خراپبوونی دۆخی ئەمنی و دەستپێكردنەوەی جموجووڵەكانی داعش لە چەند ناوچەیەكی دەرەوەی ئیدارەی هەرێم و پرسی دووبارە گەڕاندنەوەی پێشمەرگە بۆ ئەو ناوچانە و هەوڵ و كۆششەكانی چاكسازی لە نێو وەزارەتی پێشمەرگە و چەند پرسێكی دیكەی پەیوەندیدار بوونە تەوەری دیمانەیەكی گوڵان لەگەڵ فەریق جەمال محمەد سوپاسالاری هێزی پێشمەرگەی كوردستان، كە لێرەدا پوختەكەی بڵاو دەكەینەوە.

* پێشتر پێشبینیتان كردبوو كە داعش كۆتایی نەهاتووە، ئێستا پێتانوایە بۆچی رێكخراوی داعش سەریهەڵدایەوە؟
- لە راستیدا پاش ئەوەی هێزی پێشمەرگە ئەو ناوچانەی چۆڵ كرد و هێزەكانی عێراق ئەو ناوچانەیان داگیركرد، وەك كەركووك و دوزخورماتوو و دەوروبەری موسڵ، ئەوا زۆربەی ئەو ناوچانە وەك پێویست شەڕی داعشیان تێدا نەكرابوو، بەتایبەتی حەوزی حەمرین و دەوروبەری حەویجە و ناوچەی ریاز و دوبز و باشووری رۆژئاوای كەركووك، واتە ئێستاش ئەو ناوچانە بۆشاییان هەیە و ئەمەش رێگەخۆشكەر بوو بۆ دەركەوتنەوەی جموجووڵی داعش. دواتر هەڵسوكەوتی نادروستی سوپا و حەشدی شەعبی بەرامبەر خەڵكی ناوچەكە هۆكارێك دەبێت بۆ ئەوەی دووبارە داعش بۆ ئەو دەڤەرانە بگەڕێتەوە. بەڵام كاتی خۆی هێزی پێشمەرگە سەنگەر و هێڵێكی تۆكمەی لەو ناوچانەدا هەبوو بۆ راگرتنی هاتن و جموجووڵی ئەوان و هیچ كەلێنێك نەبوو بۆ ئەوەی دەربازی ئەو دەڤەرانە بن، كەچی دوای هاتنی هێزەكانی عێراق كەموكوڕییەكی زۆر هەن لەو ناوچانە و ناتوانن كۆنتڕۆڵیان بكەن، ئەمەش هۆكاری زۆربوونی چالاكیی تیرۆریستانی داعشە.
* خەڵكی كەركووك ناڕازین لە دۆخی شارەكەیان، ئایا هێزی پێشمەرگەی كوردستان كەی دەگەڕێتەوە بۆ دەوروبەری شاری كەركووك؟
- لە راستیدا هیچ رێككەوتنێكی رەسمی لە نێوان ئێمە و عێراقدا نەكراوە و ئەمە تەنیا لە راگەیاندنەوە باس كراوە، چونكە وەك وەزارەتی پێشمەرگە هیچ جۆرە دانوستاندنێكمان لەسەر ئەو بابەتە نەكردووە.
* باسی هێزەكانی هاوپەیمانانت كرد، ئایا لەدوای 16ی ئۆكتۆبەرەوە ئاستی پەیوەندی و پاڵپشتیی هاوپەیمانەكان بۆ هێزی پێشمەرگەی كوردستان گۆڕانكاری بەسەردا هاتووە؟
-ئاستی پەیوەندییەكانی ئێمە وەكو هێزی پێشمەرگەی كوردستان لەگەڵ هێزەكانی هاوپەیمانان بەردەوامە، راوێژكاریی هاوپەیمانەكان بەتایبەتی ئەڵمانیاو بەریتانیاو ئەمریكا بۆ پرۆژە چاكسازییەكەی پێشمەرگە بەردەوامە، ئەمە وێڕای بەردەوامبوونی مەشق و راهێنانی هێزەكانی هاوپەیمانان بۆ هێزی پێشمەرگەی كوردستان، هێزەكانی هاوپەیمانان لەم دواییەدا بۆ مەشق و راهێنانی هێزەكانی پێشمەرگە چەندین چەك و تەقەمەنیشیان هێناوە، بۆ پێدانی مووچەش هاریكاری وەزارەتی پێشمەرگەن و لەكارەكانی كردنەوەی وەرشەو دروستكردنی نەخۆشخانەی سەربازی بەردەوامن.
* بەڵام وەزارەتی بەرگری عێراق هیچ چەك و تەقەمەنی و پێداویستیەكی سەربازی ناداتە هێزەكانی پێشمەرگەی كوردستان، ئایا لەمەشدا هاوپەیمانەكان ئاگادارن؟
- ئێمە لەهەموو كارو جموجووڵەكانی وەزارەتی بەرگری عێراق ئاگادارین، بەڵام وەزارەتی بەرگری عێراق هیچ بەشێكی تەقەمەنی و چەك و پێداویستییەكانی سەربازی بە هێزی پێشمەرگەی كوردستان نادات، لەمەشدا گلەیی خۆمان گەیاندۆتە هاوپەیمانان كە تاكە فیشەكێك بەهێزی پێشمەرگەی كوردستان نادرێت. ئێستا چاوەڕوانی دامەزراندنی حكومەتی تازەی عێراقین، بەتایبەتی چاوەڕوانی گفتوگۆ و دانوستانەكانین كە ئەو كات بە تەئكید داوای بەش و مافی وەزارەتی پێشمەرگەی كوردستان لە عێراق دەكەین.
* ئەو غەدرو زوڵمەی لە كوردانی ناوچە كوردستانییەكانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێم دەكرێت و ئەو بۆشاییە ئەمنییەی دروست كراوە بووەتە هۆی كۆچكردنی كورد، ئایا ئەگەر ئەم حاڵەتە بەردەوام بێت، زیانی نابێت بۆ گۆڕینی دیموگرافیای ناوچەكە و دووبارە تەعریبكردنەوەی ئەو ناوچانە؟
- كوردو كوردستانییانی ئەو دەڤەرانەی هێزی پێشمەرگەی لێنەماوە نەبڕوایان بە سوپای عێراقەو نەبڕوایان بەحەشدی شەعبی یە، هەربۆیە زۆر زەحمەتە خەڵكی بتوانن لەو شوێنانە بمێننەوە، ئەوەتا لە داقوق و دەوروبەری كە ناوچەكە لەلایەن هێزە عێراقییەكانەوە پارێزگاری لێ ناكەن، رێگاخۆشكەرە بۆ ئەوەی داعش بێتەوەو ئەو گوندانە داگیر بكات و كورد شەهید و دەربەدەر بكەن، ئەویش لە پێناوی دووبارە گەڕاندنەوەی ئەو عەرەبە هاوردانەی كاتی خۆی لەوێ نیشتەجێ كرابوون. ئێمە ئەم پرسانەمان لەگەڵ هێزەكانی هاوپەیمانان باس كردووە و ئەمەش سنوور و راددەی خۆی هەیە.
* بەڵام حەشدی شەعبی نەك تەنیا تەماحی لە كەركووك بوو، بەڵكو ویستی كوردستانیش داگیربكات و بە وتەی خۆیان لەسەر جوگرافیا بیسڕنەوە، ئایا هێزی پێشمەرگەی كوردستان ئامادەیە بۆ هەر رووبەڕووبوونەوەیەكی دیكە كە هەڕەشە بێت لەسەر خاكی كوردستان؟
- داگیركردنی كەركووك بۆ ئەو خیانەتییە گەڕایەوە كە لە 16ی ئۆكتۆبەر كرا، هەربۆیە سوپای عێراق و حەشد و میلیشیاكانی توانییان وا بەئاسانی بێنە ناو كەركووكەوە، بەڵام هەموو لایەك ئاگادارە كە هەر لەدوای چوار رۆژ لە 20ی ئۆكتۆبەر شەڕێكی زۆر قورسمان لەگەڵ كردن، كە ئەوان بە نیازبوون بێن تا هێڵی 36 و خۆ ئەگەر پیێان بكرایە دەهاتنە هەولێر و دهۆكیش، بەڵام پێیان نەكرا و پێشمەرگە بە خۆڕاگری خۆی سنوورێكی بۆ دانان، بە هەمان شێوە لە تەلەسقوف و مەخمووریش پێشمەرگە رووبەڕوویان بووەوە. دوایین شەڕی لە 26ی ئۆكتۆبەر بوو لە دەڤەری سحێلا كە شەڕێكی زۆر سەخت بوو، راستە ئێمە قوربانیمان دا، بەڵام سوپاس بۆ خوا بە قارەمانێتی پێشمەرگە رێگەمان نەدا یەك بست بێنە پێشەوە، ئەوە بوو ئەوانیش گەیشتنە قەناعەت كە ناتوانن بە شەڕ ئیرادەی پێشمەرگە بشكێنن. لە دوای رووداوەكەی 16ی ئۆكتۆبەرەوە بە لۆژیكی براوە و دۆڕاوی شەڕ مامەڵەیان لەگەڵ ئێمە كردووە، ئێمەش پێمان وتوون زۆر هەڵەن كە بەم لۆژیكە هەڵسوكەوت دەكەن، چونكە ناتوانن ئیرادەی پێشمەرگە بشكێنن.
* ئێوە بۆ بەهێزكردن و رێكخستنەوەی هێزی پێشمەرگەی كوردستان پڕۆژەیەكی چاكسازیتان ئامادە كردبوو، چەند خاڵێكی كەوتە بواری جێبەجێكردنەوە، دەكرێت بزانین ئەو پڕۆژە چاكسازییەی هێزی پێشمەرگەی كوردستان لەچ قۆناغێكدایە؟
- پڕۆژەی چاكسازیی لە وەزارەتی پێشمەرگە رەزامەندی جەنابی سەرۆك بارزانی و سەرۆكی حكومەتیشی لەسەر دراوە، بۆ ئەم مەبەستە لێژنەیەكی باڵاش لەسەر ئاستی وەزارەتی پێشمەرگە دەستنیشان كراوە كە هەردوو راوێژكاری وەزارەتی پێشمەرگە ئەندامن تێیدا و بە هەماهەنگی لەگەڵ بەڕێوەبەرایەتی چاكسازی و سێ راوێژكاری هاوپەیمانان-ئەمریكی و بەریتانی و ئەڵمانی- سەقفێكی زەمەنی بۆ جێبەجێكردنی هەر یەكێك لە 35 خاڵەكەی چاكسازییەكە دانراوە. ئێمە دەستمان پێكردووە و كارەكانیش بەباشی دەچنە پێشەوە، ئەگەرچی واقیع حاڵی ئێمە ئەوە نییە بە شەو و رۆژێك هەموو ئەو قۆناغانە ببڕین. بەڵام لە هەموو حاڵەتێكدا هێزەكان لەژێر رێنمایی وەزارەتی پێشمەرگەدان، بە هێزەكانی یەكەی (70 و 80) شەوە. هەرچەندە ئێمە ئومێدەوارین ئەو 35 خاڵە بێتە جێبەجێكردن بۆ دروستكردنی لەشكرێكی رێكوپێكی نیزامی. چونكە زۆر جار رووداوی نەخوازراو دێتە پێشەوەو كارەكان دوادەخات بۆ نموونە لەساڵی 2012 شەڕی قاعیدە روویداو لە 2014 شەڕی داعش روویدا كە زیاتر لە سێ ساڵی خایاند.
* پڕۆژەی چاكسازییەكە مەسەلەی كۆگای چەك و تەقەمەنی و هەڵگرتنی چەك و بوارەكانی دیكەی چەك و تەقەمەنییش لەخۆدەگرێت؟
- وەزارەتی پێشمەرگەی كوردستان چەند كۆگای چەك و تەقەمەنی هەیە، كە بەسیستەمێكی لەشكری مۆدێرنی هاوشێوەی سوپاكانی وڵاتانی پێشكەوتوو بە كوالێتی بەرز دروستكراون و هیچ كێشەیەكیان نییە. ئەو كۆگایانەی تەقیونەتەوە رەنگە ئەو پێوەرانەیان تێدا نەبووبێت كە ئاماژەم پێكرد. كە رەنگە ئەو تێ ئێن تی و تەقەمەنییانەی تێدابوو كە لە شەڕی داعشدا گیرابوون، هەروەها هەندێ چەكی هاوپەیمانان هەیە كە داویانە بە پێشمەرگە و بەرگەی پلەی گەرمای سەرووی 25 پلە ناگرن و ئەگەری ئەوە هەیە ئەو برادەرانە ئەمەیان رەچاو نەكردبێت، لەگەڵ ئەوەشدا لێژنەیەكی باڵا لە وەزارەتی پێشمەرگە دامەزراوە بۆ پێداچوونەوە و بەدواداچوونی رووداوەكان و دانانی رێنمایی بۆ كۆگاكانی چەك و تەقەمەنی.
* دیاردەی چەك هەڵگرتن و تەقەكردن لە شارو شارۆچكەكانی كوردستان زیادی كردووە، بۆ ئەم مەبەستە لەم ماوەیەدا چەند رێوشوێنێك گیرانەبەر، ئایا رۆڵی وەزارەتی پێشمەرگە لەبنبڕكردنی ئەم دیاردەیە چییە؟
- ئەم بابەتە زیاتر پەیوەندی بە وەزارەتی ناوخۆوە هەیە، بەڵام ئێمەش وەكو هێزی پێشمەرگەی كوردستان پێویستە لەبواری چەك هەڵگرتن دووبارە بە رێنماییەكانماندا بچینەوە بۆ ئەم مەبەستەش لێژنەیەكمان داناوە بۆ ئەوەی پێشمەرگە چەك لەگەڵ خۆیدا نەباتە ماڵ و بازاڕ، هێزی پێشمەرگەی كوردستان ئاگادار كراوەتەوە كە هەموو یەكەو هێزەكان پێویستە كۆگاو شوێنی تایبەت بە خۆیان هەبێت بۆ هەڵگرتنی چەك، بۆ ئەوەی هەركاتێك پێشمەرگە مۆڵەتی پێدراو دابەزی بۆ ناوشار، چەكەكەی لە كۆگا دانێت، هاوكات پێویستە پێشمەرگە لە ئەركی تایبەتی خۆی و بە جلوبەرگی سەربازی چەك هەڵگرێت.
* سەبارەت بە كردنەوەی رێگای نێوان هەولێر و كەركووك كۆبوونەوەیەك لە پردێ ئەنجامدراو لێرەو لەوێ باس لە داواكردنی كشانەوەی هێزی پێشمەرگەی كوردستان دەكرێت لەو ناوچانە، ئەوە تا چەند راستە؟
- نوێنەری لەشكری، لیوا سالار تەیمور لە هێزی زیرەڤانی لەو كۆبوونەوەیەدا بەشداربوو كە لەسەر ئاستی پارێزگای هەولێر ئەنجامدرا بۆ كردنەوەی ئەو رێگەیە بە رووی هاووڵاتیاندا. دانوستاندن بەردەوامە و هەنگاوی باش نراوە بۆ كردنەوەی رێگاكە، وەكو لایەنی لەشكری ئێمە وەكو هێزی پێشمەرگەی كوردستان لەشوێنی خۆمان دەبین و بە هیچ جۆرێك ناكشێینەوە، دەبێت هێزی عێراقیش لە شوێنی خۆیان بن و نەیەنە پێشەوە.