هەر دوو زانستێن مێژوو و سایكۆلۆژیا د خالەكێدا ئێكدیتر دگرن كە زانستەكە بناڤێ سایكۆلۆژیایا دیرۆكی، كە بۆ مەبەستێ مفا وەرگرتنا زانستی ژ لایەنێن سایكۆلۆژیێن دیاردە و روویدانێن دیرۆكی ڕادبیتن ب شرۆڤەكرنا دیرۆكێ. چ گۆمان تێدا نینە هەكەر دیرۆك بدروستی و لسەر دەستێن پاقژ و بێ لایەن هاتبیتە تۆماركرن مەزنترین مفایێ دێ گەهینیتە كاروانێ شارستانیەتا مرۆڤایەتیێ. بەلێ هەكەر چەواشەكرن تێدا و بسەردا زال بیتن كارتێكرنێن نەرینی لسەر ناخ و سایكۆلۆژیایا تاكێن جڤاكێ و نەتەوەیەكێ و هەتاكۆ چارەنڤیسا وان دكەتن. نموونەیا هەرە دیارا ڤێ گریمانەیێ نەتەوەێ كوردە كە بدرێژاهییا چەندەها سەدسالانە و لژێر ناڤ و نیشان و لسەر دەستێ دوژمنێن وێ، خۆدێ وی و دیرۆكا نەتەواتییا وی یێ هاتیە شێواندن و بەرزەكرن. بۆ مەبەستێن سیاسی گەلەك جاران دوژمنان دویڤەلانكێن وەسا یێن ب كوردا ڤەناندین كە كارتێكرنەكا نەرینی یا سایكۆلۆژیا مەزن یا لسەر ناخ و دەروونێ ویدا كرین. ئایا تاكەكێ كورد دێ چەوا و ب چ دلەكی دلێ خۆ بەتە دەولەت و كیانەك سیاسی و سەربخۆ و ئازاد و دویر ژ ئاژاوە و ژ ئاریشەیا لدەمەكی كە وەسا هاتبیتە تێگەهاندن كە ئەو هەم ب ئایین و هەم ب نەتەوە سەر ب عەرەبانە؟ یان دەمێ وەسا هاتبیتە گۆتن كە كورد ئەو نەتەوەیە یێ كۆ ئیبراهیم پیامبەر (س) هاڤێتیە د ئاگریدا و سۆتی یان كورد سەر ب ئەجنانە و نەمرۆڤێن ئاسایینە یان پیسترین نەتەوەنە یان نەتەوەیەكێ پاشكەفتینە و نەزان و ( جاهێلن ) و یان كافرن و .. هتد؟ یان دەمێ ئەم بخۆ و دیرۆكنڤیسێن مە بخۆ بەردەوام خۆ ب نەتەوەیەكێ خیانەتكار ل قەلەم ددەین لدەمەكی كە ئەڤ رەفتارە د هەمی سەردەمەكیدا و دیرۆكا مرۆڤایەتیێ و دناڤ هەمی نەتەوەیاندا دهێتە دیتن؟ دێ تاكەكێ كوردی چەوا بزاڤێ كەتن كە ببیتە خۆدان وەلاتەكێ سەربخۆ لدەمەكی كە دوژمنان پنیێن پیڤەناندین و وان ب " هەبوونا ململانێ دناڤ خۆ دا" تۆمەتبار دكەن، بێی هندێ ئەم هزرێ د هندێ دا بكەین كە ململانێ و جیاوازییا بیروباوەر و ئایدیۆلۆژییایێ تشتەك سروشتییە، بەلكۆ هندەك جاران پێدڤی و فەرە بۆ پێشكەفتنێ. هندەك نموونە د دیرۆكێدا دناڤ نەتەوەیێن دیتر دا رووی ددەن كە گۆپیتكا ململانێیا ناڤخۆیی دناڤ واندا نیشانددەتن وەك كۆشتنا برای لسەر دەستێ برای یان باب و كۆڕی لسەر دەستێ ئێكدیتر ژ پێخەمەت دەستهەلاتێ دناڤ خەلیفەیێن عەباسی و عۆسمانیاندا. ئایا هەكەر كار و رەفتارەك ژ ڤی بابەتی دناڤ نەتەوەیێ كوردی و دەستهەلاتدار و سیاسەتوانێن وێ دا بهێتە دیتن نە تشتەك سروشتییە وەك هەر نەتەوە و مرۆڤەك دیتر؟ ئایا لدەمێ ئەم دیرۆكێ دنڤێسین و دەمێ دیرۆكنڤیسێن مە و لبن كارتێكرنا هزر و بیرباوەرێن دوژمنان و ڤان وێنەیێن خەلەت و شێواندی ژ كەساتییا تاكێ كوردی دیرۆكێ بۆ نڤشێ دویڤ خۆ تۆمار دكەین وێ دیرۆكێ ناشێوینین و وێنەیەكێ خەلەت ژ كەساتییا تاك و سەركردەیێن كورد بۆ وان ناڤەگۆهێزین و وان ژی تووشی شاشیێ ناكەین؟ و ڕاستەوخۆ نابینە ئاستەنگ و بەربەستەك بۆ هزر و ئارمانج و رەفتار و بزاڤ و خەباتا وان ژپێخەمەت هەبوونا كیانەك سەربخۆ وەكی هەر نەتەوەیەك دیتر كە ژ رەفتارێن ململانێ و ڕكابەراتیێ ڤالە نەبووینە نۆكە ژی خۆدان كیان و وەلاتێن سەربخۆنە لدەمەكی كە هندەك ژ وان چارێكا نەتەوەیێ مە كەڤنارە نینە و هندی مە خزمەتا مرۆڤایەتیێ و شارستانیەتێ نەكرینە و هندی مە قۆربانی نەداینە و هندی كوردان بەرپەڕێن دیرۆكا وان پاقژ و بێگەر نینە؟
1- ارام، صباح(2004). الملامح السیاسیە لتاریخ الكرد الحدیپ والمعاصر. 2- الخلیل، أحمد محمود ( 2012 ). صورە الكورد فی مصادر التراپ الاسلامیە.

*بسپۆرێ پێداگۆگیا و سایكۆلۆژیایێ / بەشێ دەروونزانیێ / زانینگەها زاخۆ