ئاشكرایە چارەسەركردنی رەوشی عەسكەرتاریەت لە شاری كەركووك و بەردەوامبوونی دۆخی نەخوازراوی ئەو شارە پێویستی بە گرتنەبەری رێكاری دەستووری هەیە، نەك هەوڵی لاوەكی و نایاسایی كە ببنەهۆی قووڵكردنەوەی كێشەكان و زیانگەیاندنی زیاتر بە بەرژەوەندییەكانی كورد و خەڵكی شارەكە. ئەمانەو چەند پرسێكی دیكە بوونە تەوەری گفتوگۆیەكی گوڵان لەگەڵ رێبوار تاڵەبانی سەرۆكی ئەنجومەنی پارێزگای كەركووك.

ئەو پارێزگارەی یەكێتی بەنیازە لە كەركووك دایبنێت ناشەرعی و بێدەسەڵات دەبێت

ئاشكرایە چارەسەركردنی رەوشی عەسكەرتاریەت لە شاری كەركووك و بەردەوامبوونی دۆخی نەخوازراوی ئەو شارە پێویستی بە گرتنەبەری رێكاری دەستووری هەیە، نەك هەوڵی لاوەكی و نایاسایی كە ببنەهۆی قووڵكردنەوەی كێشەكان و زیانگەیاندنی زیاتر بە بەرژەوەندییەكانی كورد و خەڵكی شارەكە. ئەمانەو چەند پرسێكی دیكە بوونە تەوەری گفتوگۆیەكی گوڵان لەگەڵ رێبوار تاڵەبانی سەرۆكی ئەنجومەنی پارێزگای كەركووك.



* پێش هەموو شت دەمانەوێت بزانین ئایا دكتۆر نەجمەدین كەریم ئەو پارێزگارەی كە ئێوە متمانەتان داوەتێ، ئەو متمانەیەتان لێ وەرگرتۆتەوە، كە ئێستا باس لە دانانی پارێزگارێكی دیكە دەكەن؟ ئایا تا متمانە لە دكتۆر نەجمەدین وەرنەگیرێتەوە پارێزگارێكی دیكە دادەنرێت؟
- نەخێر، بەدڵنیاییەوە، با ئێمە لەم رووەوە بگەڕێینەوە بۆ رووداوەكانی رابردوو، چونكە كاتی خۆی لە پەرلەمانی عێراقدا گەلەكۆمەكییەك كرا بە سەركردایەتی نیاز میعمار ئۆغلو كە كۆمەڵێك كەس لەبەرەی توركمانیش پشتگیرییان كردو بەداخەوە هەندێك لە برادەرانی كوردیش -كە بەرژەوەندییەكانیان لەگەڵ د.نەجمەدین كەریم یەكتری نەدەگرتەوە، پشتگیری ئەو پێشنیارەیان كردو كۆمەڵێك واژووشیان بۆ ئەو مەبەستە كۆكردەوە و بڕیاری ئیقالەكردنی د.نەجمەدین كەریم پارێزگاری كەركووكیان دا و لە پاشان ئەو بڕیارە گەیشتە لای سەرۆك كۆمار، بەداخەوە ئەویش واژووی لەسەر ئەم بڕیارە كرد. بەڵام لەو كاتەی لەلایەن پەرلەمانەوە بڕیاری ئیقالەكردنی د.نەجمەدین كەریم پارێزگاری كەركووكمان بەدەست گەیشت، من خۆم وەكو سەرۆكی ئەنجومەنی پارێزگاری كەركووك لە دانیشتنێكی ئەنجومەنی پارێزگا خستمەڕو و بە كۆیی دەنگی ئەندامانی ئەنجومەنی پارێزگا ئەو بڕیارە رەتكرایەوە، چونكە بەپێی یاسایی 71ی برێمەر، تەنیا بەئەنجومەنی پاریزگا دەسەڵاتی لادانی پارێزگاری هەیە و ئەنجومەنی پارێزگاری كەركووكیش ئەم بڕیارەی رەتكردەوە، بۆیە د.نەحمەدین هەر پارێزگاری شەرعی و یاسایی پارێزگای كەركووكە و تا ئێستاش هیچ گفتوگۆیەك دەربارەی پارێزگاری تازە بۆ كەركووك نەكراوە.
* سەرۆك و بەشێكی ئەندامانی ئەنجومەنی پارێزگای كەركووك ئێستا لەو شارە دەوامی ئاسایی خۆیان ناكەن، زۆرجار ئێوە راشكاوانە راتانگەیاندووە كە كەركووك رەوشێكی سەربازی هەیەو ئامادە نین تا ئەو بارودۆخە بەردەوام بێت، بچنەوە كەركووك، ئایا دەتوانن لە دەرەوەی كەركووك پارێزگارێكی دیكە بۆ كەركووك دابنرێت؟
- بەڵێ، ئێمە ئەوەمان راگەیاندوە كە رەوشی شاری كەركووك بە سەربازی كراوەو ئەمەش پێچەوانەوەی دەستوورە و نابێت سوپا و هێزی سەربازی بۆ یەكلاكردنەوەی كێشەی سیاسی بەكار بهێنرێت. ئەوە بوو ئێمە داواكارییەكانمان بەرزكردەوە بۆ سەرۆك وەزیران و سەرۆك كۆمار و سەرۆك پەرلەمان، بەڵام دوای ئەوەی وەڵامیان نەداینەوە، ئێمە لە دادگای فیدڕاڵی سكاڵامان لەسەر سەرۆك وەزیران تۆمار كرد، لەسەر بنەمای ئەوەی كە دەستووری پێشێل كردووە. ئێستاش چاوەڕوانی دەستنیشانكردنی دانیشتنی دادگای فیدڕاڵین لەسەر سكاڵاكەمان، كە بەداخەوە ئەوە شەش مانگ بەسەر تۆماركردنی سكاڵاكەماندا تێپەڕیوە، هێشتا رۆژێكیان دیاری نەكردووە بۆ دانیشتن لەسەر سكاڵاكە، هەر بۆیە گومانمان هەیە لە بەسیاسەتكردنی ئەو كەیسە گرنگەی 16ی ئۆكتۆبەر كە مەترسیدارترین رووداوە كە لە دوای 2003 لە عێراق روویداوە، چونكە ئێمە دەزانین رژێمی سەدام حوسین هەر لەبەر بەكارهێنانی سوپا بوو رووخا كە بۆ لێدانی نەیارانی و لەناوبردنی كورد بەكاریهێنا. سەبارەت بەوەی ئایا لە دەرەوەی كەركووك كۆبوونەوە بكەین، ئەوا بێگومان ئێمە دەتوانین وەكو ئەنجومەنی پارێزگا كۆببینەوە و لەدوای كارەساتی 16ی ئۆكتۆبەر دوو جار داوام كردووە كۆ ببینەوە و هەر سێ كوتلەكە ئامادە بن هەر شوێنێكیان پێ باشە شاری بەسرە بێت، یان نەجەف و كەربەلا بێت، یان بەغدا و هەولێر و سلێمانی بێت، هەر شوێنێك لە عێراق بێت كە كێشەی دەستووری و ئەمنیی نەبێت، بەڵام لە ئێستادا رەوشی كەركووك ناسەقامگیرە و دۆخێكی نادەستووریش هەیە. چونكە بارەگای پارتە سیاسییەكان داگیركراوە و ماڵی ئەندامەكانیان داگیركراوە و ئاڵای كوردستانیان پێشێل كردووە. بە كورتی حوكمێكی سەربازی لە كەركووك باڵادەستە و ئێمەش ناتوانین لە سایەی ئەم هەلومەرجەدا كۆبوونەوە بكەین.
* خەریكە جارێكی دیكە گەمەیەكی دیكە لەسەر چارەنووسی كەركووك دەكرێت و بێ ئەوەی بارودۆخەكە ئاسایی بێتەوە، یەكێتی نیشتمانی پێداگری لەسەر دانانەوەی پارێزگاری كەركووك دەكات، ئایا ئەم پێداگرییەی یەكێتی لەسەر دانانەوەی پارێزگاری كەركووك دەیكات، تاچەند شەرعیەت بە عەسكەرتاریەتی شارەكە دەدات؟
- نەك تەنیا یەكێتی، بەڵكو پارتی و یەكگرتوو هەموو حزبەكانی تری ناو لیستی برایەتی بە كۆی دەنگ پێیانخۆشە كە پاریزگاری كەركووك كورد بێت، چونكە ئەو پۆستە ئیستحقاقی كوردە، بۆیە هەر هەموومان هەوڵدانمان بۆ ئەوەیە كە ئەو پۆستە هەر بۆ كورد بێت، بەڵام ئەمەش دەبێت بە رێكاری ئاسایی و یاسایی و دەستووریدا بڕوات و لە رەوشێكی ئارامدا بێت، هەروەها ئێمە پێمان خۆشە پارێزگارەكە دەسەڵاتی تەواوی هەبێت. دواتر ئێمە داوامان لە دادگای فیدڕاڵی و سەرۆك وەزیران كردووە كە دەسەڵاتی ئەمنی رادەستی دەسەڵاتی مەدەنی بكرێت، بۆ ئەوەی ئەو عەسكەرتاریەتە لە كەركووكدا نەمێنێت، چونكە ئەگەر بمێنێتەوە، ئەوا پارێزگار هیچ دەسەڵاتێكی نابێت. واتە ئەگەر لەم رەوشەدا پارێزگاریش دابنێین- كە من دەزانم ئەمە لە دڵسۆزی پارتی و یەكێتی و یەكگرتوو و حزبەكانی دیكەیە- ئەوا هیچ دەسەڵاتی نابێت و ئەمەش نە لە بەرژەوەندیی كورد و نە لە بەرژەوەندی شارەكەدا دەبێت.
* هەندێك لەكادیرانی یەكێتی نیشتمانی لە هەوڵی ئەوەدان كە لیستی برایەتی كەرت بكەن و خۆیان تاكلایەنە نیسابی ئەنجومەنی پارێزگای كەركووك تەواو بكەن و كۆبوونەوە بكەن، ئایا ئەو كۆبوونەوەیە دەكرێت؟
- ئەنجامدانی كۆبوونەوە لەلایەن ئەنجومەنی پارێزگاوە بەندە بە دوو خاڵەوە، كە پەیڕەوی ناوخۆی ئەنجومەن بە پلەی یەكەم رێكی خستووە كە دەبێت سەرۆكی ئەنجومەن بڕیار بدات كۆبوونەوە بكرێت و دەبێت هەموو رۆژی سێشەممان كۆبوونەوە ئەنجام بدرێت. من خۆم بە فەرمی دوو تا سێ جار داوای كۆبوونەوەم كردووە، بەڵام ئەوە كوتلەكانن كە رازی نین بە كۆبونەوە، واتە ئەوە ئەوانن كە بەرپرسیارن لە ئەنجامنەدانی كۆبوونەوە. لەم روانگەیەوە هەر گردبوونەوەیەكی دیكە لە چوارچێوەی كۆبوونەوە دەربچێت، دەبێتە كۆبوونەوەی راوێژكاری و بڕیارەكانی پەسەند ناكرێن، هەر بڕیارێكیش دەربكات یاسایی نییە. لەبەر ئەوە ئەگەر بكرێت و نیسابیش تەواو بێت، ئەوا ئەمە لە بەرژەوەندی كورد تەواو نابێت و لە بەرژەوەندی حزبەكانیش نابێت و پرسیارەكەی منیش ئەوەیە بۆچی ئێمە بچنە نێو ئەو هاوكێشەیەوە كە هەر لە سەرەتاوە دەزانین دۆڕاوین تێیدا؟ ئەوەی پەیوەست بێت بە هەوڵی یەكێتییەوە، ئەوا هەندێ لە برادەرانیان هاتنە هەولێر و لەگەڵ پارتی كۆبوونەوەیان كرد و لەو بابەتەیان خستەڕوو و پێیان خۆشە پارێزگارێك هەبێت، چونكە بارودۆخی كەركووك شڵەژاوە و خەڵكی ناڕەحەتن و دوچاری دڵەڕاوكێ بوونەتەوە و تووشی زەرەرێكی زۆربوون. بۆیە ئەوان بە تێڕوانینی خۆیان دەیانەوێت بارودۆخەكە باش بكەن و پارێزگارێك دابنێن و یەكێتی بێت. بەڵام ئەگەر ئەو پارێزگارە داشبنرێت، ئەوا یاسایی نابێت، خاڵی دووەم ئەوەیە كە دەسەڵاتی نابێت. دواتر با ئەو پرسیارە بكەین، ئایا ئەوان چۆن دەتوانن وەك كەمینەیەك پارسەنگ دروست بكەن لە بەرامبەر 15ئەندامی ئەنجومەنی پارێزگای كەركووك كە 9ئەندامیان توركمانە و 6ئەندامیشیان عەرەبن. لەبەر ئەوە لە بنەڕەتدا بەرژەوەندی پارتی و یەكێتی و حزبەكانی دیكەش ئەوەیە كە ئەو كۆبونەوەیە نەكرێت، چونكە ئەگەر خوانەخواستە بكرێت، ئەوا بە دەستی خۆمان شەرعیەت بە پارێزگارە عەرەبەكە دەدەین و سەرۆكی ئەنجومەنی پارێزگاشمان لە دەست دەردەچێت، كە بەندە وەك سەرۆكی ئەنجومەنی پارێزگای كەركووك تا ئێستا بڕیارە دارایی و كارگێڕی و یاساییەكان دەدەم.
* لە كەركووك دوای 16ی ئۆكتۆبەر سیاسەتی تەعریب دەستی پێكردۆتەوە و لایەنە كوردستانییەكان داوای ئاساییكردنەوەی بارودۆخەكە دەكەن، بەڵام یەكێتی داوای بەمەدەنیكردنەوەی شارەكە دەكات، ئایا دەتوانرێت لەناو ژینگەیەكی عەسكەرتاری و حوكمی عورفیدا باس لە مەدەنیكردن بكرێت؟
- بە تەئكید لەسایەی بارودۆخێكی عەسكەرتاریەت و حوكمی عورفدا ناكرێت باسی بە مەدەنیكردن بكرێت. من كاتی خۆی و لە دوو رۆژ دوای 16ی ئۆكتۆبەر، لە18ی ئۆكتۆبەر لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا داوای ئاساییكردنەوەی دۆخی كەركووكم كرد. هەروەها لە مانگی 11 و 12ی 2017دووبارە داوای ئاساییكردنەوەی بارودۆخی كەركووكم كردووە، بەڵام كەس بە دەنگی داواكەمان نەهاتووە تا ئێستاكەش بارودۆخەكە هەر عەسكەرتاریەتە، مەدەنی و عەسكەرتاریەت دوو شتی زۆر جیاوازن و دژبەیەكن و لەیەك كاتدا ناتوانرێت لە شوێنێكدا هەبێت، بەڵكو دەبێت حوكمە عورفی و عەسكەرتاریەتییەكە نەمێنێت، كە ئێستا ئەمە لە كەركووكدا لەئارادایە. هەربۆیە ئێستاكەش ئێمە داوادەكەین حوكمی شاری كەركووك بە مەدەنی بكرێتەوە، ئەو كات هەموو شتێكمان پێ دەكرێت.
* ئەوەی گوێبیستی بووین هەردوو لایەنی توركمان و عەرەب داوای دابەشكردنی پۆستەكانی پارێزگای كەركووك دەكەن بە رێژەی لە 32% بۆ كورد و عەرەب و توركمان و لە 4% بۆ سریان و ئاشوور و كلدان، باشە ئەگەر ئەنجومەنی پارێزگار بە ئیستحقاقی ئینتخابی دیاری بكات، ئەم چەمكی لە 32% چۆن هاتە ناو پرۆسەكە؟ ئایا ئێوە وەكو ئەنجومەنی پارێزگا لەگەڵ ئەمەدان؟
- پێشنیاری دابەشكردنی پۆستەكان لە نێوان پێكهاتەكانی شاری كەركووك بە رێژەی 32% بۆ هەر یەك لە كورد و عەرەب و توركمان و 4%یش بۆ كلدو ئاشووری و سریان پێشنیاری خوالێخۆشبوو مام جەلال بوو كە ئەو كات سەرۆك كۆمار بوو لە ساڵانی 2006 و 2007 بوو كە بارودۆخی عێراق بەگشتی زۆر خراپ بوو، عێراقیش لە سەرەتای دروستكردنی دەوڵەتدا بوو. بارودۆخی كەركووكیش زۆر ئاڵۆز بوو، ئەم پێشنیارە بۆ قۆناخێكی كاتی بوو، ئێمە لەو كاتەشدا زۆرینەی لایەن كوردییەكان ئەو رێژەیەمان بەدڵ نەبوو، بەڵام لەو كاتەدا ئەوەمان لەبەرچاو گرت كە لەبەر ئەوەی بارودۆخی عێراق خراپەو كەركووكیش چەقی كێشەكانە دابەشكردنی پۆستەكانی شاری كەركووكمان بەو رێژەیە قبووڵ كرد بە مەرجێك لە فەرمانبەری پلە سەرەتاییەكانەوە تا گەورەترین پۆستی باڵا بەپێی رێژەكە بێت، بەڵام بەداخەوە دوو حزب، ناڵێم پێكهاتەی عەرەب و توركمان، خۆیان بە نوێنەری ئەم دوو پێكهاتەیە دەزانی و بەم رێژەییە رازی نەبوون، چونكە لەو كاتەدا رێژەی دامەزراندنی عەرەب لە پۆستەكانی كەركووكدا لە سەرووی 50% بوو، رێژەی توركمانیش زیاتر لە30% بوو، رێژەی كورد تەنیا 16% بوو، واتە لەو كاتەدا ئەم رێژەیە بۆ ئێمە قازانج بوو. بەڵام ئەوان لەو كاتەدا بەم رێژەیە رازی نەبوون. ئێستاش یەكێتی كە بانگەشەی ئەوە دەكات كە نوێنەرایەتی 50%ی خەڵكی كەركووك دەكات و دەڵێت بەم رێژەیە رازی نیم و پێموایە كوردیش بە گشتی بەو رێژەیە رازی نییە و ئێمەش وەك ئەنجومەنی پارێزگای كەركووك پێی رازی نین.
* ئەگەر لایەنە كوردستانییەكان هەموو پێكەوە پرسی ئاساییكردنەوەی كەركووك گرێ بدەنەوە بە دانوستانەكانی پێكهێنانی حكومەتی داهاتووی عێراق و ئاساییكردنەوەی شارەكە بكرێت بە خاڵێك بۆ بەشداریی كورد لە حكومەتی داهاتووی عێراقدا، ئایا ئەمە باشتر نییە لەوەی لەم بارودۆخەدا هەوڵی دانانەوەی پارێزگارێكی كارتۆنی بدرێت؟
- بێگومان زۆر زۆر باشە، ئێمە دەزانین كە هەردوو مەكتەبی سیاسیی یەكێتی و پارتی 27خاڵیان دانابوو كە كرابووە نووسراویش بۆ بەشداریكردنی كورد لە حكومەتی تازەی عێراقدا و خاڵی سەرەكی لەم خاڵانەدا ئاساییكردنەوەی ناوچە كوردستانییەكانی دەرەوەی هەرێمی كوردستان بوو كە شاری كەركووكیش بەشێكە لەو ناوچانەدا، بەڵام بەداخەوە لەسەر پۆستی سەرۆك كۆمار كێشە كەوتە نێوان پارتی و یەكێتی لەناو پەرلەمانی عێراقدا، بۆیە وای لێهاتووە ئەو داواكارییە چۆتە بارێكی ترەوە. لەگەڵ ئەوەشدا هیوادارم پارتی و یەكێتی لەگەڵ یەكتر دابنیشنەوە و گفتوگۆ بكەن و ئاساییكردنەوەی ئەم ناوچانە بكەنە خاڵێكی سەرەكی و خالەكانی تر كە موستەحەقات و پۆستە بەلاوەی بنێن.
* لە هەفتەی رابردوو كەمینەیەك لە ئەندامانی ئەنجومەنی پارێزگا سەر بە یەكێتی هەولیاندا كۆبوونەوە لەگەل كوتلەكانی عەرەب و توركمان بكەن، ئایا ئەو جۆرە كۆبوونەوانە لە ئەنجومەنی پارێزگا ئەنجام دەدرێت و ئەمە بەچی گەیشت و وەكو سەرۆكی ئەنجومەنی كەركووك خوێندنەوەت بۆ ئەو كارو هەوڵانەی یەكێتی چییە؟
- لە راستیدا هەوڵەكە بۆ ئەوە بوو كە سێ ئەندامی كورد و سێ ئەندامی توركمان و سێ ئەندامی عەرەب پێكەوە دابنیشن و پڕۆژەیەك ئامادە بكەن بۆ ئەنجامدانی تەنیا كۆبوونەوەیەكی راوێژكاری، كە ئەمەش سەری نەگرت، لەبەر ئەوەی تەنیا سێ ئەندامە كوردەكە ئامادە بوون. هەر یەكە لە سێ ئەندامەكەی توركمان و عەرەب ئامادە نەبوون، لەبەر ئەوەی عەرەب و توركمانەكان خوازیارن ئەو پارێزگارە عەرەبەی هەیە، بمێنێتەوە و ئەنجومەنی پارێزگاش هەرئاوا بێت و كارا نەكرێتەوە، چونكە ئەوان وای وێنا دەكەن كە لەو 13ساڵەی رابردوودا ستەمیان لێكراوەو ئەم هەوڵانەش خۆڵكردنە چاوی خەڵكەكەیە بۆ ئەوەی وا پیشانی بدەن كە بارودۆخەكە لە كەركووك بەرەو ئاساییبوونەوە دەچێت.
* باشە درێژەكێشانی ئەم بارە عەسكەرتاریەتە لە كەركووك چ دەرئەنجام و دەرهاویشتەیەكی مەترسیداری لێكەوتۆتەوە؟
- بە داخەوە ئەو عەسكەرتاریەتییەی لە كەركووك هەیە، بارێكی گەندەڵیشی هاتۆتەسەر، گەندەڵییەكی زۆر مەترسیداریش، چونكە ئەو گەندەڵییەی لە بەغدا گواستراوەتەوە بۆ كەركووك. لە كاتێكدا پێشتر كەركووك بە شایەتی دەستەی دەستپاكی و چاودێری دارایی و دەزگا پەیوەندارەكانی دیكە پاكترین پارێزگا بوو لە عێراق. بەڵام ئێستا بەهۆی ئەو عەسكەرتاریەتییەی لەئارادایە پەردەپۆشی بە قاچاخبردنی نەوت و دزینی پارە دەكەن. ئێستا لە بەرزترین پلەی سەربازی تاوەكو نزمتری پلە تۆڕێك دروست دەكەن و دەستیان داوەتە ترساندن و تۆقاندنی و دەستبەسەركردن و زیندانیكردنی خەڵك و ئێستا 30 بەڕێوەبەر زیندانی كراون و بنكەی پۆلیسی قۆریا وەكو ئوتێلی لێهاتووە كە زیندانییەكان لەوێدان و چەندەها بەڕێوەبەر و بەڕێوەبەری بەش و هۆبەی تێدایە و ئازاریان دەدەن، بۆ ئەوەی بە بڕە پارەیەك ئازادیان بكەن، كە بە دڵنیاییەوە ئەو پارەیەش دەچێتە گیرفانی ئەو كەسانەی كە درێژە بەو عەسكەرتاریەتە دەدەن كە لە شاری كەركووك هەیە.
* ئایا لەو بارودۆخەی كە گرووپە خیانەتكارەكە لە 16ی ئۆكتۆبەر بەسەر كەركووكیاندا هێنا، توانراوە ئەو حوكمی عورفی و پارێزگارە عەرەبە شۆڤێنییە هیچ خزمەتگوزارییەك بە شاری كەركووك پێشكەش بكات، كە ئاگادرابووین پێش ئەم داگیركارییە كەركووك بەرەو گەشەكردن و ئاوەدانی دەچوو؟
- نەخێر، عەسكەرتاریەت رووبكاتە هەر شوێنێك وێرانی دەكات. ئەمانە پێیان دەوترێت بازرگانانی شەڕ كە هەمیشە پێیان خۆشە شەڕ لە ئارادا بێت، بۆ ئەوەی برەو بە بازاڕی چەك بدرێت كە ئەو نرخەی بۆ چەكەكەشی دادەنێت، وەهمیە و زۆر زیاترە لە نرخی خۆی و ئەمە پارەیە و دەچێتە گیرفانی خۆیانەوە. لەلایەكی دیكەوە پێویستە هەموو خەڵكی كەركووك بزانن كە لە دوای 16ی ئۆكتۆبەرەوە (39) ملیۆن دۆلار پارەی یوئێن دی پی بە پارێزگاری كەركووك دراوە و 46 ملیار دیناری عێراقیشی پێدراوە بۆ ئاوەدانكردنەوەی ئەو ناوچە و شوێنانەی كە داعش وێرانی كردوون لەچەند ساڵی رابردوو لە دوای ناوەڕاستی ساڵی 2014، هەروەها 73ملیار دیناریش كە پارێزگارەكەی ئێستا خۆی رایگەیاندوە لە ئیستیحقاقاتی پڕۆژەكان دراوە، بەڵام پرسیاری ئێمە ئەوەیە ئایا ئەو پارانە چییان لێهات و بۆچی زبڵ و خاشاك ئەو شارەی داپۆشیوە و بۆچی خزمەتگوزاری كارەبا خراپە و ئاو نییە؟ واتە ئێستا كورد و عەرەب و توركمان و مەسیحی بە دەست نەبوونی خزمەتگوزارییەوە دەناڵێنن.
* ئایا لەنێوان دوو شارو شوێنی یەك وڵاتدا دەبێت بازگەو خاڵی گومركی هەبێت، وەكو ئەوەی كە ئێستا حكومەتی عێراقی لە نێوان شاری كەركووك و هەولێر و سلێمانی و چەندین شاری تر دانراون؟
- ئەو خاڵ و بازگە گومركییانەی لە نێوان كەركووك و هەولێر و و كەركووك و سلێمانی و چەندین شارو شوێنی دیكە دانراون بڕیاری نایاسایی و نادەستوورین، چونكە گومرگ تەنیا لە خاڵی سنووری لەنێوان وڵاتان دادەنرێت و سیستەمی تایبەت و جێگیری خۆی بۆ دانراوە. دووبارەی دەكەمەوە ئەو كەسانەی ئەم كارانە دەكەن، بازرگانی جەنگن و دەیانەوێت خۆیانی پێ دەوڵەمەند بكەن و خەڵكی كەركووكی پێ ئازار بدەن.