زاكاری لۆكمان پڕۆفیسۆری مێژوو و دیراسەتی ئیسلامی و رۆژهەڵاتی ناوەڕاستە لە زانكۆی نیویۆرك، وانەبێژی چەند بوارێكی گرنگە، وەك ئەمریكا و رۆژهەڵاتی ناوەڕاست، فەلەستین و زایۆنیزم و ئیسرائیل، پێشتر سەرۆكی كۆمەڵەی دیراساتی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست بووە، چەندین كتێب و توێژینەوەی هەیە، دەربارەی كاروبارەكانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست. گوڵان لە میانەی دیمانەیەكدا چەند پرسێكی لەگەڵدا تاوتوێكرد، كە پەیوەست بوون بە دۆخی ناوچەی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست و سیاسەتی ئەمریكا لە ئاست ئەم ناوچەیە و چەند پرسێكی دیكەی پەیوەندیدار.

* چۆن لە سیاسەتی دەرەوەی ئیدارەی ترەمپ دەڕوانیت لە ئاست رۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا، بەتایبەتی دوای بڕیاری ئەم دواییەی ئیدارەی ئەمریكا بە كشاندنەوەی هێزەكانیان لە سووریا؟
- لە ئێستادا سیاسەتی دەرەوەی ئیدارەی دۆناڵد ترەمپ بەگشتی و سیاسەتی ئەم ئیدارەیە لە ئاست رۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا بەتەواوەتی پشێوی باڵی بەسەردا كێشاوە، سەرۆك ترەمپ رایگەیاند كە لە ماوەیەكی زۆر كورتدا هەڵدەستێت بە كشاندنەوەی هێزەكانی وڵاتەكەی لە سووریا، بەڵام ئەوەتا وەزیری دەرەوە –مایك پۆمپیۆ- و راوێژكاری ئاسایشی نەتەوەیی ئەمریكا – جۆن بۆڵتۆن-، كە سەردانی ناوچەكەیان كردووە، لێدوانی پێچەوانە و ناكۆكیان داوە لەم بارەیەوە و باس لە چوارچێوەیەكی زەمەنیی درێژخایەنتر دەكەن.
* باشە لەم روانگەیەوە پێتوایە پاڵنەری پشت ئەم بڕیارەی سەرۆك دۆناڵد ترەمپ چییە؟
- پێدەچێت ئەو وەڵامدانەوەی هەبووبێت بۆ سەرۆك ئەردۆغان و سیاسەتەكانی، چونكە بە كشاندنەوەی هێزەكانی ئەمریكا لە سووریا بە بێ ئەوەی پلانێكی تۆكمە لەئارادا بێت بۆ قۆناغی دواتر، كوردی سووریا لە دۆخێكی زۆر دژواردا جێدەهێڵێت، ئێمەش دەزانین توركیا جووڵانەوەی كوردی- سووریا- بە هەڕەشەیەكی ستراتیژی لێكدەداتەوە و پێداگرە لەسەر ئەوەی سەركوتی بكات.
* كەواتە بە شێوەیەكی گشتی چۆن وەسفی سیاسەتی ئیدارەی ئەمریكا دەكەیت لە ئاست ئەم وڵاتانەدا؟
- ئەوەی من دەتوانم بیڵێم، ئەوەیە كە هیچ پلانێكی تۆكمە نییە نە لە ئاستی سووریا و نە لە ئاستی عێراق و نە لە ئاستی شوێنەكانی دیكەدا.
* لەم روانگەیەوە چۆن لە كاریگەری و دەرهاویشتەكانی سیاسەتی ئەمریكا لە ئاست ئەم ناوچەیەدا دەڕوانیت؟
- سیاسەتەكانی ئەمریكا هۆكارێك بوون بۆ زیادبوونی پشێوی و ناسەقامگیری لەم ناوچەیەدا، ئەویش بە هۆی نەبوونی هیچ پلانێك، یان سیاسەتێكی تۆكمەوە، ئیدی باش بێت، یان خراپ.
* ئێمە دەزانین زۆر جار سەرۆك ترەمپ پێیوایە تەمومژ و پێشبینی نەكردنی سیاسەت و بڕیارەكانی یەكێكە لە خاڵە بەهێزەكانی و بە ئاشكرا پێیوایە ئەمە رێگایەكی سەركەوتووە بۆ ئیدارەدانی كاروبارەكانی پەیوەست بە سیاسەتی دەرەوە، تێڕوانینی ئێوە لەم رووەوە چییە؟
- لە راستیدا رەنگە لە هەندێ رووەوە ناجێگیری لە سیاسەتەكاندا مانابەخش بێت، كە ئێمە دەبینین ئەو دەیەوێت دوژمنەكانی غافڵگیر بكات و پێیوایە دەبێت لە شێوازی سەرۆكەكانی پێش خۆی جیاواز بێت و لێیان داببڕێت لە بواری ئیدارەدانی سیاسەتی دەرەوەدا، كەواتە لەم رووەوە هەندێ لەوانەی دەیڵێت جۆرێك لە مانا هەڵدەگرن. چونكە لە ئەمریكاش مشتومڕ دەكرێت لەبارەی ئەوەی ئایا ئەمریكا چ ئەرك و پەیامێكی هەیە لە سووریا، یان لە عێراق، یاخود لە ئەفغانستان، كە هەندێ جار سەرۆك دۆناڵد ترەمپیش ئامادەیە بۆ ئەوەی هەندێ لێدوان بدات كە بەرپرسانی سیاسەتی دەرەوە ناهێڵن. چونكە ئێستا ئەوە روونە كە دەستێوەردانی سەربازیی ئەمریكا لە ئەفغانستان هیچ دەرئەنجامی سەركەوتووی لێناكەوێتەوە و دەبێت دەستێوەردان و تێوەگلانی ئەمریكا كۆتایی پێبێت. هەروەها بە دڵنیاییەوە دەتوانیت مشتومڕ بكەیت لەبارەی ئەوەی كە دەبێت گفتوگۆی جددی بكرێت لەبارەی تێوەگلانی سەربازی لە سووریادا، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا، دۆناڵد ترەمپ بە شێوازی زۆر ناعەقڵانی ئەم كارە دەكات، بەڵام ئەو ئەوە دەخاتەڕوو كە متمانەی تەواوی بە توانا و زیرەكیی خۆی هەیە، بەو شێوەیە هەندێ لێدوان دەدات كە دەبێت راوێژكار و بەرپرسەكانی دواتر راڤە و لێكدانەوەیەكی دیاریكراوی بۆ بكەن بۆ ئەوەی هەندێ مانابەخش بێت.
* ئەی چۆن لە پەیوەندیی ئیدارەی ئەمریكا بە هاوپەیمانی لە ناوچەی رۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا دەڕوانیت؟
- ئەوەی بەدی دەكرێت ئەوەیە كە ئیدارەی ترەمپ زۆر پابەندە بە سعودیەوە، ئەوە بوو رەتیكردەوە كە فشار لەسەر حكومەتی سعودیە و لەسەر محەمەد بن سەلمان بكات دوای كوشتنی جەمال خاشوقچی. هەرچەندە هەندێ جووڵە و هەنگاو هەن لە پەیوەندی بە پرسی یەمەنەوە، بەڵام سەرچاوەی ئەم جووڵەیەش كۆنگرێسی ئەمریكایە، نەك ئیدارەی سەرۆك دۆناڵد ترەمپ. هەروەك پێشتریش ئاماژەم پێكرد، ئەو هەندێ لێدوان دەدات بەڵام دەبێت دواتر بەرپرس و راوێژكارەكانی كارێك بكەن كە دۆخەكە لە كۆنتڕۆڵ دەرنەچێت. سووریا دوایین نموونەیە لەم بارەیەوە. چونكە راستە لەلایەكەوە، دەكرێت مشتومڕی ئەوە بكرێت كە پێویستە ئەمریكا لە سووریا بكشێتەوە، لەلایەكی دیكەوە دەبێت هەندێ مەسەلە و پرسی دیكە لەبەرچاو بگیرێن وەك چارەنووسی كورد لەو وڵاتەدا و جووڵانەوەی كورد و ناوچە خۆبەڕێوبەرییەكەیان، هەروەها پرسی ئەوەی چی روودەدات كاتێك سووریا، یان توركیا دەستێوەردان دەكەن كاتێك هێزەكانی ئەمریكا ئەو ناوچەیە جێدەهێڵێت.
* بەڵام هەر لە پەیوەندی بە پرسی كشانەوەی ئەمریكا، ئێمە دەزانین دەكرێت پاساوی بەهێز بهێنرێتەوە بۆ خۆبەدوورگرتنی ئەمریكا لەم ناوچەیە، یان تێوەنەگلانی لەم ناوچەیە، بەڵام پێتوانییە لەگەڵ ئەوەشدا هێشتا ئەمریكا بەرژەوەندیی گەورە و ستراتیژی هەیە لەم ناوچەیەدا كە دەبنەهۆی ئەوەی ئەمریكا نەتوانێت دەستبەرداری رۆژهەڵاتی ناوەڕاست بێت؟
- من پێموایە نابێت مەسەلەكە لەوەدا كورت بكرێتەوە كە ئایا دەبێت ئەمریكا بوونی هەبێت لەم ناوچەیەدا، یان نا، چونكە ئەمریكا تاكە هێزی مەزنی دەرەكییە لەم ناوچەیە. بەڵكو بە تێڕوانینی من پرسیارە سەرەكییەكە ئەوەیە ئایا دەستێوەردانی ئەمریكا لەم ناوچەیە چ شێواز و چ فۆرمێك وەردەگرێت، واتە ئایا كێ لێی سوودمەند دەبێت و كێ لەگەڵیدا هاوهەڵوێست دەبێت.
* بەڵام بە شێوەیەكی گشتی چۆن دەستێوەردانەكانی ئەمریكا لەم ناوچەیەدا هەڵدەسەنگێنیت؟
- بە شێوەیەكی گشتی دەستێوەردانەكانی ئەمریكا لەم 15 ساڵەی رابردوودا پڕبوون لە دژیەكی، ئێستاش هەندێ لەو دژیەكییانە دەركەوتوون. كەواتە كارێكی باش دەبێت، ئەگەر بێت و گفتوگۆی جددی بكرێت لەبارەی ئەوەی چۆن ئەمریكا دەتوانێت بەرژەوەندییە راستەقینەكانی خۆی بەرەوپێش ببات و لەگەڵ كێدا هاوپەیمانی بكات و چۆن و بە چ شێوەیەك هێزەكانی لەم ناوچەیەدا جێگیر بكات كە ببێتەهۆی ئەوەی لە ئایندەیەكی دووردا سەقامگیری و ئارامی لێبكەوێتەوە.
* ئایا لە ئێستادا ئەم گفتوگۆیە بەدی دەكرێت؟
- من پێموایە لە ئێستادا ئەم گفتوگۆیە بوونی نییە، لەبەر ئەوەی سەرۆك ترەمپ بایەخ بەم پرسە نادات و تەنانەت توانای ئەوەی نییە گفتوگۆیەكی لەم چەشنە بكات. ئەوەتا ئێستا ئەوەی ئەمریكا دەیكات لەگەڵ كوردی سووریادا جێهێشتنیانە و لە بنەڕەتدا ئەمریكا بە ئەردۆغان دەڵێت جڵەوی بارودۆخەكە لە دەست تۆدایە و تۆ هەرچییەكت دەوێت دەتوانی بیكەیت. لە دەرئەنجامدا دەتوانم بڵێم كێشە بنەڕەتییەكە چارەسەرنەكراوە و ئەمەش زەمینە خۆش دەكات بۆ ناكۆكیی زیاتر و خوێنڕێژیی زیاتر لە ئایندەدا.
* واتە پێتوایە ئەمریكا خۆی گۆڕەپانەكە چۆڵ دەكات و بوار دەڕەخسێنێت بۆ ئەوەی هێزە ئیقلیمی و جیهانییەكانی دیكە كۆنتڕۆڵی دۆخەكە بكەن و ئەو بۆشاییە پڕ بكەنەوە كە ئەمریكا بە كشانەوەی هێزەكانی دروستی دەكات؟
- پێدەچێت ئەمە حاڵەتەكە بێت لە سووریادا، واتە وا دەردەكەوێت سەرۆك ترەمپ كێشە و گرفتی نەبێت لەگەڵ ئەوەی رووسیا و ئێران هەر كارێك بكەن لە سووریا كە دەیانەوێت. بەڵام بە دڵنیاییەوە وڵاتێكی وەك ئیسرائیل زۆر ناڕەحەتە بەم پەرەسەندنانە، بەم دواییە جۆن بۆڵتۆن، راوێژكاری ئاسایشی نەتەوەیی ئەمریكا لە ئیسرائیل بووە و من دڵنیام قسەیەكی زۆری گوێ لێ بووە لە بەرپرسە ئیسرائیلییەكانەوە بەوەی ئەوان زۆر نیگەرانن لەبارەی بوونی ئێران لە سووریادا. ئێمەش دەزانین بۆ ماوەیەكە ئیسرائیل هێرشی ئاسمانی دەكاتە سەر دامەزراوە و هێزەكانی سووریا و حزبوڵا، كەواتە ئەمە یەكێكە لە دژیەكییەكان كە دەبێت چارەسەر بكرێت. لەگەڵ ئەوەشدا پێدەچێت ئەمریكا زۆر پابەند بێت بە هاوپەیمانەكانی لە ناوچەی كەنداودا، بەتایبەتی سعودیە و ئیمارات، كە پێناچێت ئەمە گۆڕانكاری بەسەردا بێت. لەگەڵ هەموو ئەوانەشدا، ئەمە ئەوە ناگەیەنێت كە دەستێوەردانی ئەمریكا لە سووریا، یان عێراق، یاخود ناوچەكانی دیكە كارێكی ژیرانە بووە، یان بەرهەمدار بووە، بەڵكو بە پێچەوانەوە مایەی كارەسات بووە، بەتایبەتی بۆ ئەو خەڵكانە كە لەوێدا دەژین. بەڵام ئەوەی لە ترەمپدا بەدی دەكرێت، حاڵەتێكی پێچەوانەیە، واتە ئەگەرچی وا دەردەكەوێت كە ترەمپ دەیەوێت كارێكی باش و بەسوود بكات، بەڵام بە شێوەیەكی ناتۆكمە ئەم كارە دەكات، بە بێ ئەوەی پرس و راوێژ لەگەڵ كەسدا بكات، واتە بە شێوەیەك ئەم كارە دەكات كە كورد و جووڵانەوەی كوردی لە سووریا- كە هێزێكی بنەڕەتی بوون لە شەڕی دژ بە داعشدا- لە ژێر رەحمەتی سوپای توركیادا بەجێهێشتبێت، كە رەنگە لە ماوەیەكی كورتدا ئەو سوپایە پێشڕەوی بكات. كەواتە ئەمە سیاسەتێكە كە دەرئەنجام و ئاكامی پێچەوانەی لێدەكەوێتەوە.
* ئەی چۆن لە سیاسەتی ئەمریكا لە ئاست ئێران دەڕوانیت، بەتایبەتی دوای ئەوەی ئەم ئیدارەیە هەوڵەكانی چڕكردۆتەوە بۆ ئەوەی گوشاری توندی ئابووری بخاتە سەر ئەو وڵاتە؟ ئایا پێتوایە ئەو رێكارە ئێران ناچار بە سازش دەكات، یاخود باوەڕت وایە كارا نابن و بگرە دەرئەنجامی پێچەوانەشیان لێدەكەوێتەوە؟
- من باوەڕم وانییە كە بڕیاری كشانەوە لە رێككەوتنە ئەتۆمییەكە لەگەڵ ئێران و چڕكردنەوەی هەوڵەكان بۆ فشارخستنەسەر ئێران ببێتەهۆی بەدەستهێنانی ئەم ئامانجانەی كە ترەمپ خوازیاریەتی، پێشتریش ئێران رووبەڕووی ئێش و ئازاری سزای ئابووری بۆتەوە و لە ئایندەشدا بەردەوام رووبەڕووی دەبێتەوە. هەرچەندە بە دڵنیاییەوە ئەم سزایانە دۆخێكی دژوارییان بۆ خەڵكانێكی زۆری نێو ئێران دروست كردووە، بەڵام پێموایە دەبنە هۆی ئەوەی هەڵوێستی حكومەتی ئێران سەختگیرتر بێت و بەدوای هاوپەیمانی دیكەدا بگەڕێت لە شوێنەكانی دیكە و ئومێدی ئەوە بخوازێت كە وڵاتانی ئەوروپا، هەروەها هیندستان و چینیش بەردەوام بن لە كڕینی نەوتی ئێران و وەبەرهێنان بكەن لەو وڵاتەدا. لەم روانگەیەوە من پێموانییە سزاكان سەربكێشن بۆ گۆڕانكاری لە سیاسەتی ئێراندا بەو چەشنەی ئیدارەی سەرۆك دۆناڵد ترەمپ خوازیاریەتی و بگرە رەنگە كاریگەریی پێچەوانەشی لێبكەوێتەوە، بەوەی ببێتەهۆی ئەوەی حكومەتی ئێران هەڵوێستی سەختگیرتر بگرێتەبەر و كاردانەوەی سەختگیرتری هەبێت.
* بەڵام ئێمە دەزانین ئیدارەی ترەمپ پەنابردنەبەر سەپاندنی فشار و ئابڵوقەی ئابووری كردۆتە ئامرازێكی سەرەكیی دەستی ئیدارەكەی بۆ هێنانەدی ئامانجەكانی سیاسەتی دەرەوەی وڵاتەكەی، هەڵسەنگاندنی ئێوە بۆ ئەم شێوازی كاركردنە چییە؟
- دووبارەی دەكەمەوە مەسەلەكە ئەوە نییە ئایا ئامرازی ئابووری بەكار بهێنرێت، یان نا، چونكە ئەمریكا و چەند وڵاتێكی دیكەش بۆ رۆژگارێكی دوور و درێژە ئامرازی ئابوورییان بەكارهێناوە، بەڵكو مەسەلەكە ئەوەیە چەند ژیرانە ئەم ئامرازانە بەكار دەهێنێت. هەروەها ئێمە دەبێت ئەوە بزانین لە ماوەی 30 بۆ 40 ساڵی رابردوودا كەسانێك هەبوون لە ئەمریكا رەخنەیان لەو جۆرە سیاسەتەی وڵاتەكەیان گرتووە كە بۆتە هۆی ئەوەی هەلی كار لە وڵاتەكەیاندا كەم ببێتەوە و ئەو هەلی كارانە بچێتە وڵاتێكی دیكە، لەبەر ئەوەی كرێی هێزی كار هەرزانترە، كە ئێمە دەزانین سەرجەم ئیدارەكانی ئەمریكا لەو 40 ساڵەی رابردوودا – بە كۆماری و دیموكراتەكانەوە- پشتیوانییان لەم سیاسەتە كردووە. بەڵام ئەوەی ئێستا ترەمپ دەیكات، شێوازێكی جێگیر و تۆكمەی وەرنەگرتووە و بۆتە هۆی زیانگەیاندن بە خەڵكانی ئەمریكا و بە خەڵكانێك لە چین و چەندین شوێنی دیكە. بگرە دەرئەنجامی سیاسیی گەورەشی لێدەكەوێتەوە. ئەگەر ئەمریكا فشارە ئابوورییەكانی لەسەر وڵاتانی یەكێتی ئەوروپا زیاتر بكات، كە شەریكێكی گەورەی بازرگانیی ئەمریكان، ئەوا دەبێت ئەوەش لەبەرچاو بگرین كە ئەمریكا لە رووی ئابووری و سیاسییەوە هاوكاری لەگەڵ ئەم وڵاتانە و لەگەڵ ناتۆ دەكات. هەرچۆنێك بێت، هەندێ لەو مەسەلانەی ترەمپ دەیانورووژێنێت مەسەلەی باشن، هەر ئەمەش هۆكاری ئەوە بوو كە هەلبژێردرا، چونكە ئەو تەنیا كەس بوو باسی نەمانی هەلی كاری دەكرد، بەڵام ئەو شێوازەی ئەو بانگەشەی بۆ دەكات بەوەی كە كێشەكانی پێ چارەسەر دەكات، دەرئەنجامی پێچەوانەی لێدەكەوێتەوە و زیانی زیاترە لە سوودی.
* بەڵام ئەگەر ئێمە بمانەوێت وەسفی سیاسەتی دەرەوەی ئەم ئیدارەیەی ئەمریكا بكەین، ئایا چەمكی گۆشەگیری، یان تاكلایەنی زیاتر بەرجەستەكاری واقیعی ئەم سیاسەتەیە؟
- من پێموایە هەوڵدان بۆ وەسفكردنی سیاسەتی ئەم ئیدارەیە بەم شێوەیە هەڵەیە، مەبەستم ئەوەیە كەس ناڵێت نابێت ئەمریكا وەبەرهێنان لە دەرەوە بكات و كەس نەیوتووە نابێت ئەمریكا سەرقاڵ بێت بە پرسە جیهانییەكانەوە، ئەمە خەیاڵپڵاوە و كەس باسی ئەمە ناكات، تەنانەت ئەگەر كەسانێكیش هەبن، یەكتر تۆمەتبار بكەن بە گۆشەگیری، ئەوا بە راستی مەبەستیان نییە لەوەی كە دەیڵێن. كەواتە پرسەكە ئەوەیە ئایا دەبێت ئەمریكا چۆن سەودا و مامەڵە لەگەڵ پرسە جیهانییەكاندا بكات، یان ئایا لە رێككەوتنەكاندا چی لەبەرچاو بگرێت، ئەوە رەچاو بكات، ئایا ئەمە دەبێتەهۆی زیادبوونی هەلی كار و باشتركردنی سەرمایە لە وڵاتەكەدا و ئایا ئەمریكا چ جۆرە رێككەوتنێكی ئابووری بكات لەگەڵ وڵاتانی دیكە. ئەمریكا ئابوورییەكی گەورە و سوپایەكی مەزنی هەیە و لە جیهاندا دەستڕۆیشتووە، بەڵام مەسەلەكە ئەوەیە چۆن ئەم هێزەی خۆی بەكار دەهێنێت، واتە پرسیارەكە ئەوە نییە نابێت ئەمریكا سەودا و مامەڵە لەگەڵ كێشە جیهانییەكاندا بكات، بەڵكو پرسیارەكە ئەوەیە چۆن ئەم كارە بكات. لەم سۆنگەیەوە نابێت مشتومڕەكە لەوەدا چڕبێتەوە ئایا پێویستە ئەمریكا تاكلایەنانە رەفتار بكات، یان گۆشەگیرانە، بەڵكو مەسەلەكە ئەوەیە ئەمریكا چۆن مامەڵە لەگەڵ پرسە جیهانییەكاندا بكات، بە شێوەیەك كە لە بەرژەوەندیی ئەمریكا و هەروەها بەرژەوەندیی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست و ناوچەكانی دیكەدا بێت.
* لایەنێكی دیكەی سیاسەتی دەرەوەی ئەمریكا ئەوەیە كە لە رێككەوتنە فرەلایەنەكان دەكشێتەوە و پێی باشترە رێككەوتنی دوو قۆڵی بكات لەگەڵ وڵاتاندا، پاڵنەری سەرەكیی پشت ئەم شێوازی سیاسەتكردنە چییە؟
- لە راستیدا ترەمپ پێیوایە لە رێككەوتنە دوو قۆڵییەكاندا دەتوانێت فشاری زیاتر دروست بكات و بڕگەكانی رێككەوتنەكە زیاتر لە بەرژەوەندیی ئەمریكا بێت، بۆ نموونە ترەمپ زۆر رەخنەی لە نافتا دەگرت- زۆر كەسی دیكەش رەخنەیان لێدەگرت و پاساوی لۆژیكیشیان هەبوو-، ئێستا رێككەوتنی لەگەڵ مەكسیك و كەنەدا ئەنجام داوەتەوە كە هێشتا كۆنگرێس گفتوگۆی لەبارەوە نەكردووە بۆ ئەوەی بیكەنە بەدیلی نافتا. كەواتە ترەمپ پێیوایە ئەمریكا بەهۆی ئابوورییە بەهێزەكەیەوە دەتوانێت وڵاتانی دیكە ناچار بكات كە مەرجەكانی رێككەوتنەكە پتر لە بەرژەوەندیی ئەمریكا بن. هەمان حاڵەت لەگەڵ چیندا بەدی دەكرێتەوە، كە رسووماتی بەسەر ئەو وڵاتەدا سەپاندووە، بە ئامانجی ئەوەی چین ناچار بێت مەرجەكانی ئەمریكا قبووڵ بكات، ئەمەش زیانی بە چین و هەروەها بە چەندین كەرتی نێو ئەمریكا گەیاندووە. كە دەبێت چاوەڕێ بكەین و ببینین ئایا ئەم شێوازە سەركەوتوو دەبێت، یان نا.
* ئەگەر دووبارە بگەڕێینەوە بۆ بارودۆخی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست و پرسیار لە بارەی ئایندەی ئەم ناوچەیەوە بكەین، ئایا ئێوە پێتان وایە باشترین و خراپترین سیناریۆ چین كە چاوەڕوانی ئەم ناوچەیە دەكەن؟
- بەداخەوە چەندین سیناریۆی خراپ هەن، كە من نامەوێت پێشبینی بكەم لەبارەیانەوە. بەڵام هەرچۆنێك بێت شتێكی مەحاڵ نییە كە ترەمپ ئەمریكا رابكێشێتە شەڕێكەوە لەگەڵ ئێراندا، كە پێموایە ئەگەر ئەمە رووبدات، ئەوا مایەی كارەسات دەبێت. چونكە بە لەبەرچاوگرتنی ئەم فشارانەی لەسەری دروستبوون و بە رەچاوكردنی دابەزینی ئاستی جەماوەری لە نێو ئەمریكادا، رەنگە مەحاڵ نەبێت پەنا بباتە بەر شەڕێكی بەرفراوان لەگەڵ ئێران. جگە لەوە ئێمە دەزانین هێشتا داعش بوونی ماوە و دەبێت چارەسەر بكرێت، چونكە ئەوەی ئەنجام دراوە، لایەنە سەربازییەكە بووە، ئەوەی پێویستە لە مەودای دووردا بكرێت، بریتیە لە هێنانەئارای سەقامگیرییەك لە ناوچەكەدا كە حكومەتەكان وڵاتانی وەك عێراق و سووریا و وڵاتانی دیكەی ناوچەكە بتوانن پێداویستییەكانی هاووڵاتییەكانیان دابین بكەن و ئەمریكا دەتوانێت لەم رووەوە رۆڵی هەبێت. چونكە ئاسانە كە رایبگەیەنیت كە تۆ كاركەت ئەنجام داوە، بەڵام لە ئایندەدا كێشەكان لە فۆرم و بەرگی نوێدا سەرهەڵدەدەنەوە و ئەمەش سەردەكێشێت بۆ توندوتیژیی زیاتر و ئاوارەبوونی زیاتری خەڵك. كەواتە من گەشبین نیم لەبارەی ئەو پەرەسەندنانەی بەڕێوەن، ئەویش بە رەچاوكردنی ئەوەی ئێستا لە ئەمریكا روودەدات و بە لەبەرچاوگرتنی بێتوانایی ئیدارەی ئەمریكا لەوەی بە شێوەیەكی ژیرانە مامەڵەیان لەگەڵدا بكات.