لەگەڵ راگەیاندراوەكەی ئەنجومەنی ئاسایشی كوردستان بۆ رێگەگرتن لەو گێرەشێوێنانەی لەهەوڵی ئەوەدا بوون باری ئەمنی ناو شاری هەولێر تێكبدەن و تاوان ئەنجام بدەن، راستەوخۆ سەرجەم دەزگا ئەمنییەكانی هەولێر هەڵمەتێكی فراوانیان بۆ دەسگیركردنی ئەو كەسانەی چەكیان هەڵگرتووە دەست پێكرد؛ بۆ قسەكردن لەسەر ئەنجامی ئەم هەڵمەتە و چۆنیەتی دووبارە رێكخستنەوەی كاری لێژنەی ئەمنی لە هەولێری پایتەخت چەند پرسیارێكمان ئاراستەی لیوای مافپەروەر عەبدولخالق تەڵعەت بەڕێوەبەری پۆلیسی هەولێر كرد.

لەمانگی 4 تا 6ی ئەمساڵ
لە 41 تاوان 61 تۆمەتبار دەسگیر كراون



* دیاردەی چەكداری و ئەنجامدانی تاوانی كوشتن و حاڵەتی دوژمنكاریی لەناو شاری هەولێر رووی لە كەمی كردبوو؛ بەڵام لە ماوەی رابردوودا ئەم دیاردەیە سەریهەڵداوەتەوە؛ ئەمە بۆچی دەگەڕێتەوە؟
- بارودۆخی هەولێر بە شێوەیەكی گشتی ئارامە، چونكە ئێوە بینیتان لە میانەی مانگی رەمەزان و دواتر رۆژانی جەژن، هەروەها لە كاتی هەڵبژاردنەكانیش كێشەیەكی ئەوتۆ دروست نەبوو، هەولێر شارێكی ئارام بووە. بەڵام هەندێ مەسەلە پێویستیان بە دووبارە رێكخستنەوە هەیە، وەك مەسەلەی چەك، چونكە ئێمە دەزانین لە كاتی سەرهەڵدانی شەڕی داعش ژمارەیەكی زۆری چەك هاتووەتە ناو شار، چونكە كۆمەڵێ كەس كە خۆبەخشیان پێ دەوترا، چەكیان هەڵگرت، هەروەها بەرپرسی سەربازی هەیە كە خزم و كەسی خۆی لەگەڵدایە، بە بێ ئەوەی ناویان تۆمار كرابێت و پێشمەرگە بن و مووچەشیان هەبێت، بەڵام لە بەرەكانی جەنگ بوون. ئەمە بووە هۆی ئەوەی بەرنامەی پێشووی ئێمە بۆ بنبڕكردنی چەك وەك پێویست بەرەوپێش نەچێت. چونكە ئێمە وەك پۆلیس ناتوانین تەواوی رێكارە یاساییەكان لە بەرامبەر ئەو كەسانە بگرینەبەر، ئەمە یەكێكە لە هۆكارەكان. هۆكارێكی دیكە دەركردنی بڕیاری لێخۆشبوونی گشتییە كە بۆ ماوەی 8 مانگە كە بەردەوام دەبێت تا 20ی ئاب، ئەمەش بۆتەهۆی ئەوەی كەسانێك هەبن بیر لەوە بكەنەوە كە ئەو كێشانەی هەیانە یەكلایی بكەنەوە. ئەوە بوو تەنیا لە ماوەی یەك مانگدا 560 كەس بە هۆی لێبووردنی گشتی ئازادكران كە هەموویان بكوژ و دز بوون. ئەمە لە كاتێكدا ئێمە پێشتر هەوڵی زۆرمان داوە بۆ دەستگیركردنی ئەو كەسانە و گرتنەبەری رێكار لەگەڵیاندا تاوەكو حوكمیان بەسەردا دراوە، كە لێرەدا دەمەوێت ئاماژە بە خاڵێكی خراپی نێو لێبووردنە گشتییەكە بكەم كە دەڵێت، هەر كاتێك سوڵح كرا، ئەوا كەسەكە بەر لێبووردنی گشتی دەكەوێت، ئەمەش بۆتەهۆی ئەوەی ئەو كەسانە ئەمە بە دەرفەت بزانن بۆ ئەوەی تۆڵەی خۆیان بكەنەوە، چونكە سوڵحەكە حازرە و ئازادكردنەكەش حازرە، بەو پێیە ئێستا تۆ دەتوانیت كەسێك بكوژیت، دواتر دەتوانیت سوڵح بكەیت و ئازاد بیت، كەواتە ئەمە بڕیارێكی نادروست و خراپە. دواتر ئەگەر لێبووردنی گشتیش دەردەكرێت، ئەوا با هەندێ تاوانی دیاریكراو نەگرێتەوە، ئێستا راستە لەم لێبووردنی گشتییەدا نایگرێتەوە، بەڵام بڕگەیەك هەیە دەڵێت ئەوەی سوڵح بكات و لایەنی دووەم بێت تەنازول بكات، ئەوا ئێمە ئازادی دەكەین. ئەمەش هاوكار دەبێت بۆ بەردوەامبوونی تاوانەكان، لەبەر ئەوە پێموانییە لێبووردنی گشتی خزمەت بگەیەنێت.
* باشە چ هەنگاو و رێككارێكتان گرتۆتەبەر بۆ كۆنتڕۆڵكردن و كەمكردنەوەی دیاردەی هەڵگرتنی چەكی نایاسایی؟
- ئێمە لە لیژنەی ئەمنیی پارێزگا بڕیارمان داوە كە هەموو ئەو كەسانەی چەكیان هەڵگرتووە، دەستگیریان بكەین و چەكەكانیان لێ وەربگرین، ئێمە هەڵمەتەكەمان دەست پێكردووە و خەڵكێكی زۆریش دەستگیر كراون و دەست بەسەر چەكەكانیشاندا دەگرین و بە هیچ شێوەیەكیش ئەو چەكانەی نادەینەوە دەست هیچ كەسێك، ئەمە تایبەت بەو كەسانەی مۆڵەتیان نییە، ئەوانەی مۆڵەتیشیان هەیە، ئەوا جارێكی دیكە پێداچوونەوە دەكەین و لەوە دەكۆڵینەوە چۆن ئەو مۆڵەتەی وەرگرتووە و ئایا شایستەیە، یان شایستە نییە، هەر كەسێكیش شایستە نەبێت، مۆڵەتەكەی لێ وەردەگیرێتەوە. هەروەها ئێمە بەردەوام دەبین لە هەڵمەتەكەمان و سەقفێكی زەمەنیشی بۆ دیاری نەكراوە، بەڵكو بۆ ماوەیەكی نادیار ئەو هەڵمەتە بەردەوام دەبێت كە دەستمان پێكردووە.
* باشە بێجگە لەو هۆكارانەی ئاماژەت پێكرد، هۆكاری دیكە چی هەن كە بوونەهۆی ئەوەی دۆخێك بخوڵقێنێت كە ئەم كێشانە دروست بێت؟
- من دەمەوێت ئاماژە بەوە بكەم كە دروستبوونی چەندین كێشەی یەك لە دوای یەك هۆكار و رێگرێك بوون لەبەردەم نەهێشتنی ئەم دیاردەیە بە شێوەیەكی یەكجاری، بۆ نموونە ئێمە لە ساڵی 2013 كاری زۆر باشمان كردووە و لە سەروبەندی ئەوەدا بووین كە ئەم دیاردەیە كۆتایی پێبهێنین، بەڵام ئەوە بوو ساڵی 2014 شەڕی داعشمان بەسەردا سەپێنرا، ئەوە بوو شارەكان پڕ بۆوە لە چەكدار، وای لێهات كەسێكی هاووڵاتی كە نە پێشمەرگە بوو، نە پۆلیس چەكی هەڵگرت و وتی من بەرگری لە وڵاتەكەم دەكەم و ئێمەش ناتوانین لەو كاتانە رێگری لێ بكەین، واتە ئەگەر هاووڵاتیەك چەكی پێ بووبێت و بڵێت من لە بەرەی جەنگ گەڕاومەتەوە و بەرگری لە نیشتمانەكەم دەكەم، تۆ ناتوانیت رێگری لێبكەیت. هەروەها من پێموایە تاوەكو نەتوانین تەواوی چەكەكان لە خەڵك دابماڵین، ئەوا ناتوانین بە ئاسانی ئەو كێشانەی ئێستا چارەسەر بكەین.
* لەهەموو دنیادا كاتێك لە شارێكدا دیاردەیەكی نامۆ، یاخود تاوانێكی گەورە روودەدات، گەڕان و پشكنین ئەنجام دەدرێت بۆ گەڕەك، یاخود ناوچەیەكی دیاریكراو لە شاردا، یاخود لەناو هەموو شارەكەدا، ئایا بۆچی ئەم هەڵمەتە فراوان ناكەن؟
- منیش لەگەڵ ئەوەدام پێویستە كۆنتڕۆڵی دیاردەی چەكداری لەناو ماڵەكانیشدا بكرێت، چونكە چەندین جار لەنێوان دوو دراوسێ، یاخود لەناو یەك خێزاندا كێشە هەبووە، لەبەر بوونی چەك كێشەكە گەورە بووەتە و چەك بەكار هاتووە. ماوەیەك لەمەوبەر لەنێوان دوو دراوسێدا لە هەولێر لەسەر كێشەیەكی بچووك بە شەڕهاتن یەكێكیان مامۆستا بوو، لەماڵەوە چەكی هەبوو، تەقەی لە دراوسێكەیان كرد كە بووە هۆی برینداربوونی لایەنی دووەم. بەڵام بڕیاری گەڕان و پشكنین بە دوای چەك لەناو ماڵەكاندا جیاوازە لە مەسەلەی هەڵگرتنی چەك. دواتر دەبێت ئێمە بزانین ئێمە 120 هەزار كەسمان هەیە كە چەكدارن بە شێوەیەكی یاسایی.
* سوڵحی كۆمەڵایەتی كە لە سەرەتای قسەكاندا ئاماژەت پێكرد، هۆكارێكە بۆ زیادبوونی دیاردەی كوشتن و تاوانكاری لەكاتێكدا ئەم سوڵحانە بۆ كەمكردنەوەو چارەسەركردنی كێشەكانی كۆمەڵایەتی و كوشتن دەكرێت، ئایا ئەم سوڵحانە چۆن لەچوارچێوەی یاساو دادگاكان رێك دەخرێتەوە؟
- سەرەتا من دەمەوێت ئەوە بڵێم كە زۆر كەس هەن لە هەولێر كە كار و پیشەیان بۆتە ئەنجامدانی سوڵح، بە چەشنێك وای لێهاتووە كە دیوەخانەكان بوونەتە بەدیلی دادگا. واتە ئێستا خەڵكێكی زۆر و چەندین ماڵ بوونەتە جێگرەوەی دادگاكان، ئەمە سەرەڕای بوونی بەش و مەكتەبی كۆمەڵایەتی.
* باشە ئاستی هەماهەنگیتان چۆنە لەگەڵ دەزگا پەیوەندیدارەكاندا، بۆ نموونە ئاسایش؟
- لە راستیدا ئێمە لەگەڵ ئاسایش بە یەك تیم كار دەكەین، چونكە بە دڵنیاییەوە ئەگەر هاوكاری ئەوان نەبێت، ئەوا ئێمە ناتوانین كۆنتڕۆڵی هەموو شار بكەین. بە هەمان شێوە ئێمەش هاوكاریی ئەوان دەبین و لە ئێستادا هاوكاری و هەماهەنگییەكی بەهێز لە نێوانماندا هەیە. جێی خۆیەتی لێرەدا ئاماژەش بەوە بكەین كە ئێمە لە مانگی رەمەزاندا كۆنتڕۆڵێكی باشی دۆخەمان كرد و هیچ گرفتێكی ئەوتۆ رووینەدا لەم مانگەدا. هەرچەندە چەند حاڵەتێكی بەهۆی دوژمندارییەوە روویاندا، بەڵام ئێمە هەموو كەسە تێوەگلاوەكانمان دەستگیر كردووە، جگە لە دوو حاڵەت نەبێت كە ماون.
* ئێوە وەكو پۆلیسی هەولێر لەگەڵ فراوانبوونی شارو گۆڕانكاری بەسەر شێوازو جۆری تاوانەكان توانیوتانە بۆ بە رزكردنەوەی تواناو ئەدای ئەفسەر و پۆلیسەكان خولەكانی مەشق و راهێنان بكەنەوە؟
- پێش شەڕی داعش كە پەیوەندیمان لەگەڵ حكومەتی مەركەزی هەبوو، بۆ زیاتر ئەزموون و شارەزایی بەردەوام خولمان هەبوو، بەڵام دوای ئەوەی پەیوەندییەكان لەگەڵ حكومەتی عێراق خراپ بوو، ئەوا ئەو خولانەش راگیران.
* جگە لەتاوانی كوشتن و چەك هەڵگرتن، ماوەیەكە دیاردەی فریودان و كاری نەشیاو لە ناو تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان و بە گرتەی ڤیدیۆیی و مۆبایل تاوان ئەنجام دەدرێت، لەم رووەوە چیتان كردووە بۆ دەستگیركردنی تۆمەتبارەكان؟
-ئەوە راستە خەڵكانێك هەن ئەم كارانە ئەنجام دەدەن، بەڵام سەرەتا با ئەوە بڵێم كە ئەوەی پەیوەست بێت بە كوشتن و دزییەوە، ئەوا لە ماوەی نێوان مانگی 4 بۆ مانگی 6 لە 41 تاوان 61 كەس دەستگیر كراون بە بكوژ و بە دزەوە، كە هەموویان درانە دادگا و بەندكراون. ئەوەی پەیوەندیدار بێت بە بابەتی گرتە ڤیدیۆییەكان، ئەوا ئێمە ئەوانە بڵاو ناكەینەوە، واتە راستە كەسە تێوەگلاوەكان دەستگیر دەكرێن، بەڵام لەبەر ئەوەی مەسەلەی ئافرەت و كەسی دیكەی تێدایە، ئەوا ناتوانین بڵاویان بكەینەوە، بەڵام رێكاریان لە بەرامبەردا دەگیرێتەبەر.
* كامێرە چاودێرییەكان یەكێكە لەو هۆكارانەی رێژەی تاوانی زۆر كەم كردووە، تەنانەت لە كاتی روودانی تاوانەكەشدا ئەم كامێرانە یارمەتیدەرێكی باشی دەزگا ئەمنییەكانە، پرسیار ئەوەیە بۆچی هەوڵتان نەداوە لەلایەك ژمارەی كامێرەكان زیاد بكەن و لەلایەكی ترەوە هەموو ئەم كامێرانە ببەسترێنەوە بە ناوەندێكی گەورەو پێشكەوتووەوە؟
- ئەو كامێرانەی ئێوە ئاماژەتان پێكرد، هاوكاری باشی ئێمە بوون، زۆربەی ئەو كەسانەی دەستگیركراون لە رێی ئەو كامیرانەوە بووە. ئێستا پڕۆژەی ئەوە هەیە تاوەكو (5000) كامێرا لە ناو شار دابنرێت لە هەموو شوێنەكان و هەمووشی بە سەنتەرێكی مەركەزییەوە ببەسترێتەوە. ئەم پڕۆژەیە پێشتریش هەبوو، بەڵام بەهۆی شەڕی داعش و چەند هۆكارێكی دیكەوە راگیرا، بەڵام ئومێد دەكەین لە كاتێكی نزیكدا تەواویان بكەین، چونكە ئێمە تا ئێستا سوودمان لە كامێرای ماڵان و دوكان و ماركێت و چێشتخانەكان وەرگرتووە، نەك كامێراكانی حكومەت.
* دوا وتەتان چییە؟
- یەكێك لەو شتانەی لە هەولێر شانازی پێوە دەكەین، بوونی ئاسایش و ئارامییە، هەموو لایەكیش دڵنیا دەكەینەوە كە ئێمە هەموو توانای خۆمان دەخەینەگەڕ بۆ ئەوەی رێگە نەدەین ئەم ئارامییە لەم شارە خۆشەویستە تێكبدرێت، چونكە هەموو خەڵكی هەولێر هاوكارمانن، هەموو دەسەڵاتەكانی سەرووی خۆمان هاوكارمانن، بۆیە حەزدەكەم هاووڵاتیانی هەولێر دڵنیا بكەمەوە كە شار ئارامە. راستە بوونی چەك یەكێك لە كێشە زەحمەتەكانە، بەڵام ئێمە لە هەوڵەكان بەردەوام دەبین بۆ ئەوەی هەروەك چۆن شاری هەولێر ئارام بووە، ئاوا لە ئایندەشدا بە ئارامی بمێنێتەوە.