رۆبەرت ئووێن، پڕۆفیسۆری پەیوەندییە نێودەوڵەتییەكانە لە سكوڵی وودرۆ ویڵسۆن بۆ كاروبارە گشتی و نێودەوڵەتییەكان لە زانكۆی پرینستۆن، بۆ تاوتوێكردنی سیاسەتی دەرەوەی ئیدارەی سەرۆك ترەمپ لە ئاست رۆژهەڵاتی ناوەڕاست، بەتایبەتی سووریا و پرسی دەستڕۆیشتویی ئێران لە عێراق و چەند پرس و بابەتێكی دیكە، گوڵان دیمانەیەكی لەگەڵدا ئەنجامدا و ئەویش بەم شێوەیە وەڵامی پرسیارەكانی دایەوە.

* ئەمریكا رایگەیاندووە كە ئەگەر چین هاوكاری بكات، ئەوا پێكەوە هەڕەشەكانی كۆریای باكوور چارەسەر دەكات، بەڵام لە حاڵەتێكدا ئەگەر هاوكاریشی نەكات، ئەوا ئەمریكا تاكلایەنە كار بۆ سنوورداركردنی ئەو هەڕەشانە دەكات، ئێوە چۆن ئەم بارودۆخە دەخوێننەوە؟
لەو باوەڕەدا نیم كە بتوانین دەرئەنجامێكی زۆر لە لێدوانێكی لەم چەشنە بەدەست بهێنین. سیاسەتی جێگیری ئەمریكا- تەنانەت پێش سەرۆك ترەمپیش- ئەوە بوو كە نابێت كۆریای باكوور چەكی ناوكی هەبێت و بوونی كڵاوەی ئەتۆمی و مووشەكی بالیستی هەڕەشەن بۆ ئەمریكا. هەروەها ئەوە سیاسەتی درێژخایەنی ئەمریكایە كە قەناعەت بە چین بكات بۆ ئەوەی فشاری زیاتر لەسەر كۆریای باكوور دروست بكات بۆ كەمكردنەوەی پڕۆگرامەكەی و بۆ سەپاندنی سزا بەسەر كۆریای باكووردا. بەڵام لە ئێستادا راشكاوانەتر باس لەوە دەكرێت كە پێویستە ئەمریكا كردەوەیەك بگرێتەبەر، بەڵام پێموانییە ئەمە مانایەكی زۆر هەڵبگرێت.
* ئێمە دەزانین كە ئەوە رووسیا و ئێران و حزبوڵان كە رێگرییان كردووە لە رووخانی رژێمی بەشار ئەسەد و دۆخێكیان دروستكرد كە بەشار ئەسەد چەكی كیمیایی بەكار بهێنێت لە دژی خەڵكەكەی، ئەمەش واتای ئەوەیە ئەگەر داعشیش تێكبشكێت، ئەوا سووریا دەبێتە دەستكەوتێك بۆ رووسیا و ئێران و حزبوڵا و ئەوەش واتای دووبارەبوونەوەی شەڕی ناوخۆیە، پرسیارەكە ئەوەیە ئەگەر ئەمریكا هیچی پێنەبڕێت لەم مەسەلەدا بۆچی خزمەت بەو سێ لایەنە دەكات؟


- هەرچەندە من شارەزای سووریا نیم، بەڵام پێموا نییە ئەمریكا خزمەت بە بەرژەوەندییەكانی رووسیا و ئێران بكات لەو وڵاتەدا، بەدڵنیاییەوە هێرشكردنەسەر بنكەیەكی ئاسمانیی ئەسەد كاردانەوە بوو بۆ هێرشە كیمیاییەكە، نەك هێرشێك بووبێت و لەسەر خواستی رووسیا، یان ئێران ئەنجام درابێت. بەڵام ئەوەی جێی سەرنجە ئەوەیە ترەمپ لە سەروەختی هەڵبژاردنەكاندا رایگەیاند كە ئەو بەرهەڵستی ئەسەد ناكات، كەواتە ئەوەی سەرۆك ترەمپ ئەنجامی دا، رەنگە سەرۆك ئۆباماش هەمان كاری ئەنجام بدایە و بە دڵنیاییەوە هیلاری كلینتۆنیش ئەنجامی دەدا، ئەگەر بە سەرۆك هەڵبژێردرایە. لەبەر ئەوە باوەڕم وانییە وەك ئەوەی ئێوە باس لەوە دەكەن كە ئەمریكا چۆتە بەرەی ئێران و رووسیاوە. ئەمریكا لە دۆخێكی دژواردایە، چونكە ئەمریكا دژی داعشە، لە هەمان كاتدا بەشار ئەسەدیش دژی داعشە، ئەمە لە كاتێكدا ئەمریكا دژی رژێمەكەی بەشار ئەسەدیشە، لەبەر ئەوە زەحمەتە لە یەك كاتدا بەرهەڵستی دوو دوژمنی یەكتر بكەیت.
* هەروەك دەزانن لە ئێستادا شەڕی داعش لە عێراقدا بەرەو كۆتایی دەڕوات، ئەمەش مانای ئەوەیە كە دەبێت ئیدارەی ترەمپ قۆناغی سیاسی لە عێراقدا دەست پێبكات، بەڵام كێشەكە ئەوەیە ئێران دەستڕۆیشتووییەكی زۆری لە عێراقدا هەیە لە رێی میلیشیا شیعەكانەوە، شیكردنەوەی ئێوە بۆ ئەم بارودۆخە چییە؟
- من شارەزای عێراق، یان ئێران نییم، بەڵام لێرەوە وێنەكە بەو شێوەیە دەردەكەوێت كە ململانێی دەسەڵات هەیە لە نێوان ئێران و میلیشیا شیعەكان و ئەسەد و رووسیا لەلایەك و ئەمریكا لەلایەكی دیكەوە. ئەمریكاش بەرژەوەندییەكی گشتی هەیە لە سنوورداركردنی دەستڕۆیشتوویی ئێران، بەڵام پێدەچێت توانایەكی زۆرمان نەبێت بۆ ئەنجامدانی ئەم كارە. لەبەر ئەوەی هەستێكی بەربڵاوی دژە ئەمریكی هەیە لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا. هەروەها ئەمریكا دوچاری دژواری دەبێتەوە لە گۆڕینی هێزی سەربازی و ئابوورییەكەی بۆ دەستڕۆیشتوویی سیاسی لە عێراقدا، یەكێك لە هۆكارەكانیش ئەوەیە كە رای زۆرینەی بەشە عەرەبییەكەی ناوچەكە لەبارەی ئەمریكا و سیاسەتی دەرەوەی ئەمریكاوە رایەكی زۆر سلبییە، بە رێژەی لە سەدا 95، ئەمە بەراورد بكە بەو دۆخەی ئەمریكا لە یابان و كۆریا و ئەوروپای رۆژئاوا رووبەڕووی بۆوە لە دوای جەنگی دووەمی جیهانییەوە، كە رای گشتی لەگەڵ ئەمریكادا بوو، ئەمەش بواری دا بەوەی ئەمریكا بتوانێت هاوشان بە هێزی سەربازی و توانای ئابووری هێزی نەرمیش – دەستەواژەكەی جۆزێف نای- بەكار بهێنێت كە بریتی بوو لە قەناعەتپێهێنانی سیاسی، كە خەڵكی خوازیاری نزیكبوونەوە بوون لە ئەمریكا، بەڵام ئەمە حاڵەتەكە نییە لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا –بەلای كەمەوە لەبەشە عەرەبییەكەیدا-، كەواتە ئەمریكا بەردەوام كێشەی دەبێت لە گۆڕینی هێزی ماددی بۆ دەستڕۆیشتوویی كارا و كاریگەر.