسیارە ئاراستەی خەڵك بكرێت ئایا لە گەڵ هەڵوەشاندنەوەی ئەنجامەكانی راپرسیدان؟ یان نا؟
هەر بۆیەش رێز گرتن لە بریاری دادگای فیدراڵی لە لایەن حكومەتی هەرێمی كوردستان وەكوو ئەوەی كە لە هندەك لە میدیاكان باسی لێوەدەكرێت بە نیشانەی هەڵوەشاندنەوەی ئەنجامی ریفراندۆم نییە بەڵكو نیەت پاكییە بۆ دەستپێكردنەوەی گفتوگۆكان لە چوارچێوەی دەستوردا هەر بۆیەش هەر جۆرە شیكردنەوەیەك لەو بارەیەوە لە دەرەوەی ئەو بابەتە بیت هەڵەیە و دەچیتە خانەی پرۆپاگەندە و هیچی تر نییە.