ئاشكرایە بەم دواییە پەكەكە رەوشێكی پڕ لە گرژی و ئاڵۆزی لە سنونێ و خانەسۆر دروستكرد و تەنانەت دۆخەكە بەرەو پێكدادانیش هەڵكشا، بۆ زانینی راستی و دروستیی ئەم رووداوانە، گوڵان دیمانەیەكی لەگەڵ سەربەست لەزگین سندوری، ئەندامی سەركردایەتی پارتی دیموكراتی كوردستان و پێشمەرگەی خۆبەخش، ئەنجامدا، كە خۆی لەنزیكەوە ئاگاداری ئەو پەرەسەندنانە بووە، لێرەدا پوختەی قسەكانی بڵاودەكەینەوە.

* خانەسۆر ناوچەیەكی گرنگی كوردستانی باشوورە لەدەڤەری شنگال كە بە خوێنی 600 پێشمەرگە لەدەست داعش ئازاد كرا، بەڵام پەكەكە لەم ناوچەیەدا هێزی خۆی فەرزدەكات، ئایا دەكرێت بزانین ئەم رووداوەی دوایی لە نێوان هێزی پێشمەرگەی كوردستان و چەكدارانی پەكەكەو دەست و تاقمەكەی بۆچی روویان دا؟

- بەداخەوە پەكەكە لەناوچەی خانەسۆر قسەو قسەڵۆكی درۆی جۆراوجۆریان هەڵبەستووەو دەستیان داوەتە بڵاوكردنەوەی پڕوپاگەندەی جیاجیا كە دەچێتە چوارچێوەی ئەجیندە و مەرامی دژ بە هەرێمی كوردستان و هێزی پێشمەرگە، بەڵام راستیی مەسەلەكە ئەوە بوو كە ئەو جووڵەكردنە پێشتر لە بەرنامەی ئێمەدا هەبوو، وەك هێزەكانی رۆژئاوای دیجلە، واتە بەر لە مانگێك، چەند كۆبوونەوەیەك كرا لەسەركردایەتی لەشكر، بەندە وەكو كادیرێكی خۆبەخش و ئەندامێكی سەركردایەتی پارتی دیموكراتی كوردستان لەو كۆبوونەوانەدا ئامادە بووم، چونكە لەم دوو ساڵەدا كە شەڕی داعش هەیە، بەشداری چەندین كاری لەشكری رۆژئاوای دیجلە بووم، وەكو ئەركی سەربازی و هێزی لەشكری پێشمەرگە وا پێویست بوو هێزێكمان كە ئێستا لەسنووری بەنداوی موسڵە بەرەو ناوچەی سنوون و خانەسۆر پێشڕەوییان پێ بكرێت، بۆ ئەوەی لەگەڵ هێزەكەی دیكەی پێشمەرگەكانی لەشكری رۆژ نزیكی یەك و پێكەوە بن، ئەمەش بۆ دوو مەبەست، یەكەمیان ئەگەر هاتوو بارودۆخی رۆژئاوای كوردستان وایلێهات تێكبچێت و پێویستیان بەو هێزە بێت، ئەوا ئەمان هەرزوو بەفریای رۆژئاوا بكەون، لەلایەكی ترەوە هەندێك ناوچەو گوندی ناوچەی شنگالیش كە تائێستا لەژێر دەستی داعش ماون، كە بڕیارە بە ئۆپراسیۆنێك ئەو ناوچانە ئازاد بكرێنەوە، هەربۆیە پێویستە ئەم هێزەی كە جووڵەی پێكراوە، كەی هێزەكانی دیكەی پێشمەرگە پێویستیان بەهاوكارییان بوو، هەرزوو ئامادە بن و هاوكاری ئازادكردنەوەی خاكی كوردستان بن و مەترسی داعش لەتەواوی ناوچەكەدا دووربخرێتەوە. ئەمە هەموو رووداوەكە بوو، ئێمە هیچ پلانێكی سەربازی و پێشڕەویی هێزی پێشمەرگەمان بۆ سەر كەس نەكردووە. بەڵام هەر زوو میدیاكانی پەكەكەو لایەنگرانی ئەو میدیایانە دەستیان بە هەڵمەتێكی ناڕەوا و شێواندنی راستییەكان كرد. هێزی پێشمەرگەكانی لەشكری رۆژ لە رۆژی پێنج شەممەی 2/3/2017 جووڵەی پێكراو لەوشوێنەی بۆیان دیاریكرابوو، جێگیر بوون، بەڵام هەندێك لەو هێزانەی لە خانەسۆر بوونیان هەیە، لەپشت هێزەكەی پێشمەرگەوە بە شۆفڵ دەستیان كرد بە داخستنی رێگەگە لەنێوان هێزەكانی پێشمەرگەی رۆژ و سنوونێ كە سەرقاڵی هەڵكەندنی سەنگەر بوون، كەچی هەرخۆشیان پڕوپاگەندەیان دەكرد بەوەی هێزی پەكەكە گەمارۆ دراوە، لەبری ئەوەی دان بە هەڵەكەیاندا بنێن، كەچی پڕوپاگەندەشیان كرد، ئەمە بووە هۆكاری كەوتنەوەی بارگرژی لەناوچەكەدا. هەربۆیە راستەوخۆ پێوەندیمان بە بەرپرسی پەكەكە كردو ئاگادارمان كردن كە دەبێت ئەو هێزە لەوێ هەڵبگیرێت، چونكە ناكرێت هێزێكی پێشمەرگە لەخانەسۆر بێت و هاتوچۆ بكات، كەچی رێگەی لۆجستییان لەگەڵ سنوونێ لێبگیرێت. ئەوە بوو بەرپرسەكەی پەكەكە وتی تا سبەینێ بواریان بدەینێ، بۆ ئەوەی گفتوگۆ بكەین و رێكبكەوین، منیش پێم وت ئاساییە، گفتوگۆ دەكەین، بەڵام ئەو هێزە ئەمشەو لەوێ لاببەن بۆ ئەوەی سبەینێ منیش بێم و سەردانی هێزەكە دەكەم و لەوێ یەكتر دەبینین. هەربۆیە من ئەو شەوە لەسنوونێ بووم، لەدوای چاودێری و بەدواداچوون بۆمان دەركەوت ئەو ژن و منداڵ و خەڵكە سیڤلەی كە بەزۆر هێنابوویان، بۆ شەو رۆیشتن. بەڵام ئەوان هەرچی هێزی خۆیان هەبوو هێنایانە ئەو شوێنەو بە شۆڤڵ دەستیان كرد بەدروستكردنی رەبایەو سەنگەریان لەسەر رێگا سەرەكییەكە دروست كرد، بۆ ئەوەی رێگە بەهیچ ئۆتۆمبێلێك نەدەن هاتوچۆ بكات، هەربۆیە بۆ سبەی جموجوڵمان بەهێزی پێشمەرگە لەشكری رۆژ كردو بەناچاری لەسەر رێگای قیر نەڕۆشتین و فەرمانمان بەهێزەكەمان دا، لەتەنیشتەوە بسووڕێنەوەو بڕۆن و بەهیچ شێوەیەك یەك گووللە لەتفەنگی لەشكرەكەی رۆژ دەرنەچێت، كەچی مەخابن كە چوون ئەوان تەقەیان لە پێشمەرگە كرد، پێشمەرگەش دەبێت دەستی كراوە بێت و بەرگری لەخۆی بكات لەكاتێكدا هەر گرووپێكی چەكدارو لایەنێك تەقەیان لێبكات، ئەوە بوو بارگرژی بۆ ماوەی دوو كاتژمێر دروست بوو، منیش لەگەڵ سوپاسالاری پێشمەرگە فەریق جەمال پێكەوە بووین و هەر لە كاتژمێری یەكەمەوە هەوڵماندا تەقەكە بوەستێنین، ئەوە بوو بەرپرسی پەكەكە داوای راگرتنی شەڕەكەی كردو یەك دوو كاتژمێر شەڕ راوەستا، دوای ئەوەی رەبایەو ساترەكانمان هەڵگرتن و رێگەمان كردەوە بۆ هێزەكانی خۆمان، كاتێك تواناو هێزی پێشمەرگەیان بینی راستەوخۆ بۆ ئێوارە بەرپرسەكەیان هات و گلەییمان زۆر لێكردن بەوەی چۆن لەناو خاك و ماڵ و وڵاتی خۆمان و هەرێمی كوردستاندا رێگە لەپێشمەرگە دەگرن، پێمانگوتن جموجوڵی سەربازی هێزی پێشمەرگە لەناو خاكی كوردستاندا پێوەندی بەئێمەوە هەیە، رەفتارو رێگەگرتن لەهێزی پێشمەرگە هەڵەیەكی گەورەیە، چونكە پەكەكە لەهەرێمی كوردستاندا حوكمڕان نییە. هەروەها پەیامی جەنابی سەرۆك بارزانی-مان پێ گەیاندن كە لەدەستپێكی شەڕەكەوە جەنابی سەرۆك بارزانی نەیویست شەڕەكە ببێت و گەورە ببێت، بەرپرسەكەی پەكەكەش باش دەیزانی كە جەنابی مسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان نایەوێت شەڕ رووبدات، هەر بۆیە ئێمەش ئامادەكاری ئەو شەڕەمان نەبوو، بەڵام كە بەڵایەك هاتە بەردەممان بەناچاری بەرگریمان لەخۆمان كرد.

* سەبارەت بەهەڵوێستی پەكەكە بەرامبەر كوردانی ئێزیدی؛ ئەوان بەئاشكرا لەسەر زاری سەركردەكانیان دەڵێن، ئێزیدی عێراقییەو كورد نین، تەنانەت خاكی شنگال بەخاكی عێراق دادەنێن. ئایا ئەم لێدوان و چەواشەكارییانە بۆچی دەكەن؟
- رێژەیەكی زۆر زۆر كەم لەكوردانی ئێزیدی كە بەهۆی كارەساتی شنگالەوە روویان لەكوردستانی رۆژئاوا كردو لەلایەن پەكەكەوە ئیستغلال كران. مەفرزەكانی پەكەكە ئەو كات دۆخەكەیان قۆستەوە بەهۆی بوونیان لە ناوچە سەرسنوورییەكان بەتایبەتی كە لە رۆژئاوای چیای شنگال هەبوون، هەربۆیە خەڵكەكە بەناچاری دوای ئەوەی گەمارۆ درابوون، روویان لەسووریا كردو لەكەمپی نەورۆز نیشتەجێ كران كە 3000 خێزانن و كوڕو كچەكانیان راپێچی پەكەكە كردوون و بەكاریان دەهێنن، تەنانەت بەهۆی پێدانی بودجەوە لەلایەن عێراقەوە هەر لە2014ـەوە تا ئێستا توانیویانە ژمارەیەك كوڕو كچی ئێزیدی بخزێننە ناو ریزەكانی حەشدی شەعبییەوەو لیستی موچەكانیان لەلایەن حەشدی شەعبییەوە بۆ رێكخراوە بەناوی یەپەشەوە كە خۆی لە راستیدا هەر هێزەكانی پەكەكەن. بەمشێوەیە بۆ ماوەی 2-3 ساڵە كار دەكەن و یارمەتی دارایی لەحەشدی شەعبی وەردەگرن و چەك و تەقەمەنییان لەسوریاوە لەرێگەی بەشار ئەسەد و سوپای سوریاوە بۆ دێت، هەموو ئەم پێوەندییە نهێنی و ئاڵۆزانە بۆ دابڕانی شنگالە لەكوردستان، ئەمەش دژ بەخواستی زیاتر لە 95%ی خەڵكی شنگالەو نایانەوێت لەگەلی خۆیان داببڕێن. جەنابی سەرۆك بارزانی چەندینجار لەگەڵ خەڵكی شنگال كۆبووەتەوەو پێی وتوون ئێوە بڕیاری خۆتان دەدەن و چارەنووسی خۆتان دیاری دەكەن، پێی گووتوون چیتان پێخۆشە ئێمە پشتگیریتان دەكەین. هەرچۆنێك بێت ئەو گرووپ و چەكدارانەی بەناوی جۆراوجۆرو ئاڵای جیاجیاوە لەناوچەكانی خانەسۆر و سنوون و شنگالن، خۆیان سەپاندووە، بەڵایەكی گەورەن بەسەر خەڵكی شنگالەوەو چارەنووس و ئایندەی كوردانی ئێزیدی دەخەنە مەترسییەوە، ئیستغلالی ئەوەیان كردووە كە سەرۆك بارزانی رێگا نادات شەڕی براكوژی رووبدات.
* كەواتە بە شێوەیەكی گشتی چۆن لە هەڵسوكەوتەكانی پەكەكە دەڕوانیت؟
- من باوەڕم وایە هەڵسوكەوتەكانی پەكەكە زیانی بە خۆیشی گەیاندووە، چونكە ئێستاشی لەگەڵدا بێت، پەكەكە لە لایەن كۆمەڵگەی نێودەوڵەتییەوە وەكو رێكخراوێكی تیرۆریستی دەناسرێت. تەنانەت لەدواشەڕیان لەكوردستانی توركیا كە ناسراوە بەشەڕی خەندەقەكان لەناو باژێرەكانی شارە كوردستانییەكان ئەوەندەی دیكە ناووناوبانگیان دابەزی و زیانێكی گەورەیان بەگەلی كوردستان لەو بەشەی كوردستان گەیاند، بگرە بەهۆی ماڵوێرانی و كۆچكردنی خەڵكێكی زۆرەوە لایەنگرانیان روویان لەكەمی كرد، هەر ئەمەشە وایكردووە پەكەكە لەتوانایدا نەبێت تەنانەت پارێزگاری لە گوندێك بكات لەباكووری كوردستان.

* بەڵام دۆخەكەیان لەكوردستانی رۆژئاواش شێواندووە، تەنانەت باس لەوە دەكرێت كە ئەوان ناوی كوردستانی رۆژئاوایان سڕیوەتەوە؟
-بەڵێ، راستە؛ چونكە كاتێك لە 2011 بارودۆخی سووریا تێكچوو، پەكەكە لەگەڵ سوپای بەشار ئەسەد دەوروتەسلیمێكیان كردو ئەو شوێنانەی سوپای بەشار ئەسەد لێی كشایەوە، ئەوان وەكو وەكالەتی رژێمی ئەسەد لەو شوێنانە مانەوە. بەمشێوەیە پەكەكە لە سووریا هیچ حزبێكی كوردستانی و ئاڵاو دروشمێكی قبووڵ نییە، كەچی ئاڵاو دروشمی بەعس و رژێمی سووریایان لاپەسەندە و ئاڵای كوردستان و دەوڵەتی كوردستان و پێشمەرگەشیان پێ قبووڵ نییە، تەنانەت رێگا نادەن جگە لەخۆیان كەسی دیكە لە رۆژئاوا بێت. هەربۆیە لەداهاتوودا پەكەكە لە رۆژئاوای كوردستان نە هیچی دەستدەكەوێت، نە دەهێڵێت كوردی رۆژئاوا چارەنووسی دیار بێت، ئەوان تەنیا میكانیزمێكن بۆ مەرام و ئەجیندەی وڵاتانی دەرەكی، تەنانەت پەكەكە لە دواكۆنگرەیاندا رۆژئاوای كوردستانیان لاداو باكووری سووریایان دانا، لەتوركیاش دەڵێن- ئێمە توركیایەكی دیموكراسیی جوانمان دەوێت- واتا كوردو كوردایەتی لەبیرو مەنهەجیاندا نییە، خۆیان لەسەر تەلەفزیۆن قسەدەكەن و دەڵێن- لەئەخلاق و ستراتیژییەتی ئێمەدا دەوڵەتی كوردی ودەوڵەتی نەتەوەیی بوونی نییە.

* بەڵام مانەوەیان لەشنگال كاریگەری لەسەر ئاوەدانكردنەوە و گەڕانەوەی خەڵكەكەی دەبێت، ئایا دەبێت پەكەكە ببێتە هۆكاری ئەوەی شنگال ئاوەدان نەكرێتەوە؟
- بەهۆی بوونی پەكەكەو ئەو نائارامی و دۆخەی لەم ناوچانە دروستیان كردووە، لەو 400 هەزار كەسەی كە لەشنگال ئاوارە بوون، كەمتر لە 5%ی گەڕاونەتەوە، چونكە پەكەكە لەهەرشوێنێك بووبێت، خەڵكی لە چارەنووسی خۆیان دڵنیانین، هەر شوێنێكیش ئارامی تێدا نەبێت ئاوەدان ناكرێتەوە، ئەوان خەڵكیان رفاندووەو كوشتوویانەو تەقەیان لێكردوون، خەڵكی تاوانباریان داڵدە داوەو كردوویانە بەچەكدار، پەكەكە خراپەكارییەكی زۆر لەسنووری شنگال ئەنجام دەدەن، لەگەڵ ئەمەشدا جەنابی سەرۆك بارزانی و سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان چەندینجار جەختیان لەسەر ئەوە كردۆتەوە كە دەبێت دۆخەكە هێوربكرێتەوەو رێگەنەدرێت بارگرژی دروست بێت. بۆ رزگاركردنی چیای شنگال و سەنتەری شاری شنگال پێشمەرگەی كوردستان 600 شەهیدی داوە، ئەو شەهیدانەش لەناو هەموو ریزەكانی پێشمەرگەكانی پارتی و یەكێتی بوون، ئەو كاتەش پەكەكە هەر سەرقاڵی دروستكردنی ئاڵۆزی بوون و خەڵكیان رفاندووەو كوشتووە، ئەم هەڵسوكەوتانە لەلایەن هیچ كوردو كوردستانییەك جێگای قبووڵكردن نییە، پەكەكە بووەتە هۆكاری نائارامی و بارگرژی لەدەڤەری شنگال و هیچ رێكخراوێكی بیانی و كۆمپانیایەك نییە ئامادە بێت بچێتە شوێنێك كە پەكەكە تیایدا بوونی هەبێت، خەڵكی شنگال ئومێدەوارە پەكەكە بەزووترین كات سنوورەكان چۆڵ بكات چونكە ئەم شوێنانەی كە پەكەكە بوونیان هەیە شوێنی راستەقینەی ئەوان نییە. یەكێك لەو هۆكارانەی كە رێكخراوە نێودەوڵەتیەكان و NGOكانی ناوخۆو جیهانی ناتوانن لەشنگال و ناوچەكە كار بكەن، نەبوونی نائارامییە كە لەسایەی پەكەكە دروست بووە.
* ئایا لەشكری رۆژ دەگەڕێتەوە رۆژئاوای كوردستان؟

- ئەو لەشكرە كە دروستبووە بۆ ئەوە بوو كە بچنەوە رۆژئاوای كوردستان و بەرگری لە دەڤەرەكە بكەن، رۆژ لەدوای رۆژ ژمارەی پێشمەرگەكانی ئەو دوو هێزەی لەشكری رۆژ زیاتر دەبێت، ئێستاكە 1000 پێشمەرگەی دیكەش زیاد بووە لەناوەندەكانی مەشق و راهێنان و لەماوەیەكی نزیكدا هەموو لەشكری رۆژ ئامادە دەبێت و لەئامادەباشیدا دەبێت بۆ ئەوەی بچنەوە رۆژئاوای كوردستان و پارێزگاری لەخەڵكی مەزڵوومی رۆژئاوای كوردستان بكەن، گەرچی ئێستا ئەوە بۆ دووساڵ دەچێت لەلایەن پەكەكەو ئەوانەی بەناوی دیكەو لەژێر بیرو هزری پەكەكەدان رێگرییان لێ دەكرێت. لەشكری رۆژ لەشەڕەكانی رزگاركردنەوەی خاكی باشووری كوردستان لەمیحوەرەكانی خازرو مەخموور و تەلەسقوف و بەعشیقەو دەڤەرەكانی دیكە زیاتر لە 20 شەهیدیان داوە، لەگەڵ ئەمەشدا پەكەكە بێڕێزی بە شەهیدەكان و ئاڵای سەر تابووتی پێشمەرگە شەهیدەكان كردووە، ئێمە وەكو هێزی پێشمەرگەی كوردستان زۆر تەحەمولی رەفتارە ناشیرین و دوژمنكارییەكانی پەكەكەمان كردووە، چارەنووسی رۆژئاوای كوردستان زۆر نادیارو ناڕوونە و رۆژ لەدوای رۆژ لەگۆڕانكاری خێراو بەردەوامدایە.

* ئایا هێزی پێشمەرگە لەمیحوەری شنگال تاچەند لەئامادەباشیدایە بۆ هەموو ئەگەرەكان، دەتوانین بڵێین ئێستا دەڤەرەكە لەلایەن هێزی پێشمەرگەی كوردستانەوە پارێزراوە؟
- هێزی پێشمەرگەی كوردستان ماوەی دوو ساڵە بەدرێژایی 80 كیلۆمەتر خەندەق و ساتری لێداوەو دژی تیرۆریستانی داعش بەرگری لەم دەڤەرە دەكات، 80%ی ئەو هێزەش پێشمەرگەكانی هێزی شنگالن، چەند گوندو ناوچەیەكی دیكەی شنگالیش لەدەست داعش ئازاد نەكراون و لەپلان و بەرنامەدایە بەم نزیكانە بە رێككەوتن لەگەڵ حكومەت و سوپای عێراق ئۆپەراسیۆنی سەربازی دەستی پێبكرێت، ئەمەش لەگەڵ دەستپێكردنی ئۆپەراسیۆنی تەلعەفەرو بەعاج و بلیج دەبێت كە شوێنێكی عەرەبنشینەو لەسەر سنووری شنگال و هەرێمی كوردستانن، بەمەش هێڵی بەرگری بۆ پاراستنی شنگال و تەواوی ناوچەكە دەگاتە 120-130 كیلۆمەتر، ئەمڕۆ بەهەوڵ و كۆششی جەنابی سەرۆك بارزانی و پێشمەرگە قارەمانەكانی كوردستان هێزی پێشمەرگە بووەتە سوپایەكی باوەڕپێكراوی نێودەوڵەتی و لەناوچەكەدا حسابی وردی بۆ دەكەن و هاوپەیمانێتی جیهانی هەیە لەگەڵ هێزەكانی وەكو ئەمەریكاو ئەڵمانیاو سەرجەم وڵاتانی هێزی هاوپەیمانی دژ بە داعش. پەكەكەو هێزەكانی جگە لەچۆڵكردنی شنگال و تەاوی ناوچەكە هیچ رێگە چارەیەكی دیكەیان نییە، هەموو مەرام و بیرو بۆچوونێكیش بۆ دابڕانی شنگال لەكوردستان شكست دەهێنێت و خەڵكی شنگال كوردی رەسەنن و خۆیان بەكوردستانی دەزانن.