چ گۆمان تێدا نینە چەندەھا کەساتی و لایەن و پارت ل وەلاتێن عەرەبی، ژ مێنتالیتە و عەقلیەتێ کەڤنارێ خۆ ماندینە، و بزاڤێن وان یێن نویخوازیێ و مرۆڤدۆستیێ و دەرکەفتن ژ دەمارگیرییا نەتەوەیی و ڕەگەزپەرێستیێ لنک وان جھێ شانازی و دەستخۆشیێ یە. ئەو لایەن خالەک گەشن د دیرۆکا تژی دۆگماتیزما ڤی نەتەوەی دا، لێ پا ژبیر نەکەین، ئەو ھەمی تنێ دەستەکن و " چەپلە ب دەستەکی ناھێتە لێدان"، و ھەتا ھندەک وەسانە، ھزاران کەس و لایەن و پارتێن سیاسی و جڤاکی و ئایینی بەرۆڤاژینە، و ھێشتان وەکی بەرێ ھزردکەن، " پەرێ وەکی بەرێ"!
بچویکترین نموونە ژی ھەما ڕیفراندۆما سەربخۆییا کوردستانێ یە، کە ئەڤە بەحسێ وێ گەرم و بزاڤێن وێ مەزنتر و سەرکەفتنا وێ مسۆگەرتر دبیتن، تێگەە و زاراڤێ "ئێکپارچەییا وەلاتی" لسەر زمانێ نەتەوەپەرێستێن عەرەب پترتر دھێتەبکارئینان، ھەتاکۆ چۆیە د ھزرا خەلک و نەتەوەیێن دیتر و ژ ھەمیا ژی کمباختر ھندەک ساویلکەیێ، کوردستانێ ژی.
لڤێرێ پرسیارەک خۆ ل مەژیێ کەسێن ھشیار ددەتن: باشە ھەکەر ھوین ھند شەیدایێ "ئێکپارچەییا وەلاتی" تڕۆھاتن و وە نەڤێتن ئەو "ئێکپارچەییا وەلاتی" ژناڤ بچیتن و ھزارانێن وەکی فلانی و فلانی و ... ھتد، بۆ ڤێ مەبەستێ ڕاستەوخۆ یان بڕێکا جاشێن خۆ گەفان ل کوردستانیان دکەن، ھوین بۆچی بۆ خەلکێ و وەلاتێن دیتر وەسا نینن؟ بۆچی ھوین بۆ خووزستانێ وەسا ھزر ناکەن و پێکڤە و شێعە و سۆننە دەست لناڤ دەستێ ئێک دا بزاڤێ دکەن وێ ژ وەلاتێ خۆ یێ ڕەسەن جۆدا بکەن و ڤەقەتینن و دەولەتەک دیتر بۆ عەرەبان دروست بکەن؟ ئەو خووزستانان بۆ ھزاران سالان جە و وارێ ئاریاییان و کوردان بیە، و پشتی ھنگی وە داگیر کری و بناڤێن عەرەبی یێن وەکی شەتۆلعەرەب و ... ھتد، ھزاران ئاریشە ل دەڤەرێ دروست کرین و ئێک ژ وان شەڕێ ھەشت سالیێ وان دوو وەلاتان بی و ھەمی ئاگرێ وێ ل دەڤەرێن کوردستانی ھاتەبەردان و وەک بەردەوامییا ململانێیا شێعە و سۆننەیان ژ تاخمێن سەفەوی و عۆسمانیان، و ھزاران سالان ژی بەری ھنگی شەیێ وان د سەرێ کورد و کوردستانیان ڕا شکەست.
د مێنتالیتە و عەقلیەتێ پرگماتیێ نەرێنیێ عەرەبی، "ئێکپارچەییا وەلاتی" دەمێ بۆ وان ب مفا بیتن ڕەوا و دروستە، و دەمێ زیان ھەی بۆ سایکۆلۆژیا و جۆگرافیا و سیاسەت و ئابووری و کەلتوور و فەرھەنگێ وان، نەیا دروستە و نەڕەوایە و حەرام و دژی ئایینی یە!
بۆ کوردستانیان حەرامە سەربخۆ بن، بەلکۆ ھەکەر عەرەب ل وەلاتەکێ وەکی تورکیا ھندەک زێدەتر و ئێکگرتی تر بانە دا ھەمان محاولا بۆ خووزستانێ دکەن، ل وی جھی ژی جێبەجێ کەن و دویر نینە دەمەکی بھێـن ئەو دگەل عەرەبێن ئەفریقی ل فرەنسا و بەلکۆ ژی لۆبی یێن عەرەبی ل ئەمریکا ژی بێخنە د وارێ جێبەجێکرنێ دا، چونکی ئەو وەسا دبینن، ھنگی دروستە و ڕەوایە !
ئەڤە ژی ئەوە یا دبێژنێ " بانەکە و دوو ھەوا"، و پشکەکە ژ دفن بلندی یا نەتەوەیا عەرەبی، یاکۆ دبن سیبەرا ھزرێن ئەبووجەھلیانە ھاتیە ناڤ وان، و لسەردەمێ خەلافەتێن ئەمەوی و عەباسیان دا گەھشتە گۆپیتکا خۆ و جارجاران دزڤڕیتن، نەخاسمە ئەو گاڤا شۆل پێھەی.
جەنابێ سەرۆک بارزانی د دیدارا خۆ دگەل مامۆستایێن ئایینی ل کوردستانێ و لدۆر ئاگەھدارکرنا وان ژ ڕەوشا کوردستانێ د نۆکە و ئاییندەی و ھاندانا وان وەک تەخەکێ گرنگ بۆ دیتنا ڕۆلەکێ بەرچاڤ د ڕیفراندۆمێ دا، یاکۆ ڕاستەوخۆ ش کەناڵێ ڕووداو ل (٩/٨/٢٠١٧) ھاتیەبەلاڤکرن ئاماژە ب خوولەکا دانۆستاندنان دگەل سیاسەتمەدارێن بەغدایێ ئاماژەی ب ڕاستییەکا دیرۆکی و کەلتوورێ ھزری و مێنتالیتەیا عەرەبان دکەتن کا چەوا د گفتگۆ و ئاخفتنێن خۆ دا وەسا ڕەفتار دکرن حەچکۆ شانازییەکێ و منەتەکێ لسەر کوردستانیان دکەن ! مێنتالیتەیەکا سەیرە، بەلێ پا چارەسەر چیە؟ دڤیا چەوا سەرەدەری دگەل ڤی َعەقلیەتی بھێتەکرن دا کوردستانی ژ زیانێن وێ بھێنە پاراستن؟
*بسپۆرێ زانستێن پێداگۆگی و پەروەردەیی/فاکۆلتییا پەروەردە/ زانینگەھا زاخۆ