بەشداری كورد لە سوپای عێراقی ئێستادا

بەشداری كورد لە سوپای عێراقی ئێستادا
لە سەر دەمی حكومەتی پاشایەتی لە6 كانوونی دووەمی 1921 سوپای عێراق دامەزرا بەڵام دوا بە دوای ئازادی عێراق لە لایەن هاوپیەیمانانەوە كە ئەو كات پۆڵ بریمەر حاكمی مەدەنی عێراق بوو سوپای عێراق هەڵوەشایەوە بەڵام بەو پێیەی كە كورد تەجروبەیەكی باشی لە هێزی عەسكەری لە چوارچێوەی خەباتی شاخ تەنانەت پێكهێنانی حكومەتی تازە لە سەردەمی ئەنجومەنی حوكمدا هەیوو رێژەی 20% پێكهاتەی سوپای عێراقی پێك هێنا بوو ، و لە سەردەمی شەری داعشیش دوو لیوای كورد لە چوارچیوەی سوپای عێراقدا بوون بەڵام هاوكات لە گەڵ هەڵاتنی سوپای عێراق و جێهیشتنی زۆربەی هەرە زۆری ناوچەكان بۆ داعش ئەو دوو لیوایە پەیوەندییان بە هێزی پێشمەرگەی كوردستانەوە كرد وئێستا لە چوارچێوەی وەزارەتی پێشمەرگە و لە ژێر سێبەری ئاڵای كوردستان خزمەت دەكەن.
ئەوەی لە ئێستا دا لە ناو سوپای عێراق دەبینرێت و بە شێوەیەكە كە ئەویش هەستی پێناكرێت ،كەمترین بەشداری كوردە لە سوپای عێراق و بەرە بەرەش ئەو رێژەیە كەمتر دەبیت بە شێوەیەك كە لە هندەك شوێن تەنیا چەند ئەفسەرێكی كورد دەبینرێن كە لە ژمارەكانی دەست تێپەر ناكات.
ئەوەش یەكەكی ترە لەو هۆكارانەی كە وا لە كورد دەكات چیتر پەیوەست بە بەغدا و حكومەتی ناوەندی نەبیت چوون ئەگەر سەردەمایەك شەر لە سەر جێگیر كردنی 17% رێژەی دانیشتوانی عێراق بۆ بودجەو و هەموو شایستە داراییەكان و تەنانەت هاوبەشی لە هێزی ئاسایش و بەرگری دەكرا ئیتر ئەوە نەماوە، چوون حكومەتی ناوەندی بە ئاشكرا دژایەتی خۆی راگەیاندووە ئەوەش بە كەمكردنەوەی رێژەی كوردە لە هێزی بەرگری عێراقدا ئەوەش بە پێچەوانەی دەستوری هەمیشەیی عێراق لە بەندی یەكەم لە بنچینەی گشتیییە كە لە مادەی نۆیەم لە برگەی یەكەمدا هاتووە:"
‌ڕ- هێزە چەكدارەكانی عێراق و دەزگاكانی ئاسایش لە پێكهاتەكانی گەلی عێراق پێكدێت بە ڕەچاوكردنی هاوسەنگیو ڕێژەی نوێنەرایەتیكردنیان بەبێ جیاوازی یا دوورخستنەوەی هیچ لایەك و لە ژێر ركێفی دەسەڵاتی مەدەنیدا دەبێت و بەرگری لە عێراق دەكات و نابێتە دەزگایەك بۆ داپڵۆسینی گەلی عێراق و دەست وەرناداتە كاروباری سیاسیەوەو ڕۆڵی نابێت لە ئاڵوگۆڕی دەسەڵاتدا ".
بەڵام لە كاتی ئێستادا و بە پێی دوایین ئامار:" بەپێی ئەو لیستی مووچەیەی لە بەشە بودجەی عێراقدا بۆیان دیاری كراوە، ژمارەی كارمەندانی وەزارەتی بەرگریی عێراق 250 هەزار كەسە، پێویستە لەو رێژەیە سێ‌ هەزار و 500 كەسیان كورد بن بۆ ئەوەی رێژەكە ببێتە 1% بەڵام بە پاسەوانەكانی سەرۆك كۆماریشەوە ئینجا رێژەی كورد 1% دەبێت ".
و ئەوەی كە دبیت بوترێت ئێستا بە پێچەوانەی ئەوەی كە لە دەستور ئاماژەی پێكراوە ئیتر شتەك بە ناو هێزی هاوبەش لە چوارچێوەی عێراقی فدراڵدا نەماوە ئیتر چ جای ئەوەیە كە كورد خۆی لە چەو چواچێوەیەدا ،كورت بكاتەوە هەربۆیەش باشتر ئەوەیە بوترێ سوپای عەرەبی عێراق چوون ئەوە گونجاوترین ناوە كە دەكرێت لە سەر پێكهاتەی ئێستای سوپای عێراقدا دابنرێت.
Top