محەمەد بازیانی: با هەموومان پێكەوە ریفراندۆمی كوردستان بكەینە كەرنەڤاڵێكی نیشتمانی

محەمەد بازیانی: با هەموومان پێكەوە  ریفراندۆمی كوردستان بكەینە كەرنەڤاڵێكی نیشتمانی
پەسەندكردنی بڕیاری بەفەرمی هەڵكردنی ئاڵای كوردستان لەسەر تەواوی دامودەزگاكانی ئەو شارە لەلایەن ئەنجومەنی پارێزگای كەركووكەوە بڕیارێكی گرنگ و مێژووییە و ئەنجومەنی پارێزگای كەركووكیش بڕیاریان داوە ئەو رۆژە وەك رۆژێكی مێژوویی یادی بكرێتەوە.
ئەم بڕیارە دەبوو زۆر پێشتر بدرایە، لەبەر ئەوەی لە ساڵی 2008 ئەنجومەنی پارێزگای كەركووك خۆیان داوایان كردووە بگەڕێنەوە سەر هەرێمی كوردستان، ئەمەش هەنگاوێكی زۆر گەورە بوو لە هەمانكاتدا لە چوارچێوەی دەستووری عێراقیشدا بووەو هەر پارێزگایەك مافی خۆیەتی داوا بكات لەگەڵ هەرێمێكی دیكە یەكبگرێت، بۆیە بە بۆچوونی من دەبوو هەر لەو كاتەوە ئەو بڕیارە بدرایە كە ئاڵای كوردستانیش هاوشانی ئاڵای عێراق لەسەرجەم دامودەزگاكاندا هەڵبكرایە.

دیارە ئەگەر بگەڕێینەوە بۆ باكگراوەندی مێژوو و جوگرافیای ئەم شارە، هەموو بەڵگە مێژوویی و جوگرافییەكان ئاماژە بەوە دەكەن كەركووك شارێكی كوردستانییە و ئاڵای كوردستانیش سیمبول و هێمایە نەك تەنیا بۆ كورد، بەڵكو بۆ تەواوی ئەو نەتەوەو پێكهاتە جیاوازانەش كە لە كوردستاندا دەژین و دەبێت هەڵكردنی ئاڵا ببێتە هۆكاری پتەوكردنی پێكەوەژیان و برایەتی و لێبووردەیی نێوان تەواوی ئەو پێكهاتانە، وەك بەرێز پارێزگاری كەركووكیش دوای بڕیاری ئەنجومەنی پارێزگا ئاماژەی پێكرد، بەتەنیا كورد دەنگی بۆ بڕیاری بەفەرمی هەڵكردنی ئاڵای كوردستان نەداوە، بەڵكو توركمان و عەرەب و كلد و ئاشووریش دەنگیان بەو بڕیارە داوە، بەڵام ئەو لایەنە سیاسییانەی توركمان و عەرەب كە دژی ئەو بڕیارە راوەستاونەتەوە، هێندەی لە ژێر كاریگەریی هێزێكی دەرەكیدا ئاراستە دەكرێن، هێندە بۆ بەرژەوەندی پێكهاتەكانی خۆیان هەنگاو هەڵناگرن، بۆیە دژایەتیكردنی ئەم بڕیارە هیچ كاریگەرییەكی ئەوتۆی نابێت و بڕیارەكە دەبێتە ئەمری واقیع، هەروەك چۆن لە كۆتایی نەوەدەكانی سەدەی رابردوو كاتێك بەڕێز كاك مسعود بارزانی ئاڵای كوردستانی هەڵكرد، خەڵكانێكی زۆر دژایەتی خۆیان بۆ ئەم بڕیارە دەربڕی كە لەناویاندا حزبی سیاسیی گەورەش هەبوون، بەڵام وەك بینیمان بڕیارەكە بووە ئەمری واقیع هەڵكردنی ئاڵای كوردستان لەهەموو لایەكەوە بە ئاسایی وەرگیرا، بۆیە ئەم بڕیارەی ئەنجومەنی پارێزگای كەركووكیش دەبێتە ئەمری واقیع و هەروەها گەڕانەوەی كەركووكیش دەبێتە ئەمری واقیع لەبەر ئەوەی كەركووك خۆی بەشێكە لە كوردستان و هەرگیز لێی جیانابێتەوە.

ئەوەی جێگەی دڵخۆشییە ئەوەیە كە هەموو لایەنە سیاسییەكانی كوردستان لەناو ئەنجومەنی پارێزگای كەركووك پشتگیری ئەم هەنگاوەیان كردووە، هەر بۆ نموونە یەكگرتووی ئیسلامی كە سەرۆكی ئەنجومەنی پارێزگای لایە و پارتی دیموكراتی كوردستان كە قورساییەكی گەورەی هەیە زۆر بە توندی پشتگیری ئەم بڕیارەیان كردووە، ئەمەش ئاماژەیە بۆ ئەوەی كە لەسەر ئەم پرسە گرنگە یەكڕیزی و یەكهەڵوێستییەكی گەورە هەبووە. پاشانیش هەموو لایەنە سیاسییەكانی كوردستان بە پەیام و بەیاننامەی رەسمی پیرۆزباییان لە تەواوی خەڵكی كەركووك كردووەو پشتگیری خۆیان بۆ بەفەرمی هەڵكردنی ئاڵای كوردستان دەربڕیوە.

ئێمە وەك بزاڤی چاكسازی و گەشە و لایەنێكی كوردستانی یەكەمین لایەن بووین كە بەیاننامەمان لەسەر ئەم بڕیارە دەركردووەو پشتگیریمان كردووە، ئەمەش لەو روانگەیەوە كە ئێمە هەر لەساڵی 1999 پرۆژەمان هەبووە بۆ گەڕانەوەی كەركووك بۆ سەر هەرێمی كوردستان، بۆیە لەم بەیاننامەیەی خۆماندا جەختمان لەسەر دوو خاڵ كردۆتەوە كە بریتین لە:
1. زۆر گرنگە لە هەڵبژاردنەكانی داهاتووی هەرێمی كوردستاندا لە كەركووكیش وەك هەر پارێزگایەكی دیكەی كوردستان هەڵبژاردن ئەنجامبدرێت.
2. ئەو ریفراندۆمەی كە بڕیارە ئەمساڵ بەرێوەبچێت، گرنگە پارێزگای كەركووكیش وەك هەر پارێزگایەكی دیكەی كوردستان بگرێتەوە.

ئەمەش لەو روانگەیەوە كە گەڕانەوەی كەركووك بۆ سەر هەرێمی كوردستان وەك ئەمری واقیعی لێهاتووە و تەنانەت د.حەیدەر عەبادی سەرۆك وەزیرانی عێراقیش لە دیداری زانكۆی ئەمریكی لە سلێمانی خۆی راشكاوانە ئاماژەی بەوەكرد كە ناوچەی جێ ناكۆك نەماوە و دەبێت لەسەر ئەو ناوچانە رێكبكەوین، لەمەش زیاتر ئێستا بەكردەیی پێشمەرگە پارێزگای لەو شارە دەكات و پۆلیس و ئاسایش سەقامگیری ئەو شارەیان دابین كردووە.


دەنگۆی بودجەبڕین و
گوشار دروستكردن دژی ئاڵای كوردستان
لەگەڵ ئەوەی هەتا ئێستا حكومەتی عێراق بە فەرمی هیچ كاردانەوەیەكی بەرامبەر بە بڕیاری بەفەرمی هەڵكردنی ئاڵای كوردستانی لەسەر دامودەزگاكانی كەركووك دەرنەكردووە، بەڵام لەلایەن هەندێك كەسەوە باس لەوە دەكرێت كە حكومەتی عێراق وەك كاردانەوە بودجە و مووچەی كەركووكیش وەك پارێزگاكانی دیكەی كوردستان دەبڕێت، ئەگەرچی مەزندە ناكرێت حكومەتی عێراق لەم كاتەدا پەنا بۆ ئەم كارتە لە دژی كەركووك ببات، بەڵام ئەگەر وەك گریمانەیەكی وا دابنێین، حكومەتی عێراق ئەم بڕیارە بدات، لێرەدا پرسیار ئەوەیە ئایا كەركووك دەتوانێت بەرامبەر ئەم بڕیارە رابوەستێت، یاخود كارتی دیكەی بەدەستەوەیە كە ئەویش بەرامبەر ئەو بڕیارە بەكاری بهێنێت؟


لەوەڵامی ئەم پرسیارە گرنگە دەبێت ئاماژە بەوە بكەین كە لە ئێستادا بەشی زۆری هەموو مووچەخۆرانی كەركووك لە هەرێمەوە مووچەیان بۆ دابین دەكرێت و ئەوەی كە حكومەتی عێراق مووچەی بۆ دابین دەكات، تەنیا رێژەی 10%ی مووچەخۆرانی كەركووك پێكدەهێنێت، پاشانیش ئەو نەوتەی لەكەركووك دەفرۆشرێت و پارەكەی دەدرێتە حكومەتی بەغدا مانگانە دەگاتە بڕی 192 ملیۆن دۆلار و حكومەتی عێراق تەنیا بڕی 32 ملیۆن دۆلار مووچە رەوانەی كەركووك دەكات، بۆیە لەم حاڵەتەدا كەركووك نەك هەر زەرەر ناكات، بەڵكو بڕێكی زۆر پارەی دیكەشی بۆ دەمێنێتەوە.


لێرەوە ئەگەر بەشێوەیەكی گشتی باسێك لە قەیرانی دارایی و ئابووریی هەرێمی كوردستانیش بكەین، بێگومان ئێمە وەك سەنتەری هودا كە سەر بە بزاڤی چاكسازی و گەشەیە، توێژینەوەی زۆرمان لەسەر ئەم پرسە كردووەو گەیشتووینەتە ئەو قەناعەتەی كە ئەم قەیرانە كاتییە و ماوەیەكە و تێدەپەڕێت، لەبەر ئەوەی كوردستان وڵاتێكی دەوڵەمەندەو خێرو بێرێكی زۆری هەیە، هەروەها خاوەنی نەوت و كانزایەكی زۆرە، بۆیە هەتا ئەگەر كەركووكیش بگەڕێتەوە سەر هەرێمی كوردستان هێز و تینی زیاتر دەدات بە كوردستان و دەتوانێت تەنگژە ئابوورییەكانی چارەسەر بكات، بەڵام هەموو ئەمانە پەیوەستن بە مەرجێكی سەرەكییەوە كە ئەویش ئەوەیە پێویستە كوردستان لەناو خۆیدا یەكدەنگ و یەكڕیز و یەكهەڵوێست بێت. ئەگەر ئەم یەكهەڵوێستی و یەكدەنگییە بوونی هەبێت، ئەوا من پێموایە بەشێكی زۆری عەرەبی سوننە زۆر پێیان خۆش دەبێت كە بەشێك بن، یان فیدڕاڵییەتێك بن لەناو دەوڵەتی كوردستاندا، نەك لە دەوڵەتێكدا بمێننەوە كە حوكمڕانییەكەی لەلایەن گروپێكی شیعەوە كۆنتڕۆڵ كرابێت. ئەم پرسە بە پلەی یەكەم دەكەوێتە سەرشانی پارتی دیموكراتی كوردستان و یەكێتی نیشتمانی كە هەردوو هێزەكە لەسەر هەموو ئاستەكان قورسایی خۆیان هەیە و هەردوولاشیان كەركووك بە دڵ و قودسی كوردستان ناودەبەن، ئەمەش مانای ئەوەیە لە ستراتیژیەتی هەردوو حزبەكەدا پێویستە كەركووك بگەڕێتەوە سەر هەرێمی كوردستان، لەمەش زیاتر ئێستا پارتی دیموكراتی كوردستان بەشێوەیەك لە شێوەكان رێبەرایەتی پرۆسەی سەربەخۆیی دەكات، بۆیە ئەمەش ئەركێكی دیكە دەخاتە سەرشانی پارتی دیموكراتی كوردستان بۆ ئەوەی هەنگاوی زیاتر هەڵبگرێت و زیاتر لەسەر ئاستی ناوخۆ نەرمی بنوێنێت بۆ ئەوەی ئەو یەكڕیزی و یەكدەنگییە وەك پێویست دروست بێت كە هەم گەڕانەوەی كەركووك و هەمیش سەربەخۆیی كوردستان پێویستی پێیەتی.


كاردانەوەی دەرو دراوسێ
بەرامبەر هەڵكردنی ئاڵا و سەربەخۆیی


پرسی دەوڵەتی سەربەخۆی كوردستان، مەسەلەی گۆڕینی جوگرافیا، یاخود دابڕان و دووركەوتنەوە نییە لەو وڵاتانەی كە دەبنە دراوسێی كوردستان، ئەمەش واتە دروستبوون، یان دامەزراندنی میكانیزمێكی نوێیە لە پێوەندیی نێوان ئەو وڵاتانە و دەوڵەتی كوردستان. من خۆم چەند ساڵێك پێش ئێستا پرسی دەوڵەتی سەربەخۆم لەگەڵ یەكێك لە راوێژكارە نزیكەكانی رەجەب تەیب ئەرۆدگانی سەرۆك كۆماری توركیا باسكرد كە ئەو كات ئەردۆگان سەرۆك وەزیران بوو، لەمبارەوە لێم پرسی: ئەگەر كوردستان بووە دەوڵەتێكی سەربەخۆ ئێوە وەك حكومەتی توركیا هەڵوێستان چۆن دەبێت بەرامبەری؟ لەوەڵامدا پێی گوتم: ئێمە دراوسێی یەكتری دەبین و كە ئەو ئەمری واقیعە دروست بوو، بێگومان مامەڵەی لەگەڵ دەكەین، ئێمە لەگەڵ دەوڵەتی كوردستان ستراتیژی قووڵمان دەبێت، پێوەندی كۆمەڵایەتی و سیاسی و ئابووریمان دەبێت، بۆیە دەبێت مامەڵەی لەگەڵدا بكەین.

سەبارەت بە ئێرانیش، بێگومان قسەی پێش دروستبوونی دەوڵەت و دوای دروستبوونی دەوڵەت وەك یەك نییە، ئێرانیش دەوڵەتێكە خاوەنی شارستانیەتە و ئەزموونێكی گەورەی حوكمڕانیی هەیە، بۆیە چۆن ئێران یەكەم دەوڵەت بوو كە كونسوڵخانەی خۆی لە هەرێمی كوردستان كردەوە و مامەڵەی لەگەڵ هەرێمی كوردستانیش كرد، بەهەمان شێوە ئەگەر دەوڵەتی كوردستانیش دابمەزرێت، ئێرانیش لەگەڵ ئەمری واقیع مامەڵە دەكات، عێراقیش كە ئێستا هەر پێ لەسەر ئەوە دادەگرێت كە كوردستان بەشێك بێت لە عێراق، ئەویش لە ئێستادا كە ئامادەیە گوێ بۆ ئەوە بگرێت كە لە دانوستاندنەكاندا باسی دەوڵەتی كوردستان بكرێت، ئەوا بۆ ئەویش باشترە كە كوردستان سەربەخۆ بێت، بەتایبەتی كە ئێستا حوكمڕانیی عێراق بەرەو حوكمڕانییەكی شیعەگەرایی و تەواوكاری هیلالی شیعی ئێران دەزانێت، ئەوا لەبەر ئەوەی تا رادەیەكی زۆر عەرەبی سوننەی كۆنتڕۆڵ كردووە، بۆیە ئەگەر كوردستان لە عێراق جیاببێتەوە، ئەوا جادەكە بۆ بەغدا تەخت دەبێت بۆ ئەوەی هیلالی شیعی لەگەڵ ئێران تەواو بكات و ئێرانیش لەناو عێراقدا نفوزێكی هێجگار گەورەی هەیە و دەتوانێت تەحەكوم بە سیاسەتی شیعەی عێراقەوە بكات، بۆیە لەم حاڵەتەدا دەوڵەتی كوردستان لەبەرژەوەندی دەوڵەتانی دراوسێشدا دەبێت.

ئەگەر لەسەر ئەم باكگراوندە سەیری هەڵوێستی ئەو دەوڵەتانە بكەین بەرامبەر بە بڕیاری هەڵكردنی ئاڵای كوردستان لەسەر دامودەزگاكانی شاری كەركووك، ئەوەی تێبینی كراوە كە هەتا ئێستا ئێران بەفەرمی هیچ هەڵوێستێكی نەبووە، راستە لەوانەیە خەڵكانێك قسەیان كردبێت، یان وتارێكیان بڵاوكردبێتەوە بەڵام هەڵوێستی فەرمیی حكومەتی ئێران بێدەنگی بووە، بەهەمان شێوە توركیاش هەتا ئێستا هیچ هەڵوێستێكی دژی نەبووە و بە هەمان شێوە حكومەتی عێراقیش، بۆیە لەم حاڵەتەدا دەكرێت بڵێین كە هەموو لایەك خەریكە تەفەهومی ئەو واقیعە دەكەن و كە پرسەكەش بووە ئەمری واقیع، ئەوا ناچار دەبن مامەڵەی لەگەڵدا بكەن.

پاراستنی سنوورەكان و
بوونی پەكەكە لە كوردستاندا
ئێمە ئەگەر بمانەوێت دەوڵەت بین، دەبێت توانای ئەوەشمان هەبێت كە سنوورەكانی خۆمان بپارێزین، هەروەها هیز و لایەنە سیاسییەكانی پارچەكانی كوردستان ئەگەر لە كوردستاندا بوونیان هەبێت، دەبێت رێز لەسەرەوەریی دەوڵەتی كوردستان بگرن و بەهەموو شێوەیەك پشتگیری ئەو دەوڵەتە بكەن، نەك گێچەڵی بۆ دروست بكەن و هەوڵبدەن لەگەڵ هاوسێكانی شەڕ و ئاژاوەی بۆ دروست بكەن، لەم چوارچێوەیەدا كە ئێستا پەكەكە لە باشووری كوردستان بوونی هەیە و ئێستا لە شنگالیش بوونی هەیە، هەقە پەكەكە هەمان رەفتاری هێزی پێشمەرگەی كوردستان لە كۆبانێ دووبارە بكاتەوە. واتە هێزی پێشمەرگە چۆن چووە كۆبانێ و یارمەتی براكانی دا بۆ ئەوەی كۆبانێ رزگار بكرێت و پاشان كشایەوە، ئێستا هەقە پەكەكەش بەهەمان شێوە بكشێتەوە و شنگال تەسلیمی حكومەتی هەرێمی كوردستان بكاتەوە، بۆیە ناكرێت هیچ لایەنێكی سیاسی هەوڵی ئەوە بدات ستراتیژیەتی نەتەوەیی تێكبدات و لەم پرسەشدا ئێمە جەختمان لەسەر ئەوە كردۆتەوە كە پێویستە كوردیش وەك هەموو نەتەوەكانی دیكە ستراتیژیەتی نەتەوەیی خۆی هەبێت، چۆن ئەمریكا ستراتیژیەتی خۆی هەیە و بە هەزاران كیلۆمەتر دەبڕێت و دێت لە كوردستان شەڕی تیرۆر دەكات، یان ئەڵمانیاو فەرەنسا و بەریتانیاو وڵاتانی دیكەش، ئەگەر ئەم ستراتیژە نەتەوەییەمان هەبێت، ئەوا ئەم ستراتیژە رێگە بە پەپەكە نادات كە هەوڵبدات بارودۆخی باشووری كوردستان تێكبدات، بەڵكو دەبێتە فاكتەرێكی بەهێز بۆ ئەوەی ئارامیی كوردستان بپارێزێت. ئەوجا لەبەر ئەوەی ئێمە ستراتیژیەتێكی نەتەوەییمان نییە، دەبینین پێشتر پەكەكە داوای كوردستانێكی گەورەی دەكرد، بەڵام وەك ئێستا دەبینین لە سووریا هەموو هەوڵی بۆ ئەوەیە هەرێمی باكووری سووریا دابمەزرێت كە هیچ ناوێكی كوردو كوردستانی پێوە نییە، یان هەوڵدەدا كانتۆن دروست بكات، ئەمەش مانای ئەوەیە پەكەكە لەدامەزراندنی دەوڵەتی گەورەی كوردستانەوە هاتۆتە سەر ئەوەی داوای كانتۆن، یان هەرێمی باكووری سووریا دەكات، لە باكووری كوردستانیش وەك دەبینین، هەدەپە توانی 80 كورسیی پەرلەمانی بەدەست بهێنێت، بەڵام پەكەكە وایكرد كە هەدەپە بەشداری حكومەت نەكات و شەڕی بردە ناو شارەكانی باكوور، ئەمەش وایكرد كاتێك پاش دوومانگ هەڵبژاردن لە توركیا ئەنجام درایەوە هاتە سەر 59 كورسی، بەڵام دیسان دوای ئەوەش هەر رێگەی نەدا كە هەدەپە رۆڵی خۆی لەسەر ئاستی سیاسی جێبەجێ بكات، دیارە سەركردایەتی هەدەپە بەتایبەتی سەڵاحەدین دەمیرتاش قەناعەتی تەواوی بەوە هەبووە كە كێشەی كورد لە توركیا بە رێگەی عەسكەرتاری چارەسەر ناكرێت، بۆیە دەبوو دەمیرتاش-یش دوای ئەوەی هەدەپە 80 كورسی بەدەستهێنا، لەبری ئەوەی لەژێر كاریگەری پەكەكە لە بەشداریكردن لە حكومەت دووربكەوێتەوە، دەبوو بەشداری حكومەتی بكردایە، بەمەش دۆزی كورد دەچووە پێشەوە و دەرگای چارەسەری سیاسیش دانەدەخرا، دیارە لەبەرامبەردا حكومەتی ئەردۆگانیش بەشێك لە بەرپرسیاریەتی دەكەوێتە سەرشان و كەموكورتی هەبووە و لەمەشدا ئێمە راشكاوانە كە بینیومانن پێمان راگەیاندوون، هەروەها پەكەكەش نەیتوانی وەك پێویست مامەڵە لەگەڵ بارودۆخەكە بكات، فشاری خستە سەر هەدەپە بەشداری پرۆسەی سیاسی لە توركیا نەكات.
ریفراندۆمی سەربەخۆیی دەبێتە
كەرنەڤاڵێكی نیشتمانی
كاتێك باسی ریفراندۆم بۆ سەربەخۆیی كوردستان دەكرێت، ئاماژەش بەوە دەكرێت لەوانەیە خەڵكانێك، یان لایەنێكی سیاسی دەنگ بە بەڵی نەدەن، یان بەشداری ئەو پرۆسەیە نەكەن، لەبەرامبەر ئەم پرسەدا بۆچوونی ئێمە بەشێوەیەكی دیكەیەو پێمانوایە هەر كەس و لایەنێك كێشە بۆ ریفراندۆمی سەربەخۆیی كوردستان دروست بكات، خۆی دەكاتە پەندی زەمانە، نەوەكانی ئێستاو داهاتوو ناوی لە لاپەڕە رەشەكانی مێژوودا تۆمار دەكەن، بۆیە گرنگە پرسی ریفراندۆم كێشە لاوەكییەكان بخاتە لاوەو هەموولایەك لەسەر بەرژەوەندی نەتەوەیی یەك بگرن.
ریفراندۆم لە بنەڕەتدا دەربڕی دیدوبۆچوونی خەڵكی كوردستانە دەربارەی چارەنووسی خۆیان، بۆیە قەناعەتمان بەو جۆرەیە ریفراندۆم بۆ سەربەخۆیی كوردستان دەبێتە كەرنەڤاڵێك هەموو تاكێكی كوردستان بە خۆشحاڵییەوە بەشداری تێدا دەكات و چۆن كۆڕەوی ساڵی 1991 بووە كەرناڤاڵێك و هەموو دنیای هەژاند، بەهەمان شێوە ریفراندۆمیش دەبێتە هەمان كەرنەڤاڵ و هەموو دنیا دەهەژێنێت، بۆیە من لە ئێستاوە دەخوازم چۆن موسڵمانان لە رۆژی جەژندا تەنانەت مەڕو ماڵاتەكانیان دەبەنە دەرەوە و جۆرێك لە كەرنەڤاڵی خوشی بەبۆنەی جەژنەوە دروست دەكەن، بەهەمان شێوە رۆژی ئەنجامدانی ریفراندۆمی كوردستانیش دەبێتە كەرنەڤاڵێكی نیشتمانی، بەڵام ئەم كەرنەڤاڵە دەبێت ئیشی بۆ بكرێت، پێش هەموو شت دەبێت لایەنە سیاسییەكان هەوڵبدەن لەگەڵ یەكتری نەرمی بنوێنن و یەكڕیزی دروست بكەین، دیارە ئەمەش پێویستی بە هەوڵ و هیممەتی هەموو لایەكە و دەبێت بزانێن كە دامەزراندنی دەوڵەت باجدانی دەوێت، وەك بیرمەندی ئیسلامی محەمەد غەزالی دەڵێت: «ئێمە ئەگەر بمانەوێت كوردستان سەربەخۆ بێت، دەبێت بزانین سەربەخۆیی باجدانی دەوێت. بیرمەندی گەورەی ئیسلامی محەمەد غەزالی دەڵێت: ئەگەر ئێمەش وەك ئەو جووە ملێۆنیرە نەكەین كە گەڕایەوە بۆ ئیسرائیل، هیچ بە هیچ ناكەین، ئەو جووە لەیەكێك لە دەوڵەتە عەرەبیەكاندا دەژیا و خاوەنی سەروەت و سامانێكی زۆر گەورە بوو، بەڵام كاتێك دەریانكرد، دەستیان بەسەر هەموو سامانەكەیدا گرت و پاش ئەوەی گەڕایەوە بۆ ئیسرائیل لە ئۆردوگایەكی پەناهەندەكاندا بووە پاسەوانی یەكێك لەو ئۆردوگایانە، دوای ماوەیەك كە دەوڵەتی ئیسرائیل خۆی گرت و گەشەی كرد، بەرپرسانی ئیسرائیلی هاتنە لای ئەم كەسە و پێیان گوت: ئێمە دەزانین تۆ چەند دەوڵەمەند بوویت و لەپێناوی گەڕانەوەت بۆ ئیسرائیل هەموو سەروەت و سامانی خۆت لەدەستداوە، بۆیە وەك دەوڵەت بڕیارمان داوە قەرەبووت بكەینەوە، لەوەڵامدا ئەو جووە بە كاربەدەستانی دەوڵەتی ئیسرائیلی گوتبوو: من سوپاستان دەكەم كە ئێوە منتان لەبیرە، بەڵام من جارێكی دیكە ئەو قەرەبووەی ئێوە دەكەمەوە بەدیاری بۆ ئەوەی لەو ئۆردوگایانە خەرجی بكەن كە خەڵكی دیكە لە وڵاتانەوە دێن و تێیدا نیشتەجێ دەبن، ئێستا لەبەر ئەوەی بوومە خاوەن دەوڵەت، خۆم بە ملیۆنێری راستەقینە دەزانم، بۆیە پاسەوانی ئوردگاكانم زۆر لە ملیۆنێری پێ باشترە لەوەی كە لە وڵاتێكدا بژیم و ژێردەستە بم».
* رێكخەری بزاڤی چاكسازی و گەشە
Top