مەسعود حەیدەر راوێژكاری سەرۆك بارزانی بۆ گوڵان: یەكەم دەرەنجامی سەردانە سەركەوتووەكەی سەرۆك بارزانی بۆ بەغدا جێگیركردنی مووچەی فەرمانبەران و پێشمەرگە بوو
February 2, 2019
دیمانەی تایبەت
دواجار پڕۆژە یاسای بودجەی گشتی 2019ی عێراق لەلایەن پەرلەمانەوە پەسەند كرا، كە تێیدا چەندین بڕگەو ماددەی بۆ بەرژەوەندیی كوردی تێدا بوو، بۆ قسەكردن لەسەر ئەم بابەتە و تاوتوێكردنی چەندین ماددەو بڕگەی پەیوەندیدار بە هەرێمی كوردستانەوە لە میانەی دیمانەیەكدا چەند پرسیارێكمان ئاراستەی مەسعود حەیدەر راوێژكاری سەرۆك بارزانی كرد كە لە ماوەی دوو هەفتەی رابردوودا بە نوێنەرایەتی جەنابی سەرۆك بارزانی لە بەغدا بووە و لە كۆبوونەوەكانی لێژنەی دارایی پەرلەمان بەشداری كردووەو توێژینەوەیەكی پێشكەش كردووە كە دەرئەنجام هەردوو حكومەتی هەرێم و حكومەتی عێراق تەبەنیی توێژینەوەكەیان كردووە.* لە كۆتاییدا پەرلەمانی عێراق پڕۆژە یاسای بودجەی گشتی 2019ی عێراقی پەسەند كرد، دیارە ئەم پڕۆژە یاسایەی بودجە لە كابینەكەی د.عەبادی ئامادە كرابوو، پاشان د.عادل عەبدولمەهدی گێڕایەوە بۆ حكومەت و دەستكاریی زۆری پڕۆژە یاساكەش كراوە، ئایا ئەو دەستكارییانەی لە سەردەمی د.فوئاد حوسیێن وەزیری دارایی عێراق بۆ بەرژەوەندی خەڵكی كوردستان كراون، چین؟
- كاتێك پڕۆژە یاسای بودجە كە لەلایەن حكومەتی پێشووی حەیدەر عەبادی پێشكەش كرا، ئێمە تێبینیمان هەبوو لەسەر ئەو بڕە پارەیەی كە بۆ مووچەی فەرمانبەران دابین كرابوو، بە فەرمانی جەنابی سەرۆك بارزانی توێژینەوەیەكم ئامادەكردو توێژینەوەكە لەلایەن حكومەتی هەرێم و حكومەتی عێراقییەوە تەبەنی كرا، هەروەها ئەندام پەرلەمانی كورد لە لێژنەی دارایی بەپێی ئەزموونیان هەمان تێبینیان هەبوو، ئەوە بوو دەرئەنجام دكتۆر فوئاد حوسێن وەزیری دارایی عێراق تێبینییەكانی ئێمەی بە هەند وەرگرت و مووچەی فەرمانبەرانی هەرێمی لە ناو پڕۆژە یاسای بودجەی عێراقدا رێكخرایەوە، لەبەرئەوەی حەیدەر عەبادی سەرۆك وەزیرانی پێشووی عێراق غەدرێكی زۆری لە مووچەی فەرمانبەرانی هەرێم كردبوو، ئەوە بوو حكومەتی عێراقی بەم دەستكارییەوە پڕۆژە یاساكەی بۆ پەرلەمانی عێراق ناردەوەو یاساكە بەو شێوەیە ئێستا هەیە دەرچوو، بەمەش بە ئاگاداری و سەرپەرشتیی سەرۆكی حكومەتی هەرێم و سەرۆكی حكومەتی هەرێم بۆ كابینەی نوێ و وەكو تیمێك بە هەوڵی هەموو لایەكمان و هەماهەنگییەكی باش توانیمان ئەو ژمارەیە دابنێین كە شایستەی راستەقینەی فەرمانبەرانی هەرێمە و وەكو ساڵانی 2011 و 2012 لێبكەین و ئەو سزایەی حەیدەر عەبادی بەرامبەر فەرمانبەرانی كوردستان كردبووی و ژمارەكەی كەم كردبووەوە، ئێمە ئەم غەدرە هەڵبگرین.
* پەرلەمانتاران باس لەوە دەكەن لەگەڵ ئەوەی رێژەی هەرێمی كوردستان هەر ئەو ریژەیەیە كە لە پڕۆژە یاسای بودجەكەی عەبادی ئامادە كراوە، بەڵام دەستكاری هەندێك بڕگەی دیكە كراوە، هەروەها باس لەوە دەكەن كە ناردنی بڕی پارە بۆ مووچەی فەرمانبەران لەگەڵ ئەوەی زیادی كردووە، بەڵام گرێ نەدراوەتەوە بە ناردنی نەوتی كوردستانەوە، ئایا ئەم گۆڕانكارییانە تا چەند گرنگن؟
- لێرەدا دوو خاڵ هەن پێویستە ئاماژەیان پێ بكەین:
1. پشكی هێزی پێشمەرگەی كوردستان لە كابینەكەی حەیدەر عەبادی كە ئێمە بە بەردەوام هەوڵی ئەوەمان دەدا كە لە پڕۆژە یاسای بودجەدا جێگای بكەینەوە، كەچی ئەوان لە دادگای فیدڕاڵی تانەیان لێ دەدا، لەسەر هێزی پیادەی عێراقی هەژمار دەكرا، بەڵام ئێستا پشكی هێزی پێشمەرگەی كوردستان لەسەر كۆی گشتیی هێزە ئیتحادییەكانە و بەپێی دەستوور وەزارەتی بەرگریی عێراق وەزارەتێكی ئیتحادییە، ئەو پشكەی كە بۆ هێزی پێشمەرگە لە بڕگەی ب لە ماددەی 10 دانراوە، مانگانە نزیكەی 65 بۆ 70 ملیار دینارە كە بە شێوەیەكی مانگانە دانراوە .
2. لە دەرئەنجامی ئەو هەماهەنگییەی كە ئاماژەم پێكرد، ئێمە پێشنیارێكمان كرد كە پشتئەستوور بوو بەو مێژوویەی سەرۆك وەزیرانی عێراق لەگەڵ گەلی كورد و سەركردایەتیی سیاسیی كورد هەیەتی و لە دەرئەنجامی ئەو سەردانەی جەنابی سەرۆك بارزانی بۆ بەغدا كردی كە بەستەڵەكی پەیوەندییە خراپەكانی سەروەختی حوكمی حەیدەر عەبادی تواندەوە و هاوكێشەیەكی نوێی سیاسی لە عێراق دروست كرد، ئەوە بوو سەرۆك وەزیران عادل عەبدولمەهدی ئەو پێشنیارەی ئێمەی پێ باش بوو، كە حكومەتی هەرێمی كوردستان تەبەنی كردووە، ئەویش دەرهێنانی مووچە بوو لە ململانێ سیاسییەكان و لە هاوكێشەی رێككەوتنی نەوتی، ئەوە بوو بە دەقێك ئەوەیان ناردە ناو پەرلەمان، لەناو پەرلەمانیش دیارە كەوا موزایەدەی سیاسی لەناو ماڵی شیعە هەیە و موزایەدەی سیاسیش لە كۆی شەقامی سیاسیی عێراقی هەیە، ئێمەش وەكو نوێنەری جەنابی سەرۆك بارزانی و راوێژكاریش لە بەغدا لەگەڵ دكتۆر ئومێد لە كۆبوونەوەی لێژنەی دارایی بەشداریمان كردووەو لەناو پەرلەمانیش ئامادەییمان هەبووەو بەهەماهەنگی لەگەڵ خوشك و براكانمان لە فراكسیۆنە كوردستانییەكان هەوڵمانداوە بودجە بە ئاراستەیەك بێت كە لە قازانجی كورد بێت. دەقێك كە نووسرابوو كە رەنگە لە داهاتوودا لێكدانەوەی جیاوازی بۆ بكرێت، هەر بۆیە هەوڵێكی زۆرمان دا، بۆ ئەوەی ئەو دەقە یاساییە بە شێوازێك بنووسرێتەوە كە هیچ بوارێك بۆ لێكدانەوەی جیاواز نەبێت، ئێستا پێمانوایە كە ئەوەی نووسراوەتەوە مووچەی فەرمانبەرانی هەرێم لە كوردستان بەپێی ئەو خشتانەی كە لەناو پڕۆژە یاساكە هەیە، هەر دەنێردرێت، جگە لەوەی تایبەتە بە پێشمەرگە كە ئەوە سیادییە. بەمشێوەیە پێشبینی دەكەین كە بەو بڕە پارەیەی كە دانراوە بۆ مووچەی فەرمانبەران و لەگەڵ ئەو داهاتانەی دیكەی هەرێمی كوردستان كە هەیەتی، ئەوا بە شێوەیەكی قۆناغبەندی و لە دوای پێكهێنانی حكومەتی هەرێم بارودۆخی دارایی هەرێم باشتر ببێت، ئەمەش هاندەرو پاڵپشت دەبێت بۆ ئەوەی حكومەتی هەرێمی كوردستان چاكسازیی كارگێڕی و دارایی لە هەرێمدا بكات.
* ئێوە ئاماژەتان بۆ ئەوە كرد كە سەردانی جەنابی سەرۆك یارزانی بۆ بەغدا، بەستەڵەكی پەیوەندییە خراپەكانی تواندەوە، ئایا ئێستا زەمینەی لەبار رەخساوە بۆ باشتركردن و بەرەوپێشبردنی پەیوەندییەكانی نێوان هەرێم و بەغدا؟
- لە راستیدا بە سەردانەكەی جەنابی سەرۆك بارزانی بۆ بەغدا كەشوهەوایەكی سیاسیی ئارام و هێمن دروست بووە و تێڕوانینی سەركردەكانی عێراق و كەسی سەرۆك وەزیرانیش بەو ئاراستەیەیە كە هەموو كێشەكانی نێوان هەرێم و بەغدا چارەسەر بكات و هەنگاوی یەكەمیش ئەوەیە مووچەی فەرمانبەرانی هەرێمی كوردستان خەرج بكرێت، ئێمەش لە چاوەڕوانی ئەوەداین كە ئەوەی لە ناو پڕۆژە یاساكەدا هەبوو، كە ئێستا بۆتە یاسا، جێبەجێ بكرێت و مووچە تێكەڵ بە هیچ هاوكێشەیەكی دیكە نەكرێت، چونكە ئەمە بەرپرسیارێتیی حكومەتی فیدڕاڵییە.
* دیارە حكومەتی عێراق لە مانگی نیسانی ساڵی رابردووەوە بڕێك پارە بۆ تەواوكردنی مووچەی فەرمانبەران دەنێرێت، بەڵام سێ مانگی یەكەمی ساڵی رابردووی نەناردووە، ئایا لەم كابینە تازەیەدا باس لەوە كراوە كە ئەو 3 مانگەش بنێرێت؟
- لەساڵی 2018 و لە دەرئەنجامی ئەو كۆبوونەوەیەی كە لە هەرسێ سەرۆكایەتییەكەی عێراق كردمان و من خۆم لەو كۆبوونەوەیە بەشدار بووم، ئەو كات بڕیار درا ئەو بڕە پارەیەی وەكو مووچە بۆ فەرمانبەران دانرابوو، كە حەیدەر عەبادی كەمی كردبووەوە، خەرج بكرێت، ئەوەی بۆ پێشمەرگە دانرا، مانگانە 317 ملیار دیناری دەكرد. بەڵام راستە یاسای بودجە لە 1/1 ـەوە دەست پێ دەكات و عێراق لە مانگی 4ـەوە ناردی، واتا مانگەكانی 1 و 2 و 3 ی نەناردبوو، ئێستا لەلایەن وەزیری دارایی هەرێمی كوردستان لەگەڵ دكتۆر فوئاد حوسێن وەزیری دارایی عێراق هەوڵێك هەیە بە ئاگاداری جەنابی سەرۆكی حكومەتی هەرێم و سەرۆك وەزیرانی عێراق بۆ ئەوەی شایستە داراییەكانی ئەو سێ مانگەش خەرج بكرێت، من نازانم هەوڵەكان بە كوێ گەیشتوون، بەڵام لە رووی یاساییەوە ئەمە مافی هەرێمی كوردستانە و مووچەخۆرانی هەرێمە پێویستە حكومەتی عێراقی بۆ هەرێمی خەرج بكات.
* بابەت و بڕگەكانی بودجە زۆرن، ئایا جگە لە پشكی كوردستان لە بودجەی تەشغیلی، كوردستان هیچ بڕە پارەیەكی دیكەی بۆ تەرخان كراوە، بەتایبەتی پارەی پارێزگاكان، دەرمان، گەنمی جووتیاران؟
- لە عێراق هەندێك خەرجی هەیە، پێی دەڵێن خەرجییەكانی حاكیمە كە پارەی جووتیاران و گەنم و خۆراك و دەرمان و سووتەمەنی و بابەتی ناكۆكیی موڵكدارییە. بڕە پارەیەك تەرخان كراوە بۆ هەرێم كە ساڵانە 591 ملیار دینارە، ئەمەش وەكو دەرمان دێت و بەشێكی بۆ كڕینی بەرهەمەكانی جووتیارانە و بەشێكیشی بۆ كڕینی خۆراكە، هەروەها لە عێراق ئەمساڵ نزیكەی چوار تریلیۆن دینار بۆ پەرەپێدانی هەرێمەكان تەرخان كراوە، كە پشكی هەرێمی كوردستان نزیكەی 500 ملیار دینارە بۆ هەر چوار پارێزگاكەی هەرێم بە پارێزگای هەڵەبجەشەوە، ئەمەش بەندە بەوەی كە عێراق چ رێژەیەك لەو پارە تەرخانكراوانە بۆ پارێزگاكانی دیكە خەرج دەكات، ئەوا هەمان رێژەش بۆ پارێزگاكانی هەرێم خەرج دەكرێت. ئەزموونی ئێمە لە بودجەدا ئەوەیە ئەو ژمارانەی لە بودجەدا كە دەنووسرێتەوە، ئەو ژمارانە خەرج ناكرێت، واتا جگە لە مووچەی فەرمانبەران هەرچی مەسەلەی خەرجیی بەكارخستن و وەبەرهێنان و پەرەپێدانی هەرێمەكان و نەفەقاتی حاكیمەش هەیە، وەكو خۆی خەرج ناكرێت و ئەوەی خەرج دەكرێت زۆر كەمترە، بەڵام تێڕوانینی ئێمە بۆ ئەم بابەتە و بە حوكمی ئەوەی لە دوو هەفتەی رابردوودا بە نوێنەرایەتی جەنابی سەرۆك بارزانی لەبەغدا بووین و بەشداری چەندین كۆبوونەوەی سیاسیمان كردووە، بە فەرمانی جەنابی بارزانی بەدواداچوونێكی جددیمان بۆ دۆسێی بودجە و مووچەی فەرمانبەرانی هەرێم و پێشمەرگە كردووە، بەتایبەتی دوای سەردانەكەی جەنابی سەرۆك بارزانی بۆ بەغدا كەشوهەوایەكی سیاسیی لەبار و گونجاو هەیە بۆ باشتركردنی پەیوەندییەكانی نێوان هەرێم و بەغدا، سەردانەكەی جەنابیان ژینگەیەكی لەباری رەخساندووە بۆ چارەسەركردنی كێشەو گرفتەكانی نێوان هەولێرو بەغدا و ئەوەتا سەرەتاكەی جێگیركردنی مووچەی فەرمانبەران و پێشمەرگەی لێكەوتۆتەوە لەناو بودجەی گشتی عێراقدا، بگرە ئەم بابەتە توانرا جیا بكرێتەوە لە ململانێ و كێشە سیاسییەكانی نێوان هەرێم و عێراق.
* ئێستا لە پەرلەمان باس لە دەرچوونی یاسای ژێرخانی ئابووری (البنیە التحتیە) دەكرێت، ئایا گرنگیی ئەم یاسایە بۆ كۆی عێراق بەگشتی چییە و ئەگەر ئەم یاسایە پەسەند كراو دەوڵەتان قەرزێكی زۆریان بە عێراق دا، ئایا كوردستان پشكی لێی دەبێت؟
- كێشەكە ئەوەیە كە هێشتا عێراق نەبووەتە دەوڵەتێكی فیدڕاڵی، ئەمە كێشەی گەورەی ئەم وڵاتەیە ؛ هەر بۆیە زۆربەی ئەو یاسایانەی هەن، یان دەریان دەكات بەسەر چەند بەشێكدا دابەش بوون؛ بەشێكی یاساكانی دەوڵەتی عوسمانییە و بەشێكی دیكەی یاساكانی دوای ساڵی 1921 ـە كە عێراق وەكو دەوڵەت دروست بووەو تا ئێستا ئەو كولتوورە ئیداری و تەشریعییەی هەیە لە عێراقدا مۆركێكی مەركەزی پێوەیە. بەڵام لە دوای رووخانی رژێمی بەعس و دەركردنی دەستووری هەمیشەیی عێراق و داننان بە هەرێمی كوردستان وەكو هەرێمێكی سەربەخۆ لەناو دەوڵەتی فیدڕاڵی عێراقدا، هەر یاسایەك بە یاسای ژێرخانیشەوە كە دەردەچێت، پێویستە رەچاوی ئەوە بكات كە هەرێمی كوردستان هەیە و ئیعتیباری خۆی بۆ بكات، لەبەر ئەوەی لە یاسای بودجەشدا هەندێك پرۆژە هەیە لە عێراقدا لە هەرێمەوە بۆ پارێزگای بەسرە، پێی دەوترێت پڕۆژەی ستراتیژی كە رەنگدانەوەی هەیە بۆ هەموو ناوچەكانی عێراق وەكو دروستكردنی بەنداوەكان و هێڵی شەمەندەفەڕ و پرۆژەكانی رێگاوبان و چەندین بواری دیكە، بەڵام تا ئێستا هەموو ئەم خاڵانە وەكو پێویست كاریان پێ نەكراوە، تەنانەت هەوڵێكی زۆر دراوە، هەرێمی كوردستان لەم پڕۆژانە بێبەش بكرێت. هەر بۆیە ئەگەر عێراق وەكو یەكەیەكی تەواوكاریی ئابووری سەرتاسەری تەماشا بكرێت، دەبێت دەسەڵاتدارانی بەغدا رەچاوی ئەوە بكەن كە هەرێمی كوردستان بووژانەوەی ئابووریی زیاتری هەیە بەراورد بە ناوچەكانی دیكەی عێراق، بۆیە دەبێت هەوڵ بدەن ئەو بوارانەی كە دەكرێت لە كوردستاندا پڕۆژەی ستراتیژی لێ دروست بكرێت و كاری لەسەر بكرێت لە رێگەی یاسایەكی لەم شێوەیە بودجە تەرخان بكرێت بۆ دروستكردنی پڕۆژەی ستراتیژی بۆ ئەوەی رەنگدانەوەی ئەرێنی لەسەر تەواوی ناوچەكانی دیكەی عێراق هەبێت.
* لەسەر پرسی كەركووك بەتایبەتی پترۆدۆلار؛ وەك باس دەكرێت، بەسرە پارەی پترۆدۆلاری لە بودجەدا بۆ تەرخان كراوە، بەڵام دەڵێن ئەمە بۆ كەركووك تەرخان نەكراوە، چۆن دەبێت ئەوە بۆ شارێك هەبێت و بۆ شارێكی دیكە نەبێت؟
- ئەوەی من لێی ئاگادار بم، جیاوازی نەكراوە، پرسیار ئەوەیە ئەمە چۆن خەرج دەكرێت، لە یاساكەدا بڕی 5%ی پێترۆدۆلار تەرخان كراوە بۆ هەموو ئەو شارانەی نەوتی خاو بەرهەم دەهێنن، یان پاڵاوتگەیان تێدایە، لە حاڵەتێكیشدا ئەگەر داهاتی عێراق زیاتر بوو لەوەی خەمڵێنراوە ئەو كات لە 20%ی بۆ پڕۆژە لەو شارانەدا تەرخان دەكرێت، ئەزموونی ئێمە لە ساڵانی رابردوودا ئەوەیە كە بەشێكی زۆر لەو بڕگانەی كە لە یاسای بودجەدا دەنووسرێتەوە هەر لە پڕۆژە و خەرجی سەروەری و حاكیمە و تەنانەت بەكارخستنیش خەرج ناكرێت و جێبەجێ ناكرێت، تەنانەت پارەی پێترۆدۆلاریش بۆ ئەو پارێزگایانەی نەوتی خاو بەرهەم دەهێنن، یان پاڵاوتگەی تێدایە وەكو خۆی خەرج ناكرێت.
* كەواتە ئەوەی لە حیساباتی خیتامیدا دەردەكەوێت، ئاستی جێبەجێكردنی پڕۆژەكەیە لە ئەرزی واقیعدا، واتا توانای دارایی حكومەت لە كۆتایی ساڵدا دەردەكەوێت، ئایا ئەمە مەترسی بۆ سەر مووچەی فەرمانبەرانیش نابێت كە تا ئێستاش ئێمە لەگەڵ حكومەتی عێراقدا كێشەمان لەسەر جێبەجێكردنی دەستوور و یاساكان هەیە؟
- لە یاساكە 43 تریلیۆن دینار بۆ مووچەی فەرمانبەران دابین كراوە، لەسەر بنەمای ئەو پلە وەزیفییانەی لەناو یاساكەدا دانراوە، لە عێراقدا نزیكەی 2 ملیۆن و990 هەزار فەرمانبەر هەیە و 682 هەزار فەرمانبەری بە پلەی وەزیفی جیاواز لە ناو پڕۆژە یاساكەدا دانراوە، لەسەر ئەو بنەمایە پارە بۆ مووچەی فەرمانبەران دانراوە. واتە ئەولەوییەت بۆ خەرجكردنی مووچەیە و دواتر پارە بۆ وەبەرهێنان و بڕگەكانی دیكە دادەنرێت، بەشێوەیەكی گشتی یاسای بودجە نەخشەڕێگایەكە و چوارچێوەیەكە بۆ حكومەت و نابێت لەو چوارچێوەیە دەربچێت، بەڵام ئێمە زانیارییەكانی چوار ساڵی رابردووی وەزارەتی داراییمان لایە و لەم رووەوە دەتوانین بڵێین كە لە باشترین حاڵەتدا وەزارەتی دارایی دەتوانێت 80 بۆ 85 تریلیۆن خەرج بكات و لەم بڕە پارەیەش 6 تریلیۆنی بۆ خەرجی حاكیمە و 20 تریلیۆنی بۆ خەرجی سەروەریی و 2-3 تریلیۆنی بۆ پەرەپێدانی هەرێمەكان دەبێت و 56-57 تریلیۆنی دەمێنێتەوە كە 43 ترلیۆنی بۆ مووچەی فەرمانبەرانە، بە فەرمانبەرانی هەرێمی كوردستانیشەوە، ئەوی دیكەی بۆ خەرجی بەكارخستن و وەبەرهێنان بەكار دێت، بۆیە لەم پرۆژە یاسایەی بودجەی 2019 بڕە پارەیەكی زیاتر بۆ پەرەپێدانی هەرێمەكان دیاری كرا، چونكە تێڕوانینێكی وا هەبوو كە عێراق ناتوانێت پارەیەكی زۆر بۆ وەبەرهێنان خەرج بكات، بەڵكو پێویستە هەوڵ بدرێت لە رێگەی پەرەپێدانی هەرێمەكانەوە بازاڕی هەلی كار لە عێراقدا بجووڵێت و پارە تەرخان بكرێت بۆ ئاوەدانكردنەوە.
* لەم بارودۆخەدا ئایا دەكرێت بوترێت پەسەندكردنی بودجەو جێگیركردنی ئەو بڕگەو ماددانەی لە بەرژەوەندیی مووچەخۆران و هێزەكانی پێشمەرگە و كوردستاندایە، سەرەتایەكە بۆ چارەسەركردنی هەموو كێشەكانی دیكە، بەتایبەتی كێشەی ناوچە كوردستانییەكانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێم؟
- ماددەی 30 لە دەستووری عێراق جەخت لەسەر ئەوە دەكاتەوە كە فەرمانبەرانی دەوڵەت نابێت بەشێك لە ململانێ سیاسییەكان بێت و دەوڵەتی فیدڕاڵ بەرپرسە لەوەی مووچە بۆ هەموو فەرمانبەرانی عێراق دابین بكرێت، كەچی حكومەتی عێراقی لە ماوەی چوار ساڵی رابردوو ناهەقیی زۆری بەرامبەر خەڵكی كوردستان و مووچەخۆرانی هەرێم كردووە، بەڵام وەكو لە سەرەتای دیمانەكەماندا ئاماژەم پێكرد، ئێستا ژینگەیەكی لەبار هەیە بۆ چارەسەركردنی هەموو كێشەكانی نێوان هەرێم و بەغدا، بێگومان دەكرێت دەروازەی ئابووری بكرێتە دەروازەی چارەسەركردنی كێشە سیاسییەكان بەو ئومێدەی ساڵی 2019 بارودۆخەكە بەرەو باشی بچێت و ناوچە كوردستانییەكانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێمیش لەو بارودۆخەی لەدوای 16ی ئۆكتۆبەر تێی كەوتووە، دەربازی بێت و گۆڕانكاری بەسەردا بێت و یەكێك لە داواكارییە سەرەكییەكانی جەنابی سەرۆك كە بە شاندێك ئێمە لەگەڵ جەنابیدا چووینە بەغدا، ئەوە بوو هێزی پێشمەرگەی كوردستان بگەڕێتەوە ناوچە جێناكۆكەكان و بە هاوبەشی لەگەڵ سوپای عێراقدا ئەو ناوچانە بپارێزرێت و مەلەفی ئەمنی ناوشارەكان بدرێتەوە پێكهاتەكانی شارەكە، ئەم دیدگایە لە سەر ئەرزی واقیع وردە وردە خەریكە دەردەكەوێت و ئێمە گەشبینین بە چارەسەری ئەو بابەتە و ئەمە دەبێتە هۆی خاوبوونەوەی ئەو گرژییەی دروست ببوو لەنێوان هەرێم و بەغدا. بەشێوەیەكی گشتی دەتوانم بڵێم كە دیدگای دۆستەكانی كورد و عێراق ئەوەیە كە پێویستە ئەم كێشانە بە هاوبەشی چارەسەر بكرێت و ناوچەكان بە هاوبەشی بەڕێوە ببرێن و قەناعەتێكی وا دروست بووە كە هێزە عێراقییەكان بەتەنیا ناتوانن ئاسایش و سەقامگیریی ئەو ناوچانە بپارێزن، بۆیە بوونی هێزی پێشمەرگەی پێویستە، هەموو ئەو ناوچانەش بەپێی دەستوور ناوچەی كێشە لەسەرن و بە ناوچە جێ ناكۆكەكان ناو دەبرێن. ئێمە بۆچوونمان وایە كە لە كۆتاییدا ئەو واقیعە دروست دەبێت، بۆ ئەوەی هێزی پێشمەرگەی كوردستان بگەڕێتەوە و بە هاوبەشی پارێزگاری لە ئاسایش بكەن، خەڵكیش نەك تەنیا لە شاری كەركووك، بەڵكو لە هەموو ناوچە جێ ناكۆكەكان پێكهاتەكانی خۆیان بتوانن ئیدارەی شارەكانی خۆیان بكەن.