لە عێراقدا ئەو ئامادەییە نییە، تەنانەت بۆ داهاتووش زەمینەی پێكەوەژیان خۆش بكرێت، ئەوەتا لە عێراقی بەناو نوێدا، چ سڕینەوەیەكی ناسنامەی نەتەوەیی و ئایینی و مەزهەبی هەیە، لەبەرئەوەی هەرێمی كوردستان رەنگی جیاوازی نەتەوە و ئایین و مەزهەبی تێدایە، پێویستە لە سەرەتای هەنگاوهەڵێنان بۆ دامەزراندنی دەوڵەت، ئەوە لەبەرچاوبگیرێت كە دەبێتە دەوڵەتێكی فرە پێكهاتە.
لەگەڵ گەرم بوونی باسوخواسی ریفراندۆمی سەربەخۆیی، بەغدا و تاران و ئەنكەرە كەوتنەخۆ بۆ رێگریكردن لە ریفراندۆم، خەریكن جیهان لە دامەزراندنی دەوڵەتی كوردستان دەترسێنن، یەكێك لەو ئامرازانەی پەنایان بۆ بردووە پێكهاتەكانی كوردستانە، دەیانەوێت ئەوە بخەنەڕوو، كورد پێكهاتە نەتەوەیی و ئایینییەكانی دی دەچەوسێنێتەوە، بۆیە دنەی هەندێ لە حزبەكانی ئەو پێكهاتانە دەدەن، بۆ ئەوەی لە دژی ریفراندۆم بووەستنەوە، هەروەها لە ناوخۆی كوردستانیشدا، ئەو حزبانەی دژی ریفراندۆمن، بۆ گەرمكردنی ململانێی حزبی، بابەتی پێكهاتەكانیان لە میدیادا بە جۆرێك ورووژاند، دڵەڕاوكێیان دروست كرد، بەم شێوەیە حزبەكانی كوردستانیش لە دروستكردنی ترس لای ئەو پێكهاتانە رۆڵیان بینی.
ئەوەی بۆ جیهان و پێكهاتەكانی كوردستان و عێراق دەركەوتووە، مۆدێلی پێكەوەژیانی هەرێمی كوردستانە، كوردستان جگە لەوەی خۆی فرە پێكهاتەیە، هەرچی هەڵاتووی دەستی شەڕی مەزهەبی و ئایینیشە روویان تێكرد، بەجۆرێك عێراق بۆتە فاكتەری دەركردن، كوردستانیش فاكتەری راكێشانی ئەو پێكهاتانە، ئەمەش نیشانەی ئەوەیە، لە كوردستان كێشەی پێكهاتەكان نییە، دیدی كورد بۆ پێكهاتە نەتەوەیی و ئایینیەكان بە پراكتیك سەلمێندراوە، ئەو دیدە دوای دەستپێكردنی شەڕی داعش لە 2014 باشتر دەركەوت، لە ماوەی زیاتر لە سێ ساڵی شەڕی داعشدا، پێشمەرگە جارێكی دی ئەوەی سەلماند، پارێزەری هەموو پێكهاتەكانی كوردستانە، هەموو پێكهاتەكانی كەركووك ئەو راستییە دەزانن، ئەگەر پێشمەرگە نەبوایە كەركووكیش بە دەردی موسڵ دەچوو، لەو سۆنگەیەوە دەوڵەتی كوردستان كێشەی پێكهاتەكانی نابێت، بەڵام پێویستە بەر لە ریفراندۆم، جووڵەیەكی بە گوڕتر بۆ دواندنی پێكهاتەكان هەبێت.
بۆیە لێرەوە، پێشنیاز بۆ سەركردایەتی سیاسیی كوردستان دەكەم، پێش ریفراندۆم، نوێنەری تەواوی پێكهاتە نەتەوەیی و ئایینی و مەزهەبییەكانی ئەو ناوچانەی بەخوێنی پێشمەرگە پارێزراون، بەتایبەتیش كەركووك، لەگەڵ كونسوڵ و نوێنەری وڵاتان لە هەرێم بانگهێشتبكرێن، لە كۆنفرانسێكدا كە ناوی لێبندرێت (كۆنفراسی ئیمزاكردنی بەڵگەنامەی پێكەوەژیان – میپاق التعایش- لە دەوڵەتی كوردستاندا) نوێنەری راستەقینەی پێكهاتەكان بە عەرەب و توركمان و كریستیانەكان، لەبەرچاوی نوێنەری دەوڵەتان، بەڵگەنامەی پێكەوەژیان لەگەڵ كورد و سەركردایەتی سیاسی ئیمزا بكەن، چونكە وەك تێبینی دەكرێ، جۆرە ئامادەییەك لە نێو ئەو پێكهاتانە هەیە، بۆ ئەوەی لە ریفراندۆم دەنگ بە سەربەخۆیی بدەن، راستە هەندێ حزبی ئەو پێكهاتانە، كار بۆ عێراق دەكەن و دژی ریفراندۆمن، بەڵام ئەو رێورەسمەی ئیمزاكردنی بەڵگەنامەی پێكەوەژیان، دڵنیایی زیاتر بە پێكهاتەكان دەدات و ئەو ترسەش دەڕەوێنێتەوە كە بەغدا و پایتەختەكانی دەوروبەر وروژاندوویانە، ئیمزای كورد وەك ئیمزای بەغدا نابێت كە بەدرێژایی پەنجا ساڵی رابردوو، چەند رێككەوتنێكی لەگەڵ كورد كردووە و دواتر لێی پەشیمان بۆتەوە، چونكە كورد بە كردەوە و بە خوێنی پێشمەرگە، هەموو پێكهاتەكانی پاراستووە، پێكهاتەكانیش ئەو واقیعە دەبینن، بۆیە ئەم بەڵگەنامەیە دەبێتە نەخشەرێگەیەك، سیمای ئەو دەوڵەتەی كاری بۆ دەكرێت رەنگڕێژ دەكات و بەرچاو روونییەكیش دەداتە جیهان.