جێبەجێكردنی ماددەی 140 هەنگاوێكی راست بۆ سەركەوتنی حكومەتی داهاتوو

جێبەجێكردنی ماددەی 140 هەنگاوێكی راست بۆ سەركەوتنی حكومەتی داهاتوو


كێشەی هەرە گرنگی ئێستای حكومەتی عێراق یەكلایینەبوونەوەی پۆستە ئەمنییەكانە، هەندێك لە چاودێران پێیانوایە مەسەلەی یەكلاییكردنەوەی ئەم پۆستانە مانگێكی دیكەشی پێدەچێت، ئەمەش خۆی لەخۆیدا بۆ هەڵكشانی توندوتیژی لە عێراقدا تەحەددایەكە و پێویستە بەزوویی یەكلایی بكرێتەوە، سەبارەت بەم لایەنە جومعە عەتوانی پەرلەمانتاری عێراق لەسەر لیستی ئەنجوومەنی باڵای ئیسلامی لە عێراقدا لە لێدوانێكی تایبەتیدا بەمجۆرە بۆ گوڵان هاتە ئاخاوتن و وتی: (كەمێك ئومێدبڕاوم، چونكە باری ئارامی و ئاسایش لە وڵاتدا ئەو زەمینەو بنەما سەرەكییانە پێك دێنێت كە پرۆسەی سیاسی لەسەر دادەمەزرێت، چەندە باری ئارامی و ئاسایش لە عێراقدا سەقامگیریی بەخۆیەوە ببینێت، هێندە ئەم وڵاتە زیاتر لەرووی ئابووری و وەبەرهێنانەوە دەبوژێتەوە و پێشدەكەوێت و زەمینە خۆشدەكات بۆ هاتنە ژوورەوەی كارگەو كۆمپانیا هەمەچەشنەكان و دەروازەكانی بەڕووی پێوەندییەكانی دەرەوەدا دەكرێتەوەو دواجاریش لە بونیادنانەوەی ئابووری داڕماوی وڵاتەكەدا هاوكاردەبن، هەربۆیە دواكەوتنی یەكلاییكردنەوەی پۆستە وەزارییەكان، بە تایبەتی وەزارەتە ئەمنییەكان كاریگەری خراپی لەسەر شەقامی عێراق و بە تایبەت لەسەر بەغدا هەیە، یەكێك لە دەركەوتە ترسناكەكانی ئەم كردەوە تیرۆریستییانەی دواییە كە لەڕێی چەكی بێ دەنگەوە كەسایەتی و خەڵكانێكی دیار كراونەتە ئامانج، كاریگەری سلبی لەسەر واقیعی ئاسایش و باری ئەمنی هەیە، لەو بڕوایەدام ناكۆكی سیاسی و خۆفەرزكردن لەلایەن هەندێك هێزی سیاسی بەسەر هێزەكانی تردا یان فەرزكردنی هەندێك وەزیر كە ئەو تواناو خەسڵەتانەیان تێدا نییە كە وەزاراتی ئەمنی بەڕێوە بەرن بەشێكی ترە لە هۆیەكانی دواكەوتنی پێكهێنانی وەزاراتەكان).



هەر سەبارەت بە كاریگەری پرسی یەكلایینەبوونەوەی وەزراەتە ئەمنییەكان پەرلەمانتاری عێراقی لە تەیاری سەدری لە لێدوانێكی تایبەتیدا بۆ گۆڤاری گوڵان باسی لە وردەكاری ئەو پۆستە وەزارییانە كرد كە هەتا ئێستا یەكلایی نەبوونەتەوە و هەروەها ئاماژەی بەوەكرد كە ئێستا هەوڵێكی زۆر لەلایەن مالیكیەوە لە ئارادایە بۆ ئەوەی هەموو ئەو پۆستانە یەكلاییبكرێنەوە، سەبارەت بەم پرسە زاملی بەمجۆرە رای خۆی بۆ گوڵان خستەڕوو: (لە راستیدا زۆربەی وەزارەتەكان یەكلا بوونەتەوە، تەنیا هەندێك وەزارەت ماوەنەتەوە كە بۆ كوتلەكان دیاریكراون، بۆ نموونە: وەزارەتی بازرگانی بۆ فراكسیۆنی كوردستانی و وەزارەتی كارەبا بۆ عێراقییەیە و وەزارەتی پلاندانان بۆ كوتلەی سەدرییەكان، ئەمانەش بۆیە ماونەتەوە كە سەرۆك وەزیران ناڕەزایی لەسەریان هەیە ئەمە بۆ وەزارەتەكان، سەبارەت بە وەزارەتە ئەمنییەكانیش هەندێك گومان و تەحەفوزم هەیە، چونكە رێككەوتنێك هەیە لەنێوان عێراقییە و دەوڵەتی یاسا، واتە گرێبەستێك هەیە بەوەی وەزیرێك بۆ عێراقییە هەبێت لە بەرامبەردا رازی بن بە وەزیرێك كە دەوڵەتی یاسا پێشكەشی بكات، بە راستی ئێمە تەحەفوزمان هەیە لەسەر ئەم بابەتە، چونكە لەكاتی هەبوونی وەزیرێكی نا لێهاتوو یان سەر بە حزبێك بێت، ئەمە خزمەت بە پرۆسەی ئەمنی ناكات بەتایبەتی كە ئێستا عێراق پێویستی بە بارودۆخێكی ئەمنی سەقامگیر هەیە و هەموومان تێبینیمان كرد لە ماوەی رابردوودا و لە ئێستاشدا بارودۆخی ئەمنی نا سەقامگیر و مەسیحییەكان كۆچیان پێدەكرێت و پێشێلكاری بەردەوام هەیە، هەروەها چەند رووداوێكی تیرۆر كردنی سەركردە و ئەفسەرانی پۆلیس و سوپای عێراقیمان بینی، لەراستیدا ئەمە دەبێتە هۆی داڕووخانێكی ئەمنی، بۆیە دووبارەكردنەوەی هەندێك ناو بۆ ئەم وەزارەتانە یان ئەو ناوانەی ئێمە تەحەفوزمان لەسەریان هەیە خزمەت بە عێراق ناگەیەنێت)).

هەر لەچوارچێوەی دابەشكردنی پۆستی وەزارەتە ئەمنییەكان ئێستا هاوپەیمانی فراكسیۆنە كوردستانییەكان داوای یەكێك لەو پۆستانە دەكات و مافی خۆشیەتی یەكێك لەو پۆستانە وەربگرێت، سەبارەت بەوەرگرتنی ئەم پۆستە بۆ هاوپەیمانی فراكسیۆنە كوردستانییەكان، جومعە عەتوانی پەرلەمانتاری ئەنجوومەنی ئیسلامی عێراق بەمجۆرە سەبارەت بەو پرسە بە گوڵانی راگەیاند: (ئەگەر كەسایەتی پسپۆر و شارەزا لەو بوارانەدا لەناو برایانی كوردا هەبێت، هیچ رێگرییەگی یاسایی و دەستووری نییە لە پێدانی وەزارەتی ئەمنی بەو بەڕێزانە، چونكە هەموومان لەژێر سایەی واتای هاووڵاتیبووندا یەكسانین، دەمێنێتەوە بۆ دۆزینەوەی كەسی شیاو بۆ شوێنی گونجاو، وا رێككەوتنیش هەیە و هەمووان كۆك بوون لەسەر ئەوەی كەسی هەڵبژێردراو بۆ ئەو پۆستە خەسڵەتەكانی سەركردایەتی كردنی كاری لۆجیستیانەی ئەمنی و پسپۆری تێدا بێت و بێلایەنیش بپارێزێت لە كارەكانیدا، كورد وەك هاوبەشێكی سەرەكی لە پێكهێنانی دەوڵەتی نوێی عێراقدا مافی بێ مەڵامەتی خۆیانە داوای ئەو جۆرە پۆستە سیادییانە بكەن)).

لایەنێكی دیكە یەكلایینەكردنەوەی پۆستە وەزارییەكان مەسەلەی ئەو پۆستانەیە كە بڕیارە بدرێت بە ئافرەتان، سەبارەت بەچۆنیەتی پێدانی چەند وەزارەتێك بە ئافرەتان پەلەمانتار ئەحمەد حەبیب خەیت لە دەوڵەتی یاسا لە لێدوانێكی تایبەتدا بۆ گوڵان بەمجۆرە هاتە ئاخاوتن و وتی: (لەڕاستیدا وەزارەتی ئافرەت هەیە و تاكو ئێستا هیچ ئافرەتێكی بۆ دەستنیشان نەكراوە، هەروەك لیستی «دەوڵەتی یاسا»یش ئاشكرای كرد كە دواكەوتنی ئەم مەسەلەیە پێوەندیی بە ئەوەوە نییە، بەڵكو هۆكارەكە بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە كە قەوارە سیاسییەكان شكستیان بەدەست هێنا لە ناونووسكردنی ئافرەتان لەزمنی لیستەكانیان كە بۆ وەزارەتەكان پێشكەشیان كردبوو. بەتایبەتی قەوارە گەورەكان كە ئازادییەكی زۆر و دەرفەتێكی فراوانیان لەپێشدا هەبوو بۆ دەستنیشانكردنی ئافرەتان لە لیستەكانیان، بۆ نموونە لیستی «عێراقیە» و «دەوڵەتی یاسا» و قەوارە گەورەكانی تر كە زیاتر لە 3 – یان 4 وەزارەتیان بەردەكەوێت. ئەو قەوارە سیاسییانە دەیانتوانی لەزمنی لیستەكانیان ناوی چەند ئافرەتێك ناونووسبكەن. بەڵام سەرۆك وەزیران بڕیاریدا خۆی ئەم كێشەیە چارەسەربكات لەڕێگەی وەزارەتەكانی تر، ئێمە هەمووشمان دەزانین كە لەبارەی مەسەلەی ئافرەت شتێكی حەتمیە و پێویستە ئافرەت پۆستەكە وەرگرێت. لەئەنجامیشدا چەند پۆستێكی تر هەیە و وابڕیارە بە ئافرەت بدرێت، وابزانم بەڕێز مالیكی 2 – یان 3 كاندید پێشكەش دەكات، جگە لەو ئافرەتەی كە پێشوەختە هەیە، مەبەستم وەزیرە «بوشرا»، كە وابزانم سەر بە پارتی «فەزیڵە»یە، پێموایە بە 4 ئافرەت لەزمنی پێكهاتەی وەزیرەكان پرۆسەكە رێكدەكەوێت. لەلایەنێكی ترەوە، ئێمە لە داهاتوودا چەندین شتی تری گرنگ هەیە بەتایبەتی دەستەكان، وەكو دەستەی هەڵبژاردنەكان و دەستەی پێوەندییەكان، وێڕای چەندین دەستەی دیكەی گرنگ، دەكرێ لەو كاتانەشدا ئەم مەسەلەیە چارەسەربكرێت. ئەگەر بێت و هەر ئافرەتێك خاوەن نەزاهەت و شسیاوی و لێهاتوویی بێت و بتوانێت خۆی بسەلمێنێت، پێموایە ئێمە وەك نوێنەران هیچ كێشەیەكمان نابێت لە بەخشینی ئەو ئافرەتە بە یەكێك لە وەزارەتەكان)).


وەرەقەی هاوپەیمانی فراكسیۆنە كوردستانییەكان و گەرەنتی جێبەجێكردنی ماددەی 140

ئەوەی جێگەی ئومێد و دڵخۆشیە، ئەوەیە كە وەرەقەی هاوپەیمانی فراكسیۆنە كوردستانییەكان لەلایەن بەڕێز مالیكیەوە ئیمزاكراوە كە بە وەرەقە 19 خاڵەكە ناسراوە و یەكێك لەو خاڵانەش جێبەجێكردنی ماددەی 140، بەڵام لەمەش زیاتر جێگەی خۆشحاڵی ئەوەیە كە ئێستا لیستی ئەلعراقیەش بەسەرۆكایەتی د.ئەیاد عەلاوی بەڵێنی ئەوەیان داوە كە رازین بەوەی ماددەی 140 جێبەجێ بكرێت، سەبارەت بەم لایەنە شێخ فاتیح داراغایی ئەندامی فراكسیۆنی كوردستانی لەسەر لیستی كۆمەڵی ئیسلامی لە لێدوانێكی تایبەتدا بۆ گوڵان بەمجۆرە رای خۆی دەربڕی و وتی: ((ئێمە وەكو ئیئتیلافی فراكسیۆنە كوردستانییەكان كە زۆرینەی لایەنەكانی كوردستانی بەشدارن لە پەرلەمانی عێراق كە دوو رێككەوتنمان لەگەڵ هەردوو لیستی عێراقیەو هاوپەیمانی نیشتمانی یەكێك لە مەسەلەكان جێبەجێ كردنی ماددەی140ـە، رێكەوتووین كە دەبێت ماددەی140لە ماوەی دوو ساڵی داهاتوو بێتە جێبەجێ كردن و زەمانەتمان وەرگرتووە، ئەم دوو ساڵەی كە بۆ جێبەجێكردنی دەستنیشان كراوە لیستی عێراقیە هەستیان بەوە كردووە كە ئەوە رێككەوتنێكی سیاسیی لە سەرەو سەرۆك وەزیران نوری مالیكیەو ماددەكە جێبەجێ دەكات بە تایبەتیش لیستی عێراقیەو سەرۆكی پەرلەمان كە ئوسامە نجێفیە، هاتوونەتە ئەو باوەڕی كە ئەمە شتێكی یەكجارەكیەو جێبەجێ دەكرێت و دەیانەوێت كەنارەگیر نەبن لەو رێككەوتنەی هەیە، بۆیە نەرمییەكی زۆریان نواندووەو بەرەو پێشەوەهاتوون و دەیانەوێ لەگەڵ كوردو ئیئتیلافی فراكسۆنە كوردستانییەكان رێكبكەون بە تایبەت لە سەر ناوچە جێ ناكۆكەكانی پارێزگای موسڵ و كەركوك و دیالەو رای ئیجابیان هەیەو دەیانەوێت لەگەڵ ئیتلافی فراكسۆنە كوردستانییەكان رێككەوتنێكی لەم جۆرە بە نوسراوو ئیمزاكردن لە نێوان هەردوو لامان هەبێت، زەمانەت زۆرە لە سەر جێبەجێكردنی ماددەی140، تەنیا دەستنیشانكردنی ماوەی دوو ساڵ زەمانەت نییە، بەڵكو ئیمزاكردنی نوری مالیكی و گەڕانەوەی ڤیتۆ بۆ سەرۆك كۆمار كە لە رێككەوتنەكە چەسپاندمان و دانانی پێڕەوی نێوخۆیی سەرۆك وەزیران و رێككەوتنە سێ قۆڵیەكە هەیە لەسەر پڕۆژە یاسای ئەنجومەنی سیاسەتی باڵا، بۆیە پێموایە ئەمە لە بەرژەوەندی كورد دا دەبێت و گەشبینیشم لەوەی داهاتووی عێراق دیسان لە بەرژەوەندی ئێمەدا دەبێت)).



ئەوەی شێخ فاتیح ئاماژەی پێكرد بەرەو پێشەوە چوونێكی باشە بە تایبەتی كە لیستی ئەلعراقیە ئێستا هەڵوێستی گۆڕاوە و وەك پێشان نەماوە، هەربۆیە بۆ زیاتر جەختكرنەوە لەسەر ئەم پرسە، موحسین سەعدون ئەندامی هاوپەیمانی فراكسیۆنە كوردستانییەكان و نوێنەری نەینەوا لە پەرلەمانی عێراق، لە لێدوانێكی تایبەتی گوڵاندا بەمجۆرە هاتە ئاخاوتن: (یەكێك لە داواكارییە 19خاڵەكەی ئیئتیلافی فراكسۆنە كوردستانییەكان لەكاتی وتووێژكردن بۆ بەشداریی كردن لە كابینەی نوێی حكومەتی عێراق دا جێبەجێكردنی ماددەی140بوو، هاوكات تەئكیدمان لەوە دەكردەوە كە دەبێت قۆناغەكانی لە ماوەی دوو ساڵ بێتە جێبەجێكردن و قۆناغەكانی كۆتایی بێت، بێگومان لای هەموو لایەكیش روونە كە لەكاتی سوێند خواردندا سەرۆك وەزیرانی عێراق نوری مالیكی تەئكیدی لەو رێككەوتنەكەو جێبەجێكردنی ماددەكەی كردەوە، لە ئێستاشدا لیستی عێراقیە جارێكی دیكە جەختیان لە سەر جێبەجێكردنی ماددەكە لەو ماوەیەی بۆی دەستنیشان كراوە، كردەوە. ئەم هەنگاوەش تاراددەیەكی باش جێی خۆشحاڵییەو ئاماژەیەكە بەوەی كە هەموو لایەك گەیشتوونەتە ئەو باوەڕەی كە دەبێت ماددەی 140بێتە جێبەجێكردن، چونكە ماددەیەكە لە نێو دەستووری عێراقدا هاتووەو سەقفێكی یاسایی وەرگرتووەو سەرباری ئەوەش رێككەوتنی سیاسیی لە بارەیەوە هەیە، ئەوەی پێمانوایە لە ئێستادا پێویستە هەنگاوی بۆ بهاوێژێ دەستبەكاربوونی سەرۆك و ئەندامانی لیژنەكەیە بۆ ئەوەی كارەكان پتر كارا بن، سەرباری ئەوەش رێككەوتن كراوە كە دەبێت لە ماوەی دوو ساڵی داهاتوودا جێبەجێ بێت، بەڵام رەنگە لە ماوەی زووتر ئەنجام بدرێت و ئەو هەڵوێستەو تەئكیدكردنەوەو پشتگیرییكردنەی لیستی عێراقیە لەسەر جێبەجێكردنی ئەو ماددەیە دەمانەگەیەنێتە ئەو باوەڕەی كە هەموو لایەك گەیشتوونەتە باوەڕێك كە دەبێت ماددەی140بێتە جێبەجێكردن و كێشە مرۆڤایەتییەكان كە لەئاكامی سیاسەتی چەوتی رژێمی پێشوو بە مەبەستی مەرامی سیاسیی ئەنجامی دابێت، چارەسەر بكرێن. لە ئێستادا ئێمە بەشدارییمان لە پەرلەمانی عێراق هەیەو لیستی عێراقیەش بە هەمان شێوە لە پەرلەماندان و سەرۆكی پەرلەمانیش لە لیستی عێراقیە دایە، بۆیە ئەمە هەنگاوێكی ئەرێنی دەبێت بۆ بەهێزكردنی پێوەندییەكانی نێوان هەردوو لیست و كۆتایی بە یەكێك لە كێشە ئالۆزییەكان دێت، ئەویش ماددەی140ـە)).




ئەنجوومەنی سیاستە باڵاكان وچۆنیەتی دابەشكردنی پۆستەكانی

یەكێك لەو دامەزراوانەی لەم خولەی هەڵبژاردنی عێراقدا، دامەزراندنی ئەنجوومەنی سیاسەتە باڵا نیشتمانییەكان بوو، ئەم پۆستە كە وا بڕیارە سەرۆكایەتیەكەی بدرێتە د.ئەیاد عەلاوی هێشتا بەپێی یاسا هەیكەلەكەی رێكنەخراوە و هەندێك باس لەوە دەكەن كە دەبێت دابەشكردنی پۆستی ئەم دامەزراوەیەش وەك پۆستەكانی دیكە رەنگدانەوەی پێكهاتە جیاوازەكانی عێراقی بێت، سەبارەت بە ئاستی وتووێژەكان بۆ یەكلاییكردنەوە و داڕشتنی یاسایەك بۆ رێكخستنی هەیكەلی ئەم دامەزراوەیە، جومعە عەتوانی لە درێژەی لیدوانەكەیدا بۆ گوڵان وتی: (سەبارەت بە ئەركی داهاتووی ئەنجوومەنی سیاسەتە باڵاكان، تێكەڵاوبوونێك هەیە، بەوەی ئایا ئەو ئەنجوومەنە مافی جێبەجێكردنی هەیە یان ئەنجوومەنێكی راوێژكارییە؟ ئەوەی لەسەری پێكهاتوون بریتییە لە ئەنجوومەنێكی سیاسی بۆ كاروباری ستراتیژی، بۆیە بەو شێوەیە ناونراوە تا روانینی ستراتیژی هەبێت تەنانەت لە بوارەكانی ئابووریشدا، چونكە ئێستا دیار نییە ئابووریمان سۆسیالیزمانەیە یان سەرمایەدارانە، هەربۆیە تێكەڵی و پێكەڵییەك لەناو پێكهاتەی سیاسی عێراقدا بە سلبی كاری كردۆتە سەر پێوەندییەكانمان بە دەرەوەش، ئێستا یەكبوونێكی خیتابی سیاسی و ئابووری لە عێراقدا نییە، ئەمەش ئەركی ئەو ئەنجوومەنەیە ئەم پەرتەوازییە چاك بكات)).

هەر سەبارەت بەو ئیشكالیەتەی لەسەر ئەم ئەنجوومەنە هەیە بە تایبەتی كە لەلایەن لیستی ئەلعراقیە باس لەوە دەكرێت پێویستە دەسەڵاتی جێبەجێكاریشی هەبێت، حاكم زاملی پەرلەمانتاری لیستی تەیاری سەدر لە درێژەی لێدوانەكەیدا بۆ گوڵان وتی: (ئەم پڕۆژەیە لە دانیشتنی داهاتووی پەرلەماندا موناقەشەی دەكەین، بەڵام سووربوونی عێراقییە لەسەر ئەوەی كە دەسەڵاتێ جێبەجێكردنی هەبێت و هاوسەنگ بێت لەگەڵ دەسەڵاتی ئەنجوومەنی وەزیران، دەبێتە هۆی خوڵقاندنی گرفتێكی زۆر گەورە و دەوڵەتی عێراق بە دوو دەسەڵاتی جێبەجێكردن بەڕێوە ناچێت، بێگومان دەبێتە هۆی شڵەژانی بارودۆخی سیاسی لە عێراق، پێموایە ئەم ئەنجوومەنە دەبێ بۆ پلان دانای ستراتیژی و ئامانجی درێژ مەودا بێت و دەوڵەت ناچار دەكات بە جێبەجێكردنی ئەو بڕیارانەی كە خزمەت بە دەوڵەت و گەلی عێراقی دەگەیەنن، بەڕای من پێویستە راوێژكاری بێت زیاتر لەوەی جێبەجێكاری بێت).

ئەم دامەزراوەیە كە لەبنەڕەتدا بۆ ئەوە هاتۆتە ئاراوە بۆ ئەوەی دەسەڵاتی سەرۆك وەزیران دابەش بكرێت، بەڵام نازانرێت ئایا بەپێی ئەو یاسایەی بۆی دادەڕێژرێت هەر ئەنجوومەنێكی راوێژكاری دەبێت یان بەشێك لە دەسەڵاتی جێبەجێكردنیشی پێدەدرێت.


گەڕانەوەی موقتەدا سەدر و كاریگەری لەسەر حكومەتەكەی مالیكی

تەیاری سەدر كە بەتەنیا لەنێو لیستی هاوبەندی شیعە لەكۆی 70 كورسی 39 كورسی بەدەست هێناوە، مانای ئەوەیە تەیاری سەدر لەناو پێكهاتەی شیعەی عێراقدا خاوەنی نفوزێكی گەورەیە و لە حكومەتی ئێستاشدا حەوت پۆستی وزاری پێدەرێت، هەربۆیە چۆن پێشتر لەدەرەوەی حكومەت تەیاری سەدر یەكێك بوو لەو هێزانەی لە گۆڕەپانە سیاسییەكەدا كاریگەری بەرچاو و دیاری هەبووە، ئەمجارە لە حكومەتی داهاتووی مالیكیدا تەیاری سەدر كاریگەری دەبێت و لەناو پەرلەمانیشدا دەبێتە هێزێك كەهەموو لایەنەكان حسابی وردی لەسەردەكەن، هەربۆیە لەم چوارچێوەیەدا گەڕانەوەی موقتەدا سەدر لە ئێرانەوە بۆ عێراق بەتایبەتی كە لەماوەی 4 ساڵی رابردوو بۆ خوێندن رووی لە ئێران كردبوو، گەڕانەوەی ئێستای جێگەی هەڵوەستەكردنە و چاودێران وا سەیری گەڕانەوەكەی دەكەن كاریگەری لەسەر پرۆسەی سیاسیی عێراق دەبێت، سەبارەت بەم پرسە حاكم زاملی لە تەیاری سەدر بە گوڵانی راگەیاند: (بێگومان گەڕانەوەی موقتەدا سەدر بۆ عێراق دەبێتە هۆی ئەوەی نزیك بێت لە بارودۆخەكە و لە نزیكەوە ئاگاداری پێشهاتە سیاسییەكان بێت، ئەمەش رۆڵی دەبێت لە هێوركردنەوەی بارودۆخ و دەبێتە سەمامی ئەمان بۆ هەموو چین و توێژەكانی گەلی عێراقی).



ئەمە بۆچوونی یەكێك لە سەركردەكانی تەیاری سەدرە، بۆیە هەر سەبارەت بەهەمان پرس لە پەرلەمانتار ئەحمەد حەبییمان لەسەر لیستی دەوڵەتی یاسا پرسی و بەمجۆرە وەڵامی گوڵانی دایەوە: (شاری «نەجەف» شوێنی «سەید سەدر»ە و هەروەها شوێنی خێزان و بنەماڵەكەیەتی و ئەو شوێنەیە كە تیایدا پەرەوەردە كراوە. بەپێی زانیارییەكانم، «سەید سەدر» خوێندنی باڵای لە وڵاتی ئێران تەواو دەكرد. ئێستاش گەڕاوەتەوە بۆ شارەكەی خۆی و ئەو پیاوێكە رۆڵی خۆی هەمیشە گێڕاوە تەنانەت گەر لێرە بێت یان لەوێ، لەبەرئەوەی رەوتێكی عەقائدی و خاوەن تەواجودێكی بەهێزە، ئەمەش شتێكی ئاشكرایە و هەمووشمان دەیزانین، رەنگدانەوەی ئەو تەواجودەش بریتییە لە تەواجودی رەوتەكە لە پەرلەمان و بەو ژمارە نایابە)).

پەرلەمانتار جومعە عەتوانیش لە ئەنجوومەنی باڵای ئیسلامی بەمجۆرە رای خۆی لەسەر گەڕانەوەی موقتەدا سەدر دەربڕی و وتی: (گەڕانەوەو نزیكبوونەوەی موقتەدا سەدر لە سەركردەكانی عێراق قورسایی زیاتر بە پرۆسە سیاسییەكە دەدات و كارێكی سرووشتیشە بۆ ئێستای عێراق، چونكە چەند جارێك لەگەڵ بەڕێزان مسعود بارزانی و عەلاوی كۆبۆتەوەو وتووێژیان لەگەڵی سازداوە، ئەمەش جۆرێك لە ئاسوودەیی بۆ باری سیاسی و ئەمنی عێراق رادەكێشێت، بە هیوابین لەوڵاتی خۆی كە عێراقە بمێنێتەوە)).



ئەم لێدوانانە كە لەسێ لایەنی سەرەكی شیعەوە سەبارەت بە گەڕانەوەی موقتەدا سەدر بە گوڵانیان راگەیاندووە، مانای ئەوەیە گەڕانەوەی بەڕێز سەدر گەڕانەوەیەكی كاتی نییە و خوێندنی ئیسلامی لە ئێران تەواو كردووە و ئێستا هاتۆتەوە كە رۆڵی خۆی لە پرۆسە سیاسییەكەدا بگێڕێت، بێگومان لایەنی ئەمریكیش بۆ ئێستای عێراق سەبارەت بە گەڕانەوەی سەدر لەم كاتە هەڵوێستێكی ئیجابی دەبێت، راستە پێشتر هێزەكانی سەدر لەگەڵ هێزەكانی ئەمریكا و سوپای عێراقیش بەشەڕ هاتوون، بەڵام ئەو شەڕ و ئاژاوەیەی كە لەنێوان تەیاری سەدر و هێزەكانی ئەمریكاو عێراقدا روویانداوە، ناچنە خانەی ئەو شەڕانەی كە پێشتر لە فەلوجە و شوێنەكانی دیكە روویدابوو، بەپێچەوانەوە هەندێك لە بیرمەندانی سیاسیی ئەمریكا وەك ئەمیتا ئیتزایۆنی كە پلانی Zی بۆ ئەمریكا لە عێراقدا پێشنیار كردبوو، زۆر بەتوندی لەو پلانەدا سەركۆنەی هێزەكانی ئەمریكای كردبوو كە لەنێو شاری سەدر لەبەغدا هێرشیان كردۆتە سەر هێزەكانی سەدر، ئیتزایۆنی پێیوابوو هێزەكانی سەدر توانیبوویان ئارامی و ئاسایشی شاری سەدر لەناو بەغدا كۆنترۆڵ بكەن، بۆیە پێویستی نەدەكرد هێرشیان بكرێتە سەر، لەسەر ئاستی پرۆسەی سیاسیی عێراقیش بێگومان تەیاری سەدر بۆ یەكلاییكردنەوەی كێشەی دەسنیشانكردنی پۆستی سەرۆك وەزیران لەناو هاوپەیمانی نیشتمانی شیعە رۆڵێكی باشی گێڕاوەو تەیاری سەدر توانی پارسەنگەكە بەلای مالیكیدا بشكێنێتەوەو ئەو كێشەیە چارەسەر بكات و دواتریش لەچوارچێوەی دەستپێچشخەرییەكەی سەرۆك بارزانیدا هەموو لایەنەكان بۆ پێكهێنانی حكومەتی داهاتووی عێراق بگەنە رێككەوتن، لەم تێڕوانینەوە گەڕانەوەی سەدر هێز و تینێك بە حكومەتە تازەكەی مالیكی دەبەخشێت و ئەگەر تەیاری سەدر بەتەواوەتی پشتگیری حكومەتەكەی مالیكی بكات، ئەوا مەزندە دەكرێت كە بتوانێت رۆڵی خۆی بگێڕێت.
Top