لە دوای رووداوەكانی 16ی ئۆكتۆبەرەوە كەركووك بە دۆخێكی نائارام و ناسەقامگیردا تێپەڕ دەبێت، ئەمەش بۆ ئەو عەسكەرتاریەت و پێشێلكارییانە دەگەڕێتەوە كە بەغداو حەشدی شەعبی لەو شارەدا ئەنجامیان داوەو دەیدەن، بە راددەیەك جگە لە پێكهاتەی كورد پێكهاتەكانی تری توركمان و عەرەبیش كەوتوونەتە بەر شاڵاوی میلیشیا چەكدارەكانی حەشدی شەعبی و رۆژانە حاڵەتی رفاندن و كوشتن روودەدەن، لەم دۆخەشدا زەحمەتە هاووڵاتیان بتوانن بە ئازادانە بەشداری لە هەڵبژاردنەكانی عێراق بكەن، بۆ قسەكردن لەسەر پرسی كەركووك و دۆخی شارەكە چەند پرسیارێكمان ئاراستەی عیرفان كەركووكی سەرۆكی پارتی گەلی توركمان و ئەندامی ئەنجومەنی پارێزگای كەركووك كرد، لێرەدا پوختەی قسەكانی بڵاودەكەینەوە.

دەبێت هەموو هەوڵێك بخەینەگەڕ بۆ گێڕانەوەی پێكەوەژیان و ئارامی لە كەركووك



* ئاشكرایە لە ئێستادا رەوشێكی نایاسایی و نەخوازراو باڵی بەسەر شاری كەركووكدا كێشاوە و ئەو شارە بەدەست چەندین كێشەوە دەناڵێنێت، ئایا تا دۆخی عەسكەرتاریەت و بوونی گرووپە چەكدارەكانی حەشدی شەعبی لەو شارەدا كۆتایی نەیەت، دەتوانرێت دۆخەكە لە كەركووك ئاسایی بكرێتەوە؟
- هەروەك دەزانن لە ئێستادا چاوەڕوان دەكرێت بارودۆخی كەركووك ئاسایی بكرێتەوە، چونكە بە راستی خەڵكەكە لە نیگەرانی و دڵەڕاوكێدا دەژین، واتە پێویستە ئارامی و ئاسایش بۆ شارەكە بگەڕێتەوە و ئەو هەموو هێز و چەكدارانە لە ناو شارەكەدا نەمێنن. چونكە پێش 16ی ئۆكتۆبەر و بە رێككەوتنی نێو ئەنجومەنی پارێزگای كەركووك دۆخی شار بەرپرسیارێتی هێزی پۆلیسی كەركووك بوو كە لە هەموو نەتەوەكان پێكهاتووە. ئێستاش دەبێت رەوشەكە ئاسایی بكرێتەوە، بۆ ئەوەی خەڵكی متمانە بە پێكەوەژیان بكەنەوە. بەڵام ئێستا بەهۆی بوونی ژمارەیەكی زۆری چەكدار لە ناو شارەكەدا، خەڵكەكە لە نیگەرانیدا دەژین و ئەمەش كەشێكی دروستكردووە كە نەتوانرێت چالاكیی سیاسی و جموجۆڵی ئابووری و تەنانەت جموجۆڵی كۆمەڵایەتیش بكرێت، لەبەر ئەوەی بە راستی دیاردەی كوشتن و رفاندن و دزین لە شاری كەركووكدا زۆر زۆر بووە، ئەمەش ترسی لای خەڵك دروست كردووە. ئێمە رۆژانە پەیوەندی بە خەڵكی كەركووكەوە دەكەین و ئەوان دووپاتی دەكەنەوە كە دۆخەكە زۆر ناخۆشە، ئەمەش وا پێویست دەكات كە بە رێككەوتنی هەموو لایەنەكان كار بكرێت بۆ ئاساییكردنەوەی دۆخی ئەو شارە.
* واتە ئایا پێتوایە رووداوەكانی 16ی ئۆكتۆبەر بووەتە هۆی نەهێشتنی ئەو ئاسایش و ئارامییەی تا راددەیەكی باش خەڵكی كەركووك لێی بەهرەمەند بوون، هەروەها ئەمە مەترسی لەسەر پێكەوەژیان لەو شارەدا دروست كردووە؟
- ئەوەی لە 16ی ئۆكتۆبەردا روویدا، بووە هۆی شپرزەكردن و شڵەژاندنی خەڵكەكە و نیگەرانی باڵی بەسەر شارەكەدا كێشاوە و خەڵكێكی زۆر دوچاری ئاوارەیی بوون و روویان كردە شارەكانی چەمچەماڵ و هەولێر، جێهیشتنی شارەكەش لەلایەن ئەو خەڵكەوە بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە كە ئاسایش و ئارامی نییە لەو شارەدا، بەپێچەوانەوە كوشتن و رفاندن هەیە، تەنانەت پارتە سیاسییەكانی كوردستانیش بە پارتەكەی ئێمەشەوە- پارتی گەلی توركمانی- ناتوانین هیچ جموجۆڵ و چالاكییەكی سیاسی ئەنجام بدەین و ئازادانە كۆڕ و سیمینار بكەن و پەیوەندییەكی راستەوخۆ لەگەڵ خەڵكی شارەكەدا دروست بكەن. واتە دەتوانم بڵێم شارەكە داگیركراوە و نە خەڵك و نە حزبە سیاسییەكان ناتوانن بە چەشنی پێش رووداوەكانی 16ی ئۆكتۆبەر كار و چالاكیی ئاسایی خۆیان لە كەركووك ئەنجام بدەن. دوای ئەوەی ئەنجومەنی پارێزگای كەركووك دوچاری ئیفلیجی بۆتەوە و ناتوانێت كۆبونەوە ئەنجام بدات، پارێزگار لەو شارەدا بوونی نییە، كە هەموو ئەمانە هۆكارن بۆ ئەو نیگەرانییە زۆرەی كە خەڵكی كەركووك هەستی پێدەكەن. چونكە لە دوای 16ی ئۆكتۆبەرەوە ئەو هەموو هێزە رژانە نێو شارەكەوە و ئێستا كەركووك بۆتە سەربازگەیەكی گەورە و لە راستیدا زیندانێكی گەورەیە بۆ خەڵكەكەی، لەبەر ئەوە دووپاتی دەكەمەوە كە رەوشی ئەم شارە پێویستی بە ئاساییبوونەوە هەیە و پێویستی بە ئارامی و پێكەوەژیان هەیە، هەروەها پێویستی بە رێككەوتنی سەرجەم لایەنەكان و بەتایبەت لایەنە كوردستانییەكان هەیە.
* ئاماژەت بەوە كرد كە تەنانەت پارتی گەلی توركمانیش ناتوانێت ئازادانە چالاكی سیاسیی خۆی ئەنجام بدات، پرسیارەكەمان ئەوەیە ئایا جگە لە كوردی كەركووك تا چ راددەیەك پێكهاتەی توركمانی ئەو شارەش دوچاری نەهامەت و ناهەمواری بوونەتەوە لە ئەنجامی ئەو رووداوانەی ئاماژەتان پێكردن؟
- لە راستیدا چەندین كەسایەتی و خەڵكی بێلایەنی توركمان دوچاری رفاندن و كوشتن بوونەتەوە و بە بێ بوونی بڕیاری دادگا هەڵیانكوتاوەتە سەر ماڵەكانیان و بە بێ هیچ پەڕاوێكی لێكۆڵینەوە لە ماڵەكانی خۆیان بردوویانن و تا ئێستاش بێسەروشوێنن و كار گەیشتۆتە ئەو راددەیەی كە ئەگەر هاووڵاتییەكی ئاسایی ئۆتۆمبێلێكی مۆدێل بەرزی هەبێت، ناتوانێت بەكاری بهێنێت، چونكە لێی زەوت دەكەن و دەیبەن، بەداخەوە ئەم دیاردەیەش لە كەركووك رۆژ بە رۆژ لە زیادبووندایە، ئەمەش بۆتەهۆی ئەوەی نیگەرانی زیاتر بێت لای خەڵكەكە. ئێمەش وەك پێكهاتەی توركمان پێویستمان بە ژیانە و پێمانوایە دەبێت تەوافوق و پێكەوەژیان بگەڕێتەوە بۆ ئەم شارە، چونكە كەركووك شاری برایەتی و پێكەوەژیانە و بە كورد و توركمان و عەرەبە رەسەنەكەی بەڕێوە دەچێت و پێویستی بەوە نییە كەسی دەرەكی بێت و رێنمایی بكات و رێوشوێنی پیشان بدات، چونكە لەم شارەدا ئەنجومەنی پارێزگا هەیە و لیستی برایەتی هەیە كە زۆرینەیە، لەگەڵ ئەوەشدا دەبێت كارەكان لەسەر بنەمای تەوافوقی نێوان هەموو لایەنە كوردستانییەكان بێت. ئەمە لە كاتێكدا ئەوەی لە ئێستادا لە كەركووك روودەدات، دوورە لە هەموو رێككەوتن و هەموو بنەما دەستوورییەكان، بە تایبەتی ماددەی 140.
* بەڵام لەناو توركمانەكانیشدا ناكۆكی لەسەر پرسی كەركووك هەیە و هەندێك لایەنی سیاسی بەتایبەتی بەرەی توركمانی رەنگە رایەكی جیاوازیان هەبێت، خوێندنەوەی ئێوە بۆ ئەم حاڵەتە چییە؟
- من دەمەوێت ئاماژە بەوە بكەم كە تەنانەت ئەو كەسانەی بە تێڕوانینێكی سیاسیی دیاریكراو لە دۆخەكە دەڕوانن، ئێستا ئەوانە خۆشیان نیگەرانن لە رەوشەكە، بۆیە لەم رووانگەیەوە من داوا دەكەم كە ئەو خەڵكانەی نیگەرانن و ئەو خەڵكانەی ناتوانن لە كەركووك بژین و هەروەها لایەنە كوردستانییەكان، ئێمەش وەك پارتی گەلی توركمان هەوڵ و كۆشش بكەین، داوا بكەین كە رەوشی كەركووك ئاسایی بكرێتەوە و ئەو هێزەی ئێستا بەو قەبارەیە لە ناو كەركووكدان لەو شارەدا نەمێنن.
* باشە كە ئەمە رەوشی شاری كەركووك بێت كە ئێوە بە زیندان و بە سەربازگەیەكی گەورە وەسفی دەكەن، چۆن دەكرێت لەم رەوشە نائارام و ناسەقامگیرەدا هەڵبژاردن بكرێت؟ ئایا ئەنجامدانی هەڵبژاردن لەم شارەدا چ مانایەكی دەبێت كە ئازادی نەبێت و نەتوانرێت جموجۆڵی سیاسی ئەنجام بدرێت؟
- ئێمە هیوادارین كە ئارامی و سەقامگیری و پێكەوەژیان بۆ خەڵكی كەركووك و بۆ ئەو شارە بگەڕێتەوە، دواتر لە سەروەختی هەڵبژاردندا كاتێك خەڵك بەرەو سندوقی دەنگدان بەڕێ دەكەوێت، نابێت تانك و زرێپۆش ببینێت، واتە دەبێت كەشێكی ئازادی و مەدەنی و دیموكراتی بۆ خەڵكەكە فەراهەم بكرێت، نەك هێزێكی گەورە لەبەردەم بنكەكانی دەنگداندا بەدی بكات، چونكە ئەو كاتە پرۆسەكە دەبێتە پرۆسەیەكی ناچاری. لەبەر ئەوە تەنانەت ئەگەر خەڵك بەشداری لە هەڵبژاردنیشدا بكات، ئەوا متمانەی بە پرۆسەكە نابێت، چونكە بوونی ئەو هەموو چەك و هێزە كە لە شارەكانی بەغدا و خوارووی عێراق هێنراون، نیگەرانییەكی زۆریان لای لایەنە سیاسییەكان و تەنانەت هاووڵاتییە ئاساییەكە دروست كردووە.
* بەڵام سەرەڕای ئەو رەوشە نائاساییە، هەوڵ دەدرێت یاسایەكی تایبەت بۆ هەڵبژاردنەكانی كەركووك دەربكەن. ئێوە وەكو لایەنێكی توركمانی پێتانوانییە ئەم هەوڵ و رەفتارانە دۆخەكە بەرەو خراپتر دەبات؟
- بە كورتی كەركووك پێویستی بەوە هەیە بە تەوافوق و بەپێی ماددەی 140ی دەستووری مامەڵەی لەگەڵ بكرێت.
* باشە ئێوە ناتوانن لە رێی دانیشتن لەگەڵ نوێنەری وڵاتان و لە كونسوڵگەرییەكان باس لەو دۆخە بكەن و فشارێك دروست بكەن بە ئاراستەی ئاساییكردنەوەی دۆخی كەركووك؟
- ئێمە دیدارمان لەگەڵ هەموو كونسوڵگەرییەكان و لەگەڵ نوێنەری نەتەوە یەكگرتووەكان كردووە و باسی دۆخی مرۆیی خەڵكی كەركووكمان و رەوشی ئاوارەكانمان كردووە و داوای ئاساییكردنەوەی هەلومەرجی ئەو شارەمان كردووە، بۆ ئەوەی خەڵكی ژیانی ئاسایی خۆی بەسەر ببات لە رووی سیاسی و ئابووری و ئیدارییەوە.