زاگرۆس فەتاح بریكاری وەزارەتی پلاندانان بۆ گوڵان: بەرنامەیەكی ورد و گشتگیر بۆ كۆنتڕۆڵكردنی داهاتەكان و رێكخستنەوەی باج و خاڵە سنوورییەكان دانراوە

زاگرۆس فەتاح بریكاری وەزارەتی پلاندانان بۆ گوڵان: بەرنامەیەكی ورد و گشتگیر بۆ كۆنتڕۆڵكردنی داهاتەكان و رێكخستنەوەی باج و خاڵە سنوورییەكان دانراوە
وەزارەتی پلاندانان ئەركێكی قورس و گرنگی دەكەوێتە سەرشان، ئەویش جێبەجێكردنی چاكسازی و پلاندانانە بۆ ئەنجامدانی پڕۆژەی گرنگ و ستراتیژی، بە رەچاوكردنی ریزبەندیی پڕۆژەكان و خۆگونجاندن لەگەڵ شوێنەوارەكانی پەتای كۆرۆنا و قەیرانی دارایی. بۆ قسەكردن لەسەر ئەم پرسە و چەند تەوەرێكی دیكەی پەیوەندیدار بە رەوشی پلاندانان و هاتنە پێشەوەی كەرتی تایبەت و گۆڕینی عەقڵییەتی وەبەرهێنان، چەند پرسیارێكمان ئاراستەی زاگرۆس فەتاخ بریكاری وەزارەتی پلاندانان كرد و بەمجۆرە وەڵامی پرسیارەكانی گوڵانی دایەوە.
* چاوەڕێی ئەوە لە كابینەی نۆیەمی حكومەتی هەرێمی كوردستان دەكرا، كە هەموو قورسایی كار و پلانەكانی ئایندەی لەسەر شانی وەزارەتی پلاندانان بێت و، وەزارەتی پلاندانان رایەڵەی نێوان سەرجەم وەزارەتەكان بێت. ئایا بە رای ئێوە وەك بریكاری ئەم وەزارەتە، تاچەند لەناو ئەم كابینەدا توانیوتانە ئەم ئەركە قورسەی سەرشانتان جێبەجێ بكەن؟

- لە دەستپێكی كابینەی نۆیەم و لەسەر راسپاردەی سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان، سەرجەم وەزارەتەكان بەتایبەتی وەزارەتی پلاندانان ئەركێكی قورسیان خرایە سەرشان، ئەویش ئەنجامدانی كۆمەڵێك پڕۆژەی گەورە و ستراتیژی و دووبارە دەستپێكردنەوەی پڕۆژە راوەستاوەكان و كاركردن لە سەرجەم ئەو پڕۆژە خزمەتگوزارییانەی وەكو كارەبا و ئاو و رێگاوبان و پەروەردە و تەندروستی و شارەوانی بوون، ئەمەش بە رەچاوكردنی ئەو توانا داراییەی لەبەردەستدایە. بەداخەوە لە مانگی ئاداری ئەمساڵ و لە سەرەتای دەركەوتنی پەتای كۆرۆنا و قەیرانی داراییدا ئابووریی هەرێمی كوردستان وەكو سەرجەم ئابووریی وڵاتانی ناوچەكە و جیهان (بەتایبەتی وڵاتانی بەرهەمهێنەری نەوت) رووبەڕووی قەیرانێكی گەورەی دارایی بووەوە، ئەویش بەهۆی دابەزینی بەهای نەوتی خاوەوە بوو، ئەمە وێڕای بڕینی پشكی مووچەی مووچەخۆرانی هەرێمی كوردستان لەلایەن بەغداوە، كە وایكرد چی دیكە حكومەت ئەو توانا داراییەی نەمێنێت، كە پارە بۆ پڕۆژەكان دابین بكات، لەناو گەرمەی ئەم قەیرانە داراییە و شوێنەوارە مەترسیدارەكانی كۆرۆنا و دابەزینی بەهای نەوتی خاودا، لەسەر راسپاردەی سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان هەنگاوەكانی رووبەڕووبوونەوەی قەیرانەكان دەستی پێ كرد؛ وەزارەتی دارایی حكومەتی هەرێمی كوردستانیش راسپێردرا بۆ ئەوەی بە شێوەیەك لە شێوەكان پارە دابین بكات، بۆ هەندێك لەو پرۆژانەی كە زۆر پێویستن و خزمەتگوزاری بە هاووڵاتیان دەگەیەنن، لەمەشدا ریزبەندی پارەتەرخانكردن بۆ پڕۆژەكان بە رەچاوكردنی زۆر پێویستتر خرایە سەرشانی وەزارەتی پلاندانان، كە دەبووایە بە هەماهەنگی لەگەڵ سەرجەم وەزارەتەكان ئەم ئەركە قورسە لەئەستۆ بگرێت، سەرۆكی حكومەت گرنگیی بە پڕۆژە و باشكردنی دۆخەكە و رووبەڕووبوونەوەی كۆرۆنا و قەیرانی دارایی داوە، كە زۆر بە وردی و چڕی گوێبستی تیمی وەزارەتەكانە و بە راوێژ و راوەستان لەسەر خاڵە ورد و زانستییەكان بڕیارەكان دەدرێت، هەروەكو چۆن لە بەرنامەكانی سەرۆكی حكومەت بۆ كۆمەڵێك شوێن ژمارەیەك پڕۆژە دەستی بەكار كردۆتەوە و، دەیان پڕۆژە بەردی بناغەی بۆ دانراوە و، ژمارەیەكی دیكەش لەم بارودۆخە سەختەدا تەواو كران، ئێمەش وەكو وەزارەتی پلاندانان لە هەوڵی ئەوەداین كە پڕۆژەكان كاریان لەسەر بكرێت و رانەوەستن و بە عەقڵییەتێكی نوێ و بە خەرجییەكی كەمتر ئەنجام بدرێن، ئەویش بە رەچاوكردنی بارودۆخی قەیرانی دارایی و گرنگیی پڕۆژە خزمەتگوزارییەكان بۆ هاووڵاتیان، لە سەر ئەم بیروباوەڕە پڕۆژەی وەزارەتەكان دەست دەكاتەوە بە جێبەجێكردن و ریزبەندییان دەدرێتێ، تا بە زۆرترین و باشترین شێوە بتوانێت، خزمەت بە هاووڵاتیانی خۆشەویست و ئابووریی كوردستان بگەیەنێت، لەوانە پڕۆژەكانی خزمەتگوزاریی (كارەبا و ئاو و رێگاوبان و شارەوانی)، هەروەها پڕۆژەكانی هەردوو كەرتی تەندروستی و پەروەردە، بەمەش لە ماوەی یەكساڵی تەمەنی كابینەكەدا بە هەموو پێوەرەكان حكومەت توانیویەتی رووبەڕووی تەحەدییە سەخت و قورسەكانی كۆرۆنا و قەیرانی دارایی ببێتەوە، لە هەمان كاتیشدا ژمارەیەكی زۆری ئەو پڕۆژانەی پێشتر بەهۆی قەیرانی داراییەوە راگیرابوون، دەست بە جێبەجێكردنی كرایەوە، ئەمانەش هەمووی هاوكات بوون لەگەڵ جێبەجێكردنی پڕۆسەیەكی فراوان و گشتگیری چاكسازی لە كەمكردنەوەی خەرجییە زۆر ناپێویستەكان و زیادكردنی داهات و رێكخستنەوەی كاروباری دارایی و كەمكردنەوەی رۆتین و تەرخانكردنی بڕە پارەیەكی زۆر بۆ رووبەڕووبوونەوەی كۆرۆنا، خۆ ئەگەر پلان و حیكمەتی سەرۆكی حكومەت نەبووایە، ئەوا لەم قەیرانەدا بێگومان هەرێمەكەمان دەكەوتە بەردەم داڕمانێكی گەورەی ئابووری.

* كۆڵەگەی سەرەكیی پلاندانانی سیاسەتی ئابووریی بازاڕ سیستمی (باج وەرگرتنە)، بەڵام پێشتر كۆمەڵێك كۆمپانیا و پڕۆژەی گرنگ لە ژێر پەردەی هاندانی وەبەرهێنان لە باج بەخشرابوون، بەڵام ئێستا سەرۆكی حكومەت دەڵێت، لەمەودا باج لە هەمووان وەردەگرین، ئایا دەكرێت لەوە دڵنیامان بكەیتەوە كە كوردستانیش وەك دەوڵەتانی پێشكەتووی خاوەن بازاڕی ئازاد، دەتوانێت ژێرخانی ئابووریی خۆی لەسەر بنەمای (باج وەرگرتن) رێك بخاتەوە؟
- كاریگەریی بڵاوبوونەوەی ڤایرۆسی كۆرۆنا و دەرهاویشتە خراپەكانی، بەتایبەتی كە قەیرانی دارایی زیاتر كەوتۆتە سەرشانی وەزارەتی دارایی حكومەتی هەرێمی كوردستان، وەزارەتی دارایی لە رێگای یاسای چاكسازییەوە كە هەموو وەزارەتەكان دەگرێتەوە، دەبێت هەوڵ بدات خەرجییەكانی خۆی كۆنتڕۆڵ بكات، بەتایبەتی ئەوانەی بە نایاسایی دوو مووچە، یان سێ و زیاتر وەردەگرن، هەروەها خەرجییەكانی بەگەڕخستن، ئەوانەی بۆ كەمالیات و هەندێك ئیفاد و كاروبای ناپێویست پێشتر خەرج دەكرا، واتا تەنیا ئەو خەرجییانە بمێنێتەوە كە زۆر پێویستن و ریزبەندی بۆ دادەنرێت، هەرچی ئەو پارەیەی كە دەمێنێتەوە بۆ مافی مووچەخۆرانی راستەقینە و خەرجیی بەرداومی پڕۆژە خزمەتگوزارییەكان بەكار بهێنرێت. هاوكات ریفۆرمی ئابووری هەیە كە لەم كابینەیەدا زۆر گرنگیی پێ دراوە و، نهێنیی سەركەوتنی كابینەی نۆیەمی حكومەتی هەرێمی كوردستانە بۆ رووبەڕووبوونەوەی قەیرانی دارایی، بەتایبەتی لە بواری باج و خاڵە سنوورییەكاندا، خاڵێك هەیە زۆر گرنگە دەبێت ئاماژەی پێ بكەم، ئەویش ئەوەیە كە باج زیاد ناكرێت، بەڵكو رێك دەخرێتەوە، ئەوەی دەبێت باج بدات و نەیداوە، ئێستا دەبێت بیدات، لەپێناو رێگرتن لە بەهەدەردانی سامانی گشتی و رێكخستنەوە و كۆنتڕۆڵكردنی داهاتەكان، بەرنامەیەكی ورد و گشتگیر و فراوان بۆ رێكخستنەوەی باج و گومرگی خاڵە سنوورییەكان دەستی پێ كردووە و بەردەوام دەبێت، ئەوەشی شایەنی باج پێدانە بە شێوەیەكی دادپەروەرانە و بێ جیاوازی دەبێت ئەو رێژە باجەی لە سەریەتی بیدات، بەتایبەتی نابێت هیچ كۆمپانیایەك لە ژێر هیچ پاساوێكدا خۆی لە باج بدزێتەوە، لە ماوەكانی رابردوودا بینیمان چۆن ژمارەیەك كۆمپانیا بە تاوانی خۆدزینەوە لە باج درانە دادگا، ئەوانەی دیكەش بێ جیاوازی دەبێت باجی خۆیان بدەن. سەبارەت بەوەی باج نەبێتە بارگرانی، بەتایبەتی لەسەر هاووڵاتیان، ئەوا بە تەئیكید رەچاوی خەڵكی هەژار و توێژی مامناوەند كراوە، سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان لەم ریفۆرمەدا زۆر ئاگای لە چین و توێژی هەژار و كەم دەرامەتە، هەربۆیە باجدان جگە لەوەی بە شێوەیەكی رێژەیی دانراوە، لەلایەكی دیكەوە رۆئیا و بۆچوونی سەرۆكی حكومەت لەسەر سەپاندنی باج و رێكخستنەوەی، جگە لەوەی بۆ دادپەروەریی كۆمەڵایەتییە، ئەو بڕە پارەیەش كە لە باج وەردەگیرێت، بۆ خزمەتی هاووڵاتیان و پەرەپێدانی پڕۆژە خزمەتگوزارییەكانە.


* جاران گلەیی زۆر لەسەر وەزارەتی پلاندانان ئەوە بوو، كە پلانەكانی زیاتر خزمەتی سەرمایەداران دەكات، نەك خەڵك، ئەمەش بەو مانایەی پلانەكانی وەزارەت رەنگدانەوەی لەسەر پڕۆژەكانی دەستەی وەبەرهێنان نەبووە، بەڵام لەم كابینەیەدا ئاماژە بەوە دەكرێت، كە پلانی تایبەتی بۆ دەستەی وەبەرهێنان داڕێژدراوە، ئایا هەماهەنگیی نێوان وەزارەتی پلادانان و دەستەی وەبەرهێنان لە چ ئاستێكدایە و ئەو گۆرانكاڕییانە كە لە بواری وەبەرهێنان كردووتانە چین؟
- حكومەتی بەهێز تەنیا وەزارەت و دامودەزگای بەهێز نییە، بەڵكو كەرتێكی تایبەتی بەهێزیشە، كە لە خزمەتی هاووڵاتیان و كەمكردنەوەی بارگرانی بێت لەسەر شانی حكومەت، لەسەر ئەم فەلسەفە ئابوورییە كابینەی نۆیەمی حكومەتی هەرێمی كوردستان گرنگی بە كەرتی تایبەت و وەبەرهێنان داوە، ئێستا دەستەی وەبەرهێنانی كوردستان بە عەقڵییەتێكی نوێ و ئامانج و ئاراستەیەكی نوێ كارەكان دەكات، ئەوەتا لەلایەك زیاتر گرنگی بە پڕۆژەكانی جۆراوجۆركردنی كەرتی ئابووری و هەمەچەشنكردنی سێكتەرەكان دەدات، لەلایەكی دیكەوە پڕۆژەیاسایەكی نوێی وەبەرهێنانی ئامادە كردووە و هەمواری یاسا كۆنەكەی كردۆتەوە، ئێمەش وەكو وەزارەتی پلاندانانی حكومەتی هەرێمی كوردستان و زۆربەی وەزارەتەكانی دیكە راوبۆچوونی خۆمان لەسەر رەشنووسی ئەو پڕۆژە یاسا نوێیەی وەبەرهێنان داوە، لەم كابینەیەشدا هەماهەنگییەكی باش لە نێوان دەستەی وەبەرهێنان و وەزارەتەكانی حكومەتی هەرێمی كوردستان، بەتایبەتی لەگەڵ وەزارەتی پلاندانان هەیە، لە داهاتووشدا ئەو هەماهەنگییە باشتر دەكەین، لەداهاتوویەكی نزیكیشدا گۆڕانكارییەكی نەوعی و گرنگ لە سەر ئاستی وەبەرهێنان لە هەرێمی كوردستاندا دەبینین.لەلایەكی دیكەوە لەم كابینەیەدا جگە لەوەی بەم قەیرانەی داراییە جیاوازی لە ئەنجامدانی پڕۆژە لە نێوان پارێزگاكانیشدا نەكراوە، بەشێوەیەكی گشتی خەرجیی پڕۆژەكان لە كابینەی نۆیەمی حكومەتی هەرێمی كوردستان لەسەر ئاستی وەزارەت و پارێزگاكان بەم شێوەیە بووە:

پارێزگای هەولێر 119 پڕۆژە بە خەرجی 64 ملیار دینار كە لە31%ی كۆی گشتی پارەكەیە.
پارێزگای سلێمانی بە ئیدارەی گەرمیان و راپەڕینەوە (223) پڕۆژە بە خەرجی 82.9 ملیار دینار كە لە40% ی كۆی گشتی پارەكەیە.
لە پارێزگای دهۆك (35) پڕۆژە بە خەرجی 55.4 كە لە 25%ی كۆی گشتی پارەكەیە.
لە پارێزگای هەڵەبجە (35) پڕۆژە بەخەرجی 8.1 كە لە 4%ی كۆی گشتی پارەكەیە .
كۆی گشتی پڕۆژەكان 412 پڕۆژەیە بە خەرجی 207 ملیار دینار .
* وەزارەتی پلاندانان بانگهێشی سیاسەتی (یەك پەنجەرە) دەكات، تا چەند ژێرخانێكتان بۆ سیاسەتی (یەك پەنجەرە) دروست كردووە و، ئایا ئومێدی ئەوە هەیە ئەم سیاسەتە بكەوێتە واری جێبەجێكردنەوە و دیاردەی رۆتین و بیرۆكراسی كۆتایی پێ بێت؟
- سیاسەتی یەك پەنجەرە لە كابینەی نۆیەمی حكومەتی هەرێمی كوردستاندا كاری باشی بۆ كراوە، ئەوەتا دەستەی وەبەرهێنانی هەرێمی كوردستان دەستی بەم سیاسەتە كردووە، بۆ ئەوەی وەزارەتە پەیوەندیدارەكانی حكومەتی هەرێمی كوردستان بتوانن ئەو مامەڵەی وەبەرهێنانەی هەیە، بە خێراترین و باشترین شێوە و كەمترین كات و ماندووبوون جێبەجێی بكەن، بۆ ئەمەش كاری جددی كراوە، تاوەكو هەموو مامەڵەی وەبەرهێنان لە یەك شوێندا كۆبكرێتەوە و، بە زووترین كات رۆتینیی وەرگرتنی مۆڵەتی وەبەرهێنان كەم بكرێتەوە و بە كەمترین خەرجی ئەو مۆڵەتە بدرێت و بخرێتە بواری پراكتیك، وابزانم كەمكردنەوەی رۆتین و بەڕێوەبردنی مامەڵەكان بە شێوەیەكی ئەلیكترۆنی جگە لەوەی سیاسەتێكی سەركەوتووی حكومەتی هەرێمی كوردستانە، هاوكات لایەنێكی گرنگی هاندانی وەبەرهێنانیشە، كە لەم قۆناغەدا زۆر پێویستمانە.
* جاری پێشوو كە دیمانەمان لەگەڵ كردن، زۆر جەختتان لە سیاسەتی هەماهەنگی و هاریكاریی نێوان كەرتی گشتی و كەرتی تایبەت كردەوە، دیارە ئەمە وەك لایەنی تیۆری سیاسەتیێكی سەركەوتووە، ئایا دەتوانین بڵێن لە ئێستادا ئەم سیاسەتە پەیڕەو كراوە؟ ئەگەر پەیڕەو كراوە، ئایا پڕۆژە هاوبەشەكانی نێوان كەرتی گشتی و كەرتی تایبەت چین؟
- پڕۆژەی هاوبەشكردنی نێوان كەرتی گشتی و كەرتی تایبەت پڕۆژەیەكی گرنگی وەزارەتی پلاندانە، بۆ ئەم مەبەستە چوارچێوەیەكمان ئامادە كردووە كە پێی دەوترێت چوارچێوەی كەرتی گشتی و كەرتی تایبەت، بۆ ئەوەی هەرچی خزمەتگوزاری و پڕۆژە هەیە، كە لەم كاتەدا بە هۆی قەیرانی دارایی و نەبوونی سیولە حكومەت ناتوانێت ئەنجامی بدات، یان پێشكەشی بكات، لە رێگەی هاوبەشیكردنی كەرتی تایبەتەوە جێبەجێ بكرێت، تەنانەت ئەم پڕۆژەیە تەنیا سوودی لەوەدا نییە بارگرانیی سەر حكومەت كەم دەكاتەوە، بەڵكو هانی هاتنەپێشەوەی كەرتی تایبەتیش دەدات بۆ جێبەجێكردنی ژمارەیەك پڕۆژەی گرنگ و بەرزكردنەوەی ئەدا و توانای پێشكەشكردنی خزمەتگوزارییەكان، هاتنە پێشەوەی كەرتی تایبەت هەلی كار بۆ سەدان گەنج و دەرچووی زانكۆ دابین دەكات، ئێستا جگە لەوەی كەرتی تایبەت لە سێكتەرەكانی كارەبا و شارەوانی و چەندین بواری دیكەدا هەیە، ئەم پڕۆژەیە ئاسۆیەكی زۆر فراوانی كاركردنی هاوبەشی نێوان حكومەت و كەرتی تایبەتیش دەهێنێتە پێشەوە. بۆ خێراكردنی بەڕێوەچوونی كارەكانی هاوبەشیكردنی كەرتی گشتی و كەرتی تایبەت لەم قۆناغەدا، بە یاسا نا، كە كاتێكی زۆری دەوێت بۆ گفتوگۆ و دانوستاندن و پەسەندكردنی، بەڵكو لە رێگەی رێنماییەكانەوە هەموو ئەم كارانە رێك دەخەین.
* لەم چەند رۆژەی رابردوودا وەزیری پلاندانانی عێراقی سەردانی هەرێمی كوردستان كرد و لەگەڵ ئێوە كۆبۆوە، ئایا حكومەتی فیدڕاڵی پلانی ئەوەیە گەمارۆ بخاتە سەر هەرێم و بەشە بودجەی لێ ببڕێت، یان پلانێكی هاوبەش هەیە كە وەزارتی پلاندانانی حكومەتی فیدڕاڵی و حكومەتی هەرێم پێكەوە كۆبكاتەوە؟
-هەردوو حكومەتی هەرێمی كوردستان و حكومەتی عێراقی فیدڕاڵ لە پێناو بەرژەوەندیی گشتی و تێپەڕبوونی دۆخەكە پلان و بەرنامە و پڕۆژەی هاوبەشیان هەیە، گەیشتن بە تەكامولی ئابوورییش پێویستی بە پتەوكردنی پەوەندییەكان هەیە، وابزانم بوونی ئیرادە و نییەتی باشی حكومەتی هەرێمی كوردستان بۆ چارەسەركردنی كێشەكان و پتەوكردنی پەیوەندییەكان هاندەر بووە بۆ نزیكبوونەوەی هەر دوو حكومەتی هەرێم و عێراق، لەئێستاشدا هەندێك هاوكاریی نێودەوڵەتی هەیە كە پێشكەش بە حكومەتی عێراق دەكرێت، بەتایبەتی لەلایەن بانكی نێودەوڵەتی و ئاژانسەكانی نەتەوە یەكگرتووەكان و دامەزراوەكانی دیكەی نێودەوڵەتییەوە، لە ساڵانی رابردوو پشكی هەرێمی كوردستان كەمتر دراوە، ئێمە وەكو وەزارەتی پلاندانی حكومەتی هەرێمی كوردستان ئێستا لە گفتوگۆداین لەگەڵ وەزارەتی پلاندانانی عێراق، بۆ ئەوەی پشكی هەرێمی كوردستان لە هاوكارییە نێودەوڵەتییەكان زیاتر بدرێت و ئێمەش لەو هاوكارییانە سوودمەند بین، بەتایبەتی كە ئێستا بەرنامەیەك هەیە كە سندوقی پەرەپێدانی پیشەسازیی پێ دەڵێن كە 260 ملیۆن دۆلاری بۆ تەرخان كراوە، لەو بڕە پارەیەش 30 ملیۆن دۆلاری بەر هەرێمی كوردستان دەكەوێت و، دابەشی سەر پارێزگاكانی هەرێمی دەكەین، راستە ئەم بڕە پارەیە كەمە، بەڵام دەمانەوێت بۆ پڕۆژە بچووكەكان سوودی لێ وەربگرین، بەتایبەتی بۆ ئاوەدانكردنەوەی گوندەكانی كوردستان.
* ئایا ئێوە وەك وەزارەتی پلاندانان پلانی B تان هەیە تایبەت بە هەرێمی كوردستان، بەتایبەتی كاتێك دەبینین پشتبەستن بە حكومەتی فیدڕاڵی هەندێك جار جۆرێك بێ ئومێدی دروست دەكات؟
- مەسەلەكە زیاتر پشتبەستن نییە، بەڵكو بەكارهێنانی ئەو سەرچاوانەیە كە لە بەردەستمانە، بۆ نموونە: لە ئێستادا وەزارەتی پلاندانانی عێراق، یان حكومەتی عێراق سەرچاوەیەكی لە بەردەستدایە كە دەتوانین بەكاری بهێنین بۆ ئەوەی خزمەتی هاووڵاتیانی كوردستانی پێ بكەین، مەسەلەكەش دووسەرەیە واتە پەرەپێدانی ئابووری و باشكردنی ژێرخانی ئابووریی هەرێمی كوردستان بۆ بەهێزبوونی ئابووریی عێراق و خەڵكی هەموو عێراقیش سوودی هەیە، بۆیە پەیوەندییەكان هاوبەشییە و لەپێناو سوودی هەموواندایە، لەگەڵ ئەمەشدا یەكێك لە بەهێزییەكانی ئەم كابینەیە لەوەدایە كە كۆمەڵێك بەرنامەی تایبەت بەخۆمان هەیە، بۆ ئەوەی ئەگەر حكومەتی ناوەندیش هاوكاریمان نەكات، ئێمە خۆمان بتوانین بەردەوام بین و هەنگاوی باش بنێین، ریفۆرمەكانی سەرۆكی حكومەت هەنگاوێكی گەورە و ستراتیژییە بۆ پشتبەستن بە ئابووری و داهات و سەرچاوەكانی خۆمان، بێ ئەوەی پشت بە پاشكەوتەی هیچ حكومەت و لایەنێك ببەستین، ئەمەش وەكو ئەوەی سەرۆكی حكومەت ئاماژەی پێدا، كە ئێمە كاتمان دەوێت بۆ ئەوەی بتوانین هەموو ئەو ریفۆرمانە لە سەرجەم سێكتەرەكاندا ئەنجام بدەین و، پرۆسەی چاكسازییش پرۆسەیەكی بەردەوام و گشتگیرە و نەفەس و سەبرێكی باشی دەوێت، بەڵام دەرئەنجامێكی گەورە و گرنگی بۆ هاووڵاتیانی كوردستان و ئەزموونەكەمان دەبێت، ریفۆرم و خزمەتكردنی هاووڵاتیان پرۆسەیەك نییە ئەمڕۆ دەستی پێ بكەین و سبەی تەواو بێت، ئەوەتا بەراورد بە عێراق و هەندێك وڵاتانی دراوسێشمان، لە زۆر لایەنەوە ئێمە لە پێشەوەین، راستە لە هەندێك بواردا گرفت و كێشەی قووڵیشمان هەیە، بەڵام خۆشبەختانە گرفت و كێشەكان بەرەو چارەسەركردن دەچێت، بۆیە لە كاتێكدا جیهان لە قەیرانی دارایی و ئابووریدایە، ئەمە هەواڵ و ئاماژەیەكی دڵخۆشكەرە كە ئێمە بتوانین هەنگاوی ئەرێنی هەڵبگرین.
* یەكێك لەو بابەتانەی لەگەڵ وەزیری پلاندانانی عێراقدا گفتوگۆتان لەسەر كرد، بابەتی ئەنجامدانی سەرژمێریی گشتی بوو. ئایا ئێوە وەكو وەزارەتی پلاندانان هیچ تێبینی و مەترسییەكتان لەسەر ئەنجامدانی ئەو سەرژمێرییە هەیە؟
- ئەنجامدانی سەرژمێریی گشتی بڕیاری لەسەر دراوە، بەڵام لەبەر ئەوەی لە ناوخۆی عێراقدا كێشەیەكی قووڵ و ئاڵۆزی سیاسی هەیە، هێشتا نازانرێت كەی ئەم پرۆسەیە ئەنجام دەدەرێت، بۆ نموونە شیعەكان كێشەی ئەوەیان هەیە رەنگە لەو سەرژمێرییە قەبارەی راستەقینەی كورد و سوننە دەربكەوێت، هەربۆیە ئەوان هەندێك میكانیزم و بیرۆكە دەهێننە پێشەوە كە لە رووی واقیعییەوە دەبێتە هۆی دواكەوتنی پرۆسەكە. ئێمە چەند ساڵێكە بەهیوای ئەوەوەین ئەو سەرژمێرییە گشتیە ئەنجام بدرێت، لەلایەكی دیكەوە لەو سەرژمێرییە ئێمە مافی خۆمان داوا كردووە كە پێویستە رەچاو بكرێت، هەرچەندە ئەوان لە هەندێكی رازین، بەڵام ئەنجامنەدان، یان دواكەوتنی سەرژمێری پەیوەندی بە هەولێر و بەغداوە نییە، بە قەد ئەوەی پەیوەندیی بە كێشە سیاسییەكانی نێوخۆی عێراقەوە هەیە، هەرچۆنێك بێت پرۆسەی سەرژمێری بێ هەرێمی كوردستان ناكرێت و ئێمەش مەرج و تێبینی خۆمان لەم سەر ژمێرییە هەیە.
Top