لەدوای 16ی ئۆكتۆبەر و سەپاندنی دۆخێكی سەربازی بەسەر پارێزگای كەركووكدا، ئەو شارە بە دۆخێكی نائاسایی و نایاساییدا تێپەڕ بووە، ئێستا هەوڵێك هەیە بۆ هێوربوونەوەی دۆخی كەركووك، بەتایبەتی دوای تواندنەوەی بەستەڵەكی پەیوەندییەكانی نێوان هەرێم و عێراق و رێككەوتنی پارتی و یەكێتی بۆ ئەنجامدانی كۆبوونەوەكەی 18ی ئەم مانگەی پەرلەمان و ئەنجومەنی پارێزگای كەركووك لە هەولێر؛ بۆ قسەكردن لەسەر ئەم پرسەو دوا گۆڕانكارییەكانی كەركووك، دیدارێكمان لەگەڵ رێبوار تاڵەبانی سەرۆكی ئەنجومەنی پارێزگای كەركووك ئەنجامدا.

* تائێستا شاری كەركووك بە دۆخێكی نائاسایی و سەربارزی و میلیتاریدا تێپەڕ دەبێت، بەڵام باس لە هەوڵێك دەكرێت، كە بۆ هێوركردنەوەی دۆخی پارێزگای كەركووك دەدرێت، وەكو سەرۆكی ئەنجومەنی پارێزگای كەركووك چ زانیارییەكتان لەو بارەیەوە هەیە؟
- هەفتەی رابردو پڕ بوو لە رووداو و كۆبوونەوە، ئیدی لەسەر ئاستی سیاسی بێت، یان لەسەر ئاستی سەربازی، ئەوە بوو بۆ یەكەمجار پارتی دیموكراتی كوردستان و یەكێتی نیشتمانی كوردستان كۆبوونەوەو، هەندێ خاڵیان دەستنیشان كردو بڕیاریان دا كە كۆبوونەوەی ئەنجومەنی پارێزگای كەركووك و كۆبوونەوەی پەرلەمانی كوردستان لە 18ی ئەم مانگەدا ئەنجام بدرێت. لەسەر ئاستی سەربازییش لە نێوان سوپای عێراق و هێزی پێشمەرگە ئەو كۆبوونەوە و هەماهەنگییە كرا، كە توانییان نەخشەڕێگایەك دابنێن بۆ هاوكاری و هەماهەنگی بۆ چۆنیەتی بەرەنگاربوونەوەی داعش لە ناوچەكانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێمی كوردستان. ئێستاش ئێمە چاوەڕوانی هەڵگرتنی هەنگاوی نوێترین.
* دەكرێت وردەكاریی زیاتر بخەنەڕوو لەبارەی ئەو كۆبوونەوەی كە بڕیارە 18ی ئەم مانگە ئەنجومەنی پارێزگای كەركووك ئەنجامی بدات؟
- دیارە دوای چاوەڕوانییەكی زۆر هەردوو مەكتەبی سیاسیی یەكێتی و پارتی هەنگاوێكی باشیان هەڵگرتووە، هەرچەندە لە نێوان پارتی و یەكێتی چەند بۆچوونێكی جیاواز هەبوو، بەوەی ئایا سەرەتا كار لەسەر دۆخی ئیداریی شاری كەركووك بكرێت، یان كار لەسەر دۆسێی ئەمنی بكرێت و هەلومەرجە ئەمنییەكە ئاسایی بكرێتەوە. ئێمە دەزانین یەكێتی پێی باش بوو كێشەی كەركووك و بەغدا و پرسەكانی نێو هەرێمی كوردستان بكرێنە یەك پاكێج، لە كاتێكدا پارتی دیموكراتی كوردستان رای وابوو كە ئاساییكردنەوەی دۆخی ئەمنیی شاری كەركووك و ناوچە كوردستانییەكانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێم بكرێتە ئەولەوییەت و بخرێتەپێش بابەت و پرسەكانی دیكەوە، ئێستاش دیارە هەردوولا گەیشتوونەتە رێككەوتنێك بۆ ئەوەی لە 18ی ئەم مانگەدا كۆبوونەوەی پەرلەمان بكرێت، هەم وەك هەنگاوێك بۆ پێكهێنانی حكومەتی هەرێمی كوردستان و هەم ئەنجومەنی پارێزگای كەركووكیش كارا بكرێتەوە بۆ چارەسەركردنی ئەو كێشانەی تا ئێستا ماونەتەوە، ئاشكرایە ئەمەش رێكاری یاسایی خۆی هەیە و بەپێی پەیڕەوی ناوخۆیی ئەنجومەنی پارێزگا من چاوەڕوانم كە یەك لەسەر سێی ئەندامانی ئەنجومەن ئەو پێشنیارە بە سەركردایەتیی ئەنجومەن بدەن، بۆ ئەوەی منیش دەستنیشانی رۆژی كۆبوونەوەكە بكەم لە 18 مانگ، ئەگەر هات و پێم گەیشت.
* ئێوە چۆن لەم هەنگاو و هەوڵانە دەڕوانن بۆ ئەنجامدانی هەماهەنگی و هاوكاریی نێوان هێزی پێشمەرگە و سوپای عێراق لەو ناوچانەدا؟
- لە راستیدا ئێمە دەبێت لە روانگەی بەرنامەكەی بەڕێز عادل عەبدولمەهدی-یەوە لەم مەسەلەیە بڕوانین كە رایگەیاند: پێویستە سەرجەم پارێزگاكانی عێراق لە دۆخی عەسكەرتاریەت پاك بكرێتەوە و دۆسیە و دەسەڵاتی ئەمنی رادەستی پۆلیسی مەحەلی بكرێت، كە سەرەتا هەڵسەنگاندنێك بۆ دۆخە ئەمنییەكە دەكرێت وەك زەمینەسازییەك بۆ ئەوەی دواتر دۆسێی ئەمنی رادەستی پۆلیسی مەحەلی بكرێت. واتە رەنگە ئەمە یەكێك بێت لەو هەنگاوانە كە بەڕێز عادل عەبدولمەهدی بە ئاراستەی جێبەجێكردنی بەرنامەكەی هەڵیبگرێت.
* ئێمە دەزانین كە دوای سەردانەكەی سەرۆك بارزانی بۆ بەغدا و خاوبوونەوەی گرژییەكان و سەردانی ئەم چەند رۆژەی دوایی نێچیرڤان بارزانی بۆ بەغدا، هەموویان هەوڵێكن بە ئاراستەی باشتركردنی بارودۆخەكە، ئێوە چۆن لە گرنگیی ئەم سەردانانە دەڕوانن؟
- ئەم سەردانانە زۆر گرنگ بوون، بەتایبەتی كە لە دوای 16ی ئۆكتۆبەرەوە بێ متمانەییەك لە نێوان هەرێم و بەغدا دروست بوو لە سەروەختی عەبادی كە بە داخەوە یەكێك بوو لەو سەركردانەی دووبارە قەتماغەی برینی كوردی هەڵدایەوە، لە دوای ئەو لەشكركێشییەی كە هێنایە سەر ناوچە كوردستانییەكان. كەواتە هەوڵەكانی ئەم دواییە بۆ هێوركردنەوەی گرژییەكانی نێوان هەرێم و بەغدا دووبارە نییەتپاكیی سەركردایەتی و میللەتی كورد پیشان دەدات، بۆ ئەوەی هەر كەسێك لە عێراقدا بوو، دەبێت مافە دەستوورییەكان بەدەست بهێنێت و شەراكەتێكی راستەقینەی هەبێت و سەركردەكانی عێراقیش بە راددەیەكی باش لەمە تێگەیشتوون، لەم روانگەیەوە من پێموایە لە داهاتوودا كوردستان ئارامییەكی سیاسیی باش بە خۆیەوە دەبینێت، بەتایبەتی ئەگەر بتوانین دووبارە پێداچوونەوە بە خۆماندا بكەین و نێوماڵی كورد رێكبخەینەوە. لێرەدا كە دەڵێم ماڵی كورد رێكبخرێتەوە، ئەوا بە دڵنیاییەوە مەبەستم ئەوەیە كە دەبێت سەرجەم لایەنە كوردستانییەكان یەكدەنگ و یەكهەڵوێست بن لە بارەی ناوچە كوردستانییەكانی دەرەوەی هەرێم و چیتر بوار نەدەین بە نەیارانی دۆزی كورد كە لە ناوچە كوردستانییەكاندا گەمە بە پیرۆزییەكان و بە ئامانجە گەورەكانی میللەتی كورد بكەن.
* ئەگەر دووبارە بگەڕێینەوە سەر بارودۆخی كەركووك، ئەوا ئێمە دەزانین جگە لە دۆخە ئەمنییە نەخوازراوەكەی ئەو شارە، ئەوا پرسی دزین و بە تاڵانبردنی نەوتیش لەو شارە لە ئارادایە، ئێوە چۆن لەم مەسەلەیە دەڕوانن؟
- لە راستیدا دزینی نەوت لەسەر ئاستی عێراقدا هەیە، بەتایبەتی كە ئێمە دەزانین لە عێراقدا رۆژانە 3 ملیۆن و 800 هەزار بەرمیل نەوت هەناردەی دەرەوە دەكرێت، بەڵام خەڵكی عێراق لە بەسرەوە- كە بەشی هەر زۆری نەوتەكە لەم پارێزگایە بەرهەم دەهێنرێت- نازانن ئەو نەوتە بەرەو كوێ دەچێت، مەبەستم ئەوەیە بەشێكی زۆری ئەم نەوتە و داهاتەكەی دەدزرێت، واتە لە عێراقدا جگە لە پێدانی مووچەی فەرمانبەران، هیچ شتێكی دیكە بۆ ئەم وڵاتە نەكراوە. هەر ئەمەش هۆكاری ئەوەیە كە ئەمریكا دەیەوێت لەم رووەوە پێداچوونەوە بكات و بوار نەدات بەو كەسانەی سەرقاڵی دزینی نەوتن درێژە بەم كارەیان بدەن.
* باس لەوە دەكرێت ئەمریكا هەوڵی پرۆسەیەك دەدات سوپای عێراق و پێشمەرگە دووبارە كەركووك و ناوچە كوردستانییەكانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێم پێكەوە و بە هاوبەشی بەڕێوەی ببەن، ئایا تاچەند ئەم دەنگۆیانە راستن؟
- نكۆڵی لەوە ناكرێت كە هەموو لایەك خوازیاری ئەوەیە كە ئەوەندەی دەكرێت پارێزگاری لە بەرژەوەندییەكانی خۆی بكات، ئیدی بەرژەوەندی حزبی بێت، یان نەتەوەیی، یان تایفەگەری. بەڵام دەبێت ئەوە بزانین كە ئەمریكا خۆی وەك هێزێكی داگیركار هاتە عێراقەوە و لەم رووەوە نەتەوە یەكگرتووەكانیش بڕیاری بۆ دەركرد، واتە عێراق تا ساڵی 2011 خاوەنی سەروەری نەبوو، لە ساڵی 2011دا لە چوارچێوەی رێككەوتنێكی ستراتیژی ئەمنیدا دووبارە سەروەری بە عێراق بەخشرایەوە و ئەو رێككەوتنەش خاڵێك لە خۆدەگرێت و عێراق پابەند دەكات، كە ئەگەر هاتوو دۆخی ئەمنی و دیموكراسیی عێراق كەوتە ژێر پرسیارەوە، ئەوا دووبارە ئەمریكا وەك هێزێكی داگیركار دەگەڕێتەوە بۆ عێراق و خۆی عێراق بەڕێوە دەبات. لە ئێستادا داعش كۆتایی پێ نەهاتووە لە عێراقدا، هەروەها لە رووی سیاسیشەوە پشێوییەك هەیە، لەم روانگەیەوە ئەمریكا دەتوانێت جارێكی دیكە عێراق بەڕێوە بباتەوە.
* ئەگەر لەسەر ماف و پشكەكانی پارێزگای كەركووك وەك شارێكی بەرهەمهێنەری نەوت لە یاسای بودجەی عێراقدا رابوەستین، ئایا لەم رووەوە چ خوێندنەوەیەكتان هەیە؟
- من پێموایە وا باشترە ئەم پرسیارە لە پەرلەمانتارە كوردەكانی سەر پشكی پارێزگای كەركووك لە پەرلەمانی عێراق بكرێت، كە بڕیارە ئەوان چاودێریی ئەم پرس و بابەتە بكەن، بەڵام ئەوەی بۆتە نەریتێك لە ساڵانی رابردودا ئەوەیە كە بۆ هەر بەرمیلێك نەوت كە دەفرۆشرێت ئەوا لە سەدا 5ی بدرێت بە شاری كەركووك بۆ چارەسەركردن و نەهێشتنی ئەو كاریگەری و شوێنەوارە ژینگەییانەی لە ئەنجامی دەرهێنانی نەوتەوە لەم شارە روودەدات، بەڵام تا ئێستا نازانرێت ئەو رێژەیە بۆ كەركووك چەندە.
* ئەی بڕیاری هەڵگرتنی خاڵە گومرگییەكان بۆ خەڵكی كەركووك و كرانەوەی بازاڕی ئەو شارە بە رووی هەرێمی كوردستاندا چ گرنگییەكی هەیە؟
- لە راستیدا ئەمە هەنگاوێكی زۆر گرنگ بوو، چونكە ئێمە دەزانین ئەم دۆخە خەڵكی كەركووكی هیلاك و هەراسان كردووە، نرخی شتومەك گران بوو. هەروەها ئەوەی جێی داخە ئەوەیە كە ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق و ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراقیش نەیانتوانی پۆلیسێكی گومرگ پابەند بكەن بە جێبەجێكردنی یاساكانی عێراقەوە، بەڵام لەبەر ئەوەی شاری كەركووك لەژێر سایەی حوكمڕانییەكی سەربازیدا بەڕێوە دەچێت، هیچ یاسایەك لە سایەی ئەم دۆخەدا جێبەجێ ناكرێت، ئەمەش هەر ئەوە بوو كە ئێمە لێی دەترساین و لەبارەیەوە نیگەران بووین.
* لە كۆتاییدا دەمانەوێت بپرسین چۆن لە ئەگەرەكانی هێوربوونەوەی دۆخی كەركووك دەڕوانن، بەتایبەتی لەبەر رۆشنایی نزیكبوونەوەی ئەم دواییەی نێوان یەكێتی و پارتی و بڕیاری ئەنجامدانی كۆبوونەوەی ئەنجومەنی پارێزگای كەركووك؟
- ئەگەر جارێكی دیكە هەڵە نەكەین و دووبارە یەكڕیزیی نێو ماڵی كورد تێك نەدەین، ئەوا بە شێوەیەكی گشتی دەتوانین بڵێین بارودۆخەكە لە بەرژەوەندیی میللەتی كورددایە، واتە ئەگەر دەرس وەرنەگرین لەو دۆخەی بەسەرماندا هات لە ئەنجامی پەرتەوازیی بڕیاری كوردی، ئەوا ئێستاش ناتوانین سوود لەم بارودۆخە وەربگرین كە عێراق لە خراپترین حاڵەتدایە لە رووی ئیقليمییەوە. كەواتە پێویستە لایەنەكان كێشە حزبی و شەخسییەكانی خۆیان وەلابنێن و دەست لە بەرژەوەندییە بەرتەسك و كاتییەكانی خۆیان هەڵگرن و دووبارە تەركیز لەسەر كێشە بنەڕەتییەكە بكەنەوە، كە خزمەتكردنی میللەتی كورد و كوردستانیبوونی كەركووكە.