((ئەم وتارەی ستیف كوك گەورە تۆژەری ئامۆژگای ئەنجوومەنی پەیوەندیەكانی دەرەوە، بۆچوونی چاودێرێكە بۆ ئەو بارودۆخە نالەبارەی لە ئاكامی هێرشەكانی حەشدی شەعبی و سوپای عێراق بەسەر كەركوك و كوردستان هات، هەروەها پیشاندانی ئەو رووداوە مەزندە نەكراوەن كە لەدوای ریفراندۆم لە ناوخۆی كوردستان و عێراق و هەڵوێستی ئەمریكا روویانداوە، لەبەر گرنگی ئەم وتارە بۆ پیشاندانی واقیعەكە بە پێویستمان زانی بۆ خوێنەرانی گوڵانی بكەین بە كوردی)).

رۆژی 16ی تشرینی یەكەم، هێزەكانی حكومەتی عێراقی- بە هاوكاری یەكەكانی حەشدی شەعبیی هاوپەیمان لەگەڵ ئێراندا- دەستیان بەسەر شاری كەركووكدا گرت. لەم هەوڵ و هەنگاوەیاندا سوودیان لە هاوكاری پەنهانی بەشێك لەو هێزە سەربازییە كوردییانەی- كە بە پێشمەرگە ناسراون- وەرگرت كە سەر بە یەكێتی نیشتمانی كوردستانن.
ئاشكرایە، هەرێمی كوردستان هەرێمێكی خۆبەڕێوەبەرە لە عێراقدا، بەڵام گەلی ئەو هەرێمە خوازیاری بەدەستهێنانی زیاترن. لە 25ی مانگی ئەیلوولدا، هەرێمی كوردستان ریفراندۆمی سەربەخۆیی ئەنجامدا كە تێیدا لە سەدا 93ی دەنگدەران خواستی خۆیان دووپات كردەوە بۆ جیابوونەوە لە عێراق. ئۆپەراسیۆنە سەربازییەكانی بەغدا بەشێك بوون لە هەوڵەكانی پووچەڵكردنەوەی ئەو دەرئەنجامە، بەتایبەتی كە پێشتر كەركووك بەشێك نەبوو لە هەرێمی كوردستان، بەڵام لە دوای ئەوەی داعش خەلافەتەكەی خۆی راگەیاند و چەند بەشێكی باكووری عێراقی داگیركرد لە مانگی حوزەیرانی ساڵی 2014، ئەم شارە بەتەواوەتی كەوتە دەستی هێزەكانی پێشمەرگە.
بەڵام لە ماوەی چەند كاتژمێرێكدا لە دوای راگەیاندنی ئۆپەراسیۆنی گرتنەوەی كەركووك لەلایەن سەرۆك وەزیرانی عێراق، حەیدەر ئەل عەبادییەوە،( بەهۆی هاوكاری بەشێك لە هێزەكانی یەكێتی) پێشمەرگە ناچار بە پاشەكشە كران، بۆ ئەوەی دەستبەرداری شارەكە و، بنكەیەكی ئاسمانی و كێڵگە نەوتییەكانی ناوچەكە ببن. ئەمە سەركەوتن بوو بۆ عەبادی و شكستێكی گەورە بوو بۆ كوردستان، ئێستاش كە حكومەتی مەركەزی كۆنتڕۆڵی ئەو ناوچانەی كردووەتەوە كە پێش داگیركارییەكەی داعش لە ئارادا بوون، رایدەگەیەنێت كە كاتی ئەنجامدانی گفتوگۆیە لە نێوان بەغدا و سەركردایەتی كورد لە هەولێر. بەڵام هێشتا روون نییە كە چۆن و كەی ئەو گفتوگۆیە روودەدات، چونكە ئێستا پێگەی كوردستان لاواز بووە و سیاسەتیش لە كوردستاندا بۆتە گێژاوی یەكتر تۆمەتباركردن و یەكتر تاوانباركردن بە ئەنجامدانی ناپاكی.
لە راستیدا دەتوانین بڵێین ئەمە لە چەند روویەكەوە ساتەوەختێكی باش نەبوو بۆ واشنتۆن، هەروەها ساتەوەختێكی باشیش نەبوو بۆ ئەو شرۆڤەكارانەی كە پێشبینی ئەوەیان نەدەكرد رەوتی رووداوەكان بەم شێوەیە وەرچەرخێت، بەتایبەتی ئەم رووداوەی ئێستا.


لەبەر ئەوەی من ناتوانم لە بری هیچ كەسێكی دیكە قسە بكەم، من تەنیا گوزارشت لە بۆچوونی خۆم دەكەم و رایدەگەیەنم كە ئەمە ساتەوەختێكی شەرمەزارییە. چونكە من دڵنیابووم لەوەی عەبادی پەنا ناباتەبەر، یان ناتوانێت پەنا بباتەبەر گرتنەبەری رووبەڕووبوونەوەی سەربازی و قەناعەتم وابوو كە هەڕەشەكانی تەنیا بۆ باشتركردنی پێگەی خۆی بوو لە گفتوگۆكاندا، بەڵام ئێستا كاتی پێداچوونەوە و پرسیاركردنە. لەگەڵ ئەوەشدا هەندێ پێشبینیم هەبوون، راست دەرچوون. بۆ نموونە، من دەمزانی، كە بارزانی داوای ئەنجامدانی ریفراندۆمی كرد و رۆژێكی بۆ دیاری كرد، ئەوا هیچ رێگەیەك نەبوو بۆ قەناعەتپێهێنانی بە دواخستنی. بە بۆچوونی من ئەنجامدانی ریفراندۆمی سەربەخۆیی رێگایەكی ژیرانە بوو بۆ ئەوەی بارزانی هەڵبستێت بە چارەسەركردنی كێشەكان. پارتی دیموكراتی كوردستان لە ململانێیەكی سەختدایە لەگەڵ (ركابەر و شەریكەكەی) كە ئەویش یەكێتی نیشتمانی كوردستانە، هەروەها لەگەڵ باڵێكی جیابووەوەی ئەو حزبەش كە گۆڕانە. بەڵام هەم یەكێتی نیشتمانی كوردستان و هەم بزووتنەوەی گۆڕان پشتیوانییان لە سەربەخۆیی دەكرد، بەڵام بە دڵگەرمییەوە نا، لەبەر ئەوەی ئەوان خوازیاری كوردستانێك نین كە پارتی دیموكراتی كوردستان بەسەریدا باڵادەست بێت.


بارزانی تەحەددای ركابەرەكانی دەكرد بۆ بەرهەڵستیكردنی سەربەخۆیی، واتە حیسابی ئەوەی كردبوو كە زۆرینەی زۆری كورد دەنگ بە جیابوونەوە لە عێراق دەدات، ئەو كاتەش دەیتوانی كێشە سیاسییە ناوخۆییەكان بگۆڕێت بە پرسی رووبەڕووبوونەوە لەگەڵ حكومەتەكانی عێراق و توركیا و ئێراندا، كە خۆی و راوێژكارەكانی باوەڕیان وابوو دەتوانن ئیدارەی ئەم حكومەتانە بكەن، ئەویش بە پشتیوانی ئەمریكا، كە بۆ چەندین ساڵە ئەمریكا كاری لەگەڵ هەرێمی كوردستاندا كردووە و پشتیوانی لێكردووە و لە هەمان كاتدا پێداگیری لەسەر سیاسەتی «یەك عێراق» كردۆتەوە.


من باوەڕم وابوو كە توركیا سەربەخۆیی لەسەر دەستی پارتی دیموكراتی كوردستان قبووڵ دەكات، كە ئەمەش ناڕاست بوو. هەروەها من مشتومڕی ئەوەم دەكرد، ئەگەر بێتو ئەنقەرە بەرهەڵستی ئەو رێگایە بكات كە بارزانی گرتوویەتەبەر- كە لە ماوەی دەیەی رابردوودا پەرەی بە پەیوەندی زۆر باش دابوو لەگەڵ سەرۆكی توركیا رەجەب تەییب ئەردۆغان و پارتەكەی (پارتی داد و گەشەپێدان)، ئەوا توركیا چەند بژارەیەكی كەمیان دەبێت بۆ رێگریكردن لە ریفراندۆمەكە، یان لەبەردەم هەر هەوڵێكدا كە كورد بیخاتەگەڕ بۆ جێبەجێكردنی دەرئەنجامەكانی ریفراندۆمەكە. ئەمە تا راددەیەكی زۆر راست بوو. چونكە لەگەڵ نزیكبوونەوەی رۆژی ریفراندۆمەكەدا، گوتاری ئەرۆدغانیش توندتر بوو، كاتێكیش ئەنجامی ریفراندۆمەكە راگەیەنرا، هەڕەشەی داخستنی سنوور و راگرتنی بازرگانی (لە نێویاندا نەوت) و تەنانەت هەڕەشەی داگیركاریشی كرد، بەڵام هیچ یەكێك لەمانە رووینەدا، ئەگەرچی توركیا بەشداری نەكردووە لە هیچ یەكێك لەو ئابڵوقانەی خراونەتەسەر كوردستان، بەڵام گەشتی ئاسمانی بازرگانی بۆ دوو فڕۆكەخانە مەدەنییە نێودەوڵەتییەكەی هەرێمی كوردستان راگرت.


من نیگەران بووم لەبارەی ئەگەری روودانی توندوتیژی لە ناو كەركووك و لە دەوروبەری ئەو شارەدا، بەڵام كێ نیگەران نەبوو؟ چونكە زۆر شت هەیە لە ناو كەركووك و لە دەوروبەری كە پەیوەستن بە ناسنامەی كوردبوون و بوونی نەوتێكی زۆرەوە. كەواتە ئەگەر توندوتیژی رووی بدایە، ئەوا لە كەركووك روویدەدا.
ئەمانە هەموو ئەو شتانە بوون كە پێشبینییەكانم لەبارەیانەوە راست دەرچوون.


بەڵام ئەوەی كە بەسەرمدا تێپەڕی و زۆر گرنگترە بەلای منەوە بە بەراورد بە پێشبینییە راستەكانمان. بەتایبەتی كە كاری من ئەوەیە هاوكاری داڕێژەرانی سیاسەت و خەڵكی بە گشتی بكەم، بۆ ئەوەی تێگەیشتنێكی باشتریان لەبارەی جیهانەوە هەبێت. بەڵام لە پرسی پەیوەست بە ریفراندۆمی سەربەخۆیی هەرێمی كوردستان و دۆخی دواتردا، من هاوكار نەبووم. پێش هەموو شتێك، من بەرهەڵستی یەكێتی نیشتمانی كوردستانم بۆ ستراتیژیەتەكەی بارزانی بۆ ریفراندۆم بە كەم وەرگرت. راستە ئەوان ساردوسڕ بوون لە ئاست بیرۆكەكەدا، بەڵام من گریمانەی ئەوەم كرد كە هەر كاتێك دەنگدانەكە تەواو بوو، دەرئەنجامەكەی راگەیەنرا، ئەوا یەكێتی نیشتمانی كوردستان هیچ بژارەیەكی نابێت جگە لە پشتیوانیكردنی بارزانی. ئاشكرایە ئەوەی روویدا ئەوە بوو كە یەكێتی نیشتیمانی كوردستان-بە بەراورد بە پارتی دیموكراتی كوردستان- كە پەیوەندیی باشتری هەبوو لەگەڵ بەغدا و بە ملكەچكردنی بۆ عەبادی دەسەڵاتی بارزانی رەتكردەوە، بەوەش بژارەكانی بە كراوەیی هێشتەوە لەگەڵ حكومەتی مەركەزی و ئێرانییەكاندا.


لە ساڵی 2014دا من وتارێكم لە هەولێرەوە نووسی و باسم لەوە كرد پێویستە كورد باری سیاسیی خۆیان راست بكەنەوە، پێش ئەوەی خەونی سەربەخۆیی بەدەست بهێنن. من ئەمجارەیان ئەو لایەنەم فەرامۆش كرد، پێموابوو بارزانی تا راددەیەك ئەو بارەی راست كردۆتەوە لە رێی ئەنجامدانی ریفراندۆمەوە، كە دەبێتە هۆی یەكخستنی كورد لە دەوری كێشەیەكی باڵا كە بڕیاردانی چارەنووسە.

بە دڵنیاییەوە من ئەو راستییە دەزانم كە چەندین پارت و لایەنی جیاواز هەن كە نوێنەرایەتی بیروبۆچوونی جیاواز دەكەن لە نێو سیاسەتی كوردیدا. هەر لەبەر ئەوەش هەر كاتێك یەكێك لە هاوەڵەكانم ئاگاداری كردمایەتەوە كە هەموو كورد یەك بۆچوونیان نییە، من تێدەگەیشتم لەوەی مەبەستیان چییە.
دووەم، ئەگەرچی من دەمزانی عەبادی پێویستی بەوەیە وەك كەسێكی سەرسەخت دەركەوێت لە پێش ریفراندۆمەكە و دواتریش، بەڵام من باوەڕم وابوو ئەمە تاكتیكی گفتوگۆكردنە، بەڵام دەرچوو كە وا نەبوو. چونكە ئەگەر بگەڕێینەوە بۆ ئەو سەروەختە، ئەوا كاتی دەنگدانەكەی كورد بۆ سەربەخۆیی بۆ عەبادی زۆر خراپ بوو، واتە لە سەروەختێكدا بوو كە عەبادی سواری شەپۆلی هەواڵە خۆشەكانی داڕووخانی داعش بوو. ئەو كار و هەنگاوەی بارزانی كە بریتی بوو لە ئەنجامدانی ریفراندۆم دەبووە هۆی هەڵوەشاندنەوەی زۆرێك لەو دەسەڵاتە سیاسییەی كە عەبادی بە رەوتێكی لەسەرخۆ و لە دوای گرتنەدەستی دەسەڵاتەوە لە ساڵی 2014دا كەڵەكەی كردبوو. كەواتە دەبوو عەبادی دەست لە هەموو ئەوانە هەڵبگرێت و خۆی رووبەڕووی ركابەرەكانی بكاتەوە، ئەگەر بهاتایە كەركووك و ناوچە ناكۆكی لەسەرەكانی دیكەی بدایەتەدەست بارزانی، لە دەرئەنجامدا ئەو پەنای بردە بەر بەكارهێنانی هێز.


سەرەڕای ئەو هێز و دەسەڵاتەی كۆیكردۆتەوە، هێشتا عەبادی شەڕێكی هەیە لە ئێراندا، كە بریتییە لە سوپای پاسداران و میلیشیاكانی پەیوەست بە تارانەوە. ئەمە بە مانای ئەوە نییە كە ئەوەی لە كەركووك روویدا تەنیا و تەنیا بەهۆی دەستڕۆیشتوویی ئێرانییەوە بووە بەسەر بڕیاری عێراقییەوە. چونكە عەبادی هۆكار و پاڵنەری خۆی هەبوو بۆ وەشاندنی گورزێك لە كوردستان، بەڵام بە دڵنیاییەوە ئێران فاكتەرێك بوو بۆ ئەوەی شەڕەكە بەو دەستوبردییە لە كەركووك تەواو بێت. من باوەڕم وابوو كە ئێران فاكتەرێكە و دەكرێت بەكار بهێنرێت و دۆستە كوردەكانم نیگەران بوون لەبارەی هاوپەیمانێتی حەشدی شەعبی لەگەڵ ئێراندا، بەڵام من پێموابوو سوپای پاسداران زۆر سەرقاڵەو هەڕەشەكانی تەنیا بۆ مەبەستی ترساندنی بارزانی-یە لە گفتوگۆكاندا.
لە كۆتاییدا، من بە هەڵە سیاسەتی ئەمریكام لێكدایەوە. ئەمە ئەركی ئیدارەی ترەمپ نییە، چونكە بە شێوەیەكی گشتی كۆشكی سپی هەمان سیاسەتی ئیدارەی پێش خۆی گرتۆتەبەر، كە ئەو كەسەی بە رەسمی بەرپرسی ئەنجامدانی ئەو كارەیە بریتییە لە برێت ماكگۆرك. مشتومڕێك هەیە كە دەڵێت هەوڵە ئاشكراكانی ئیدارەی ئەمریكا بۆ فشار دروستكردن لەسەر كورد بۆ پاشگەزبوونەوە لە ئەنجامدانی ریفراندۆم رێگاچارەیەكی راست بوو، ئەویش بەلەبەرچاوگرتنی ئەوەی ئەمریكا پابەندە بە یەكێتی عێراقەوە. من هاوڕا نەبووم لەگەڵ ئەو رێگاچارەیەدا و پێموابوو تەنیا دەبێتەهۆی بەهێزكردنی پێگەی عێراق و ئێران، بەڵام لە هەمانكاتدا پێموایە ئەگەر ئەمریكا پشتیوانی كوردیش نەكات، بەڵام بەلای كەمەوە جڵەوی بەغدا دەكات.

بە تێڕوانینی من هیچ مانایەكی نییە بوترێت ئەوە لە بەرژەوەندی ئەمریكایە كە تەماشاكار بێت كاتێك عێراقییەكان كەلوپەلی وڵاتەكەی بەكار دەهێنن لە دژی پێشمەرگەی پارتی دیموكراتی كوردستان. چونكە بەلای منەوە ئەمە تەنیا دەبێتە هۆی هێنانەئارای ئەو بارودۆخەی كە داڕێژەرانی سیاسەت هەوڵی بەرپێگرتنی دەدەن- ئیدی لەبەریەك هەڵوەشانەوەی عێراق بێت، یان زیاتربوونی دەستڕۆیشتوویی ئێرانی بێت لە بەغدا، كە لە هەمان كاتدا دەبێتە هۆی دوورەپەرێزخستنی بارزانی و پارتی دیموكراتی كوردستان.

سەركردایەتی هەرێمی كوردستان هەر هەڵەیەكی كردبێت، ئەوا هێشتا بەردەوامە لە پشتیوانیكردنی ئەمریكا لە شەڕەكەیدا دژ بە داعش. بە پێچەوانەوە، سیاسییەكانی عێراق هەمیشە هاوپەیمانێكی دژوار بوون بۆ ئەمریكا، ئەویش بەلەبەرچاوگرتنی سرووشتی ئاڵۆزی سیاسەتی عێراق و رۆڵی بەرچاوی ئێران لە بەغدا. رەنگە عەبادی كەسێكی جیاواز بێت و رێگای خۆی هەبێت بۆ ئیدارەدانی خواست و بەرژەوەندییە ناكۆك بە یەكەكان كە بەشێكن لە سیستمی غەنیمەی سیاسی لە عێراقدا. هەرچۆنێك بێت، من باوەڕم وابوو كە ئەمریكا هەڵەكانی رابردو دووبارە ناكاتەوەو هێز و متمانەی خۆی بەكار دەهێنێت بۆ دروستكردنی هاوسەنگییەكی باشتر لە نێو هێزە سیاسییەكانی عێراقدا. من هەڵە بووم.